Aydın Abdullayevin müqəddəs şəhidlik yolu belə başlandı...

V-yazı

Ana əli qoy­nun­da göz­lə­ri­ni na­mə­lum nöq­tə­yə zil­lə­miş­di. İçin­də ağ­rı-acı, qəl­bin­də da­ğa dö­nən oğul həs­rə­ti­nə göz ya­şı tö­kür­dü. Qo­num-qon­şu, qo­hum-əq­rə­ba ana­nın ba­şı­na top­la­şıb ona tə­səl­li ve­rir­di­lər. An­caq heç kəs ana­nın fik­ri­ni da­ğı­da bil­mir­di. Bey­nin­də löv­bər sa­lan acı duy­ğu­lar, oğ­lu­na gö­rə ke­çir­di­yi iz­ti­rab­lar ana­nı bu aləm­dən qo­par­mış­dı. O san­ki re­al­lıq­la yu­xu ara­sın­da çır­pı­nır­dı.

Yaz çox­dan gəl­miş­di. Ana­nın için­də isə hə­lə də qı­şın oğ­lan ça­ğı idi. Ana ya­zı qar­şı­la­maq is­tə­mir­di. Heç ov­qa­tı yaz üs­tə de­yil­di. Ba­yır­da xoş yaz ha­va­sı var­dı. Ba­kı ap­re­lin son gün­lə­ri­ni ya­şa­yır­dı. 28 ap­rel gü­nü idi. Se­vil ana dörd il idi ki, ad gü­nün­də Ay­dın­dan təb­rik al­mır­dı. Dörd il idi ki, ana təb­ri­kə gə­lən­lə­ri so­yuq qar­şı­la­yır, göz ya­şı ilə yo­la sa­lır­dı.

- Ay­dın ki­mi oğ­lu şə­hid olan ana ad gü­nü ke­çi­rər­mi? Mə­ni təb­rik et­mə­yin, - de­yir­di ha­mı­ya.

Əs­lin­də, heç kəs is­tə­mir­di ki, ana­nın ürə­yi­nə to­xun­sun, ona gö­rə də heç kəs onun sö­zün­dən in­ci­mir­di.  

Ana­nın çiy­nin­də dün­ya boy­da oğul dər­di var­dı. Bə­zən ona elə gə­lir­di ki, bu yaz gü­nün­də də sən­gər­də so­yuq­dur. Qəl­bin­dən oğ­lu­nun sən­gər­də­ki dost­la­rı ke­çir­di. Se­vil ana­nın ürə­yi sı­zıl­da­yır­dı. Ca­nı­na ya­yı­lan so­yuq­dan yu­maq ki­mi bü­züş­dü. Ona elə gə­lir­di ki, əs­gər­lər sən­gər­də üşü­yür.

Bir ne­çə ay əv­və­lə qə­dər ana­nın oğ­lu da Və­tən sən­gə­rin­də ke­şik çə­kir­di. Oğ­lu sən­gər­də yu­xu­suz qa­lan­da, ana­nın da ge­cə­lər yu­xu­su ər­şə çə­ki­lər­di. İlan vu­ran ya­tar­dı, an­caq Se­vil ana kip­ri­yi­ni be­lə qax­maz­dı. Oğ­lu şə­hid olan­dan in­di­yə qə­dər ana dü­zə­məl­li yu­xu yat­mır­dı. Ona elə gə­lir­di ki, yat­sa, bir­dən oğ­lu gə­lər, o oya­na­na qə­dər çı­xıb ge­dər. Oğ­lu­nun şə­hid­li­yi­nə inan­mır­dı ana. Nə­şi­ni də gör­müş­dü Ay­dı­nın. An­caq hey de­yir­di ki, ba­lam qa­yı­da­caq, ge­ri dö­nə­cək. Hə­yat yol­da­şı, ba­la­la­rı, gə­lin­lə­ri yal­va­rır­dı ki, ana heç ol­ma­sa bir-iki sa­at yat­sın, o eti­raz edir­di:

- Yox, yat­mı­ram, bir­dən Ay­dın gə­lər, mə­nə de­məz­si­niz. Çı­xıb ge­dər, ba­la­mı gö­rə bil­mə­rəm.

