Şəhid Aydın Abdullayevin
adının əbədiləşdirilməsi zamanın tələbinə
çevrilir...
VIII yazı
Həftələr, aylar bir-birini tənginəfəs edib qovurdu. Qaynar qazan kimi hər gün qaynayan şəhərimizdə
çox şey dəyişmişdi. Bircə
Abdullayevlər ailəsində hər şey köhnə
qaydasında idi. Onlar üçün
bahar da, qış da, payız da, yay da qüssə gətirirdi.
Evdə hara baxırdılarsa, gözlərinin
önündə şəhid Aydının surəti
canlanırdı. Sevil ana da, Əmirsoltan kişi də tamamilə
şadlığı unutmuşdu. Onlara elə
gəlirdi ki, bütün günlər, həftələr,
aylar, hətta illər də bir-birinə bənzəyir.
Hər şey gözlərinə boz rəngdə
görünürdü. Ata-ana
oğullarının adının əbədiləşdirilməməsindən
narahatlıq keçirirdi. Ata tərtərlilərdən
müntəzəm olaraq məktub alırdı. Göz yaşı ilə yazdıqları məktublarda
ataya təsəlli verirdi sədaqətli Tərtər
camaatı. Yazırdılar ki, Aydın təkcə
Abdullayevlər ailəsindən yox, Tərtər elindən
gedib... Ata məktubları Sevil anaya da
oxuyurdu. Nə yazıq ki, məktublar anaya təsəlli
ola bilmirdi...
Aydının qəhrəmanlıqla şəhid
olduğu Tərtərin Qapanlı kəndinin sakinləri
Abdullayevlər ailəsinin
nigarançılığına şərik olur, şəhid
gizirin adının əbədiləşdirilməsinə
nail olmaq üçün müxtəlif ünvanlara məktub
göndərirdilər. Aydın
qapanlılar üçün doğma övlad qədər
əziz idi. Onlar hətta istəyirdilər ki, Tərtərdə
də Aydının adına
küçə olsun. Aydının xidmət
etdiyi hərbi hissənin rəhbərliyi də onun qəhrəmanlığının
yaddaşlarda əbədi həkk edilməsi
üçün çalışırdı.
Payızın son ayı idi. Qış hələ
gəlməsə də, nəfəsi hiss olunurdu. Axşamlar şaxta qılınc kimi adamı kəsirdi.
Dağlardan əsən soyuq rüzgar
Qapanlı camaatının canında gəzişirdi.
Bir tərəfdən ermənilərin
başlarına yağdırdığı od-alov, o biri
tərəfdən payızın soyuq üzü
camaatın güzəranına, əhvalına, əməlli-başlı,
pis təsir göstərirdi. Çünki
erməni yaraqlılarının hər gün atəş
açması nəticəsində dinc sakinlər həlak
olur, mal-qaraya ziyan dəyir, camaat
bağ-bostanının məhsulunu evə
yığşıra bilmirdi. Yığşıran
da ruzisini ağız dadı ilə yemirdi. Soyuq gecələrdə iki-üç ailə
bir yerə yığışıb gündəlik vəziyyətdən,
ermənilərin törətdiyi vəhşiliklərdən
danışır, gavurların yolunu kəsmək
haqqında fikirləşirdilər.
Kənd sakinləri bir yerə
yığışanda söz-sözü çəkir,
Qapanlının müdafiəsi uğrunda şəhid
olan Vətən oğulları xatırlanırdı. Kişili-qadınlı
hamı bir ağızdan şəhid gizir Aydın
Abdullayevi xatırlayır, onun ruhuna dualar oxuyurdular.
Kənd ağsaqqalı Cəfər Quliyev
sakinlərlə söhbət zamanı Aydının hələ
də adının əbədiləşdirilmədiyini
yanğı ilə dilə gətirirdi.
- Ay
camaat, Aydın qapanlıların doğma balası
kimi idi. O bizi qorumaq məqsədilə cəbhəyə
gəlmişdi. Böyük şücaət
göstərib qəhrəmanlıqla şəhid oldu.
Ancaq hələ də onun adı əbədiləşdirilməyib.
Mənə belə gəlir ki, Aydını
yaxından tanıyan, onun qəhrəmanlığına,
cəsarətinə, hünərinə bələd olan
insanlar kimi bəzi qurumlara müraciət
ünvanlayaq. O oğlanla duz-çörək kəsmişik,
ağrıyan yerimizə həmişə dərman olub
Aydın. Harada dara
düşmüşüksə, dadımıza yetib.
