Avstriyada yaşayan azərbaycanlı şair…

Soydaşımız Qaraxan Əkbəroğlunun əsərləri “Nobel” mükafatına təqdim edilib

Qaraxan Əkbəroğlu: “Güman edirik ki, komissiya mənim ədəbiyyatda etdiyim yenilikləri dəyərləndirəcək”

“Türkiyənin kino şirkətlərindən biri ilə müqavilə imzalamışam, müqaviləyə əsasən, onlar mənim romanım əsasında ssenari yazıb serial çəkəcəklər”

Bilmirəm oğul tək, yoxsa şair tək,

Məni öz qoynuna alıbdı dağlar.

Səhər oxu deyir, axşam yaz deyir,

Şeirə meylini salıbdı dağlar.

Vətəndən uzaqlarda - Avstriyada yaşayan və Azərbaycanı, azərbaycançılığı öz poeziyasında yaşadan, yurd-yuva həsrətini şeir misralarına köçürən soydaşımız şair Qaraxan Əkbəroğlu fərqli bir söz adamıdır. Qərbi Azərbaycanda doğulan Q.Əkbəroğlu öz şeir və nəsr əsərlərində erməni tapdağında qalan ata ocağının hənirini də yaşadır, erməni vandalizmini kəskin ifşa edir.

Bu yaxınlarda məlumat aldıq ki, Q.Əkbəroğlunun əsərləri “Nobel” mükafatına təqdim edilib. Əlbəttə, qəriblikdə yaşayan və Azərbaycan ədəbiyyatını, poeziyasını təmsil edən bir soydaşımızın əsərlərinin dünya çaplı mükafata təqdim edilməsi sevindirici haldır.

Q.Əkbəroğlu ilə internet üzərindən əlaqə saxladıq və onun yaradıcılığı, eləcə də “Nobel” mükafatına təqdim edilən əsərləri barədə danışdıq.

- Qaraxan müəllim, qürbətdə yaşayırsınız. Yəqin ki, Vətəndən çox-çox uzaqlarda yaşamaq qisməti bir şair kimi Sizin yaradıcılığınızda ayrıca bir iz buraxıb. Qürbətdən Vətən necə görünür?

- Əslində, məni şair edən doğma torpağımdan didərgin düşməyim, eləcə də ata-ana itkisi olub. Bilirsiniz ki, mən Qərbi Azərbaycanda, Pəmbək mahalının, Hamamlı rayonunun Qursalı kəndində doğulmuşam. Sizə şeir yazmağıma səbəb olan bir məsələni də deyim. Mən kliniki ölüm keçirmişəm və ayılandan sonra şeir yazmağa başlamışam. Mən Azərbaycanda olanda çox az yazmışam, amma qürbətdə yaşayandan sonra şeir yazmadığım gün yoxdur. Demək olar ki, hər gün yazıram və hətta elə olub ki, bir gündə 10 şeir yazmışam.

- Bildiyim qədər, yaşadığınız Avstriyada da Sizin yaradıcılığınıza maraq var və hətta bu ölkə tərəfindən əsərləriniz “Nobel” mükafatına təqdim edilib. “Nobel”ə hansı əsərləriniz təqdim olunub?

- Bəli, əsərlərim “Nobel” mükafatina təqdim edilib. Deyim ki, yaşadığım ölkənin rəsmiləri tərəfindən mənim “Nobel” almağıma ciddi dəstək var. “Nobel” mükafatına təqdim etməyin öz qaydaları var. Birincisi, bu ideyanı Avstriyadakı şair həmkarlarım verdi, yəni avstriyalılar. Qaydaya görə, şeir hansı dildə yazılıbsa, o dildə də şeiriyyəti bilənlər, mütəxəssislər rəy verməlidirlər. Mənim yaradıcılığım haqqında xalq şairi Nəriman Həsənzadə gözəl, məzmunlu bir rəy verib. Eyni zamanda da Avstriya alimləri və Avropa deputatlarının da verdiyi rəy kifayət edir ki, sənədlər “Nobel” komissiyası tərəfindən qəbul edilsin. “Nobel” mükafatına 65 janrda seçilmiş şeirlər kitabım təqdim edilib. Kitabda son 6 ayda ədəbiyyatda ilk dəfə 25 janrda yazılan seirlərimdən 11 ədədi də yer alıb. Kitabda cəmi 65 janrda şeirim var. Bu kitabda “Nobel” mükafatına təqdimatda əsas 11 yeni janrdan söhbət gedir. Niyə bu 11 janrı deyirəm, çünki onlarla ədəbiyyata yenilik gətirmişəm. Güman edirik ki, komissiya mənim ədəbiyyatda etdiyim yenilikləri dəyərləndirəcək. Gələn il isə qalan 14 janr təqdim ediləcək. Əlimdə yeni kitab işləyirəm, onu noyabrda çapa verəcəyəm. Bu ay “Ömür yolu” kitabım çapa verilib, çox güman ki, bir həftəyə çapdan çıxar.