Ev­də­ki­lər Se­vil ana­nı inan­dır­ma­ğa ça­lı­şır­dı­lar ki, Ay­dın da­ha gəl­mə­yə­cək, o şə­hid olub, am­ma ana bir çox hal­lar­da oğ­lu­nun qa­yı­da­ca­ğı­nı is­rar edir, onun xə­ya­lı ilə da­nı­şır, şə­kil­lə­ri­nə gi­ley-gü­zar edir­di. Ana son vaxt­lar ta­ma­mi­lə də­yiş­miş­di. Özü­nə qa­pa­nan ana xə­yal­la­rın­da oğ­lu ilə ün­siy­yət qu­rar, gün­də­lik baş ve­rən­lə­ri ona da­nı­şar­dı. Hər­dən ana elə bi­lir­di ki, oğ­lu­nun şək­li can­lı­dır.

- Gəl­din­mi, ba­lam, ni­yə kef­siz­sən? Ye­mək ye­yir­sən­mi?

Ana­nın Ay­dı­nın şə­kil­lə­ri qar­şı­sın­da da­ya­nıb onun su­rə­ti­nə müx­tə­lif su­al­lar ver­mə­si ev­də ha­mı­nı na­ra­hat edir­di. Uzun söh­bət­dən son­ra ana­nı oğ­lu­nun şə­hid, özü­nün isə şə­hid ana­sı ol­du­ğu­na inan­dır­dı­lar. Ye­nə də ana­nın ürə­yin­də şüb­hə var­dı -bir­dən ba­la­sı sağ olar de­yə...

Se­vil ana hər gün xə­yal­la­rın­da Ay­dın­la da­nı­şır, onun sə­si­ni eşi­dir­di. Ana oğ­lu­nu xə­ya­lı­na gə­ti­rib xa­tır­la­dıq­ca, oğ­lu­nun işıq­lı si­ma­sı göz­lə­ri qar­şı­sın­da da­ya­nır­dı. Ana­nın ya­dı­na 2010-cu il­də baş ve­rən bir ha­di­sə düş­dü. Ay­dın əs­gə­ri xid­mə­ti­ni ba­şa vu­rub evə qa­yıt­dıq­dan bir ne­çə ay son­ra ye­ni­dən cəb­hə­yə qa­yı­dar­kən, ana­sı­na boks əl­cək­lə­ri­ni eti­bar et­miş­di. Ay­dın boks əl­cək­lə­ri­ni ana­sı­na ver­miş­di ki, o qa­yı­da­na qə­dər heç kə­sə ver­mə­yib sax­la­sın. Bi­lir­di ki, əl­cə­yi or­ta­lıq­da qal­sa, kim­sə gö­tü­rüb apa­ra­caq. Ay­dın əl­cək­lə­ri­ni çox se­vir­di, çün­ki on­lar ona yad­da­qa­lan qə­lə­bə­lər qa­zan­dır­mış­dı.

Ana Ay­dı­nın boks əl­cək­lə­ri­ni əziz­lə­yə-əziz­lə­yə sax­la­yır­dı. Ba­la­sı mü­ha­ri­bə bi­tən­dən son­ra evə qa­yı­da­caq, boks əl­cək­lə­ri­ni ta­xıb ye­ni­dən id­man mey­da­nı­na atı­la­caq­dı. Ana çox is­tə­yir­di ki, Ay­dın id­man­da bö­yük uğur­lar qa­zan­sın. On­suz da Ay­dı­nın id­ma­na ki­fa­yət qə­dər ma­ra­ğı var­dı. An­caq cəb­hə­də­ki və­ziy­yət ona im­kan ver­mə­di ki, id­man­çı ki­mi özü­nü da­ha da təs­diq­lə­sin.

