Azərbaycan gəncliyinin inkişafında dövlət siyasəti

Gənclik bir millətin yaşaması, inkişafı üçün təməl daşıdır. Bir millətin mövcud olması üçün onun sağlam gəncliyinin olması vacib amillərdən biridir. Çünki hər bir ölkədə dövlətçiliyin, müstəqilliyin daha da möhkəmləndirilməsi, gələcəyin etibarlı təminatı intellektual səviyyəli potensial kadrların yetişdirilməsindən, onların aparıcı qüvvəyə çevrilməsindən çox asılıdır. Bu baxımdan ölkəmizdə gənclərlə iş sahəsində görülən tədbirlər Azərbaycan gəncliyinin inkişafına təkan verib, onların cəmiyyətdə özlərini təsdiq etməsində böyük rol oynayıb. Bu gün gənc nəslin düzgün yetişdirilməsi dövlət siyasətində önəmli yerlərdən birini tutur. Respublikamızda dövlət gənclər siyasətinin formalaşdırılması ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. H.Əliyev öz siyasətində daima gənclərə qayğı göstərib, onların bir fərd, sağlam düşüncəli, faydalı bir vətəndaş kimi yetişməsinə xüsusi diqqət yetirirdi. O, respublika rəhbərliyinə gəldiyi ilk zamanlardan etibarən gənclərin himayədarı kimi çıxış edərək sağlam düşüncəli yeni nəslin yetişdirilməsi sahəsində misilsiz işlər görüb. Hakimiyyətə gəldiyi ilk günlərdən başlayaraq gənclər siyasəti ilə bağlı bir çox fərman və sərəncamlar imzalayan ulu öndər gənclərin milli və vətənpərvər ruhda tərbiyə olunmasına çalışıb. Heydər Əliyev nitqlərinin birində gənclərlə bağlı çox qiymətli fikir səsləndirmişdi: "Gənclərimiz milli ruhda tərbiyə olunmalıdır, milli-mənəvi dəyərlərimizin əsasında tərbiyələnməlidir. Gənclərimiz bizim tariximizə yaxşı bələd olmalı, dilimizi yaxşı bilməlidir. Hər bir gənc vətənpərvər olmalıdır, vətənpərvərlik böyük məfhumdur. Bu, sadəcə, orduda xidmət etmək deyil, Vətənə sadiq olmaq, Vətəni sevmək, torpağa bağlı olmaq - budur vətənpərvərlik". Azərbaycan gəncliyinin inkişafında dövlət siyasəti mühüm yerlərdən birini tutur. Bu gənclərə öz sözünü deməsi üçün lazımi şərait yaradılıb. Belə ki, Heydər Əliyevin göstərişilə gənc nəslin mütəşəkkil formada yetişdirilməsi üçün 1994-cü il iyulun 26-da Gənclər və İdman Nazirliyi yaradılıb. Gənclər və İdman Nazirliyi yaradıldıqdan sonra dövlət gənclər siyasəti sahəsində mühüm işlər həyata keçirilməyə başladı, nazirliyin yerli strukturları formalaşdı, gənc nəslin mənəvi tərbiyəsi və fiziki inkişafı, hüquqlarının müdafiəsi, onların beynəlxalq qurumlarda iştirakı və gənclər təşkilatlarının fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi sahəsində lazımi tədbirlər görüldü, bir sıra dövlət proqramları hazırlandı. Bu siyasətin davamı olaraq 1996-cı il yanvarın 26-da mərhum prezident H.Əliyev tərəfindən imzalanan sərəncama əsasən, 2 fevral 1996-cı il tarixində Azərbaycan Respublikası gənclərinin ilk forumunun keçirilməsi qərara alındı. Bu forumun keçirilməsi ilə dövlət siyasətində gənclərə diqqət, qayğı daha da artırıldı. Forum müstəqil Azərbaycan Respublikasının gəncləri qarşısında duran mühüm vəzifələrin həyata keçirilməsində ölkə gənclərinin hər bir sahədə fəal iştirak etməyə hazır olduğunu nümayiş etdirdi və gənclərlə işin nəzərəçarpacaq dərəcədə canlanmasına səbəb oldu. 1997-ci il fevralın 1-də gənclərin I forumunun ildönümü münasibətilə gəncləri qəbul edən Heydər Əliyev 2 fevralın Azərbaycanda Gənclər günü elan edilməsi barədə sərəncam imzaladı. Həmin vaxtdan etibarən artıq 14 ildir bu günü qeyd edirik. MDB məkanında və Şərqi Avropa ölkələri arasında ilk dəfə olaraq Azərbaycanda Gənclər günü təntənəli şəkildə qeyd edilməyə başladı. Məlumat üçün deyək ki, gənclər siyasətilə bağlı elm, təhsil, mədəniyyət və digər sosial sahələrə yönələn