- Üzr istəyirəm, yaratdığınız janrlar haqqında danışa bilərsiniz? Söhbət hansı yeniliklərdən gedir?

- Mən çox məhsuldar işləyirəm və iki aydan bir yeni kitabım çapa verilir. Bu il həm də “Ömür yuxusu” romanımın I cildi çapdan çıxıb, dekabr ayında isə II cildi çapa verəcəyəm. Şeirlərimin əsas motivini Vətənə sevgi, haqsızlıqlara üsyan, ata-anaya məhəbbət təşkil edir.

Yaratdığım janrlara gəlincə, bu yeniliklər Azərbaycan aşıq poeziyasının unikal nümunələri sayılan təcnislə bağlıdır. Mən özüm yeni təcnis janrları yaratmışam.

“Qaytarma təcnis”, “Qaraxan təcnisi”, “Dodaqdəyməz Qaraxan təcnisi”, “Çal-çarpaz Qaraxan təcnisi”, “Dodaqdəyməz hərfi təcnis”, “Beşlik yeddiliklər”, “Gəraylı Qaraxan təcnisi”, “Gəraylı Qaraxan dodaqdəyməz təcnisi”, “Gəraylı çal-çarpaz Qaraxan təcnisi” və s.

Bu janrlar kitabımda var. 200-dən cox yeni janrda şeirim var. Son 6 ayda cəmi 85 janrda şeir yazmısam.

- Əsərləriniz Avstriya dilinə tərcümə edilibmi?

- Romanımı türk dilinə tərcümə edirlər. O romanı kino şirkətlərindən birinə satdığım üçün, mən onu hansısa dilə tərcümə etdirmək hüququna sahib deyiləm. Onlar özləri tərcümə edirlər.

- Söhbət hansı romanınızdan gedir?

- “Ömür yuxusu” romanımdan. Kim oxuyubsa, çox böyük təəssürat qazanıb. Deyiblər ki, heç belə maraqlı roman oxumamışıq. Çox rəngarəng insan taleyindən bəhs edir. Əkiz qardaşlardan birinin ermənilər tərəfindən oğurlanması, iki əkizin taleyi, onların 20 ildən sonra görüşməsi çox təsirlidir. Mən öz əkiz tayımı 20 il sonra tapdım…

- Qaraxan müəllim, öz taleyinizi yazmısınız...

- Bəl.

- Yaşadığınız ölkədə Azərbaycan ədəbiyyatının, mədəniyyətinin təbliğatı hansı səviyyədədir?

- Avstriyada Azərbaycan ədəbiyyatına maraq deyərdim ki, bizim indiki gənclərdən daha yüksəkdir. Buradakı gənclər Azərbaycan dilini bilməsələr də, tərcümə proqramları ilə mənim əsərlərimi oxuyurlar. Bizim klassiklərimizdən Nizami Gəncəvini, Füzulini, müasir şairlərimizdən xalq şairi Nəriman Həsənzadənin əsərlərini mütaliə edirlər. Avstriyalılar kitab oxuyan və yüksək intellektli bir xalqdır. Metroda, avtobusda, qatarda kimi görürsən, hamısı kitab oxuyur, mütaliə edir.

Onlar, əlbəttə, Azərbaycan xalqını da yüksək mədəniyyətə sahib bir xalq kimi tanıyırlar. Burada Motsarta necə böyük sevgi varsa, şairə də elə sevgi var.

