"Sabunçu rayonunun sosial-iqtisadi inkişafı: real vəziyyət və perspektivlər"

Bakı günü-gündən böyüyür və gözəlləşir. Sabunçu rayonu da yenidənqurma-abadlıq axarından geri qalmır. Son illər Sabunçu rayonunda onlarla park, məktəb, uşaq bağçası yenidən qurulub, yeni idman kompleksləri, stadionlar tikilib, bir çox binalar əsaslı təmir edilib. Həyata keçirilən və perspektiv layihələr Sabunçu rayonunun əhəmiyyətini daha da artırır. Rayonda yeni iş yerlərinin açılmasında, əhalinin maddi-mədəni ehtiyacının ödənilməsində vacib rol oynayan bu layihələr Azərbaycanın inkişafının təzahürü və göstəricisidir.

Son illər paytaxt Bakıda yenidənqurma işləri həyata keçirilir. Bu yenidənqurma paytaxtın bir sıra rayonlarında gözə çarpır, o cümlədən Sabunçu rayonunda. Bakıətrafı qəsəbə və rayonların inkişafı ilə bağlı Dövlət Proqramı hazırlanıb. 2011-ci il mayın 4-də ölkə başçısı İlham Əliyev Bakı şəhərinin və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramını təsdiq edib. Proqrama əsasən Bakıətrafı qəsəbələrin sosial-iqtisadi inkişafı sürətləndirilməlidir. Bu proqram Sabunçu rayonuna da şamil olunub.

Qeyd edək ki, Sabunçu rayonunun əsası 1920-ci ildə qoyulub. Bu rayon həm əhalisinin sayına, həm də iqtisadi potensialına görə paytaxtın iri rayonlarından biridir. Əsasən sənaye, xüsusən neft rayonu kimi tanınan bu inzibati əraziyə 10 qəsəbə daxildir. Təxminən 234 min nəfər əhalisi olan, eyni zamanda 21 min məcburi köçkünün məskunlaşdığı rayonda 45 idarə və müəssisə, 7 bank filialı və digər müxtəlif təyinatlı çoxsaylı təşkilatlar fəaliyyət göstərir.

Hələ keçmiş SSRİ dövründə öz sənaye potensialına görə fərqlənmiş bu rayon müstəqilliyin bərpasından sonrakı illərdə, xüsusən son 10 ildə çox böyük inkişaf yolu keçib. Bu illər ərzində dəyişən təkcə rayonun adı (1958-ci ildən 1992-ci ilədək Leninin adını daşıyib) olmayıb. İndi rayonun təkcə inzibati mərkəzi sayılan Bakıxanov (keçmiş Razin) qəsəbəsinin yox, digər yaşayış məntəqələrinin də siması büsbütün dəyişib. Bakı və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı qəbul olunan dövlət proqramlarında qarşıya qoyulan vəzifələrin icrası sayəsində rayonun əksər infrastrukturu yenilənib, iş yeri kimi sosial problemin həllində ciddi tədbirlər görülüb, əhalinin elektrik enerjisi, təbii qaz və içməli su ilə normal təchizatı üçün layihələr həyata keçirilib. Bir sözlə, Sabunçu bu gün paytaxtın bütün sahələr üzrə dinamik inkişaf edən rayonuna çevrilib. Elə rayonun ötən il üzrə sosial-iqtisadi yekunları və cari ildə qarşıda duran vəzifələrə həsr edilmiş yığıncağında da məruzə və çıxışların əsas mövzusu bu olub. Hesabat məruzəsi ilə çıxış edən Sabunçu Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Adil Vəliyev bildirib ki, ölkə başçısı İlham Əliyevin elmi əsaslara söykənən praqmatik siyasəti və gərgin əməyi sayəsində ölkəmizdə yüksək sosial-iqtisadi inkişafa nail olub. Onun dediyinə görə, Prezidentin 4 may 2011-ci il tarixli sərəncamı ilə təsdiqlənmiş "2011-2013-cü illərdə Bakı şəhəri və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramı"nın icrası başa çatıb: "Bu Dövlət Proqramı çərçivəsində Sabunçu rayonu ərazisində çox mühüm iqtisadi və sosial əhəmiyyətə malik obyektlər tikilib, yollar salınıb, əhalinin elektrik enerjisi, qaz, su və istilik təchizatının yaxşılaşdırılması, yeni kanalizasiya sistemlərinin qurulması, ekoloji layihələrin həyata keçirilməsi, mənzil fondunun təmir-bərpası, yaşayış məntəqələrinin, küçə və meydanların, istirahət guşələrinin abadlaşdırılması üzrə böyük işlər görülüb. 3 min şagirdlik məktəb və 5 tədris korpusu, uşaq bağçası və səhiyyə müəssisələri tikilib, eləcə də 18 orta və 3 peşə məktəbində, 12 uşaq bağçasında, 3 səhiyyə ocağında əsaslı təmir işləri aparılır".

