Azərbaycanın Dövlət Himni gənclərin vətənpərvərlik hisslərinə necə təsir edir?

Azərbaycan xalqı mənəviyyata, mənəvi irsə bağlı xalq kimi özünü tanıda bilib. Bu keyfiyyət özünü gənclərin də xarakterində büruzə verir. Gənclərimizin vətənpərvər olmasında, milli mənlik şüuruna bağlanmasında bu cəhətin xüsusi rolu var. Azərbaycan dövlətinin gənclərin iştirakı ilə həyata keçirdiyi tədbirlər, onların əhəmiyyətli məsələlərdə fikrinə önəm verilməsi təqdirəlayiq haldır.

Gənclərin vətənpərvərlik tərbiyəsinin formalaşmasında əsas rollardan birini dövlət atributlarımız və onların təbliğatı oynayır. Azərbaycanın Dövlət Himninin yaşı bir neçə ildən sonra yüzü haqlayacaq, ancaq yazıldığı gündən bəri daşıdığı mənəvi yükə, ideyaya, qəhrəmanlıq təbliğ etdiyinə görə aktuallığını qoruyur. Böyük peşəkarlıqla ərsəyə gətirilən Azərbaycanın Dövlət Himni xalqımızın Vətən mücadiləsinə, gənclərin Vətən sevgisi məktəbinə daim sadiq olduğunu ehtiva edir. Dövlət Himnimizin gənclərin vətənpərvərlik tərbiyəsində rolunun heç nə ilə müqayisə edilmədiyini bilirik. Çünki o böyük bir tərbiyə ünvanıdır...

Azərbaycan! Azərbaycan!

Ey qəhrəman övladın şanlı Vətəni!

Səndən ötrü can verməyə cümlə hazırız!

Səndən ötrü qan tökməyə cümlə qadiriz!

Üçrəngli bayrağınla məsud yaşa!

Minlərlə can qurban oldu,

Sinən hərbə meydan oldu!

Hüququndan keçən əsgər,

Hərə bir qəhrəman oldu!

Sən olasan gülüstan,

Sənə hər an can qurban!

Sənə min bir məhəbbət

Sinəmdə tutmuş məkan!

Namusunu hifz etməyə,

Bayrağını yüksəltməyə,

Namusunu hifz etməyə

Cümlə gənclər müştaqdır!

Şanlı Vətən! Şanlı Vətən!

Azərbaycan! Azərbaycan!

Azərbaycan Dövlət Himninin daşıdığı ideya yükünü hər bir gənc vətənpərvər dərindən anlayır və bu sevgiyə bağlıdır. Dövlətçiliyimizin atributlarından, simvollarından olan himnimizin yaranma tarixi, onun oynadığı əhəmiyyətli rol, tutduğu yer hər zaman maraqlıdır, hər zaman gənclər arasında təbliğ olunmalıdır.

Tarix üzrə fəlsəfə doktoru Nüşabə Həsənovanın dediyinə görə, Azərbaycanın Dövlət Himni gənclərin vətənpərvərlik hisslərinə dərindən təsir edir. Təkcə himnin sözü və musiqisi deyil, bütövlükdə onun tarixinin, daşıdığı məna yükünün təsiri böyükdür. Himnimizin tarixindən danışan tarixçi bildirdi ki, xalqların tarixində, dövlətçiliyinin oturuşmasında himnin rolu az olmur: "Azərbaycanın Dövlət Himni çox zəngindir, çox təsirlidir. Onun həm sözləri, həm musiqisi, həm də oxunması adamı tərpədir. Himnimizə qulaq asan, onu eyni zamanda ifa edən gənc, istər-istəməz, özünü vətənpərvər hiss edir. Himnimizin tarixini vərəqləsək görərik ki, onun çox keşməkeşli tale yolu olub və Vətənin adına, bütöv Azərbaycanın şərəfinə həsr edildiyi üçün bütün sınaqlardan üzüağ çıxıb. Deyim ki, Azərbaycan dövlətçiliyi bərpa olunan kimi onun yaradıcıları dövlətin milli əlamətlərini əks etdirəcək özünəməxsus rəmzlərin təxirə salınmadan yaradılması işinə başladı. Milli dövlətçiliyin istiqlaliyyətini, varlığını, xalqın ən ülvi arzularını lakonik, bədii obrazlı dildə ifadə edən mühüm amillər - rəmzlər bayraq, gerb və himndir. Bundan başqa, dövlətin pulu, həmçinin, təsis etdiyi orden və medallar da onun atributları hesab olunur. Azərbaycan Respublikasının bayrağı, gerbi və himni Azərbaycan dövlətinin müstəqilliyini təcəssüm etdirən müqəddəs rəmzlərdir. Vətəndaşlarımıza, xüsusən gənclərimizə dövlət atributlarına dərin ehtiram hisslərinin aşılanması cəmiyyətdə vətənpərvərlik ruhunun möhkəmləndirilməsi işinə bilavasitə xidmət edir. Dövlət atributlarının mahiyyətinin və əhəmiyyətinin əhali arasında geniş təbliğ olunması, gənc nəslin Azərbaycanın bayrağına, gerbinə və himninə hörmət ruhunda tərbiyə edilməsi vətəndaş cəmiyyətinin yaradılmasının mühüm amillərindən biridir".