fəaliyyətlərin stimullaşdırılması məqsədilə 19 dekabr 2011-ci il tarixdə Gənclər Fondu yaradılıb. Gəncliyin inkişafında növbəti mərhələnin təmin edilməsi məqsədilə "Azərbaycan gəncliyi 2011-2015-ci illərdə" Dövlət Proqramının həyata keçirilməsi zərurəti yaranıb. Azərbaycan dövlətinin gənclər siyasətindən danışarkən ölkə başçısı İlham Əliyev tərəfindən 2005-ci ildə imzalanmış "Azərbaycan Gəncliyi 2005-2009-cu illərdə" və 2011-ci ildə imzalanmış "Azərbaycan gəncliyi 2011-2015-ci illərdə" dövlət proqramları xüsusi olaraq qeyd olunmalıdır. Proqramın əsas məqsədi gənc mütəxəssislərin işlə təminatı və digər sosial-iqtisadi problemlərinin həllini təmin etməkdir. Sənəd azərbaycanlı gənclərin menecment və gənc peşəkar kadrların hazırlanması sahəsində fəaliyyətinin onların dövlətin idarə edilməsinə, ictimai həyatda daha aktiv iştirak etməsinə yönəlib. Proqramda gənclərin sosial-iqtisadi inkişafı üzrə müvafiq bəndlər - məşğulluq, gənc sahibkarların inkişafının dəstəklənməsi də öz əksini tapıb. Gənclər siyasətinin əsas istiqamətləri "Gənclər siyasəti haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə aşağıdakı kimi müəyyənləşdirilib: Gənclərin mənəvi-əxlaqi tərbiyəsi və mədəni həyatda iştirakı; İstedadlı gənclərə dövlət qayğısı; Gənclərin sağlamlığının qorunması və fiziki inkişafı; Gənclərin məşğulluğunun təmin edilməsi; Gənc ailələrə dövlət yardımı; Gənclər təşkilatlarına dövlət yardımı. Gənclər bu gün dövlət orqanlarında, parlamentdə, bələdiyyələrdə, biznes strukturlarında və s. sahələrdə təmsil olunur və cəmiyyətin inkişafına öz töhfələrini verirlər. Belə ki, dövlət orqanlarında çalışanların 60 faizdən çoxunu gənclər təşkil edir. Qeyd edək ki, hazırda ölkədə 200-ə yaxın gənclər təşkilatı, 20-dən artıq ali məktəbdə fəaliyyət göstərən tələbə gənclər təşkilatları var. Onların əhatə etdikləri məsələlər də kifayət qədər genişdir. Gənclərin vətənpərvər ruhda tərbiyəsi, məlumatlandırılması, işsizliyin azaldılması, gənclərin sağlamlığı, təhsili, fəal vətəndaş mövqeyi, mədəniyyətin geniş kütlələr arasında təbliği və s. məsələlər kifayət qədər aktualdır. Gənclərlə bağlı dövlət siyasətindən danışarkən ölkə başçısının dövlət qurumlarında çalışanlara yaş senzinin tətbiqi ilə əlaqədar sərəncamı da xüsusi qeyd edilməlidir. Heç şübhəsiz ki, bu qərar gənc kadrların dövlət idarəçiliyinə cəlb edilməsi, onların potensialından daha mükəmməl şəkildə yararlanmağa hesablanmış bir addımdır. Qanunvericilik bazasının təkmil olmasına, gənclərin sosial-iqtisadi durumunun yaxşılaşmasına, onların həyatın bütün sahələrində özünü realizə etməsinə yönəlmiş dövlət proqramlarının imzalanmasına baxmayaraq, bəzi problemlər hələ də qalmaqdadır. Gənclərin səhiyyə müəssisələrində qeydiyyatında problemlərin olması, davamlı tibbi müayinələrə cəlb olunmaması, gənc qızların və oğlanların reproduktiv sağlamlığının zəif olması kimi məsələlər hələ də həllini gözləməkdədir. Təhsildə kredit sisteminin tam şəkildə tətbiq edilməsi, elm mərkəzlərini universitetlərə keçirmək və gənc alimlərin maddi cəhətdən stimullaşdırılması, xaricdə təhsil almış gənclərin universitetlərə cəlb olunmasının stimullaşdırılması kimi məsələlər də açıq qalır. Ən əsası isə bu gün gənclər mənzil problemi ilə üz-üzə qalır. Onlar ipoteka ilə mənzil ala bilmir. İpoteka şərtlərinin ağırlığı gənclərin həyat tərzinə mənfi təsir göstərir. Nəticədə gənclərin müəyyən bir hissəsi kirayədə yaşayır. Gənclərin bir çoxu mənzil problemlərinə görə ailə həyatı qura bilmirlər. Məlumata görə, dövlət gənclərin bu istəyini, problemini nəzərə alaraq gənclər üçün ipoteka