Həkim-rəssamın fərdi sərgisi...

“Mənim ilk sərgimi ziyarət etdiyiniz və rəssamlıq sevgisinə ortaq olduğunuz üçün Sizə minnətdaram.

Hər rəssamın həyatında keçilməsi labüd olan sınaqlar var. Bu, yaradıcılıq yolunun ayrılmaz hissəsidir. Rəssamın işi gözəlliyi görmək, onu öz qavrayışından keçirərək inikas etdirmək və yenidən dünyaya geri verməkdir.

Xoşbəxtlik özünü dərketmədədir... Öz işlərimi təqdim etməklə Sizə gözəl əhval-ruhiyyə bəxş etmək arzusundayam...”

Bu səmimi sətirlər MDB ölkələrində, xüsusən də Azərbaycanımızda yaxşı tanınan həkim oftalmoloq, hazırda Rusiya Federasiyasının Moskva şəhərində yerləşən elmi-Tədqiqat Göz Xəstəlikləri İnstitutunun aparıcı əməkdaşı kimi fəaliyyət göstərən istedadlı cərrah, gözəl şair və ecazkar rəssamlıq duyğulu İnci Arif qızı Vəliyevanın sərgi iştirakçılarına kövrək ürək çırpıntıları ilə təqdim etdiyi müraciətindəndir...Dünyanın özü qədər qədim olan milli rəssamlıq sənətimizin baş məbədi olan Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı, öz müqəddəs ənənəsinə sadiq qalaraq, peşəkar və gələcəyin peşəkarları olacaq gənc sənətkarlarla yanaşı, sənət sahəsində xüsusi təhsilə yiyələnməyən, lakin bu sənətdə xüsusi istedad və həvəsə malik olan yaradıcı insanlara da öz diqqət və qayğısını daim göstərmiş, fitri qabiliyyətli sənət adamlarının məharət və bacarıqlarını geniş kütlələr - ümum cəmiyyət qarşısında göstərmələri üçün hər cür şərait yaratmış, yaradır və təbii ki, gələcəkdə də yaradacaqdır... İttifaqın növbəti belə bir təqdimatı bu günlərdə V.Səmədova adına Sərgi salonunda Azərbaycan tamaşaçılarına təqdim etdiyi həvəskar rəssam İnci Vəliyevanın əl işlərindən ibarət fərdi sərgisi oldu...

Sərgini giriş sözü ilə açan Rəssamlar İttifaqının katibi, Xalq rəssamı Ağali İbrahimov İnci Vəliyevanın həyat və fəaliyyəti haqqında, eyni zamanda onun hər iki - həkim və rəssamlıq sənətindəki təbəddülatları necə dəf edərək bugünkü nailiyyətləri əldə etməsi barədə sərgiyə gələnlərə ətraflı məlumat verdi. Sonra Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının məsul katibi, əməkdar incəsənət xadimi Rafiq Kərimov çıxış edərək İttifaqın sədri, Xalq rəssamı Fərhad Xəlilovun ölkədə olmadığından bu sərgidə iştirak edə bilmədiyinə görə təəssüflərini bildirdiyini, eyni zamanda tədbirin səbəbkarı rəssam İnci Vəliyevaya onun səmimi təbriklərini çatdırmağı xahiş etdiyini bildirdi. Ardınca çox nadir insanlara öz təəssüratlarını şeirlə ifadə edən Rafiq müəllim İnci Vəliyevaya həsr etdiyi şeirini oxudu. Azərbaycanın görkəmli rəssamı Xanlar Əhmədov çıxışına sərginin təşkilatçılarına öz təşəkkürünü bildirməklə başladı. Ardınca İnci Vəliyevanın yaradıcılığındakı peşəkar nəciblikdən söz açdı. Eyni zamanda sərgi müəllifinin atası Arif müəllimlə xalaoğlu olduğunu bildirdi və qeyd etdi ki, təvazökarlıqdan uzaq olsa da, düşünürəm, elmə, ədəbiyyata, incəsənətə meyl və xüsusi qabiliyyət Allah tərəfindən bizim nəsilə verilmiş bir bəxşişdir, hədiyyədir...