Ana oğ­lun­dan ni­şa­nə qa­lan bir cüt boks əl­cə­yi­ni si­nə­si­nə sı­xıb qox­la­dı, göz ya­şı onu boğ­du, için-için hıç­qır­dı. Boks əl­cə­yin­dən ba­la­sı­nın əli­nin ət­ri gə­lir­di. Ana­nın ha­lı xa­rab ol­du. Ev­də ça­lı­şır­dı­lar ki, Ay­dı­nın əş­ya­la­rı­nı ana­dan giz­lət­sin­lər. Çün­ki şə­hid oğ­lu­nun əş­ya­sı­nı, şək­li­ni gö­rən­də ağ­la­maq­dan özü­nü hə­lak edir­di.

Se­vil ana hər də­fə oğ­lu­nun qəb­ri üs­tə ge­dən­də Tan­rı­ya yal­va­rır­dı ki, onu da oğ­lu­nun ya­nı­na apar­sın. Ana mə­zar­lıq­da o qə­dər ağ­la­yır­dı ki, ai­lə üzv­lə­ri onu oğ­lu­nun qəb­rin­dən güc­lə qo­pa­rır­dı­lar.

Ana ağır xəs­tə­li­yə tu­tul­muş­du. Bu­na bax­ma­ya­raq, hey hə­yat yol­da­şı Əmir­sol­tan ki­şi­yə de­yir­di:

- Ca­nım dü­zəl­sin, Tər­tə­rə apa­rar­san mə­ni. Qa­pan­lı­ya ge­dib oğ­lu­mun şə­hid ol­du­ğu ye­ri gör­mək is­tə­yi­rəm.

Əs­lin­də, ana Qa­pan­lı­ya ona gö­rə get­mək is­tə­yir­di ki,  oğ­lu­nun qa­nı tö­kü­lən tor­pa­ğa üz qo­yub ağ­la­sın, sız­la­sın.

Əmir­sol­tan ki­şi ar­va­dı­na söz ve­rir­di:

- Müa­li­cə­ni bi­tir, son­ra apa­ra­ca­ğam sə­ni.

Əmir­sol­tan ki­şi yax­şı bi­lir­di ki, ar­va­dı­nı sa­ğalt­maq müm­kün de­yil. Çün­ki hə­kim­lər onu sa­ğal­da bil­mir­di. Hər kəs de­yir­di ki, oğ­lu­nun və­fa­tın­dan sar­sın­tı ke­çi­rib, ona gö­rə be­lə­dir.

Se­vil ana oğ­lu ilə son gö­rü­şü­nü hə­mi­şə xa­tır­la­yır, o səh­nə­ni gö­zü qar­şı­sı­na gə­ti­rən­də bərk sar­sı­lır­dı. Sar­sın­tı ke­çir­mə­si­nə bax­ma­ya­raq, oğ­lu­nu ev­dən cəb­hə­yə yo­la sa­lar­kən, ana-ba­la ara­sın­da baş ve­rən dia­lo­qu hər də­fə əri­nə tək­rar edir­di:

- Ay ki­şi, ba­lam ge­dən­də heç get­mə­yə qoy­maq is­tə­mir­dim. De­dim ki, Ay­dın, get­mə də, nə olar ba­la. De­di ki, ar­vad za­dam ev­də otu­ram? Ay­dı­nı elə çox is­tə­yi­rəm ki, on­dan öt­rü bur­nu­mun ucu göy­nə­yir. Kaş tez­lik­lə ba­la­mı gö­rə bi­ləy­dim.

