Koreyalı gənc Bakıda əla muğam oxuyur

Muğam sənətinə dövlət qayğısı ictimai maraqların müdafiəsinin mühüm əlamətidir

Azərbaycanda muğam sənətinin geniş şəkildə təbliği zaman-zaman öz müsbət bəhrəsini verib. Xalqımızın qədim və zəngin sənəti olan muğam öz qaynağını lap əski çağlardan götürüb. Milli muğamlarımızın qorunmasında, şifahi bir el sənəti kimi yaddaşlardan-yaddaşlara ötürülməsində xanəndələrlə yanaşı ictimaiyyətin də əməyi olub.

Xanəndələrin ifa etdiyi bu unikal sənətə ictimaiyyətin sevgisi və tükənməz marağı olmasaydı yəqin ki, onun da günümüzə yalnız xatirə olaraq adı qalardı. Xalqın tələbatını ödəməyən, xalqın diqqətini çəkməyən sənət yaşaya bilməz. Muğam sənəti isə xalq, ictimaiyyət sevgisilə, xanəndələrimizin ifası ilə, dövlət qayğısı nəticəsində hazırkı mərtəbəsinə qovuşub. Muğam sənətinə dövlət qayğısı o qədər çox göstərilir ki, bu diqqət bütün muğam ictimaiyyətini əhatə edir. Muğamlarımızın YUNESKO-nun ümumbəşəri mədəni irs siyahısına salınması onun beynəlxalq aləmdə şöhrətini birə-beş artırıb. Muğamın dövlət, Heydər Əliyev Fondu və ictimaiyyət tərəfindən geniş təbliği, inkişaf etdirilməsi göz önündədir. Bu sənətin tədrisi, öyrədilməsi müvafiq musiqi məktəblərində, ali və orta ixtisas təhsil ocaqlarında yüksək səviyyədə həyata keçirilir. Azərbaycanın adlı-sanlı pedaqoq-xanəndələri muğamlarımızın incəliklərini tələbələrə öyrədir. Azərbaycanın milli musiqi sənəti öz gözəlliyi, möhtəşəmliyilə nəinki ölkə gənclərinin, eləcə də əcnəbilərin marağını özünə cəlb edib. Muğam, milli musiqi tədrisi tarixində bir neçə dəfə əcnəbilərin Azərbaycanın xalq musiqisinə marağı özünü göstərib. Bir məqamı da nəzərinizə çatdıraq ki, milli musiqimizə dövlət qayğısı sayəsində onun səsi çox uzaq ölkələrdən gəlir. Xaricdə təhsil alan azərbaycanlı tələbələr, eləcə də Azərbaycanın müxtəlif ali məktəblərində oxuyan əcnəbi tələbələr muğam və aşıq sənətinə ciddi maraq göstərir.

Qeyd edək ki, bu sahədə ABŞ, Cənubi Koreya, Türkiyə dövlətlərindən olan tələbələr xüsusilə fərqlənir. Bizim o dövlətlərin ali təhsil müəssisələrində təhsil alan tələbələr də Azərbaycanın xalq musiqisini təbliğ etməkdən yorulmur.

Azərbaycanda ictimai marağı özünə cəlb edən əslən Cənubi Koreyadan olan, bir muğam sahəsində təhsil alan tələbə var. Onu hər kəs Minseoq Kim olaraq tanıyır. Azərbaycan mədəniyyətinin yaxın dostu olan cənab Kim bizdən həm bir xalq kimi xoşu gəlir, həm də muğamımızı sevir. Kimin gözəl muğam dəsgahları oxuması muğam ictimaiyyətinin diqqətini özünə cəlb edib. Elə Azərbaycan ictimaiyyəti də bu cənubi koreyalı oğlanın səsinə heyran kəsilib. Azərbaycan muğamına tükənməz sevgisinin Azərbaycanda olan koreyalı dostunun ona verdiyi muğam diskindən başladığını deyən Minseoq Kim bu ilahi musiqinin ardınca Bakıya gəldiyini deyir. Kimin ifası Azərbaycan televiziyalarında az-az səslənsə də, qonşu ölkələrin telekanallarında geniş şəkildə təbliğ edilir. Hətta Türkiyənin TRT 1 kanalı Kim haqqında çox maraqlı bir veriliş çəkərək efirə təqdim edib. Minseoqun Azərbaycan dilində danışması, milli musiqimizi ürəkdən sevməsi hər bir ictimaiyyət nümayəndəsinin ürəyindən xəbər verir. Milli Konservatoriyanın tələbəsi olan Minseoq Kim "Bayatı kürd", "Mahur hindi" və "Rast" muğamlarını öyrəndiyini deməklə yanaşı onları qüsursuz oxumaqda maraqlı olduğunu da deyib. Kimin timsalında Azərbaycan milli musiqisinin belə alovlu təəssübkeşinin yerli televiziyalarda tez-tez göstərilməsi yaxşı olmazdımı? Axı o, birbaşa bizim dövlət qayğısı və ictimaiyyət marağı ilə əhatə edilən muğam sənətimizə, milli mədəniyyətimizə xidmət edir. Yaxşı olmazdımı ki, televiziyalar Minseoq Kimin konsertlərini versin, çıxışlarına şərait yaratsın. Hesab edirik ki, hansısa bir şou-biznesçinin şit hərəkətlərini, yüngül əməllərini efirə çıxarmaqdansa, Azərbaycanın milli musiqi siyasətinin təbliğinə daha geniş yer verilməlidir. Bizim musiqinin əcnəbilərin dilindən səslənməsinin faydası böyükdür.