Tarixçi bildirdi ki, 1920-ci il yanvarın 30-da Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin Nazirlər Şurası Cumhuriyyətin milli himninin hazırlanması haqqında qərar qəbul edib və bu məqsədlə Xalq Maarif Nazirliyi tərəfindən müsabiqə elan edilib: "Lakin 1920-ci il aprelin 28-də Azərbaycanın Sovet Rusiyası qoşunları tərəfindən işğalı nəticəsində Cumhuriyyətin süqutu Azərbaycanın milli himnini qəbul etməyə imkan vermədi. Ancaq himnimiz arxivlərdə də olsa yaşadı. Xalqımız ikinci dəfə azadlıq, müstəqillik əldə etdikdən, dövlətimizi suveren etdikdən sonra himnimiz yenidən dünyaya gəldi. Belə ki, 1992-ci il mayın 27-də parlament "Azərbaycan Respublikasının Dövlət himni haqqında" Qanun qəbul etdi. Qanuna əsasən, 1919-cu ildə bəstəkar Üzeyir Hacıbəyov (Hacıbəyli) və şair Əhməd Cavad tərəfindən tərtib edilən "Azərbaycan marşı" Azərbaycan Respublikasının Dövlət himni kimi təsdiq edilib. Bu da bəllidir ki, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1993-cü il 2 mart tarixli qərarı ilə Azərbaycan Respublikası Dövlət himni haqqında Əsasnamə təsdiq edilib. Tarixi sənədlərdə qeyd edilir ki, Cumhuriyyət illərində Üzeyir Hacıbəyov iki marş yazıb. Onlardan hər ikisi 1966-cı ildə türk musiqişünası Etem Üngörükün Ankarada nəşr etdiyi "Türk marşları" kitabında çap olunub. Azərbaycan Respublikası Dövlət himninin mətninin görkəmli Azərbaycan şairi Əhməd Cavada məxsus olduğu qeyd edilir".

N.Həsənovanın dediyinə görə, milli himnin bərpa olunması 1991-1992-ci illərdə türkoloq-alim, parlamentin elm, təhsil və mədəniyyət komissiyasının sədri Firudin Cəlilovun rəhbərliyi altında həyata keçirilib. Himnimizin gənclər arasında təbliğinin daha da gücləndirilməli olduğunu irəli sürən alimin dediyinə görə, bu sahədə dövlət qurumları ilə yanaşı, müstəqil təşkilatlar da böyük iş görməlidir. Dövlət qurumlarından Azərbaycan Respublikası Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin bu sahədə iş gördüyünü qeyd edən ekspert bildirdi ki, 2011-ci ilin oktyabr ayının 11-də Bakı şəhərində "Azərmarka" şirkəti tərəfindən Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyinin bərpasının 20-ci ildönümünə həsr olunmuş yeni poçt markaları təqdim edilib.

N.Həsənova bildirdi ki, himnimizin sözlərində Azərbaycan xalqının Vətən tarixinin hər səhifəsi canlandırılır, onun gənclərin tərbiyəsində rolu çox güclüdür: "Himnimizin sözlərində həm qəhrəmanlıq tərənnüm olunur, həm də Vətənin qorunması uğrunda gənclərin hər zaman mücadiləyə hazır olduğu, yeri gələndə şəhid olmağa, qurban getməyə belə hazır olduğu göstərilir. Musiqisi də sözsüz ki, əzəmətlidir. İlk notdanca dinləyicini ruhlandırır, bizim himnin gənclərə təsiri böyükdür. Bu gün uşaqdan tutmuş böyüyə qədər hər kəs himnimizi bilir, oxuyur. Uşaqlarımız indi dilini himnlə açır. Bu çox yüksək göstəricidir. Himnin mətni sadə dildə yazılıb, amma mənası dərindir".

