Muzeylərimizdə Milli Qəhrəmanlar fondları – yeni ideya...

Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində Milli Qəhrəmanlara aid fond yaradılmasa da, onlara aid eksponatlar müxtəlif fondlarda mühafizə olunur

Zərifə Cəfərova: “Həm paytaxt muzeylərində, həm də rayon tarix-diyarşünaslıq muzeylərində Milli Qəhrəmanlar və şəhidlərə aid fondlar təşkil edilməlidir”

Aida Axundova: “Təəssüf ki, biz o Milli Qəhrəmanların hamısının əşyalarını əldə edə bilməmişik”

Tariximizin hər bir dövrü bizim üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Torpaqlarımızın ərazi bütövlüyü, azadlığı uğrunda mücadilələr verən Vətən övladlarının hər birinin xatirəsi bizim üçün əzizdir. Torpaqlarımızın düşməndən müdafiəsi uğrunda şəhid olan, sağlamlığını itirən insanların bir qisminə Milli Qəhrəman adı verilib.

Muzeylərdə Azərbaycan dövlətinin yağı düşməndən müdafiə olunması yolunda canlarından keçən Milli Qəhrəmanların şəxsi fondları yaradılıbmı?

Qeyd edək ki, həm paytaxtda, həm də bölgələrimizdə müxtəlif profilli muzeylər fəaliyyət göstərir və bu muzeylərin də hər birində Milli Qəhrəmanların xatirəsini əks etdirən eksponatlar olmalıdır.

1991-ci ildə yaradılan Azərbaycan İstiqlal Muzeyində Milli Qəhrəmanların xatirəsinə hər zaman böyük hörmət və sayqı ilə yanaşılır. 7000 eksponatla fəaliyyətə başlayan muzeydə hazırda 22000 eksponat mövcuddur.

Muzeyin əsas sənəd fondunda müxtəlif sənəd nümunələri, kitablar mühafizə olunur. Bu eksponatların arasında ən əhəmiyyətliləri – Həzi Aslanova və Mehdi Quliyevə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı verilməsi haqqında fərman; Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti parlamentinin üzvü Cavad bəy Məlik-Yeqanovun həyat yoldaşı tərəfindən yazılmış məktublar; Azərbaycan Respublikasının Milli Qəhrəmanları Ələsgər Novruzovun, Hikmət Nəzərlinin şəxsi sənədləri, Azərbaycan Respublikası Milli Qəhrəmanları Gültəkin Əsgərovaya aid xatirə dəftəridir.

Burada Azərbaycan Respublikası Milli Qəhrəmanlarına aid sənədlər, müxtəlif rəngkarlıq nümunələri də saxlanır.

Muzeyşünas Zərifə Cəfərovanın sözlərinə görə, Azərbaycan dövlətinin müstəqilliyi, suverenliyi uğrunda canını fəda edən vətən övladlarının hər birinin irsinə muzeylər həssaslıqla yanaşmalıdırlar. Onun sözlərinə görə, bu gün Azərbaycan Milli İstiqlal Muzeyi də daxil olmaqla, bir sıra muzeylərdə Milli Qəhrəmanlara aid eksponatlar var. O hesab edir ki, hər bir Milli Qəhrəmanın öz fondu olmalıdır ki, həm seyrçilər, həm də tədqiqatçılar ondan yararlansınlar. “Xalqımızın azadlığı, torpaqlarımızın bütövlüyü uğrunda qəhrəmanlıq göstərən, şəhid olan insanlar unudulmur, onların ruhu hər zaman anılır. Qəhrəmanlıq, hünər simvoluna çevrilən şəhidlərimizin hər birinin həyatı, keçdiyi döyüş yolu bugünkü və gələcək nəsillərə örnəkdir.

Ermənilərin Azərbaycan torpaqlarına təcavüzü nəticəsində silaha sarılıb torpaqlarımızın müdafiəsi uğrunda mücadilələr verən qəhrəmanlarımızın ruhuna ehtiramımız onların xatirə günlərini qeyd etmək, məzarlarını ziyarat etməklə məhdudlaşa bilməz. Onlarla bağlı muzeylərdə, təhsil müəssisələrində, kütləvi kitabxanalarda, mədəniyyət evlərində xüsusi işlər görülməlidir. Şəhid və Milli Qəhrəmanlarımızı, müxtəlif orden və medallarla təltif edilmiş vətən fədailərini tanıtmaq üçün görülməli olan tədbirlər sırasına onların xatirə əşyalarından, fotoşəkillərindən ibarət sərgilərin təşkili, muzeylərdə ayrıca fondların yaradılması daxildir. Həm paytaxt muzeylərində, həm də rayon tarix-diyarşünaslıq muzeylərində Milli Qəhrəman və şəhidlərə aid fondlar təşkil edilməlidir ki, o insanların xatirəsi əbədi yaşasın” - deyə bildirən Z.Cəfərovanın sözlərinə görə, bu məsələdə Milli Qəhrəman ailələri, yerli icra hakimiyyəti orqanları da maraqlı olmalıdırlar.

