Şagirdləri yaxın hərbi hissələrlə görüşə aparmaq ənənəsi vətənpərvərlik birgə formalaşır

 

 Gənclik özünü tanıyanda, hansı dövlətin vətəndaşı olduğunu dərk edəndə xalqına, dövlətinə, ordusuna daha da bağlı olur. Bilirik ki, müasir gənclər, eləcə də məktəblilər daha çox vətənpərvər olmaqları ilə seçilmək istəyirlər. Məktəblilər Azərbaycan tarixini, dövlət quruculuğunu, dövlətin qarantı olan milli ordunun fəaliyyətini yaxşı öyrənməlidir. Məktəblilərdə vətənpərvərlik tərbiyəsi hələ ilk siniflərdən başlayaraq formalaşdırılmalıdır.

   Hər bir məktəbli, hər bir yeniyetmə, gənc bilməlidir ki, onun müstəqil dövləti, yenilməz ordusu var.   

Gənc nəslin tərbiyəsi, onlarda milli mənlik şüurunun inkişafında valideynlər və məktəb əsas rol oynamalıdır, oynayır da. Qeyd etdiyimiz kimi, gənc nəslin hərbi-vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə edilməsi, hərb tariximizin öyrənilməsi, gənc nəslə çatdırılması bu gün ən mühüm məsələlərdən biri hesab olunur. Bu yöndə görülən müxtəlif səpkili işlər gənclərin hərbi-vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə edilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edir. 

  Sabunçu rayonu Zabrat qəsəbəsində yerləşən məktəblərdən birində hərbi hazırlıq müəllimi işləyən Telman Qürbətov bizimlə söhbətində bildirdi ki, gənclərdə hərbi-vətənpərvərlik tərbiyəsinin formalaşdırılmasında hərbi müəllimlərlə yanaşı, tanınmış şəxslərin, fəal ictimaiyyətçilərin də rolu böyük olmalıdır: "Tanınmış insanların əsgərlərlə görüşməsi, ziyalıların, millət vəkillərinin, nazirlərin hərbi hissələrə səfəri əsgərlərdə mənəvi-psixoloji hazırlığın yüksəlməsinə səbəb olur. Belə ki, əsgərlər Azərbaycanın ictimaiyyət nümayəndələrinin onlara baş çəkmək üçün hərbi hissəyə gəldiyini görüb fərəh, qürur hissi keçirir. Eyni zamanda, ziyalılar, millət vəkilləri hərbi hissələrə getməklə orduya nə qədər önəm, dəyər verdiklərini əsgərlərə sübut etmiş olur. Jurnalistlər hərbi hissələrə səfər edən zaman olduqları hərbi hissədən materiallar hazırlayırlar ki, bu da ordu haqda cəmiyyətə doğru-düzgün məlumatın ötürülməsinə kömək edir. Ən önəmlisi odur ki, bütün bu kimi işlər nəticə etibarilə gənclərə vətənpərvərlik hisslərinin aşılanmasında mühüm rol oynayır. Ordu ilə cəmiyyət arasında normal təmas qurmaq, KİV-də ordu-cəmiyyət münasibətlərinin düzgün əks etdirilməsi silahlı qüvvələr barəsində düzgünobyektiv rəyin formalaşmasına gətirib çıxarır".  