Biz müraciət etsək, yəqin ki, onun
adını Bakıda, Tərtərdə küçəyə,
parka, məktəbə verərlər. Aydının yaşadığı binanın
qarşısında onun xatirə lövhəsi vurulub.
Bu azdır. Bilirsiniz, Bakıda
Abdullayevlər ailəsinin yaşadığı
Günəşli qəsəbəsində əli xalq
qanına batan bəzi bolşeviklərin adına
küçələr var. O küçələrdən
birinə Aydının adı verilməlidir. Atası ilə dəfələrlə
danışmışam. O mənə böyük
bir siyahı verdi. O siyahıda kimlərin
adı yoxdur, mən deyim siz bilin:
Çaparidze küçəsi, Oktyabrın 40
illiyi küçəsi, 1-ci zavod döngəsi, Qəzənfər
Musabəyov küçəsi, Məşədi
Əzizbəyov küçəsi, Şəfəq
küçəsi, Məktəbli küçəsi, Park
küçəsi, Transport küçəsi, 1 may
küçəsi, II mədən küçəsi,
Zeytun küçəsi adlı ünvanlar var Yeni
Günəşlidə. Xalqımızın
qatili olan insanların adları niyə
yaşamalıdır? O küçələrə
Aydın kimi el qəhrəmanlarının, Vətən
oğullarının adı verilməlidir.
Kənd sakinləri Cəfər müəllimlə
həmrəy olduqlarını bildirib qərara gəldilər
ki, Bakıya rəsmi dairələrə məktubla
müraciət etsinlər.
Qapanlılar Azərbaycan Respublikasının
müdafiə naziri Zakir Həsənova və Azərbaycan
Respublikası baş nazirinin birinci müavini Yaqub
Eyyubova məktub yazdılar.
Qapanlıların
məktubundan:
"Bizim bölgədə şəhid olmuş
gizir Aydın Abdullayevi ola bilsin ki, kənddə şəxsən
kimsə tanımasın, amma adı Qapanlı kəndində
dillər əzbəri olmuşdu. Elə indi də onun əziz
xatirəsi qəlblərdə yaşayır. O
çox ünsiyyətcil oğlan idi. Cəsur
kəşfiyyatçı idi. Biz daim
onun igidlikləri ilə fəxr edirik.
İstərdik ki, xatirəsi əbədi
yaşasın. Xahiş edirik ki, onun ailəsinin
yaşadığı Bakıdakı Yeni Günəşli
qəsəbəsindəki "V" yaşayış
sahəsinə şəhid gizir Abdullayev Aydın
Əmirsoltan oğlunun adının verilməsinə
köməklik göstərəsiniz".
Tərtər şəhərinin sakinləri də
Aydının adının əbədiləşdirilməsinin
tərəfdarı idilər. Şəhərin Ədalət
Paşayev küçəsinin sakinləri adından Bəxtilə
Səlim qızı Əliyeva Azərbaycan
Respublikasının müdafiə naziri Zakir Həsənova
və Azərbaycan Respublikasının baş nazirinin
birinci müavini Yaqub Eyyubova məktub
ünvanladı.
Bəxtilə
xanım yazırdı: "Tərtər şəhəri
Ədalət Paşayev küçəsinin sakiniyəm.
Bu müraciətlə Sizdən çox xahiş edirəm
ki, Tərtər rayonu Qapanlı kəndində hərbi
xidmət zamanı igidliklə şəhid olmuş
Bakı şəhər sakini Abdullayev Aydın Əmirsoltan
oğlunun xatirəsini əbədiləşdirmək
üçün onun ailəsinin yaşadığı
Bakıdakı Yeni Günəşli qəsəbəsindəki
"V" yaşayış sahəsinə şəhid
gizir Aydın Abdullayevin adının verilməsinə
köməklik göstərəsiniz. Hər bir tərtərli
kimi mən də fəxr edirəm, qürur hissi
keçirirəm ki, Aydın Abdullayev kimi qeyrətli,
Milli Qəhrəman adına layiq gənclərimiz
var.
"Vətən sağ olsun!" deyirik".
2015-ci ilin 12 noyabr tarixində
yazılmışdı bu məktub. Tərtər
şəhər sakinləri Aydının adının əbədiləşdiriləcəyi
günü intizarla gözləyirdi.
