Milli matəm günlərilə bağlı dövlət siyasəti ictimai maraq tələblərinə necə cavab verir?

21 il əvvəl Azərbaycanın qədim yaşayış məskənlərindən birində-Xocalı şəhərində ermənilərin Azərbaycan türklərinə qarşı törətdiyi soyqırım aktı qan yaddaşımızın ən ağrılı səhifələrindən biridir. Xalqımızın tarixində faciələr, qara günlər, genosid faktları dəfələrlə baş verib. Çox vaxt da bu mənfur işin başında erməni millətçiləri, erməni şovinizmi durur.

Bir əsrdə ermənilər Azərbaycan xalqına qarşı bir neçə dəfə soyqırım törədib. Xocalı soyqırımı isə o aktların sırasında bəlkə də ən dəhşətlisi olub. Xocalı soyqırımının dəhşəti həm də ondan ibarətdir ki, bu hadisə XX əsrin sonlarına yaxın bütün dünyanın gözü qarşısında baş verib, amma dövlətlərin və xalqların çoxu Xocalıda şəhid olan, qanına qəltan edilən insanların, uşaqların, qadınların, qocaların səsini eşitməzliyə vurub. Təəssüflər olsun ki, 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə dünyada çoxlarının qulağı kar, gözləri kor oldu.

Xocalı soyqırımını torpaqlarımızı işğal edən ermənilər və onların havadarları törədib. Bu qanlı cinayəti həyata keçirənlər, əlləri Xocalının günahsız insanlarının qanına batanlar isə hələ də ədalət məhkəməsinə çəkilməyib. Onlar böyük-böyük vəzifələr tutaraq Azərbaycana və azərbaycanlılara qarşı öz terror əməllərini yenidən davam etdirir.

Fevralın 26-sı bütün Azərbaycan və xarici ölkələrdə yaşayan azərbaycanlılar, o cümlədən qardaş Türkiyə türkləri, bizi istəyən dövlətlər Xocalı soyqırımını matəm hadisəsi kimi xatırlayır, bununla bağlı tədbirlər keçirirlər.

Xocalı soyqırımı tariximizdə qanlı bir səhifədir. Bu səhifənin hər sətri, hər cümləsi qəm, nisgil, ağrı-acıdır. Bu səhifəni göz yaşı içində vərəqləyirsən...

Artıq paytaxt Bakının Xətai rayonu ərazisində xalqın ziyarət yerinə çevrilən Xocalı abidəsi ucalır. Xocalı soyqırımının 20-ci ildönümündə qurulan bu abidə soyqırım qurbanlarının sərgərdan ruhlarının dincəldiyi, yaşadığı bir heykəldir. Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev və dövlət rəsmiləri, o cümlədən də ictimaiyyət nümayəndələri keçən il olduğu kimi, bu il də abidəni ziyarət edib şəhidlərimizin ruhunu, xatirəsini yad etdilər.

Qeyd edək ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev dəfələrlə erməni vəhşiliyini ifşa edən çıxışlar edib. O hər zaman bəyan edir ki, Azərbaycan terrorçuluğun bütün forma və təzahürlərini qətiyyətlə pisləyir: "Azərbaycan müxtəlif yollarla terrorçuluğa məruz qalıb. Azərbaycan kənardan təşkil edilən terror fəaliyyətinin birbaşa hədəfinə çevrilib. Ermənistan Respublikası Azərbaycanın mülki əhalisi və infrastrukturuna qarşı onlarla terror aktı törədib. Bunun nəticəsində 2 mindən artıq azərbaycanlı həyatını itirib. Ermənistan öz güc strukturlarının bilavasitə iştirakı ilə hazırladığı həmin terror aktlarını beynəlxalq terror qruplarından istifadə edərək törədib. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin fəal fazasında Ermənistan etnik təmizləməyə nail olmaq üçün hərbi təcavüzlə yanaşı, mülki əhaliyə qarşı geniş şəkildə terror aktlarından da istifadə edib. Həmin vəhşilik aktları 1992-ci ilin fevral ayında Xocalı əhalisinin məhv edilməsi ilə kulminasiya nöqtəsinə çatdı. Həmin vaxt 613 günahsız insan, o cümlədən qadınlar, uşaqlar və yaşlılar öz həyatı ilə vidalaşıb. Yüzdən artıq qadın, altmış üç uşaq qətlə yetirilmişdir. Ermənistan həmçinin münaqişə zonasından uzaq məsafədə də ictimai nəqliyyatda və mühüm infrastruktur yerlərində, 1994-cü ildə Bakı metrosunda bomba partlayışı və digər əməllər kimi terror aktlarını törədərək, mülki əhaliyə qarşı mübarizə apardı".