A.Vəliyev həmçinin rayonda görülən infrastruktur işləri barədə də məlumat verərkən qeyd edib ki, əhalinin fasiləsiz olaraq elektrik enerjisi ilə təmin etmək üçün rayon ərazisində 33 yarımstansiya, 861 KTM və TM fəaliyyət göstərir: "01 yanvar 2013-cü il tarixinədək 32390 metr ÖİN kabeli çəkilib, 38 TM və KTM-də ÖİN kabelləşmə işləri aparılıb. Ümumilikdə 35000 metr uzunluğunda müxtəlif ölçülü kabel xətləri çəkilib, 9 ədəd yeni TM quraşdırılıb. Rayonun bütün qəsəbələri fasiləsiz olaraq təbii qazla təmin edilir. Dövlət Proqramı çərçivəsində rayon üzrə 938293 metr uzunluğunda qaz kəmərləri çəkilib. 2012-ci il ərzində 7298 fərdi ev qazlaşdırılıb. Rayonun su təchizatının yaxşılaşdırılması istiqamətində müvafiq tədbirlər həyata keçirilir. 01.10.2013-cü il tarixədək rayon ərazisində 37946 metrə yaxın yeni su xətti çəkilib, ümumi tutumu 3500 kub.m. olan 4 ədəd su anbarı tikilib. Bütün bu tədbirlər nəticəsində rayon əhalisi hazırda içməli su ilə təmin olunur. Rayonun ərazisində 599,2 km yol şəbəkəsi vardır ki, onlardan da 130,6 km-i mərkəzi, 468,6 km-i isə yerli daxili yollardır. 01.10.2013-cü il tarixinədək 45000 metrə yaxın mərkəzi və məhəllədaxili yollarda təmir-bərpa işləri aparılaraq asfaltla örtülüb. Bu işlər bu günə qədər davam etdirilir.

Rayon ərazisindən Bakı-Sumqayıt dəmiryolu xətti keçir ki, onun da 22 km-i rayon ərazisinə düşür. 01.10.2013-cü il tarixinədək olan məlumata görə, Sabunçu Telefon Qovşağı üzrə ATS-in ümumi tutumu 69771 ədədə, əhalinin istifadəsində olan nömrələrin sayı isə 62935 ədədə çatıb. Bütün EATS ümumi tutumu 10550 port olan genişzolaqlı internet xətti quraşdırılaraq rayon üzrə ADSL istifadəçilərinin sayı 10322 nəfərə çatıb. Bu istiqamətdə işlər davam etdirilir".

Sabunçu rayonunun infrastrukturunun yenilənməsi ilə tanış olmaq məqsədilə ölkə başçısı İlham Əliyev adıçəkilən rayona dəfələrlə səfər edib. Prezidentin sonuncu səfəri 2014-cü ilin fevral ayında baş tutub. Səfər zamanı Prezident Sabunçu qəsəbəsi, "Koroğlu" metrostansiyasının yaxınlığında tikilməkdə olan "Olimpiya" stadionunda aparılan tikintinin gedişatı ilə tanış olub.

