Bölgələrimizdə multikulturalizm tədbirləri azərbaycançılığın əyani nümayiş forması kimi...

II yazı

"Multikulturalizm ili" çərçivəsində Azərbaycanın bölgələrində silsilə tədbirlər keçirilir. 2016-cı ilin respublikamızda "Multikulturalizm ili" elan edilməsi bu sahədə böyük canlanma yaratdı. Bilirik ki, "Multikulturalizm ili" çərçivəsində davamlı olaraq bölgələrdə tolerantlıq və multikulturalizmlə bağlı tədbirlər, "dəyirmi masa"lar, konfranslar təşkil olunur. Onu da vurğulayaq ki, 2016-cı ildən əvvəlki illərdə də bu istiqamətdə tədbirlər keçirilib.

Bildirək ki, bir müddət əvvəl Qax və Oğuz Bilik evlərində imtahan keçirilib. Məlumatlara görə, iki bölgədə "Multikulturalizm" jurnalının təqdimatı olub. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Bilik Fondunun Qax və Oğuz rayonlarındakı Bilik evlərində "İngilis dili", "Rus dili" və "Kompyuter texnologiyaları və kargüzarlıq işi" üzrə təlim kurslarında buraxılış imtahanları aparılıb.

Bilik Fondunun Ölkədaxili layihələr sektorunun müdiri Hacı Abdullanın rəhbərlik etdiyi və mütəxəssislərin cəlb olunduğu imtahan komissiyası kurs iştirakçılarının biliklərini müsahibə, fərdi tapşırıq, tərcümə işi, test tapşırıqları ilə yoxlayıb.

Məlumatlara görə, 2015-ci ilin oktyabrından fəaliyyət göstərən Qax və Oğuzdakı Bilik evlərində 73 nəfər təlim keçib, növbəti kurslara yazılmaq üçün indiyədək 100-dən çox gənc müraciət edib. İstisnasız olaraq bütün dinləyicilərin iştirak etdiyi imtahanların yekunları öyrənildikdən sonra nəticələri məqbul hesab edilən məzunlara 15 sentyabr - Bilik günündə Bilik Fondunun sertifikatları təqdim olunacaq.

Prosesi ictimaiyyət nümayəndələri də izləyib. Qax Rayon Tarix-diyarşünaslıq Muzeyinin direktoru Mahir Əfəndi, Oğuz Rayon İcra Hakimiyyətinin yeniyetmələrlə iş üzrə komissiyasının sədri, bölgənin tarix və etnoqrafiyasının tanınmış tədqiqatçısı Yusif Rzayev ali təhsildən kənarda qalmış, eləcə də işsiz gənclər üçün ödənişsiz kursların təşkilini nəcib təşəbbüs adlandırıblar və bildiriblər ki, Fondun maarifləndirmə xarakterli layihələri yerlərdə razılıqla qarşılanır.

Müdavimlər kurslarda peşəkar müəllimlərdən öyrəndiklərinin təcrübədə tətbiqinə imkanlar yaradılmasını, rus, ingilis dillərini, kompyuter biliklərini daha üstün səviyyədə mənimsəmək üçün təlimlərin yeni proqramda aparılmasını Fond rəhbərliyindən xahiş ediblər. Xüsusən də xarici dillərdə danışıq kurslarına ehtiyacları olduqlarını deyiblər. Təlimçi müəllimlər və müdavimlər məşğələlərdən əlavə, Bilik evlərində çox sayda tanınmış alim, yazar, ictimai xadimlə yaddaqalan görüşlərin, mühazirə və tədbirlərin keçirildiyini qeyd ediblər, yaradılan rahat şəraitə, ardıcıl diqqət və qayğıya görə Bilik Fonduna minnətdarlıqlarını bildiriblər.

Qax və Oğuz rayonlarındakı Bilik evlərində "Multikulturalizm" jurnalının ilk nömrəsinin təqdimatı da olub. H.Abdulla jurnalın Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2016-cı ilin Azərbaycan Respublikasında "Multikulturalizm ili" elan edilməsinə dair Tədbirlər Planının təsdiq olunması haqqında Sərəncamına əsasən nəşr edildiyini bildirib. Bilik Fondu rəsmisi Azərbaycan Respublikasının millətlərarası, multikulturalizm və dini məsələlər üzrə dövlət müşaviri, akademik Kamal Abdullayevin elmi redaktorluğu ilə buraxılan jurnalın ədəbi-bədii, elmi-publisistik məziyyətləri, "Multikulturalizm ili" çərçivəsində ölkəmizdə və xaricdə görülən işlər barədə məlumat verib. Təqdimat mərasimlərində çıxış edən M.Əfəndi, Y.Rzayev, şair Cəlil Cavanşir bölgənin etnik rəngarəngliyi, multikultural mənzərəsi barədə danışaraq, jurnalın işıq üzü görməsini müsbət dəyərləndiriblər. Bölgədə yaşayıb yaradan müxtəlif etnik qruplara mənsub çox sayda sənətçinin yaradıcılıq nümunələrindən seçmələrin jurnalın növbəti saylarında yayılmasını arzu ediblər. Bu barədə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Bilik Fondunun İnformasiya təminatı sektoru məlumat yayıb.