Folklorşünas Sevinc Yəhyayevanın sözlərinə görə, muğam sənətinə tükənməz dövlət qayğısı nəticəsində xalqımızın bu ulu sənəti dünyanın qədim musiqi xəzinəsinə daxil olub. Muğam sənətinin YUNESKO-ya düşməsinin böyük faydasının olduğunu düşünən S.Yəhyayevanın sözlərinə görə, bunun nəticəsində muğam beynəlxalq aləmdə də diqqət mərkəzindədir. Əcnəbi tələbənin muğam sənətinə sevgisinin muğamın təbliğində mühüm rol oynadığını deyən S.Yəhyayeva hesab edir ki, Minseoq Kimin ifası ictimai maraqlarımıza xidmət edir: "Azərbaycan xalqının ənənəvi musiqisi əsrlərdir ki, yaranıb və onu dinləyənlərin qəlbinə hakim kəsilib. Aşıq sənəti, muğam sənəti ənənəvi milli musiqi olmaqla yanaşı, həm də bəşəri mahiyyət daşıyır. Bu gün Azərbaycanda milli musiqiyə dövlət qayğısı çox yüksək səviyyədədir. Heydər Əliyev Fondu da bu sahədə az iş görmür. Azərbaycanda muğam sənətinin inkişafı, dövlət qayğısı ilə əhatələnməsi, xaricilərin milli muğamımıza maraq göstərməsi, bütün bunlar ictimai maraqların müdafiəsinə xidmət edir. Kim də bir əcnəbi kimi bizim musiqimizə bağlıdır. O baxıb görür ki, Azərbaycan dövləti bu zəngin xəzinəyə xüsusi diqqət yetirir, onun qayğısına qalır. Bu halda, bir əcnəbi kimi, onun muğamımıza diqqət və marağı daha da artır. Bir xarici üçün Azərbaycan dilini öyrənmək, onun klassik, ənənəvi musiqisini mənimsəmək, əxz etmək çox çətindir. Amma bizim mədəniyyətimizə, musiqimizə, ana dilimizə, vətənimizə olan böyük məhəbbət Kimi vadar edib ki, bütün bu şeyləri öyrənsin. İctimaiyyət də yeri düşəndə milli musiqimizi, onun daxilində dilimizi, mənəviyyatımızı o qədər yüksək səviyyədə təbliğ edib ki, əcnəbilərin milli musiqimizə marağı artıb. Dövlətin və Heydər Əliyev Fondunun qayğısı sayəsində muğam sənəti Azərbaycandan kənarda da o qədər təbliğ olunub ki, bu musiqini dinləyənlər ona vurğun olurlar".

Kim Minseoq bir müddət əvvəl mətbuata verdiyi müsahibəsində bildirib ki, o, Azərbaycan dövlətinin, Heydər Əliyev Fondunun muğam sənətinə, xalqımızın mənəviyyatına göstərdiyi qayğıya heyran qalıb: "Hələ Koreyaya getmək planım yoxdur, burada musiqi məktəbi açmaq istəyirəm. Azərbaycan musiqisi ilə Koreya xalq mahnılarını uşaqlara öyrətmək istəyirəm. Koreyada çoxsaylı Azərbaycan tələbələri var ki, muğam öyrənmək istəyir, eyni ilə də Bakıda. Bunu etməklə çoxsaylı insanın arzularını reallaşdırmaq istəyirəm. Eyni zamanda, burada da Koreya milli musiqilərini gənclərə öyrətmək niyyətim var. Koreyada Azərbaycan muğamını inkişaf etdirəcəyəm. Orada da, burada da konsertlər təşkil etmək istəyirəm. Əhsən müəllimin ifasını çox sevirəm... Sözsüz, Koreya üçün darıxdığım zamanlar da olur. Amma muğama olan sevgim hər şeyə üstün gəlir. Azərbaycan bu gün çox sürətlə inkişaf edən ölkədir. Azərbaycan dövləti hazırda çox bahalı dövlət hesab edilir. Bakı da çox gözəl şəhərdir. Düşünürəm ki, hazırda Azərbaycan gəncliyi muğamı oxumur və özlərini bu dünyadan uzaq tutmağa çalışır. Bu situasiya hazırda Koreyada da var və gənclik milli musiqini dinləmir. Gənclik indi daha çox yeniliyi, digər ölkələrdən gələn musiqiləri sevir. Amma muğama köhnəlik kimi baxmaq çox səhvdir, bu hal məni təəssüfləndirir. Muğamı məhz Azərbaycan gəncliyi qorumalıdır".