Əmir­sol­tan ki­şi ruh­dan dü­şən ar­va­dı­nın sö­zü­nü ya­rım­çıq kə­sə­rək:

- Ay ar­vad, da­yan gö­rüm, nə öl­mək, nə Ay­dı­na qo­vuş­maq? Özü­nü hə­lak et­mə, bu, oğ­lu­mu­zun ru­hu­nu na­ra­hat edər. Ay­dın xal­qın qəh­rə­ma­nı­dır. Az ağ­la, az sız­la, Al­la­ha xoş gəl­məz. Şə­hid­lik yo­lu­nu Ay­dın özü se­çib.

Se­vil ana əri­nin söz­lə­rin­dən bir­tə­hər olur­du. İçin­də fi­kir­lə­şir­di ki, ki­şi ni­yə qoy­mur ağ­la­yım ba­la­mı?!

Am­ma ana yax­şı bi­lir­di ki, ağ­la­maq­la ba­la­sı­nı ge­ri qay­tar­maq müm­kün de­yil, am­ma yan­dı­ğın­dan göz ya­şı axı­dır­dı.

- Ay­dı­nım so­nun­cu də­fə əl­lə­ri­ni do­daq­la­rı­na apa­rıb mə­nə öpüş gön­dər­di. Ya­dı­na gə­lir, ay ki­şi, 2013-cü ilin 7 av­qust gü­nün­də ba­la­mı­zı yo­la sa­lan­da çox na­ra­hat ol­duq iki­miz də. Sə­nin­lə mən onu av­to­vağ­zal­dan yo­la sal­dıq. Ay­dın ağ­la­dı­ğı­mı gö­rüb hirs­lən­di:

- Sə­ni bir də qoy­ma­ya­ca­ğam mə­ni ötür­mə­yə gə­lə­sən, ev­də qa­lar­san. Ni­yə ağ­la­yır­san axı, ge­di­rəm, ye­nə qa­yı­da­ca­ğam. Mən hərb­çi­yəm, ge­di­rəm Və­tə­ni qo­ru­ma­ğa.

Se­vil ana oğ­lu ilə son gö­rü­şü­nü xa­tır­la­yan­da ya­nıb kü­lə dö­nür­dü. Bu səh­nə­ni də­fə­lər­lə xə­ya­lın­da can­lan­dı­ra­raq vay­sı­nıb ağ­la­mış­dı. Oğ­lu ilə son gö­rü­şü əri­nin də ya­dı­na sa­lır­dı.

- So­nun­cu də­fə o, Tər­tə­rə ge­dən­də qar­daş­la­rı da, sən də onu yo­la sal­ma­ğa düş­dü­nüz, bu də­fə tərs­lik­dən mən düş­mə­dim hə­yə­tə, bal­kon­dan ba­xır­dım. Su at­maq is­tə­yir­dim ar­xa­sın­ca. Ba­la­mın ar­xa­sın­ca su at­dım ki, sağ ge­dib sa­la­mat qa­yıt­sın, am­ma sa­la­mat qa­yıt­ma­dı. Qon­şu­mu­zun oğ­lu sə­ni qoy­ma­yıb özü get­di Ay­dı­nı yo­la sal­ma­ğa. Ay­dın ar­xa­ya boy­la­nıb əli­ni do­da­ğı­na bir də apa­rıb mə­nə öpüş gön­dər­di. Can ba­lam, can! Bil­səy­dim ay­rı­lıq var, sə­ni do­yun­ca qu­caq­la­yar­dım, bil­səy­dim ölüm var, sə­ni giz­lə­dər­dim ki, əcəl ta­pıb apa­ra bil­mə­sin.

Ay­dın so­nun­cu də­fə mə­zu­niy­yə­tə gə­lən­də ən çox sev­di­yi xö­rək­lə­ri bi­şir­dim ki, ba­lam çox­dan­dır o ye­mək­lə­ri da­da bil­mir. Hər də­fə cəb­hə­yə qa­yı­dan­da özü ilə çox­lu ye­mək, biş­miş də apa­rır­dı ki, ora­da əs­gər­lə­ri ilə bə­ra­bər ye­sin.