N.Həsənova dedi ki, Azərbaycan himnini Azərbaycan gənclərinə sevdirən bir sıra məqamlar var. Eyni zamanda da böyük şəxsiyyətlər var ki, onlar Azərbaycanın Dövlət himnini dünyanın ən qiymətli, dəyərli incisi sayırlar. O, Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin himnimizə dərin ehtiram bəslədiyini önə çəkdi və bildirdi ki, Heydər Əliyev Dövlət himnimizə sonsuz sevgi bəsləyib: " Müstəqil Azərbaycanın çiçəklənən gələcəyini qabaqcadan görən ümummilli lider hesab edirdi ki, gənc nəsil milli atributları təbliğ etməli, onlarla fəxr etməlidir. Heydər Əliyev çıxışlarından birində deyib: "... Azərbaycanın gözəl himni var. Sevindirici haldır ki, bu himn hələ 1918-ci ildə yazılıb. Bunun müəllifi bizim böyük bəstəkarımız Üzeyir Hacıbəyovdur. Himnimizin sözlərini böyük şairimiz Əhməd Cavad yazıb. Onun musiqisi də çox gözəldir, sözləri də çox mənalıdır, gözəldir. Mən xarici ölkələrə səfər edərkən hər yerdə iki himn çalınır - Azərbaycanın himni, bir də getdiyimiz ölkənin himni. Hər ölkənin himni özünə görə əzizdir. Öz xalqının musiqisini, mənəvi xüsusiyyətlərini əks etdirir. Bu təbiidir. Ancaq mən hər yerdə müqayisə edib görürəm ki, bizim himnin müəllifləri bu himni nə qədər böyük məharətlə yaradıblar. Hər dəfə xarici ölkələrdə bu himni dinləyərkən mən yenidən iftixar hissi duyuram. Ancaq himni dinləmək yox, onu oxumaq lazımdır. Bizdə təəssüf ki, bu ənənə yaranmayıb. Himni dinləyirik, amma onun sözləri var. Mən hesab edirəm ki, bu bizim həyatımızda çatışmazlıqdır. Himn çalınan vaxt insanlar bu himnin sözlərini oxumalıdırlar. Bunun əhəmiyyəti var. Bir var ki, onu dinləyəsən, bir də var ki, o mahnının, musiqinin sədaları altında o sözləri tələffüz edəsən, oxuyasan. Bunlar da insanlarda vətənpərvərlik hissinin daha da möhkəmlənməsinə kömək edir. Eyni zamanda bu ona görə vacibdir ki, himnimizə xüsusi hörmətin təzahürüdür. Ona görə də mən bütün məktəblərin - ali və orta məktəblərin qarşısında vəzifə qoyuram ki, qısa bir müddətdə bütün şagirdlər, tələbələr, müəllimlər Azərbaycanın himnini oxusunlar. Bunu siz necə təşkil edəcəksiniz - məndən yaxşı bilirsiniz. Ancaq bunu təşkil etmək lazımdır ki, hər bir insan himni oxuya bilsin, həm də məharətlə oxusun..." Görürsüz, Azərbaycan sevgili bir dahi şəxsiyyət himnimizi necə gözəl, incəliklə, məntiqlə şərh edib. Əlbəttə, himnimiz haqqında deyilən ən layiqli fikirlərdən önəmlilər sırasındadır ümummilli liderin dedikləri. Bu, gənc nəslin tərbiyəsində, onların vətənpərvərlik hisslərinin güclənməsində rol oynayır. Himnimizin sözləri də, musiqisi də dəyərlidir. O bir ucalıqdır ki, hər kəs ona ali bir mənəvi irs kimi baxmalıdır. Gənc nəsil himnimizin təbliğində xüsusilə fərqlənir. Düşünürəm ki, bu daha geniş miqyas almalıdır. Təklif edərdim ki, gənclər, məktəblilər, eləcə də gənc musiqiçilər arasında himnimizin ən yüksək səviyyədə ifa olunması ilə bağlı müsabiqə keçirilsin.

Bu müsabiqədə gənclər himnimizi ifa etsinlər. Təəssüf ki, "Bənövşə" uşaq xorunu çıxmaq şərtilə o biri qruplarda himnimizin ifasına rast gəlmirik. Yaxşı olardı ki, bu məsələyə ciddi yanaşma olsun. Azərbaycanın Dövlət Himni gənclərin vətənpərvərlik hisslərinə yüksək şəkildə təsir edir, onları yetişdirir, formalaşdırır, torpaq uğrunda müdafiəyə hazırlayır, Vətəni sevməyə, qorumağa səfərbər edir..."

İradə SARIYEVA

Bakı xəbər.-2014.-19 mart.-S.15.