Azərbaycan Milli Konservatoriyasının müəllimi, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin doktorantı Əhsən Əhmədov Kim Minseoqun müəllimidir. Əhsən müəllim bizimlə söhbətində bildirdi ki, bu gün Azərbaycan milli muğamlarını öyrənənlər arasında xeyli xarici vətəndaş var. Onların sırasında Kimin də olduğunu deyən Ə.Əhmədovun sözlərinə görə, Azərbaycan musiqisinə olan maraq Kim Minseoqu Bakıya çəkib gətirib: "O, Konservatoriyaya qəbul olundu. Əvvəllər çətinliyi görüb qaçmaq istəyirdi, amma imkan vermədim. Gördüm ki, onda oxumaq istedadı var. Beləliklə, uzun müddət onun üzərində işlədim. Kimə əvvəlcə qəzəllərimizi öyrətdim, sonra isə muğamı öyrətdim. Bu gün o, beş dəsgah bilir. Kim Minseoq "Rast", "Şur", "Bayatı kürd", "Mahur hindi", "Bayatı-Şiraz" muğamlarını oxuyur. Əvvəl onun səsini muğamlara uyğunlaşdırmaq çox çətin idi. Çünki dil problemi vardı. Muğamın xüsusi zənguləsi var axı. Onu öyrənmək çətindir. Ona görə çox işlədim üzərində. Azərbaycan dilini bilir artıq. Bir də görürsən ki, dərsdə hansısa tələbə düz oxumadı. Həmin dəqiqə Kim ona "saxla, filan yeri belə oxuma, düz oxumursan" deyə irad tutur tələbəyə. Deyir ki, burada muğamları öyrəndikdən sonra gedib Cənubi Koreyada muğam məktəbi açacaq. Əcnəbi tələbələrin milli musiqimizə marağı böyükdür. Bu gün xaricdən bura muğam öyrənməyə gələnlər çoxdur".

Ə.Əhmədovun sözlərinə görə, Azərbaycan dövlətinin və Heydər Əliyev Fondunun muğama bəslədiyi böyük qayğı musiqimizin təbliğilə yanaşı, həm də ictimai maraqların müdafiəsinə xidmət edir. O hesab edir ki, əcnəbilərin milli musiqimizə marağı da elə bu amala xidmət edir: "Əcnəbi tələbələrin xalq musiqimizi kütləvi öyrənməsi olduqca sevindirici haldır. Bu, tələbələrin Azərbaycana sevgisinin təzahürüdür. Bu ifaçılara ictimai maraq da çox güclüdür. İctimai maraq cəlb edən əcnəbi tələbələrə bizim efirlər yer ayırmalıdır ki, onlar mahnılar ifa etsin, Azərbaycan dilində necə danışdıqlarını nümayiş etdirsinlər. Onlardan sonra başqa əcnəbilər də dilimizi, mədəniyyətimizi öyrənmək istəyəcək. Bu da onların azərbaycançılığı dərk etməsinə gətirib çıxarır. Bilirsiz ki, Azərbaycan musiqisi dünyanın ən inkişaf etmiş musiqilərindən biridir. Musiqimizin gücü əcnəbiləri özünə çəkir. Üzeyir bəy, Cabbar Qaryağdıoğlu muğamın təbliğində, onun yaşamasında, bu sənətin ictimai marağın müdafiəsinə xidmət etməsi sahəsində böyük işlər görüb. Bu gün muğamımızı öz adına çıxmaq istəyənlər çoxdur. Amma onun Azərbaycan xalqına mənsub olduğunu dünyaya bir tərəfdən də əcnəbi tələbələr çatdıracaq. Gürcüstandan, Latviyadan, İrandan tələbələrimiz çoxdur. Onların çoxu genetik baxımdan Azərbaycana bağlıdır. Ancaq muğam öyrənən xarici vətəndaşlar arasında Kim yeganə tələbədir ki, o sırf əcnəbidir və onun Azərbaycanla heç bir əlaqəsi yoxdur. Mən istəyirəm ki, Kim bizim muğamlarımızı incəliyinə qədər öyrənərək dünya səviyyəsində onu təbliğ etsin. Onun dünya miqyasında tanınan bir əcnəbi xanəndə olmasına çalışıram. Muğamımızın, milli musiqimizin, milli ideologiyamızın xaricdə tanınması və yayılması üçün bu işə əcnəbilərin qoşulması sevindirici haldır. Mən Kimə muğam öyrədirəm, bu, bəzilərinin xoşuna gəlmir. Buna mane olan qüvvələr var. Amma biz öz işimizdəyik. Bu yaxınlarda Heydər Əliyev Sarayında Kim də ifa etdi. Çox yaxşı qarşılandı. "Qarabağ" mahnısını oxudu. Kim həm də burada vokal dərsləri alır. Bütövlükdə o, musiqimizlə maraqlanır".

İradə SARIYEVA

Bakı Xəbər.-2013.-29 yanvar.-S.-15.