Əmir­sol­tan, Ay­dın ti­kə­si­ni bö­lən idi, heç kəs­dən va­rı­nı əsir­gə­mir­di. Ba­la­mız o qə­dər əlia­çıq, kön­lü açıq idi ki... Düş­mə­nə aman­sız idi, dos­ta açı­qü­rək­li. Heç ya­dım­dan çıx­maz, Ay­dı­nın bir əs­gə­ri var­dı, bir az ka­sıb ai­lə­dən idi, ar­xa­sın­ca gə­lib-ge­də­ni yox idi. Va­li­deyn nə et­sin, yol uzaq, pul yox, pul­suz­luq da ada­mın üzü­nü öv­lad ya­nın­da qa­ra edir. Ay­dın bir gün mə­nə de­di ki, ba­cı, bir əs­gə­rim var, ya­nı­na gə­lib-ge­də­ni yox­dur, ona sov­qat ha­zır­la, ge­dən­də apa­rım ki, uşaq­lar elə bil­sin onun da da­lın­ca pay-püş gə­lir. Qoy əs­gər­lər ara­sın­da pis ol­ma­sın. Ay­dı­nın be­lə açıq ürə­yi var­dı. Hər şe­yi də­rin­dən dü­şü­nür­dü. Bir də­fə də mə­zu­niy­yət­də olan­da xa­la­sı onun üçün şor­qo­ğal bi­şir­miş­di. Ya­dı­na gə­lir hə­min gün ha­va ne­cə qa­rı­şıq idi, bil­mir­din so­yuq­dur, ya is­ti­dir. Xa­la­sı Ay­dı­nı gö­rən­də se­vin­di. De­di ki, Ay­dın, sə­nə bir az hal­va da bi­şir­mi­şəm. Ay­dın hal­va­nı çox se­vir­di. Ba­cı­mın süf­rə­sin­də hal­va­nı gö­rən Ay­dın de­di ki, xa­la, bu hal­va az­dır. Çox çal, əs­gər­lə­rim ölür hal­va üçün. Ge­dib bir ki­lo yağ al­dı. Mə­nə de­di ki, ana, ona to­xun­ma ha, əs­gər­lə­rin­dir. Ba­lam öz əli ilə öz hal­va­sı­nı apar­dı... Bun­dan bö­yük dərd­mi olar? Hal­va­sı­nı apa­rıb ora­da özü­nə eh­san ver­di elə bil...

Ana­nı yan­dı­ran o idi ki, Ay­dın­la bağ­lı bü­tün ar­zu­la­rı xə­zan ol­du. Ay­dın ai­lə­də pər­də­li do­la­nır­dı. Ata-ana­nın ye­ri­ni bi­lir, bö­yük-ki­çi­yə hör­mət­lə ya­na­şır­dı. Ona gö­rə də ha­mı­nın ya­nın­da xət­ri əziz idi. Ana hə­mi­şə ev­də de­yir­di ki, Ay­dın üçün ki­min qı­zı­na el­çi get­sə, dü­şün­mə­dən qı­zı ona ve­rə­cək­lər. Bir gün ana gör­dü gə­lin­lər qum­ru quş­la­rı ki­mi baş-ba­şa ve­rib pı­çıl­da­şır­lar. O nə qə­dər ça­lı­şır­dı­sa, gə­lin­lə­rin on­dan xəl­vət nə da­nış­dı­ğı­nı kəs­di­rə bil­mir­di.

Bir gün bö­yük gə­lin ona ya­xın­la­şıb:

- Ana, sə­nə bir söz de­mək is­tə­yi­rəm.

Se­vil ana, əs­lin­də, bu söh­bə­ti çox­dan göz­lə­yir­di.

- Çə­kin­mə, de gö­rüm nə de­yir­sən, qı­zım.

- Ana, Ay­dın toy məc­lis­lə­ri­nin bi­rin­də bir qız gö­rüb, ona qu­şu ya­man qo­nub. De­yir ki, dün­ya da­ğıl­sa da, o qı­zı ala­caq.

