"Azərbaycan multikulturalizmi" fənni dünya universitetlərində multikulturalizmin Azərbaycan modelini təbliğ edir...

I yazı

Azərbaycan multikulturalizmi dünyada ən mütərəqqi model kimi qəbul edilir. Multikulturalizmin Azərbaycan modelinin alternativi olmadığı dəfələrlə ən yüksək səviyyədə vurğulanıb. Bu da məlumdur ki, multikulturalizm ölkəmizdə azərbaycançılığın vacib hissəsi kimi mövcuddur.

15 may 2014-cü ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə yaradılan Azərbaycan Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi azərbaycançılıq məfkurəsinə uyğun olaraq tolerantlığın və mədəni, dini, linqvistik müxtəlifliyin qorunmasını təmin edən, habelə Azərbaycanı dünyada multikulturalizm mərkəzi kimi tanıdan, mövcud multikultural modelləri təbliğ və təşviq edən qurumdur.

Bilirik ki, Azərbaycan Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi həm ölkədə, həm də xaricdə Azərbaycanın multikulturalizm modelini geniş şəkildə tanıdır, təbliğ edir. Məlum olduğu kimi, Mərkəz davamlı olaraq respublika daxilində və ondan kənarda tədbirlər keçirir.

Diqqətçəkən məqamlardan biri odur ki, bu tədbirlər xarici ölkələrin ali məktəblərində keçirilir. "Azərbaycan multikulturalizmi" fənni dünyanın bir sıra universitetlərində keçilir və ortada böyük nəticələr var. Bu tədbirlərin əhəmiyyəti çoxdur, onlardan biri də xaricilərə Azərbaycanın yüksək səviyyədə tanıdılması məsələsidir.

Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin (BBMM) mətbuat xidmətindən "Bakı-Xəbər"ə daxil olan məlumata görə, Mərkəz xarici ölkələrdə tədbirləri davam etdirir. Bildirilənə görə, xarici ölkə universitetlərində "Azərbaycan multikulturalizmi" fənninin tədrisi layihəsi çərçivəsində sözügedən fənnin keçildiyi dünyanın 13 nüfuzlu ali təhsil müəssisəsi sırasında Çexiyanın paytaxtı Praqada yerləşən Karlov Universiteti də var. Mərkəzin mətbuat xidməti əməkdaşları "Azərbaycan multikulturalizmi" fənnini bu ilin yaz semestrində həmin universitetdə tədris edən Roza Şəfiyeva ilə bugünlərdə tədrisin yekun nəticələri, Azərbaycan multikulturalizminin bu ölkədə təbliği istiqamətində görülən işlər barəsində söhbət edib.

Qeyd edilənə görə, R.Şəfiyeva bildirib: "Dərslər bu ilin mart-iyun ayı ərzində Karlov Universitetinin Fəlsəfə fakültəsinin Şərqi Avropa ixtisası və musiqi bölümünün tələbələrindən, eləcə də universitetdə Ukrayna dilini tədris edən müəllimdən ibarət 14 nəfərlik heyətə Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi tərəfindən təqdim edilən tədris proqramı əsasında keçilib. Tədrisin sonunda müdavimlər uğurlu nəticə göstərib".

Pedaqoq Praqada olduğu müddətdə "Çex mərkəzləri" təşkilatının əməkdaşları ilə görüş keçirib, Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin fəaliyyəti haqqında məlumat verib. Adıçəkilən təşkilatın rəhbərliyi Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi ilə əməkdaşlıq etməyə, birgə layihələr həyata keçirməyə hazır olduqlarını bildirib.

R.Şəfiyevanın təşəbbüsü və "Azərbaycan multikulturalizmi" fənnini öyrənən tələbələrin iştirakı ilə aprel ayında Karlov Universitetində "Azərbaycan mətbəxi" günü keçirilib. Tədbirdə tələbələr milli mətbəximizə aid təamlar hazırlayıb, Azərbaycan xalq musiqilərini dinləyib. Tədbirin sonunda iştirakçılara milli mətbəximizi əks etdirən "Azerbaijani cuisine" adlı kitab hədiyyə olunub.

Çexiyada Azərbaycanla bağlı daha bir maraqlı təqdimatı Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin təşkil etdiyi Qış məktəbinin iştirakçısı, eyni zamanda 2015-ci ildə "Azərbaycan multikulturalizmi" fənninin dinləyicisi Yakup Blinka təqdim edib. Y.Blinka həmin kursun hazırkı dinləyiciləri ilə Qış məktəbi haqqında təəssüratlarını bölüşüb, dərs zamanı Azərbaycan haqqında dinlədiyi, oxuduğu məlumatları, burada müxtəlif millətlərin və dinlərin nümayəndələrinin birlikdə sülh içində yaşadıqlarını öz gözləri ilə görüb şahidi olduğunu bildirib və Azərbaycan xalqının qonaqpərvərliyini xüsusilə vurğulayıb. Sonda o, çoxsaylı sualları cavablandıraraq bütün dinləyiciləri növbəti Yay məktəbində iştiraka dəvət edib".