 Qəzetimizin əməkdaşının mövzu ilə bağlı fikirlərində də qeyd edilir ki, məsələnin başqa tərəfi də var. Onun dediyinə görə, bu gün Azərbaycanın müharibə şəraitində olması gənc nəslin vətənpərvərlik ruhunda formalaşdırılmasını labüd edir. Fikrə diqqət yetirək: "Gənclərə milli ruhun aşılanması prosesi hələ körpə yaşlarından həyata keçirilməli, məktəblərdə davam etdirilməli və təkmilləşdirilməlidir. Bunun üçün orta məktəblərdə tədris olunan hərbi hazırlıq fənlərinin, idman oyunları yarışlarının və buna bənzər digər tədbirlərin keçirilməsinin böyük əhəmiyyəti var. Söhbət təkcə onların silahlardan istifadə qaydalarını öyrənməsindən, fiziki hazırlıqdan getmir. Eyni zamanda, gənclərin Vətənə, torpağa bağlılığından, mənəvi-psixoloji hazırlığından gedir. Gənclərə vətənpərvərlik hisslərinin aşılanması bütün qurumların qarşısında duran prioritet vəzifə olmalıdır. Orta ümumtəhsil məktəblərində çağırışa qədərki hərbi hazırlıq fənninin tədrisinin əsas məqsədi birinci növbədə gəncləri ölkənin müdafiəsinə indidən psixoloji cəhətdən hazırlamaqdır. Sözügedən fənn vasitəsilə yeniyetmələrə hələ məktəbdə Vətəni müdafiə etmək üçün hərbi hazırlıq keçilir, məlumatlar verilir, adi hərbi silahlarla da tanış olurlar. Hərbi yönümlü idman yarışlarında, oyunlarında müxtəlif fənlər gənclərə öyrədilir. Özünümüdafiə ilə, müəyyən hərəkətlərlə - sürünmək, maneələri keçmək, yaralını ərazidən uzaqlaşdırmaq və sairə ilə tanış olurlar. Məlum məsələdir ki, nəzəri olaraq ancaq şəkillər üzərində müəyyən məlumatların gənclərin diqqətinə çatdırılması yetərli deyil. Nəzəri-psixoloji hazırlıqla yanaşı, fiziki hazırlıq da olmalıdır ki, gənclərin bu yöndə fəaliyyəti məzmun və forma baxımından bir-birini tamamlasın. Bu səpkili yarışların keçirilməsi gənclərin hərbi xidmət zamanı təlimi daha tez qavramasına və onun öhdəsindən gəlməsinə münbit zəmin yaradır. Belə ki, onlar silahdan istifadə zamanı əlbəyaxa döyüş növlərini öyrənərkən naşılıqla üzləşmir. Bu işdə təkcə müəyyən təsəvvürlərin olması yetərli deyil, bunun üçün praktiki hazırlığın olması vacib şərtlərdən biridir".    Məlumdur ki, məktəblər arasında hərbi idman oyunlarının keçirilməsi yeniyetmələrə vətənpərvərlik hisslərinin aşılanmasında mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Belə ki, "Cəsurlar", "Şahin" kimi oyunların keçirilməsində də məqsəd şagirdlərə cəsarətliliyi, cəldliyi, mübarizliyi, qələbə çalmaq uğrunda iradə möhkəmliyinin təmin olunmasını öyrətməkdir. 

  Tarixçi Həyat Məhərrəmovanın sözlərinə görə, gənclərin vətənpərvərlik hisslərinin artırılmasına hesablanmış tədbirlərdən biri də şagirdlərin hərbi hissələrə səfərinin təşkil olunmasıdır: "Məlumatıma görə, icra hakimiyyəti qurumlarının təşkilatçılığı ilə şagirdlərin hərbi hissələrdə tanışlıq görüşləri təşkil olunur. Şagirdlər hərbi hissələrdəki vəziyyəti əyani şəkildə görür. Bu da faktiki olaraq onlarda vətənpərvərlik hisslərinin aşılanmasına xidmət edir. Bir var hansısa nəzəri məlumat əsasında formalaşan təsəvvür, birvar əyani şəkildə yaranan təəssürat. Təbii ki, ikincinin effektivliyi daha böyükdür. Bu kimi tədbirlərin təşkili şagirdlərin hərbi-vətənpərvərlik hisslərinin daha real əsaslara söykənərək formalaşmasına xidmət edir. Məsələ ondadır ki, sözügedən metodla gənclərə vətənpərvərlik hisslərini daha keyfiyyətli şəkildə təlqin etmək mümkün olur. Çünki onlar praktiki tanışlıq imkanı əldə edir. Görünən odur ki, gənclərin hərbi-vətənpərvərlik hisslərinin daha yüksək səviyyəyə çatdırılmasında bu kimi məqamların nəzərə alınması müsbət nəticələrə gətirib çıxara bilər. Orta məktəbi bitirən gənc ali məktəbə daxil olmağı özünə məqsəd seçdiyi kimi, Vətəni də sabah əsgəri xidmətlə qoruyacaq duyğusu məktəbdə aşılanmalıdır. Belə olsa, bu sahədə mövcud olan bir sıra çatışmazlıqları aradan qaldırmaq mümkündür. Hərbi dərslər zamanı şagirdlərin hərbi hissələrə aparılması və onların əsgərlərlə söhbətlər etməsi yeniyetmələrin formalaşmasında öz sözünü deyir. Bir sözlə, vətənpərvərlik hisslərinin gənclərə aşılanmasında bir sıra vasitələrdən istifadə etmək lazımdır. Əsasən də vətənpərvərlik hisslərini artırmaq üçün daha çox əyanilikdən istifadə olunmalıdır. Onlardan biri də məhz şagirdlərin hərbi hissələrə aparılmasının təşkilidir".   

