Dövlət maraqlarının müdafiəsində milli həmrəyliyin rolu

Müstəqil Azərbaycan dövləti, ana vətənimiz dünyanın hər yerində yaşayan azərbaycanlıların ana vətəni, doğma yurdudur. Onlar Azərbaycana gələndə ana qucağına sığınırlar sanki. Gün kimi aydındır ki, Azərbaycanın müstəqil bir dövlət kimi mövcud olmasında milli birlik, milli həmrəylik böyük rol oynayıb. Xalqımızın birliyi olmasaydı, yəqin ki, dövlətimiz də suveren olmazdı.

Bizi imperiya əsarətindən həmişə milli birliyimiz, vahid canda bir ürək olmağımız xilas edib. Sanki bu bir ənənədir. Xalqımız torpaqlarımızın və millətimizin Çar Rusiyası tərkibində olmasına etiraz edərək, xalqımızın vətənpərvər, azadlıqsevər övladları ilə birləşərək Şərqdə ilk olan Azərbaycan Demokratik Respublikasını qurdu. Bu, milli birlikdən keçən bir məsələ, fakt olduğu üçün onu xatırlamaya bilmirik. Azərbaycan Demokratik Respublikasının varlığı həm xalqımıza müstəqil dövlətin şirinliyini dadızdırdı, həm azad və hürr olmağın gözəlliklərini anlatdı, həm də şüurlarda dövlətçiliyə və dövlət maraqlarına bağlılıq hissi formalaşdırdı. Dövlət maraqlarının müdafiəsində milli birliyin, həmrəyliyin əhəmiyyəti, rolu çox önəmlidir. Milli birlik olmayan dövlətdə heç zaman dövlətçilik inkişaf edə bilməz. Amma bizim müstəqil Azərbaycanımız milli birlik sevgisilə günü-gündən inkişafa doğru gedir. Ümumiyyətlə, Azərbaycan xalqı tarixən milli birliyə böyük önəm verib. Bu söz boşuna deyilməyib: "El bir olsa, dağ oynadar yerindən, söz bir olsa, zərbi kərən sındırar". Bu da o deməkdir ki, xalqımızın aqil, müdrik insanları irəli düşərək camaatı ağzıbir, sözübir, əməli, məsləki bir olmağa dəvət edir. Bildirir ki, elin birliyi dövlətin, vətənin qorunması, müdafiəsi deməkdir.

Filosof və tarixçilərin bildirdiyinə görə, Azərbaycan xalqının milli həmrəyliyi hər zaman özünü göstərib. Tarixçilərin qənaətinə görə, tarixdə bir neçə imperiya quran xalqımız bu tarixi nailiyyətləri milli birlik sahəsində əldə edib. Çünki milli həmrəyliyə sahib olmayan xalqın müstəqil dövlət qurmağa iradəsi çatmaz. Amma gördüyümüz kimi, Azərbaycan xalqı yalnız respublika miqyasında deyil, onun hüdudlarından kənarlarda yaşayan azərbaycanlılarla da birləşə bildi. Bu gün də dünya azərbaycanlıları arasında sarsılmaz bir birlik mövcuddur. Tarixçi və filosofların düşüncəsinə görə, hazırda dünyanın istənilən yerində yaşayan azərbaycanlıları bir ocaq başında toplayan azərbaycançılıq ideologiyasıdır. Azərbaycançılıq ideologiyası Azərbaycanın dövlət maraqlarının əsasını təşkil edir və bu bizim milli özünüdərkimizdir. Azərbaycanın dövlət maraqlarının müdafiəsi milli birlikdən həm də ona görə keçir ki, hər bir Azərbaycan vətəndaşı, hər bir azərbaycanlı öz həyatında, fəaliyyətində, yaradıcılığında Azərbaycanın dövlət maraqlarını üstün tutmalıdır.