R.Şəfiyeva söhbətində önəmli məqam kimi Azərbaycanın Çexiyadakı səfirliyinin, bilavasitə səfir Fərid Şəfiyevin Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin həyata keçirdiyi layihələrə dəstək olduğunu, "Azərbaycan multikulturalizmi" fənnini öyrənən tələbələrlə vaxtaşırı görüşlər keçirildiyini diqqətə çatdırıb: "Azərbaycanın Çexiyadakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Fərid Şəfiyev aprel ayında Karlov Universitetində "Azərbaycan multikulturalizmi" fənni üzrə təhsil alan tələbələrlə görüşüb. "Azərbaycan Respublikasının multikulturalizm siyasəti və ölkənin sosial-iqtisadi inkişafı" mövzusunda oxunan mühazirədən sonra tələbələr Azərbaycan multikulturalizmi, ölkəmizin daxili və xarici siyasəti, tarixi və digər sahələri ilə bağlı maraq doğuran çoxsaylı suallarla səfirə müraciət edib. Fərid Şəfiyev sualları cavablandıraraq tələbələrin Azərbaycanla bağlı biliklərinin artması və inkişafı üçün mövcud imkanları çərçivəsində səfirliyin dəstəyini əsirgəməyəcəyini bildirib. Səfirlik əməkdaşları ilə daha bir görüş may ayında keçirilib. Səfir Fərid Şəfiyev və səfirliyin mədəniyyət və humanitar məsələlər üzrə müşaviri Nigar Əfəndiyeva Karlov Universitetində "Azərbaycan multikulturalizmi" fənni üzrə təhsil alan tələbələrlə səfirlikdə keçirilən görüşdə Azərbaycanla bağlı planlaşdırılan tədbirlər barəsində məlumat verib. N.Əfəndiyeva tələbələri səfirlikdə yerləşən Azərbaycanın mədəniyyəti və tarixi nümunələri ilə tanış edib. Sonda tələbələrə Azərbaycana aid kitablar paylanıb".

Litvada Azərbaycan multikulturalizmi ilə bağlı tədbir keçirilib. Qeyd etdiyimiz kimi, Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin (BBMM) xarici ölkələrin universitetlərində "Azərbaycan multikulturalizmi" fənninin tədrisi layihəsi çərçivəsində dünyanın 13 nüfuzlu universitetində sözügedən fənn tədris edilir.

Xatırladaq ki, bu ilin yaz semestri ərzində "Azərbaycan multikulturalizmi" fənni Litva Pedaqoji Universitetində də tədris olunub. Fənni tədris edən filologiya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru Əfsanə Məmmədova Litvada fənnin tədrisinin yekun nəticələri, Azərbaycan multikulturalizminin bu ölkədə təbliği və təşviqi istiqamətində görülən işlər barəsində Mərkəzin mətbuat xidməti əməkdaşlarına məlumat verib: "Ölkəmizin Litvadakı səfirliyi tərəfindən açılan Nizami Gəncəvi adına otaqda keçirilən Azərbaycan multikulturalizminin ümumi qayəsi və məramı haqqında tanışlıq səciyyəli ilk dərsdə universitetin beynəlxalq əlaqələr departamentinin rəhbəri Kestutis Salaveyus, şöbə müdiri Loreta Xodzkien və departamentin bir neçə əməkdaşı da iştirak edirdi. Mühazirələr Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin proqramı əsasında və slaydlar şəklində təqdim olunub. Qeyd edim ki, Azərbaycan multikulturalizminin tarixi, ictimai-siyasi səbəbləri, ədəbi-bədii qaynaqlarda izləri tələbələrin ən çox maraq göstərdiyi sahədir. Mühazirələrin sonunda tədrislə bağlı bilik səviyyəsini yoxlamaq üçün keçirilən sorğuda fərqlənən 3 tələbə Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin təşkil etdiyi Yay məktəbinə müraciət etmək şansı qazandı".

Mətbuat xidmətindən verilən məlumata görə, Əfsanə Məmmədova Litva Pedaqoji Universitetində tədrislə məşğul olmaqla yanaşı, Vilnüs Universitetində və Kaunasın Vyatautas Magnus Universitetində qonaq mühazirəçi qismində müştərək və birdəfəlik olmaqla silsilə mühazirələrlə çıxış edir.