Tərtər
şəhəri, Z.Əhmədova küçəsi 23
ünvanında yaşayan Azərbaycan Mətbuat
Şurasının üzvü Svetlana Bağırova
16.10.2015-ci il tarixində Azərbaycan
Respublikasının müdafiə naziri Zakir Həsənova
və Azərbaycan Respublikasının baş nazirinin
birinci müavini Yaqub Eyyubova yazdığı məktubda
da Aydının adının əbədiləşdirilməsini
xahiş edirdi.
Svetlana
xanımın məktubundan:
"Bu günlərdə şəhid Aydın
Abdullayevin qəhrəmancasına həlak
olmağının 2 ili tamam olacaq. O bizim bölgədə-Tərtərin
cəbhəyanı kəndi olan Qapanlıda xidmət
edirdi. 2 il keçməsinə
baxmayaraq, həm də döyüş dostları, həm
də kənd camaatı onun şücaətini unutmur,
haqqında həm qürur hissi, həm də ürək
ağrısı ilə danışırlar.
Onun
özünün yaşının az
olmasına baxmayaraq, hətta özündən
böyüklər belə Aydını özlərinə
böyük qardaşları hesab edirdilər. Onun postundan quş da keçə bilməzdi.
Özü də ayıq-sayıq idi, əsgərlərdən
də bunu tələb edirdi.
Xahiş edirik ki, onun ailəsinin
yaşadığı Bakıdakı Yeni Günəşli
qəsəbəsindəki "V" yaşayış
sahəsinə şəhid Aydın Abdullayevin
adının verilməsinə köməklik göstərəsiniz".
"N"
saylı hərbi Hissənin zabiti Vaqif Adamov 15.10.2015-ci
ildə Azərbaycan Respublikasının müdafiə
naziri Zakir Həsənova və baş nazirin birinci
müavini Yaqub Eyyubova ünvanladığı
müraciətdə şəhid gizirin qəhrəmanlığından
danışır. Zabit yazır: "Şəhid
Aydın Abdullayevlə eyni hərbi hissədə xidmət
etmişik. Biz onu həm komandir, həm də
böyük qardaş kimi çox sevirdik. O dəfələrlə
düşmənin canlı qüvvəsini və hərbi
texnikasını məhv etmişdi. 2013-cü
ilin oktyabr ayının 26-da o, düşmən
hücumunun qarşısını alarkən qəhrəmancasına
şəhid olub.
Biz hesab edirik ki, Aydın ən şərəfli, ən
yüksək adlara layiqdir. O, Bakıda Yeni Günəşli
qəsəbəsində yaşayırdı. Çox xahiş edirik ki, onun
yaşadığı küçəyə
adının verilməsinə köməklik göstərəsiniz".
Tərtər rayonunun Ağkənd, Qaradağlı,
Qapanlı kənd sakinlərindən eyni ünvana bir
neçə məktub göndərildi.
Bu məktubların hər birində cəsur Azərbaycan
oğlunun mərdliklə, rəşadətlə
düşmənə qarşı apardığı
mübarizə əks olunur, onun qəhrəmanlığı
ilə öyünülürdü.
Onlar məktubun bir surətini də Abdullayevlər
ailəsinə göndərmişdi. Aydının
ata-anası bu məktublara baxıb oğullarının
Tərtər camaatının qəlbində qoyduğu
izlə fəxr edirdilər. Atanın
özü də oğlunun adının əbədiləşdirilməsi
üçün dəfələrlə müraciət
etmişdi. Hər dəfə ona: "Darıxma,
Əmirsoltan dayı, Aydının adını mütləq
əbədiləşdirəcəyik. Azərbaycan
dövləti heç bir şəhidinin xatirəsinə
biganə qalmayıb, qalmır da. Biz tərtərlilərin
yazdıqları isti, hərarətli məktublardan
oxuyuruq ki, sizin oğlunuz düşmənə aman verməyib,
böyük qəhrəmanlıqlar göstərib.
Sizin yaşadığınız binaya
Aydının xatirə lövhəsi vurulub,
sağlıq olsun, xatirəsi daha yüksək səviyyədə
əbədiləşdiriləcək" - bildirilirdi.
Ata ümidlə gözləyir. Elin hörmətini
qazanan, el yolunda canını fəda edən
sonbeşiyinin adına küçə
veriləcəyi günün uzaqda olmadığına
qətiyyən ümidini itirmir. Ata
yaxşı bilir ki, dövlət şəhidlərə,
şəhid ailələrinə xüsusi hörmət
və qayğı ilə yanaşır. İndiyə qədər onlarla şəhidin
adı məktəbə, parka, küçəyə,
prospektə verilmişdi. Şəhidlik
zirvəsini fəth edənlər dövlətin və
xalqın ehtiram göstərdiyi insanlardır.