Ana qı­zın kim­li­yi, han­sı ai­lə­dən ol­ma­sı, on­la­ra mü­na­sib olub-ol­ma­ma­sı ilə ma­raq­lan­dı. Onun kim­li­yi­ni bi­lən­də gö­zü­nə işıq gəl­di, üzü nur­lan­dı, az qa­la qa­nad­la­nıb uç­sun.

- Ay sə­ni xe­yir-xə­bər ola­san, qı­zım, muş­tu­lu­ğun mən­də. Kön­lün nə is­tə­yir de, alım sə­nin üçün. Elə gü­nü sa­bah ge­də­rəm el­çi­li­yə, otu­ra­ram ata­sı­nın el­çi da­şı­nın üs­tün­də.

Əs­lin­də, ana el­çi­li­yə tə­ləs­mir­di. Evin bö­yü­yü ilə də da­nı­şıb, məs­lə­hət­lə­şib onun ra­zı­lı­ğı­nı al­ma­lı idi. Ay­dı­nın özü də ana­sı­na bu ba­rə­də bir söz de­mə­li idi. Ay­dın özü­nü çox göz­lət­mə­di, ana­sı­na zəng et­di:

- Ba­cı (Ay­dın ana­sı­na ba­cı de­yir­di), qı­zın ad gü­nü­dür, ha­zır­la­şın on­la­ra ge­din...

- Ay­dın, cid­di sö­zün­dür? Bir­dən za­ra­fat edər­sən ha, ca­maa­tın qı­zı­nın adı çı­xar.

- Yox, nə da­nı­şır­san. Onu is­tə­yi­rəm. Ge­din, ata­sın­dan ra­zı­lıq alın.

- Nə de­yi­rəm, ay oğul, Al­lah si­zi xoş­bəxt et­sin!

Se­vil ana bu xoş xa­ti­rə­ni ya­da sal­dıq­ca, gö­zü­nün qar­şı­sı­na oğ­lu­nun öm­rü qı­sa olan xoş­bəxt gü­nü gə­lir­di.

Se­vil ana xa­tır­la­dı ki, Ay­dı­nın qar­daş­la­rı onun məc­li­si­nə yax­şı tə­da­rük gör­dü­lər. Xa­la­sı Ay­dı­nın ni­şan­lı­sı­na bril­yant üzük al­dı.

İyu­nun 31-də el adə­ti ilə Ay­dı­nın sev­di­yi qız­gi­lə get­di­lər. Hər şey hər iki ai­lə­nin ürə­yin­cə ol­du. Bu, Ay­dı­nın sev­gi­li­si­nə bö­yük ad gü­nü sür­pri­zi ol­du. Özü sən­gər­də idi.

Ana son­ra el­çi­lik mə­ra­si­mi haq­qın­da oğ­lu­na o, mə­zu­niy­yə­tə gə­lən­də da­nış­dı. O, ata-ana­sı­na, qar­daş­la­rı­na, qo­hum­la­rı­na min­nət­dar­lıq et­di.

Ana Ay­dın haq­qın­da dü­şü­nür, onun qı­sa, la­kin mə­na­lı hə­ya­tı­nı göz önü­nə gə­ti­rir, ba­la­sı­nın ya­rım­çıq qa­lan ar­zu­la­rı­nı ya­da sa­lıb ya­nır­dı. Ara­bir öz­lü­yün­də tə­səl­li də ta­pır­dı ki, oğ­lu xalq, tor­paq yo­lun­da ca­nın­dan ke­çib.

Ana­nın göz­lə­ri yol çə­kir­di. Göz­lə­ri önün­də oğ­lu­nun xə­ya­lı can­la­nır­dı, heç vaxt bu dün­ya­ya bir də gəl­mə­yə­cək oğ­lu­nun...

İradə SARIYEVA

Bakı xəbər.- 2017.- 29 aprel.- S.15.