Məlumata görə, pedaqoq mühazirələrdə Azərbaycanın tarixi, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi, ölkəmiz müstəqilliyini qazandıqdan sonra əldə etdiyi uğurlar, ev sahibliyi etdiyi beynəlxalq tədbirlər və sair haqqında da ümumi bilgi verməklə yanaşı, multikulturalizmin dünya təcrübəsi, Azərbaycan multikulturalizminin tarixi, sosial-ictimai səbəbləri, ədəbi-bədii qaynaqları haqqında məlumat verib, müxtəlif din və millətlərdən olan xalqların multikonfessional dövlət tərkibində dostluq, sülh şəraitində yaşadıqlarını, dil, din fərqinə baxmayaraq, hamının eyni hüquq və bərabərliyə malik olduqlarını bildirib. Alim milli kimlik və milli birlik ideologiyası haqqında litvalılarla yanaşı, İtaliya, Ukrayna, Türkiyə, İspaniya və Rusiyadan olan tələbələri məlumatlandırıb. Əfsanə Məmmədovanın Vilnüs Universitetində keçirdiyi ilk mühazirəsi Novruz bayramına təsadüf etdiyi üçün tələbələri bu bayramın adət-ənənələri ilə tanış edib, öz təşəbbüsü ilə tələbələr üçün şənlik təşkil edərək onları Novruz şirniyyatına qonaq edib.

Ə.Məmmədova Vilnüs Universitetinin Xarici dillər və Şərq dilləri Departamentinin müəllim heyəti ilə görüşüb: "Qeyd edim ki, Vilnüs Universitetindəki say etibarilə ikinci birdəfəlik mühazirəm Türk Bilim Mərkəzi tərəfindən təşkil olunub. Mayda qonaq mühazirəçi qismində növbəti birdəfəlik mühazirəm isə Kaunasin Vytautas Magnus Universitetinin Politologiya kafedrasının tələbələri üçün nəzərdə tutulmuşdu. Mühazirə böyük maraqla qarşılandı. Tələbələr arasında 4 azərbaycanlı da var idi. Kafedranın müdiri dr. Andzejus Puksto məni çox gözəl qarşıladı, 2014-cü ildə Azərbaycanı ziyarət edərkən aldığı xoş təəssüratlarla bölüşdü.

Beynəlxalq departamentin rəhbəri Kestutis Salavejus ən sadiq tələbələrim sırasında idi. Azərbaycan multikulturalizminə, xüsusilə də Azərbaycanın müxtəlif millətlərdən olan xalqlara əsrlər boyu ev sahibliyi etdiyini öyrənən alim ölkəmizdə litvalıların izlərinə düşərək, bu səpkidə bir sıra dəyərli məlumatlar toplamağa müvəffəq olub. Məhz onun sayəsində Litvanin məşhur yazıçılarından, Litvanın tanınmış alimi, ictimai xadimi Vintsas Krevenin yaradıcılığı ilə tanış oldum, onun 20-ci əsrin əvvəllərində ADR vaxtında Azərbaycanda Litvanın konsulu kimi çalışdığını, Azərbaycana dair bir sıra hekayələr qələmə aldığını öyrəndim. Litvadakı Azərbaycan diasporunun sədri Mahir Həmzəyevin Vintsas Krevenin həyat və yaradıcılığına, eləcə də Azərbaycan dövrünə dair çox sayda məqalə və tərcümələri var. Krevenin "Azəristan ölkəsi" adlı əsəri ilə tanışlıq da məhz Mahir Həmzəyevin tərcüməsi sayəsində mümkün oldu. Bu tanışlıq sonradan gözəl bir layihənin ərsəyə gəlməsinə səbəb oldu. Sözügedən hekayəni bəzi əlavə və dəyişikliklərlə mayın 30-da Litva Pedaqoji Universitetində səhnələşdirdim. Teatr tamaşası Azərbaycan klassiklərinin musiqiləri ilə müşayiət olunurdu. İngilis dilində səhnəyə qoyulmuş tamaşa Azərbaycanın müstəqillik gününə həsr edilmişdi.

Multikultural ideyaların qabardıldığı tamaşaya aktyor qismində müxtəlif millətlərdən olan tələbələri cəlb etdim. Litvalı, türk, rus, azərbaycanlı və ukraynalı tələbələrdən ibarət 13 nəfərlik heyətin hazırladığı tamaşa fərqli formatda tərtib olunmuşdu.

Tamaşanın nümayişindən sonra Litva Pedaqoji Universitetinin yeganə azərbaycanlı tələbəsi Arif Qafarovla birgə "Sarı gəlin" xalq mahnısını piano və gitarada ifa etdik. Tamaşa və ifa hərarətlə alqışlandı.

Hesab edirəm ki, Litvada tədris müddətində xarici tələbələrə həm mühazirələr, həm müxtəlif görüşlər, həm də şəxsi təşəbbüslərimizdən irəli gələn layihələr vasitəsilə Azərbaycan multikulturalizmini daha geniş şəkildə təbliğ və təşviq etməyə müvəffəq olduq".

İradə SARIYEVA

Bakı xəbər.-2016.- 17 iyun.- S. 15.