Xocalı soyqırımının 21-ci ildönümündə Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri, Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə dünya xalqlarına, dövlət başçılarına, parlamentlərə və beynəlxalq təşkilatlara müraciət edib: "Artıq iyirmi bir ildir ki, Xocalı faciəsi beynəlxalq səviyyədə qınaq obyektinə çevrilməyib, onun baiskarları lənətlənməyib. 1992-ci il fevralın 26-da bütöv bir şəhərin - minlərlə dinc, silahsız, müdafiəsiz Xocalı sakininin erməni quldurlarının qəfil və amansız basqınına məruz qalması, 613 nəfərin xüsusi qəddarlıqla qətlə yetirilməsi, qocalara, uşaqlara, hamilə qadınlara belə, rəhm olunmaması, 1275 nəfərin əsir götürülərək ağır işgəncələrə məruz qalması, meyitlərin üzərində təhqiramiz həqarətlər edilməsi kimi vəhşiliklərə biganə qalmaq bəşəriyyətə baş ucalığı gətirə bilməz. Lakin təəssüf və təəccüb doğuran fakt odur ki, bəşəriyyət ədalət çağırışlarımızı lazımi etina ilə qarşılamır, beynəlxalq təşkilatlar bu misli görünməmiş cinayətin üzərindən hələ də sükutla keçirlər... Üzümü bir daha dünya ölkələrinin dövlət başçılarına, parlamentlərinə, xalqlarına və beynəlxalq təşkilatlara tutaraq, onları Azərbaycan xalqına qarşı erməni ekstremistlərinin təcavüzünə və vəhşiliklərinə prinsipial hüquqi qiymət verməyə, Xocalı müsibətini insanlığa qarşı soyqırım aktı kimi tanımağa çağırıram".

Tarixçi Həyat Məhərrəmovanın sözlərinə görə, şeyxin bu müraciəti də dövlət siyasətinə çox əhəmiyyətli bir dəstək sayıla bilər. H.Məhərrəmovanın bildirdiyinə görə, milli matəm günlərimizlə bağlı dövlət siyasətilə ictimaiyyətin maraqları bir-birilə uzlaşır. Tarixçi bildirdi ki, milli matəmlərlə, xüsusən də Xocalı soyqırımı ilə əlaqədar dövlətimizin apardığı məqsədyönlü siyasət göz qabağındadır. Tarixçinin dediyinə görə, son illər Xocalı soyqırımının dünyada genosid aktı kimi tanınmasında, bu vəhşiliyi törədənlərin haqq-ədalət məhkəməsi qarşısına çıxarılması istiqamətində dövlətimiz çox uğurlu siyasət yürüdür. İctimaiyyətin, o cümlədən də xocalıların ürəyindən tikan çıxaran bu siyasətin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən aparıldığını deyən H.Məhərrəmova Heydər Əliyev Fondunun Moskva nümayəndəliyinin, xaricdəki səfirlik və diplomatik korpusların da bu sahədə gördüyü işlərin misilsiz olduğunu bildirdi.