Bu gün Azərbaycanın 215 Milli Qəhrəmanı olduğunu vurğulayan həmsöhbətimiz qeyd etdi ki, onların böyük əksəriyyəti Milli Qəhrəman adına Birinci Qarabağ Müharibəsində düşmənlə mübarizədə göstərdiyi rəşadətə görə layiq görülüb: “Təəssüf ki, bir çoxu ölümündən sonra bu adı alıb. Milli Qəhrəmanlarımızın tanıdılması istiqamətində Azərbaycan İstiqlal Muzeyində xeyli iş görülüb. Bildiyim qədər, bir neçə Milli Qəhrəmanın fondu da yaradılıb. Qeyd edim ki, İstiqlal Muzeyində xalqımızın qəhrəmanlıq tarixini əks etdirən böyük bir guşə var”.

Bu gün İstiqlal Muzeyində on nəfərdən çox Milli Qəhrəmanın şəxsi fondunun olduğunu deyən İstiqlal Muzeyinin baş mühafizi Aida Axundovanın sözlərinə görə, Milli Qəhrəmanların fondunun yaradılmasında muzey çox maraqlıdır, sadəcə, Milli Qəhrəman ailələrinin çoxu muzeylə əməkdaşlıq etməkdə elə də aktivlik göstərmirlər.

A.Axundova bildirdi ki, muzeyin genişləndirmək istədiyi ən böyük layihələrdən biri Milli Qəhrəmanlara aid fondların yaradılmasıdır. O qeyd etdi ki, muzey rəhbərliyi və muzey əməkdaşları Qarabağ müharibəsində şücaət göstərən, şəhid olan hər bir Vətən oğlunun xatirəsinə böyük ehtiramla yanaşır: “Biz hər zaman şəhidlərimizin ruhuna böyük ehtiram göstəririk. Bizim muzey 2016-cı ili bütövlükdə Milli Qəhrəmanlara həsr etmişdi. İl boyu məktəblərdə Milli Qəhrəmanlarla bağlı tədbirlər keçirdik, muzeylərdə sərgilər açırdıq. Bildiyimiz kimi, bizim 215 Milli Qəhrəmanımız var. Amma təəssüf ki, biz o Milli Qəhrəmanların hamısının əşyalarını əldə edə bilməmişik. Ailələr Milli Qəhrəmanlara, şəhidlərə aid əşyaları muzeylərə vermək istəmirlər. O əşyaları bizim muzeyə də, Tarix Muzeyinə də, rayon tarix-diyarşünaslıq muzeylərinə də verə bilərlər. Çox arzu edərdik ki, şəhid ailələri övladlarına, yaxınlarına aid əşyaları muzeylərə təhvil versinlər. Bu halda, o əşyalar daha yaxşı qorunmaqla, həm də sərgilərdə nümayiş olunar. Biz bacardığımız qədər əşyalar toplaya bilmişik. İstiqlal Muzeyində on nəfərdən çox Milli Qəhrəmanın şəxsi fondu var. Bu fondlarda onlara aid əşyalar, geyimlər qorunur. Amma bütün Milli Qəhrəmanları əhatə edə bilməmişik”.

A.Axundovanın sözlərinə görə, İstiqlal Muzeyində aprel döyüşlərində şəhid olan Vətən övladlarının da xatirəsinə böyük ehtiram var. Muzeydə onlarla bağlı guşələrin yaradıldığını deyən A.Axundovanın sözlərinə görə, onlarla da bağlı muzeydə tədbirlər keçirilir.

AMEA-nın Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyindən bizə verilən məlumata görə də muzeydə Milli Qəhrəmanlara aid materiallar, eksponatlar mühafizə olunur. Bu günlərdə Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Eldar Xəlilovun şəxsi materiallarının muzeyə verildiyini deyən muzey əməkdaşının sözlərinə görə, həmin materiallar arasında E.Xəlilovun hərbi geyimləri, cib kitabçası, üzüyü və digər şəxsi əşyaları, eləcə də Milli Qəhrəman haqqında nəşr edilmiş kitablar var.

Bundan başqa, digər Milli Qəhrəmanlara aid əşyaların, eksponatların muzeyə verildiyini deyən muzey əməkdaşının sözlərinə görə, burada Milli Qəhrəmanlara aid fond olmasa da, ayrı-ayrı fondlarda Milli Qəhrəmanlara məxsus əşyalar, geyimlər eksponat kimi saxlanır.

İradə SARIYEVA

Bakı xəbər.- 2018.- 23-25 iyul.- S.13.