Sosioloq Lamiyə Qasımlı bizimlə söhbətində bildirdi ki, Azərbaycan xalqının milli birliyi respublikamızı müstəqil dövlətə çevirib. L.Qasımlının sözlərinə görə, biz milli birlikdən danışanda yalnız Azərbaycan türklərinin fəaliyyətini önə çəkməli deyilik, Azərbaycan dövlətinin xeyrinə işlər görən yüzlərlə milli azlıq nümayəndələri haqda da danışmalıyıq. L.Qasımlının bildirdiyinə görə, müstəqil Azərbaycan dövlətinin tutduğu yol, onun daxili və xarici siyasəti, beynəlxalq əlaqələri, mədəni və mənəvi dostluğu hər bir vətəndaş tərəfindən təqdir edilir. L.Qasımlı dedi ki, dövlətimiz həm ümummilli, həm də ümumbəşəri keyfiyyətlərə malikdir: "Azərbaycan dövlətinin suverenliyi xalqımızın milli birliyilə sıx bağlıdır. Özünə müstəqil dövlət quran bir xalq milli birlik mövqeyindən çıxış edib bu dövlətin maraqlarını müdafiə etməlidir. Edir də. Təkcə Azərbaycan türkləri deyil, respublikamızda əsrlərdir ki, türklərlə çiyin-çiyinə yaşayan qeyri millətlərin nümayəndələri də Azərbaycanın dövlət maraqlarına xidmət edir. Onlar dövlətimizin maraqlarının müdafiəsindən söhbət gedəndə özlərini türk milli birliyinə üzv sayır. Çünki dövlətimizin maraqları onları birləşdirir. Bu amili unutmaq lazım deyil. Çoxmillətli Azərbaycan dövləti hər bir vətəndaşı üçün əzizdir. Sevindirici haldır ki, biz müxtəlif layihələr çərçivəsində araşdırmalar aparmaq üçün milli azlıqlar yaşayan bölgələrə də gedirik. Onlar Azərbaycan xalqını özlərinə doğma bilir və dövlətçiliyimizə çox sadiq adamlardır. Azərbaycan xalqı çoxmillətli bir tərkibə malikdir. Bu nümunə başqa ölkələrdə elə də parlaq deyil. Bu regionda ancaq bizdə belədir. Azərbaycan dövlətinin maraqlarını müdafiə edənlər arasında xaricdə yaşayan azərbaycanlıların böyük əməyi var. Bunu da unutmaq olmaz. Bilirik ki, Həm ümummilli liderimiz Heydər Əliyev, həm indiki dövlət başçımız cənab İlham Əliyev xaricdə yaşayan azərbaycanlılara böyük sayğı göstərib və dövlət maraqlarımızın müdafiəsi məsələsində onların birliyinə, göstərəcəkləri səylərə çox inanıblar. Bu müsbət münasibət də xaricdəki soydaşlarımızda böyük inam hissi formalaşdırıb. Deyərdim ki, xaricdəki soydaşlarımızın təşkilatlanmasında, onların arasında milli həmrəyliyin gücləndirilməsində önəmli rol oynayan və sivil Azərbaycan dövlətçiliyinin onurğa sütununu təşkil edən azərbaycançılıq ideologiyasının böyük təsiri var. Azərbaycançılıq ideologiyasının yenidən meydana çıxarılması və onun geniş təbliğatı dünya azərbaycanlılarını birləşdirən mühüm tarixi bir hadisə oldu. Bu müstəvidə azərbaycançılıq anlayışı qısa müddətdə milli təfəkkür tərzinə çevrilərək, ölkəmizdə, eləcə də dünyanın müxtəlif ölkələrində məskunlaşan soydaşlarımız üçün milli qürur, mənəvi dayaq və ümid yerinə çevrildi. Bir məsələni xüsusilə qeyd edim ki, milli birlik və dövlətçilik anlayışlarının vəhdət təşkil etməsi ümummilli liderimizi hər zaman düşündürüb. Bu sahədə dövlət səviyyəsində həyata keçirilən ən mühüm tədbirlərdən biri də xarici ölkələrdə yaşayan soydaşlarımızın birləşməsi, məskunlaşdıqları dövlətlərin ictimai-siyasi həyatında yaxından iştirak etməsi, doğma Vətənlə əlaqələrin möhkəmləndirilməsi oldu. Amma hadisələrin gedişi onu göstərdi ki, dünya azərbaycanlılarının daha da sıx birləşməsi və fəaliyyəft planlarının müəyyənləşdirilməsi üçün onların bir araya gəlməsinə ehtiyac var. Mən bu fikri söyləməklə yadınıza bu birliyi reallaşdıran və 2001-ci ildə ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Bakıda keçirilən Dünya Azərbaycanlılarının I Qurultayını salmaq istəyirəm. Bu qurultayda yalnız xaricdən gələn azərbaycanlılar iştirak etmirdi, respublika azərbaycanlılarının nümayəndələri də iştirak edirdi. Qurultayın ən böyük əhəmiyyəti ondan ibarət oldu ki, tədbirin nəticəsi kimi azərbaycançılıq ideyasının və dövlət maraqlarımızın geniş miqyasda müdafiəsi üçün strateji proqram qəbul edildi".