Mənim yeni janrlarıma çox heyrətlə və rəğbətlə yanaşırlar. Hər tədbirdə məndən şeir oxumağı xahiş edirlər. Demək olar ki, bütün dövlət tədbirlərinə dəvət edilirəm. 25 oktyabrda Avstriyanın Milli bayramıdır, artıq ora dəvət almışam. Prezident Aparatının tədbirlərinə də qatılıram.

- Ən həssas yaramız olan Qarabağ ağrısından yazırsınızmı?

- Bəli, bu mövzuda şeirlərim çoxdur. Şəhidlərimizə şeirlər həsr etmişəm. Aprel döyüşçülərinə, Ramil Səfərova, Mübariz İbrahimova həsr edilən nümunələrim var. Türkiyə və Azərbaycan qardaşlığını əsk etdirən poemam var. “Əkiz qardaşlar” poeması yazmışam. Eyni zamanda da Sarkisyanın iç üzünü açan, erməni vandalizmini ifşa edən, əsirlərin başına gətirilən işgəncələri əks etdirən şeirlərim var. Mənim “Dünyaya axıdılan qanlar” romanım var və romanda rusların və ermənilərin iç üzünü açmışam.

- Orada əsas işiniz nədən ibarətdir?

- 16 ildir burada yaşayıram, bu ölkənin vətəndaşıyam. Mən doktoranturanı burada oxumuşam. Azərbaycanda Respublika Əczaçılar İttifaqının sədri işləmişəm. Bakıxanov qəsəbəsində dərman zavodu tikmişəm.

Sonra ev tikintisi ilə məşğul oldum. Avstriyada da ev tikintisi ilə məşğul olurdum. Bu ilin yanvar ayından isə sırf yaradıcılıqla məşğul oluram. Romanımı kino üçün yüksək qiymətləndirirlər.

- Dediniz ki, hansısa kino şirkəti ilə müqavilə bağlamısınız...

- Bəli, Türkiyənin kino şirkətlərindən biri ilə müqavilə imzalamışam, müqaviləyə əsasən, onlar mənim romanım əsasında ssenari yazıb serial çəkəcəklər. Türkiyədə əsərə görə daha çox qonorar verirlər.

- Romanın müəllifi kimi adınız qeyd ediləcək?

- Sözsüz.

- “Nobel” qazanacağınıza ümidiniz varmı?

- Bəli. Burada da hamı deyir ki, şansım 99 faizdir, çünki ədəbiyyata yenilik gətirmişəm. Mən şeirlərimi tərcümə etməyə icazə vermirəm, ona görə ki, tərcümə şeirin gözəlliyini itirir. Xüsusən də təcnisi tərcümə etmək mümkün deyil. Tərcümə edilsə, təcnis təcnisliyini itirəcək. Mənim 171 təcnisim var. Bu təcnisləri qırğız dilinə tərcümə etmək istədilər, amma icazə vermədim.

- Azərbaycanda necə, kinoda işləmək istərdinizmi?

- Azərbaycanda kino çəkmək istəyən şirkətlərə əsər sataram. Mənim əsas işim Avstriyada oturub yazmaq, bədii yaradıcılıqla məşğul olmaqdır. Azərbaycanda olanda məhsuldar yaza bilmirəm. Ən azı, sakitlik yoxdur, Bakı qaynar şəhərdir. Amma Vyanada sakitlikdir. Evim dağlar arasında, çay qırağında yerləşir. Təbiət gözəldir. Vyananın düz qırağında yaşayıram.

- Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüsünüz?

- Xeyr, üzvü deyiləm. Dediyim kimi, Azərbaycan Respublikası Əczaçılar İttifaqının sədri idim. İxtisasca əczaçıyam.

- Bəs hansı yazıçı və şairlərlə dostluq edirsiniz?

- Nəriman Həsənzadə, Nizami Cəfərov, Xeyrəddin Qoca, Flora Xəlilzadə, Məhərrəm Qasımlı, Şakir Nadiroğlu və başqaları ilə səmimi dostluq münasibətlərim var.

İradə SARIYEVA

Bakı xəbər.- 2017.- 19 oktyabr.- S.14.