Professor Əjdər Ağayevin xeyli əvvəl qəzetimizə verdiyi açıqlamada mövzuya tam obyektiv yanaşma sərgilənib. Professor Ə.Ağayev bildirib ki, bu istiqamətdə görülən tədbirlər təqdirəlayiqdir. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan təhsilinin əsas vəzifələrindən biri şagirdləri bilik və bacarıqlarla silahlandıraraq Vətənin müdafiəsinə hazırlamaqdır: "Buna görə məktəblərdə ibtidai hərbi hazırlıq fənni tədris olunur. Həmin fənni tədris edən ya ehtiyatda olan zabit olur, ya da sözügedən sahə üzrə müəllim. Bu fənnin əsas məqsədi məktəbdə şagirdlərə silahı sökməyi, yığmağı öyrətməkdir. Həmçinin, strateji planların, qorunmağın necə olduğunu öyrətməkdir. Necə deyərlər, bu və digər məsələlər şagirdlərin öz səviyyəsində onlara öyrədilir". 

  Əjdər Ağayev məsələ ilə bağlı bəzi nöqsanların olduğunu da gizlətməyib: "Ancaq təəssüflər olsun ki, orta məktəblərin əksəriyyətində ibtidai hərbi hazırlıq fənninin tədrisi çox aşağı səviyyədədir. Bunun davamı olaraq digər formalardan da istifadə olunur. O da şagirdlərin hərbi hissələrə aparılmasıdır. Məsələn, Qazax rayonunda bir kənd müəllimi var, o, şagirdləri cəbhə xəttində xidmətdə olan zabitlərlə görüşdürür. Bununla müəllim müharibənin nə olduğunu şagirdlərə əyani şəkildə izah edir. Ümumiyyətlə, hərbi hissələrə yaxın olan məktəblərdə şagirdlərlə hərbçilərin görüşü təşkil olunur. Şagirdlər sözügedən hərbi hissələrə aparılır. Hətta şagirdləri səngərlərə aparmaqla tanışlıq görüşləri təşkil olunur. Bütün bunlarda məqsəd şagirdləri Vətənin müdafiəsinə hazırlamaqdır. Eyni zamanda, bu, şagirdləri hərbi hazırlığa daxil olan ilkin biliklərə yiyələnməyə sövq edir".  

 O, bu gün ən böyük problemin orta məktəblərin böyük əksəriyyətində silahların yoxluğu olduğunu diqqətə çatdırıb. "Tək-tək məktəblər var ki, orada silahlar var. Əksər məktəblərdə şəkillərdən istifadə olunur. Silahın sökülüb-yığılması şəkillər vasitəsilə şagirdlərin dəqqətinə çatdırılır. Halbuki, şəkil insana mahiyyəti o qədər də çatdırmır. Ancaq şagirdlər hərbi hissələrə gedəndə əyani şəkildə silahlarla tanış olur ki, bunun effekti nəzəri biliklərə baxanda daha böyükdür. Belə ki, onlar əsgərlərin əlində olan silahlarla tanış olur və əsgərlər şagirdlərə silahların xüsusiyyətlərini izah edir. Bu tanışlığın əsas məqsədi çağırışa qədər uşaqları hərbi xidmətə hazırlamağa yönəlib", deyə Ə.Ağayev bildirib. Ekspertin bildirdiyinə görə, bütün bunlarla yanaşı, bir məqamı da nəzərə almaq lazımdır ki, vətənpərvərlik gərək insanın daxilində olsun: " Ancaq çağırışa qədər müəyyən hərbi biliklərə yiyələnməyin, ona bələd olmağın çox böyük əhəmiyyəti var. Bu yöndə görülən işlərin effektivliyini daha da artırmaq üçün, yaxşı olardı ki, ibtidai hərbi hazırlıq fənninin tədrisi daha yüksək səviyyəyə qaldırılsın. Tədrisi peşəkar adamlara həvalə etmək lazımdır. Peşəkar adamlar sözügedən işləri görürsə, heç şübhəsiz, bu, şagirdlərə vətənpərvərlik hisslərinin aşılanmasına gətirib çıxarır. Onların torpağa, Vətənə bağlılığını daha da yüksəldir. Şagirdlərin hərbi hissələrlə tanışlığının təkcə bir neçə məktəbin timsalında olması yetərli deyil. Gərək bütün ölkə məktəbləri bu hərəkata qoşulsun". 

  Professorun da, başqa ziyalıların da bu məsələyə yanaşması qarşımızda böyük bir həqiqət yolu açır. Məktəblər, təhsil müəssisələri gənclərin vətənpərvərlik ruhunda yetişməsi üçün daha çox çalışmalı, hazırda kəsir sayılan bütün tədris vəsaitlərilə şagirdlərin maraqlarını təmin etməlidir.

 

 

İradə SARIYEVA

Bakı xəbər.-2014.-20 fevral.-S.12.