şərtlərini yüngülləşdirməyi nəzərdə tutur. Hətta parlament təmsilçiləri sadələşdirilmiş ipoteka layihəsini hazırlayırlar. Daim inkişaf edən cəmiyyətdə problemlərin olması normal haldır. Xüsusən də Azərbaycan kimi gənc bir dövlət üçün. Cəmiyyət o zaman inkişafdan geri qalır ki, mövcud problemlərə seyirçi münasibət olur. Azərbaycan dövlətinə isə problemlərin üzə çıxarılması və onların həllinə yönəlmiş qərarların icrası xasdır. Bu da gənclər siyasətinin uğurunu təmin edir. Gənclər və idman nazirinin müavini İntiqam Babayevin fikrincə, Azərbaycanda uğurlu gənclər siyasətinin həyata keçirilməsi dövlət başçısının gənclərə göstərdiyi qayğının məntiqi nəticəsidir. Onun sözlərinə görə, gənclərlə bağlı layihələr bütün istiqamətləri əhatə edir və görülən işlər nəticəsində Azərbaycanın parlaq gəncliyinin olacağına ümid etmək mümkündür. Nazir müavininin sözlərinə görə, bu gün həyata keçirilən gənclər siyasətindən ölkə gəncləri kütləvi şəkildə bəhrələnə bilirlər: "Azərbaycanda gənclər siyasətinin əsas istiqamətləri "Gənclər siyasəti haqqında" Qanunda müəyyənləşdirilib. Əsas istiqamətlər isə gənclərin mənəvi-əxlaqi tərbiyəsi və mədəni həyatda iştirakı, istedadlı gənclərə dövlət qayğısı, gənclərin sağlamlığının qorunması və fiziki inkişafı, gənclərin məşğulluğunun təmin edilməsi, gənc ailələrə və gənclər təşkilatlarına dövlət yardımı ilə bağlıdır. Sevindirici hal odur ki, bu gün Gənclər Proqramından Azərbaycan gəncləri kütləvi şəkildə bəhrələnə bilirlər. Məsələn, Azərbaycanda tələbələr pulsuz kartla təmin edilir. Bu kartlarla tələbələrə müxtəlif güzəştlər, endirimlər edilməsi nəzərdə tutulub. Bu kartlar nəinki Azərbaycanda, Avropa məkanında da əldə oluna bilər. Amma Avropa məkanında bu kartları əldə etmək üçün müəyyən ödənişlər etmək lazımdır, Azərbaycanda isə kartlar pulsuz paylanır. Həmçinin Azərbaycan Gənclər Fondunun, regionlarda gənclər mərkəzlərinin yaradılması, idman kompleksləri və sair məşğuliyyət mərkəzlərinin tikilməsi də gənclərin bu siyasətdən bəhrələnməsinə imkan yaradır. Digər tərəfdən, ölkədə həyata keçirilən gənclər siyasətinin ən mühüm cəhəti ondan ibarətdir ki, gənclərin fikirləri öyrənilir, təşəbbüsləri dəyərləndirilir və həmin təşəbbüslər əsasında müəyyən normativ-hüquqi sənədlər hazırlanır. Düşünürəm ki, gənclərlə bağlı proqramların uğurlu olmasının ən əsas səbəbi də bununla bağlıdır. Digər tərəfdən, bir müddət öncə Azərbaycan Prezidenti Gənclər Fondunun Müşahidə Şurasına üzvlər təyin edib. Həmin üzvlərin əksəriyyəti məhz gənclərdən ibarətdir. Bütün bunlar onu göstərir ki, Azərbaycan dövləti gənclərin aktivliyində, onların cəmiyyətdə yüksək mövqe tutmasında maraqlıdır və bu siyasət gələcəkdə də davam etdiriləcək". İ.Babayev hesab edir ki, bu gün Azərbaycan gəncləri öz potensialına, intellektinə görə heç də digər ölkələrin gənclərindən geri qalmır, əksinə, irəlidədirlər. Hazırda Azərbaycanda həyata keçirilən gənclər siyasəti dünyanın istənilən ölkəsinə nümunə ola bilər. Azərbaycanda Gənclər Fondu yaradılıb, gənclərimizin dünyanın ən nüfuzlu universitetlərində təhsil alması üçün Dövlət Proqramı həyata keçirilir. Azərbaycan gəncləri müxtəlif bilik və idman yarışlarında, olimpiadalarda yüksək nəticələr göstərirlər. Mötəbər idman yarışlarında gənclərimiz Azərbaycan bayrağını ən yüksək zirvələrdə dalğalandırırlar: "Əminliklə demək olar ki, Azərbaycan gəncliyi özünün ən böyük qüvvə olduğunu artıq sübut edib. Gəncliyin ölkə başçısı İlham Əliyevin ətrafında sıx birləşməsi ilə Azərbaycan daha böyük uğurlara imza atacaq".

Günel CƏLİLOVA

Bakı xəbər. - 2014.- 27 fevral.- S.12.