Zaqatalada keçirilən "Azərbaycan folkloru və mədəni müxtəliflik" mövzusunda beynəlxalq elmi-praktik konfransda Türkiyə, Çexiya və İrandan olan mütəxəssislər də iştirak edib.

Azərbaycanın multikulturalizm ənənələri öz zənginliyi ilə bu gün bütün dünya ölkələrinin, beynəlxalq qurumların, ictimaiyyətin diqqətini özünə cəlb edir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Bilik Fondu, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Folklor İnstitutu, Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin (DQİDK) birgə təşkilatçılığı ilə Zaqatalada keçirilən "Azərbaycan folkloru və mədəni müxtəliflik" mövzusunda beynəlxalq elmi-praktik konfrans çox maraqlı keçib.

Tədbirdə çıxış edən Zaqatala Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Mübariz Əhmədzadə bildirib ki, Prezident İlham Əliyevin imzaladığı müvafiq Sərəncamla 2016-cı ilin Azərbaycanda "Multikulturalizm ili" elan edilməsi ilə əlaqədar Zaqatala rayonunda da silsilə tədbirlər həyata keçirilir. Bildirilib ki, Azərbaycanda, eləcə də Zaqatala rayonunda müxtəlif xalqların nümayəndələri, ayrı-ayrı dini dəyər daşıyıcıları mehriban şəraitdə yaşayır, birgə fəaliyyət göstərir. Multikultural dəyərlərin, ənənələrin qorunub saxlandığı Zaqatalanın 126 min nəfər əhalisinin 67,6 faizini azərbaycanlılar, qalanlarını isə avarlar, saxurlar və digər azsaylı xalqların nümayəndələri təşkil edir. Bu xalqların nümayəndələri Azərbaycanı həmişə öz doğma Vətəni hesab edir.

DQİDK-nin sədr müavini Səyyad Salahlı multikulturalizmin müxtəlif millətlərin nümayəndələrinin bir kənddə, bir rayonda, bir ölkədə mehribancasına, dinc şəkildə, bir-birinin adət-ənənələrindən, zənginliklərindən istifadə edərək birgə yaşam tərzi olduğunu vurğulayıb.

AMEA Folklor İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü Muxtar Kazımoğlu-İmanov bildirib ki, multikulturalizm anlayışı tədqiq olunmasını, araşdırılmasını tələb edir. Multikulturalizm Azərbaycan mədəniyyətinin, o cümlədən xalq mədəniyyətinin cövhəridir. Multikulturalizm Azərbaycan xalqının mədəniyyətində, bir-birinə və digər xalqlara münasibətində əsrlər boyu davam edib gələn bir anlayışdır.

Konfransda çıxış edən Bilik Fondunun Aparat rəhbəri, hüquq elmləri doktoru, professor İsaxan Vəliyev multikulturalizmə münasibəti hüquqi müstəvidə ətraflı təhlil edərək deyib: "Azərbaycanın tarixinə nəzər salsaq, multikulturalizmin bu və ya digər anlayışlar altında doğrudan da Azərbaycanda doğulduğunu görmək olar. Lakin onun bugünkü səviyyəyə çatması üçün Prezident İlham Əliyev tərəfindən davamlı işlər görülür. Görülən bu işlər 2016-cı ilin Azərbaycanda "Multikulturalizm ili" elan olunması ilə nəticələnib. Multikulturalizm çoxmədəniyyətlilikdir, insanların bir- birinə hörmət və məhəbbətlə yanaşmasıdır".

Konfransda daha sonra Mətanət Yaqubqızının "Şəki-Zaqatala bölgəsi folklorunda tolerantlıq" və Ağaverdi Xəlilin "Multikultural şəraitdə ortaq dəyərlər" mövzularında məruzələri dinlənib.

Beynəlxalq konfrans "Etnoslararası dialoq və uzlaşmada ənənəvi dəyərlərin rolu", "Azərbaycan folklorunun etnik-lokal rəngarəngliyi", "Multikultural zəmində əlaqə və münasibətlər", "Azərbaycan folklorunda fərqli mədəniyyət elementləri: tarix və etnik aspektlər" və "Azərbaycan folklorunda dini tolerantlıq" adlı bölmələrdə işini davam etdirib.

