Hüquq müdafiəçisi Azərbaycanda qadına qarşı zorakılığın dinamikasının artdığını iddia edir

Mətanət Əzizova: "Son illər qadınlara qarşı ailədaxili zorakılıq faktlarının sayı durmadan artmaqda davam edir"

Qadınların əks cinsin nümayəndələri tərəfindən zorakılığa məruz qalması faktları günü-gündən artır. Maraqlısı odur ki, qolu güclülər qadınları qəribə üsullarla və işgəncə ilə öldürür. Elə bu günlərdə Yevlaxda daha bir qadının məişət zəminində öldürülməsi faktı aşkar olunub. Məlumata görə, ər arvadının başını daşla əzib öldürüb.

Yevlax Rayon Prokurorluğundan mətbuata verilən məlumata görə, Səmədabad kəndində kişi keçmiş həyat yoldaşını xüsusi amansızlıqla öldürüb. Belə ki, 1985-ci il təvəllüdlü Sərxan Əli oğlu Əsədov keçmiş həyat yoldaşı, 1981-ci il təvəllüdlü Esmira Həsən qızı Əsədovanın başına daşla vuraraq əzib. Qadının öldüyünə əmin olandan sonra kişi hadisə yerindən uzaqlaşıb.

Polisin keçirdiyi əməliyyat-axtarış tədbirləri nəticəsində hadisəni törədən S.Əsədov saxlanıb. Faktla bağlı cinayət işi başlanıb, araşdırma aparılır.

Qadın hüquqlarının qorunması ilə məşğul olan ekspertlər qadınların məişət zorakılığı zəminində öldürülməsi faktının artdığını təsdiqləyir.

Qadın Krizis Mərkəzinin rəhbəri Mətanət Əzizova "Bakı-Xəbər"ə açıqlamasında qeyd etdi ki, öncəki illərdən fərqli olaraq qadınların zorakılığa məruz qalması faktları artır. Gündəlik olaraq sosial şəbəkələr, qəzet, televiziya, radio vasitəsilə qadınlara qarşı zorakılıqlardan xəbərdar oluruq. Qadın öldürülür, zorakılığa, işgəncəyə məruz qalır, ya da ki intihar etməli olur. Azərbaycanda qadına qarşı zorakılığın dinamikası azalmır, əksinə, artmaqda davam edir: "10 ailədən doqquzunda iqtisadi imkanların kişinin əlində olduğunu deyə bilərik. Lakin konkret olaraq nə qədər qadının iqtisadi zorakılığa məruz qaldığını söyləmək çətindir. Seksual zorakılıqla bağlı ümumiyyətlə müzakirələr getmir. Gün ərzində işləyən qadın öz istəyindən asılı olmayaraq gecə kişinin bütün tələbatlarını ödəməlidir. Təhsil və iqtisadi asılılıq qadınların zorakılığa məruz qalmasında mühüm rol oynayır. Qanunda bu istiqamətdə ciddi boşluqlar var. İlk növbədə bu sahədə müəyyən işlərin görülməsinə ehtiyac görürəm. Qız uşaqlarının erkən ərə getmələri ilə bağlı qanunda cərimələr nəzərdə tutulsa da, hələ ki, Azərbaycanda kiminsə buna görə cinayət məsuliyyətinə cəlb edildiyini görməmişik. Baş verəcək qanun pozuntuları ilə əlaqədar polisin də rolu müəyyən edilməyib. Məsələn, kimsə psixoloji, ya iqtisadi zorakılığa məruz qaldığı üçün müraciət etdikdə, polis heç bir zədə olmadığı üçün şikayət etdiyiniz şəxsi məsuliyyətə cəlb etməkdən imtina edəcək. Döyməyə görə cəzanın tətbiq edilməməsi də bu sahədə vəziyyəti daha da acınacaqlı edir. Bu gün istənilən şəxs cəza olmadığı üçün həyat yoldaşını döyə bilər. Bunun müqabilində yalnız cərimə ödəyən kişi ödədiyi pula, həm də həyat yoldaşının polisə müraciət etməsinə görə onu yenidən döyəcək".

M.Əzizovanın sözlərinə görə, son illər qadınlara qarşı ailədaxili zorakılıq faktlarının sayı durmadan artmaqda davam edir. Əfsuslar olsun ki, bu gün fiziki zorakılıqla yanaşı, qadınlar həm də mənəvi, psixoloji, iqtisadi və seksual zorakılığa məruz qalır. Bu zorakılıqların baş verməsində zərərçəkmişlərin cəmiyyətdə hüquqlarını bilməməsi, baş verən hadisələrə laqeyd yanaşması da mühüm rol oynayır. Zorakılığa, qadın hüquqlarının tapdalanmasına qarşı bir çox qanunlarda müəyyən maddələr yer alır: "1979-cu ildə BMT qadınlara qarşı zorakılığın, hər cür ayrıseçkiliyin aradan qaldırılması üçün Konvensiya qəbul etdi. 1995 -ci ildə isə Azərbaycan da bu Konvensiyaya qoşuldu. 30 maddədən ibarət Konvensiyanın 10 maddəsi qadın hüquqlarından bəhs edir. Zorakılıq Azərbaycanda olduğu kimi, digər xarici ölkələrdə də çoxluq təşkil edir. Aparılan araşdırmalar nəticəsində dünyada hər 3 qadından birinin nə vaxtsa zorakılığa məruz qalması, hər 3 dəqiqədən bir ən azı bir qadın öldürülməsi məlum olub. Dünyada hər 5 qadından biri ömür boyu seksual zorakılığın və ona cəhdin qurbanı olur. Hər il dünyada 3-4 milyon qadın öz həyat yoldaşı tərəfindən döyülür. Ailə zorakılığının qurbanlarının 95 faizi qadınlar olur. Hadisələrin 80 faizi kişilər tərəfindən törədilir. 2010-cu ildə ailədaxili zorakılıq zəminində 109 nəfər, 2011-ci ildə isə 135 qadın qətlə yetirilib. Müstəqil araşdırmalara görə, bu ilin 5 ayı ərzində 28 qadın ailə münaqişələri zəminində öldürülüb. Baş verən hadisələrə nəzər yetirdikdə qadınların daha çox həyat yoldaşları tərəfindən qətlə yetirildiyini görə bilərik. Qadınların qətlə yetirilməsi bəzən onların öz hüquqlarını bilməməsi və müvafiq qurumlara müraciət etməkdən çəkinməsi ilə bağlıdır".

Günel CƏLİLOVA

Bakı xəbər.-2013.-10 dekabr.-S.14.