Ananın gözləri yol çəkirdi elə bil. Ürəyindən
keçdi ki, canı tutsaydı, Şabrana,
qayınatasının yurdu Zeyvə kəndinə gedərdi.
Elə hey fikri orada idi. Ana
özünü ovudurdu ki, bəlkə Zeyvəyə getsə,
orada Aydınla qarşılaşa bilər. Ana Aydının yoxluğuna gah inanırdı,
gah inanmırdı. Birdən ona elə gəlirdi ki,
qəfil muştuluqçu gəlib:
- Sevil
ana, muştuluğumu ver, Aydın gəlir, - deyəcək.
Evdə heç kəs olmayanda ana Aydının
şəkillərini evin hər yerinə düzür,
geyimlərini sandıqdan çıxarıb
qoxlayırdı. O, oğlunun gah geyimi, gah da şəkilləri ilə
danışır, şəkilləri qucaqlayıb
saatlarla susurdu. Susduqca özünə
qapılır, tamamilə başqa bir dünyaya, aləmə
gedib çıxırdı.
Ana Zeyvəyə getmək istəyirdi. Arzusunu ərinə deyəndə
Əmirsoltan kişi:
- Bir az düzəl, gedərik. Bir az
da havalar qızsın, oralar dağ yeridir, sənə
soyuq olar. Hələ görək tərtərlilərin
Aydının adının əbədiləşdirilməsi
ilə bağlı müraciətlərinin taleyi necə
olacaq? Bircə biz sağ ikən balamızın
adı əbədiləşsəydi... Sevil,
bizim yaşadığımız "V"
yaşayış sahəsinə Aydının adı
verilsəydi, dərdim olmazdı. Fəxr
edərdim ki, oğlumun adını daşıyan
ünvanda yaşayıram. Bu mənim
ömrümü uzadardı, elə sənin də
ağrıların dinərdi. Yaralı
ürəyinin qanı dayanardı, ay Sevil. Sən Aydını igid, qorxmaz
böyütdün. Görürsən Tərtər
camaatı nələr yazır Aydından? Aydın yalançı,
fırıldaqçı olsaydı, heç camaat, el onu
yada salardı?!
Babam
Sultan Əhməd, atam Bəhram kişi
Şabranın adlı-sanlı pəhləvanlarından
olub. Aydın da onlara çəkdi. Niyə deyirlər əslində olan
dırnağında bildirər. Aydın
pəhləvan babalarının kökü üstə,
izi üstə ucaldı. Aydın Tərtərə
gedəndə bir əlcə uşaq idi. 20-21 yaşı vardı, amma gör el ondan nələr
danışır. Bircə balamın adı əbədiləşdirilsəydi,
ölməzdik...
Onsuz da
oğul dərdi qəddimizi əyib kamana döndərib...
Əmirsoltan
kişi danışdıqca Sevil ana
göz yaşı axıdırdı. Kişi
arvadının göz yaşına dözə bilmirdi.
Sevil ana ağlayanda o elə bilirdi ki,
bütün dünya ağlayır, yer-göy göz
yaşı tökür. Sevil ana ağlayanda
Əmirsoltan kişi onu kiridə, ovuda
bilmirdi. Ana qəlbini ancaq bala ovuda bilir.
Bunu ağsaqqal yaxşı bilirdi. Odur ki, belə olanda arvadını otaqda tək
qoyub o biri otağa keçirdi ki, ağlayıb ürəyini
sakitləşdirsin.
Ana
qollarını sinəsinə çarpazlayıb
içində sızıldayırdı:
Ay
doğdu üzə düşdü,
Sürmələr gözə düşdü.
Heç
ayrılıq yox idi,
Ayrılıq bizə düşdü.
Hər
qapı döyüləndə ana "Aydın"
deyirdi, Əmirsoltan kişi isə
- A bala,
görün gələn poçtalyondur? Mənə
məktub gətirməlidir. Hər dəfə
poçta gedirəm ki, dövlət idarələrinə
məktub yazmışam, onun cavabı hələ gəlməyib?
Deyirlər ki, məktub olsa, poçtalyon gətirəcək...
İradə SARIYEVA
Bakı
xəbər.- 2017.- 12 may.- S.15