H.Məhərrəmova bildirdi ki, Xocalı şəhərində əhalinin vəhşicəsinə kütləvi qırğını Dağlıq Qarabağ bölgəsinin işğalı üçün həyata keçirilən hərbi təcavüz zamanı doğma torpağının müdafiəsinə qalxan xalqımızı sarsıtmaq və onun mübarizə əzmini qırmaq niyyəti ilə törədilib: "Hesab edirəm ki, bu təkcə Azərbaycan xalqına qarşı deyil, bütün insanlığa qarşı yönələn dəhşətli bir cinayət əməlidir. Ermənilərin törətdiyi bu vəhşilik, vandallıq nəticəsində 613 nəfər dinc azərbaycanlı milli mənsubiyyətinə görə vəhşicəsinə qətlə yetirilib, 487 nəfər şikəst edilib, 1275 sakin girov götürülərək amansız işgəncələrə məruz qoyulub. Girov götürülənlərdən 150 nəfərin, o cümlədən 68 qadının və 26 uşağın taleyi bu günədək məlum deyil. Azərbaycan dövləti Xocalı soyqırımının dünyada tanıdılması istiqamətində böyük işlər görür. Sadaladığım bu faktlarla tanış olan xarici nümayəndələr öz həyəcan və kədərlərini gizlədə bilmir. Hadisə 1992-ci ildə baş verib, amma ona gerçək hüquqi- siyasi qiymət ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən verilib. Heydər Əliyev yenidən hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra erməni millətçilərinə qarşı mütəşəkkil müqavimət formalaşdırıldı. Heydər Əliyevin təşəbbüsü və rəhbərliyilə bu sahədə çox böyük işlər görüldü. Bu işlər ictimaiyyətin Xocalı faciəsinə münasibətilə tarazlıq təşkil etdi. "Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1998-ci il 26 mart tarixli Fərmanı tarixi həqiqətlərin üzə çıxarılmasına və öz yerini tutmasına təkan verdi. Bu mühüm sənəddə tariximizdə ilk dəfə olaraq azərbaycanlılara qarşı törədilən kütləvi qırğınların-soyqırımların rəsmən adı çəkilib. Heydər Əliyev bütün görüşlərində Xocalı vəhşəti haqqında danışırdı. Azərbaycan Respublikasının indiki Prezidenti İlham Əliyev də Xocalı soyqırımı ilə bağlı dəfələrlə xalqa müraciət edib. O, Xocalı soyqırımını, faciəsini insanlığa qarşı ən qəddar və amansız kütləvi terror hadisələrindən biri kimi qiymətləndirib. Dövlət başçısının Sərəncamı ilə keçən il Xocalı soyqırımının 20-ci ildönümü qeyd edildi. Bu il cənab Prezident və dövlət, hökumət rəsmiləri Xocalı soyqırımını anma mərasimlərinə qoşuldu. Məlumdur ki, Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi də bu məsələ ilə bağlı xüsusi bəyanatlar və müraciətlər qəbul edib. Beynəlxalq təşkilatlardan, dünya dövlətlərinin parlamentlərindən, hökumətlərindən erməni millətçilərinin və onların havadarlarının azərbaycanlılara qarşı törətdikləri soyqırım cinayətlərini tanımağı istəyib. Milli Məclis o cümlədən həmin təşkilatlardan gələcəkdə bu cür cinayətlərin cəzasız qalmasının qarşısını almaqdan ötrü təsirli beynəlxalq hüquq mexanizmlərinin yaradılması işini tezliklə başa çatdırmağı, azərbaycanlılara qarşı yeni soyqırım cinayətlərinə yol verilməməsi üçün Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin dinc yolla ədalətli həllinə kömək göstərməyi xahiş edib. Araşdırmama görə, Milli Məclisin 1994-cü il 24 fevral tarixli qərarına əsasən, 26 fevral Xocalı soyqırımı günü elan edilib, bu barədə beynəlxalq təşkilatlara məlumat verilib. Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə "Xocalıya ədalət!" kampaniyası ildən-ilə genişlənir, daha çox dövlətləri, insanları əhatə edir. Dövlətimizin apardığı məqsədyönlü siyasət nəticəsində Xocalı soyqırımının dünya miqyasında tanıdılması istiqamətində xeyli iş görülüb. Artıq bir neçə dövlət rəsmən Xocalı soyqırımını tanıyıb, erməni terrorunu, şovinizmini lənətləyib. Artıq bu il Türkiyə, Küveyt, Pakistan, Almaniya, Ukrayna, Gürcüstan və digər ölkələrdə Xocalı soyqırımı ilə bağlı silsilə tədbirlər keçirilib. Keçən il Pakistan Senatı rəsmən Xocalı soyqırımına qiymət verib. Pakistan Senatının Xarici Əlaqələr Komitəsinin qəbul etdiyi qətnamədə bildirilir ki, Pakistan İslam Respublikasının Senatı Azərbaycan Respublikası ərazisinin 20 faizinin işğalı və ermənilər tərəfindən törədilən Xocalı soyqırımını tanıyır və pisləyir. Sonra İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament İttifaqının, Meksika parlamentinin müvafiq qərarlarında Xocalıda törədilən kütləvi qətllərin soyqırım aktı olduğu təsdiq edilib".

Həyat xanım dedi ki, Azərbaycan dövləti Xocalı şəhidlərinin xatirəsinin əbədiləşdirilməsi üçün çoxlu sayda iş görüb. Tarixçinin sözlərinə görə, Bakı şəhərində, ölkəmizin digər şəhər və rayonlarında Xocalı qurbanlarına abidələrin ucaldılması, Xocalı soyqırımı haqda məlumatların orta məktəb proqramına daxil edilməsi bu işlərdəndir.

İctimaiyyətin dövlətin milli faciələrimizin, matəm günlərimizin tanıdılması istiqamətində apardığı siyasəti bəyəndiyini deyən tarixçinin sözlərinə görə, dövlət siyasəti və ictimai maraqlar üst-üstə düşür: "Bu da ona gətirib çıxaracaq ki, yaxın illərdə erməni vəhşiliyini bütün dünya qəbul edəcək. Xocalı şəhidlərinin haqqının özünə qaytarılması üçün dövlət böyük işlər görür, ictimaiyyət də bu işlərə dəstək verir".

İradə SARIYEVA

Bakı Xəbər.-2013.-28 fevral.-S.15.