Qəbələdə də "Heydər Əliyev Azərbaycanda multikulturalizmin banisidir" mövzusunda konfrans keçirilib. Mayın 6-da keçirilən tədbir Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Bilik Fondunun təşkilatçılığı ilə baş tutub. Qəbələ şəhər 2 nömrəli tam orta məktəbdə keçirilən "Heydər Əliyev Azərbaycanda multikulturalizmin banisidir" konfransı maraqla qarşılanıb. AZƏRTAC xəbər verir ki, tədbirdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin müvafiq Sərəncamı ilə "2015-ci ilin ən yaxşı məktəbi" adına layiq görülən bu nümunəvi təhsil ocağının direktoru, Bilik Fondunun Qəbələ rayon nümayəndəsi Təranə Səlimova "Multikulturalizm ili"ndə görülmüş işlər və nəzərdə tutulan tədbirlər barədə danışıb.

Konfransda "Heydər Əliyev və Qəbələ", "Multikulturalizm Azərbaycan xalqının milli sərvətidir", "Qafqaz Albaniyasında yaşamış xalqların bugünkü varisləri", "Qəbələnin etnoqrafik mənzərəsi", "Azərbaycan multikulturalizmi bədii ədəbiyyatımızda", "İslam sevgi, şəfqət, mərhəmət dinidir" və digər mövzularda çıxışlar maraqla qarşılanıb.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Bilik Fondunun Ölkədaxili layihələr sektorunun müdiri Hacı Abdulla bu il mayın 7-də iki yaşını qeyd edən Bilik Fondunun Qəbələdə və digər regionlarda həyata keçirdiyi rəngarəng layihələr, maraqlı tədbirlər barədə məlumat verib, görülən işlərin cəmiyyətdə razılıqla qarşılandığını vurğulayıb.

Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin hüquqşünası Tural Şahbazov Qəbələnin zəngin multikultural ənənələrindən, multikulturalizm sahəsində dövlət siyasətinin uğurlu nəticələrindən bəhs edib.

"Qəbələ" qəzetinin baş redaktoru Oqtay Məmmədov rayon əhalisinin zəngin etnik tərkibindən söz açıb. Qeyd olunub ki, rayon əhalisinin 78,9 faizini azərbaycanlılar, 17,1 faizini ləzgilər, 3,7 faizini udinlər, 0,1 faizini türklər, 0,2 faizini digər millətlər təşkil edir. Burada milli mənsubiyyətindən asılı olmayaraq heç kimə fərq qoyulmur, hamı vahid ailə kimi yaşayır. Ümumtəhsil məktəblərinin ibtidai siniflərində ləzgilər və udinlər üçün öz ana dillərində dərslər tədris olunur. Qəbələ şəhərinin 2, Nic qəsəbəsinin 3 məktəbində tədris rus dilində aparılır. Rayonda olan 43 məscid və 1 kilsədə qeydiyyata alınmış 22 islam, 1 xristian dini icması mövcuddur və burada hər bir vətəndaşa dini inancını və ayinləri icra etmək üçün lazımi şərait yaradılıb. Bu gün udinlərin kompakt şəkildə yaşadığı yeganə məkan onların tarixi vətəni olan Qəbələ rayonunun Nic qəsəbəsidir.

Burada udinlərin tarixi qorunub saxlanır və araşdırılır. Onların dil, din, özünəməxsus mədəniyyət, adət-ənənələri inkişaf etdirilir, udin xalqının qədim məbəd və kilsələri, tarixi abidələri bərpa olunur və qorunur. Konfransda dövlət müşaviri, akademik Kamal Abdullayevin ideya müəllifi və elmi redaktoru olduğu "Azərbaycan multikulturalizminin qaynaqları" seriyasından buraxılmış ilk kitab məktəbin kitabxanasına hədiyyə edilib.

Son zamanlar bir sıra dövlət qurumları, eləcə də ictimai təşkilatlar "Multikulturalizm ili" ilə bağlı silsilə tədbirlər keçirir. Bu tədbirlərin bölgə əhalisi tərəfindən maraqla qarşılandığı məlumdur. Azərbaycan bu gün dünyada birgəyaşayış mədəniyyətinin geniş yayıldığı məkandır. Qeyd etdiklərimizi insanların yaşayışında, həyat tərzində, davranışında da aydın görmək olur. Azərbaycanın hər bir yerində xalqlar dostluğu, qardaşlığı mövcuddur.

İradə SARIYEVA

Bakı xəbər.- 2016.- 25 avqust.- S.15.