Sabunçu rayonunda yol infrastrukturunun inkişafı da sürətlə davam etdirilir. Prezident İlham Əliyevin 18 iyun 2013-cü il tarixli Sərəncamına əsasən, Sabunçu rayonunun Zabrat, Nardaran və Maştağa qəsəbələrindəki avtomobil yollarının tikintisi və yenidən qurulması üçün Rayon İcra Hakimiyyətinə 2 milyon manat vəsait ayrılıb. Həmin vəsait hesabına RİH-in sifarişi ilə Zabrat qəsəbəsində 14 küçədə 106 min, Nardaranda 13,5 min, Maştağada 17,5 min kvadratmetr yol tikintisi və asfalt örtüklərinin vurulması başa çatıb. Eyni zamanda, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti tərəfindən Maştağa qəsəbəsinin bir sıra küçələrində 65 min kvadratmetrə yaxın yolda təmir işləri aparılıb. Ümumiyyətlə, bu və digər mənbələr hesabına rayonun qəsəbədaxili yollarına il ərzində 380 min kvadratmetrdən çox asfalt döşənib, ətraf sahələr abadlaşdırılıb. Bundan başqa, dəmir yolu vağzalı ətrafında ötən əsrin 80-90-cı illərində plansız inşa edilmiş onlarca ticarət, ictimai iaşə və obyekt sahiblərinə kompensasiya ödənilərək orada müasir tələblərə cavab verən yeni ticarət mərkəzinin tikintisi üçün hazırlıq işlərinə start verili. Bakıxanov qəsəbəsinin bir sıra küçələrində aparılan yenidənqurma və abadlıq işləri ilə bağlı tikinti norma və qaydalarına cavab verməyən çoxsaylı obyekt, eyvan, hasar, qaraj və çəpərlər sökülüb, xüsusi layihələr əsasında yaşayış binalarının fasadları aqlayla üzlənib, bir çox qapı və pəncərələr dəyişdirilib, yastı dam örtükləri çardaqlı metal örtüklərlə əvəzlənib. Artıq bu binaların 28-də üzlənmə, 24-də dam örtüyünün qurulması işləri yekunlaşıb. Əlbəttə qurulan və təmir olunan yollarla yanaşı, rayonun kənd və qəsəbədaxili yolları da asfalt örtüyü ilə döşənib, sakinlərin gediş-gəlişi üçün münbit şərait yaradılıb.

Sabunçu rayonunda ekoloji təmizliyin təmin olunması istiqamətində də mühüm işlər aparılır. Təbii ki, aparılan işlər həm Bakının, həm də əhalinin sağlamlığının qorunması prinsipini əsas tutur.

Rayonun köhnə neft-mədən ərazilərində rekultivasiya işləri aparılır ki, bu da çirkli gölməçələrin, çirkab suların qurudulması ilə nəticələnir. Qeyd olunanlarla yanaşı, ekoloji mühitin mühafizəsi istiqamətində Yeni Ramana və Sabunçu qəsəbələri arasında köhnə yod zavodunun tikililəri sökülərək oradakı zərərli tullantılar təmizlənib, 6,5 hektar sahədə Fövqəladə Hallar Nazirliyi tərəfindən yeni park salınıb.

Sadalanan uğurlarla yanaşı, rayonda mərkəzi dövlət orqanlarının və təşkilatların planlarına əsasən də bir sıra sosial əhəmiyyətli obyektlər və inzibati binalar inşa olunub. 2013-cü il dekabr ayının 14-də Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin xətti ilə Ramana qəsəbəsindəki 200 yerlik Peşə Reabilitasiya Mərkəzi yenidənqurma və əsaslı təmirdən sonra dövlət başçısının iştirakı ilə istifadəyə verilib. Həmçinin, Heydər Əliyev Fondu tərəfindən Pirşağı qəsəbəsində 112 nömrəli məktəbin köhnə binası sökülərək yerində yeni layihə əsasında müasir məktəb binası tikilib. Bu məktəbin açılışında ölkənin birinci xanımı, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, millət vəkili Mehriban xanım Əliyeva da iştirak edib.

Məlumata görə, əhalinin sənədləşdirmə işlərinin tez bir zamanda həll olunması üçün adıçəkilən rayonda "ASAN xidmət" mərkəzi fəaliyyət göstərəcək.

Məlumat üçün qeyd edək ki, Bakıətrafı qəsəbələrin tam qazlaşdırılması üzrə işlərin başa çatdırılması 2014-2016-cı illərdə paytaxtın və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafının prioritet istiqaməti elan edilib.

Sabunçu rayonunda sahibkarlığı inkişafı üçün də müəyyən işlər görülüb. Belə ki, İqtisadiyyat və Nazirliyinin Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu "Sahibkarlığın inkişafına dövlət dəstəyi" mövzusunda adıçəkilən rayonun Maştağa qəsəbəsində tədbir keçirib. Tədbir zamanı Sabunçu rayonunda fəaliyyət göstərən sahibkarlara müəyyən məbləğdə kredit ayrılıb.

Günel CƏLİLOVA

Bakı xəbər.-2014.-31 mart.-S.12.