Digər sosioloq Zümrüd Ələkbərli də bu qənaətdədir ki, Azərbaycan dövlətinin dövlət maraqları milli birlik səviyyəsində qorunmalıdır. "Birlik olmayan yerdə dirlik olmayacaq" məsələni çəkən Z.Ələkbərli hesab edir ki, dövlət maraqları hər bir azərbaycanlının varlığına xidmət edir, bu baxımdan, hər azərbaycanlının da dövlət maraqlarına xidmət etməsi əsas şərtdir: "Azərbaycan xalqı zaman-zaman həmrəy olub, birləşib. Mən bir ziyalı kimi bu həmrəyliyi sovet ordusunun Bakıda törətdiyi 20 Yanvar faciəsi zamanı açıq şəkildə gördüm. Onda tələbə idim. Hər şey gözlərim qarşısında baş verirdi. Xalqımız əlbir olub imperiya zülmünə etiraz etmək üçün küçələrə axışırdı. Dövlətimizi müstəqil görmək sevdası ilə meydanlara çıxan xalqımızın nümayəndələrini nə tanklar, nə güllələr qorxutdu. Onlar Azərbaycan dövlətinin XX əsrdə ikinci dəfə müstəqil olması üçün canlarını fəda etdilər. Demək istəyirəm ki, ən böyük milli birlik hadisələrimizdən birini onda gördüm. Bu gün isə artıq xalqımızın milli birliyinə, vahidliyinə Azərbaycan dövləti səviyyəsində böyük önəm verilir. Xalqın birliyi dövlət maraqlarımızın geniş müdafiəsi deməkdir. Prezident İlham Əliyevin apardığı dövlətçilik siyasətində xalq, milli birlik anlayışı əsas prinsip kimi götürülür. Atılan hər bir addım, görülən bütün işlərdə milli düşüncə tərzi özünü göstərir. Azərbaycan xalqı bu siyasətə arxayın olub özünün milli birlik haqda fəaliyyətlərini genişləndirir. Qarşıdan Xocalı soyqırımının 21-ci ildönümü gəlir. Bu məsələdə xalqımızın həmrəyliyi vacibdir. Dövlətimiz də Xocalı soyqırımının bütün dünyada tanınıb qəbul edilməsi uğrunda böyük işlər görür, xalqımız da bu haqqa qovuşmaq üçün mübarizə aparır. Xaricdəki soydaşlarımız Xocalı soyqırımı ilə bağlı böyük işlər görür. Soyqırımın ildönümü ərəfəsində bizim tanınan tarixçilər, ictimai-siyasi xadimlər, sadə vətəndaşlar Xocalının haqqını müdafiə etməyi bir milli həmrəylik hərəkatı sayır. Dövlətimiz də həmçinin. Dövlətimiz vətəndaşlarımızın birliyini, həmrəyliyini hər zaman istəyib, bu gün də istəyir. Hesab edirəm ki, elm adamları, ictimai xadimlər vaxtaşırı olaraq milli həmrəylik və dövlətçilik maraqları barədə çıxışlar edib bu ali məqsədi təbliğ etməlidir. Elm adamlarına telekanallar geniş yer verməlidir ki, onlar milli dövlətçiliklə, milli birliklə bağlı öz düşüncələrini ictimaiyyətə çatdıra bilsin. Tanınan, qəbul edilən filosoflarla, tarixçilərlə, ədəbiyyatşünaslarla, sosioloqlarla, hüquqşünaslarla gənclərin telegörüşünü tez-tez təşkil etmək lazımdır ki, onlar bu mövzu ilə bağlı gənclərlə fikir mübadiləsi apara bilsin. Gənclik bilməlidir ki, bizə milli birlik nə üçün lazımdır? Niyə biz hamımız dövlət maraqlarına xidmət etməliyik? Hansı səbəbə görə dövlətimizin maraqları ilə milli həmrəylik birləşdirilməlidir? Bu sualları alimlər bir-bir açmalıdır ki, gənclik Azərbaycan dövlətinə, milli həmrəyliyə ürəkdən bağlansın, onu şüurunda, düşüncəsində, ürəyində yaşatsın, əməlilə bu dövlətin maraqlarını qorusun. Bu böyük təbliğat tələb edən məsələdir. Bu mənada hələ danışılacaq, deyiləcək sözlər çoxdur. Bizim filosoflar, sosioloqlar, hüquqşünaslar, ədəbiyyatşünaslar, tarixçilər, tibb üzrə mütəxəssislər var ki, onların sözünü, fikirlərini ictimaiyyətə çatdırmaq lazımdır".

İradə SARIYEVA

Mövqe.-2013.-15-17 fevral.-S.15.