Türkiyədə yaşayıb-yaradan rəssamlar da, öz növbələrində, İnci Vəliyevanın sənətini, yaradıcılığını ayrı-ayrı əsərlərini, bütövlükdə sərgidəki eksponatları yüksək dəyərləndirdilər və gələcəkdə bu sərginin davamını Türkiyədə görməyi arzuladılar. Eyni zamanda sərgiyə dəvət olunmuş sənətşünaslar, rəssamlar və digər qonaqlar - respublikamızın görkəmli ziyalıları, alimlər, millət vəkilləri sərginin açılışı münasibətilə İnci xanımı təbrik etdilər. Sonra müəllifə - İnci xanıma söz verildi. O da öz növbəsində bütün sənət adamlarını, iştirakçıları, qonaqları salamladı, zəhmət çəkib onun sərgisinə gəldikləri üçün onlara dərin təşəkkür və minnətdarlığını bildirdi.

Sonda Ağali İbrahimov yekun sözünün ardından sərginin rəsmi hissəsini yekunlaşdıraraq qırmızı lenti kəsdi və iştirakçıları sərgiyə tamaşa etməyə dəvət etdi...

60-a yaxın eksponatla bəzədilmiş bu müqəddəs salon - Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının Vəcihə Səmədova adına Sərgi salonu öz tamaşaçılarını təlatümlü bir anşlaqla ağuşuna aldı. Sərgidəki əsərlər elə ilk baxışdan sanki ilahi auralı bir pozitiv enerji ilə tamaşaçıların qəlblərini ovladı, ruhlarına hopdu. Bunu onların bir-birinə sığınaraq uzun müddət hər hansı bir əsərin qarşısından çəkilə bilməmələri sübut edirdi...

Sərginin maraqlı cəhətlərindən biri o idi ki, rəssamın mövzu müraciətlərində bir sərhədsizlik açıq-aydın özünü büruzə verirdi. Müəllifdə mövzu qıtlığı, demək olar ki, heç bir halda hiss olunmurdu. Digər tərəfdən janr müxtəlifliyi zənginliyi də kifayət qədərdi. Bu janrlar üzrə işləmə texnikası da rəssamın özünəməxsusluğu ilə seçilirdi. Bu texniki üsul məharəti həm rəngkarlıq - yağlı boya ilə işləmələrində, həm qrafika - xüsusən də karandaşla işləmələrində özünü daha qabarıq göstərirdi.

Kağız üzərində pastel (əlvan rəngli karandaşlar) işləmə texnikası isə öz incəliyi, zərifliyi, gözoxşamaları ilə xüsusi təsir gücündə olan estetik duyğular yaradaraq insan varlığında sanki bir harmoniya, bir tarazlıq yaradırdı... Düşünürəm ki, aşağıda bu qəbildən işlənmiş bir neçə əsərin adını çəksəm, yəqin ki, oxucularımızda müəyyən təsəvvür yaratmış olaram!

“O qadın” (pastel, kağız), “Mahtab” (kətan, akril, şüşə, konturu) “Mənim palitram” (kətan, yağlı boya), “Anam” (kətan, yağlı boya), “Lerik” (kətan, akril), “Atam” (kətan, yağlı boya), “Sükunət” (kətan, akril), “Roman” (kətan, akril), “Cahan” (kətan, yağlı boya), “Mikulya” (kətan, yağlı boya), “Səkinə” (pastel, kağız), “Gülya” (kətan, yağlı boya), “Çatlaq şəhər” (kətan, akril, şüşə konturu),“Bağda səhər” (kətan, yağlı boya), “Mənim molbertim” (karandaş, kağız), “Dərketmə” (karandaş kağız), “Kotor buxtası” (kətan, yağlı boya), Monteneqro (kətan, yağlı boya), “Güllər” (kətan, akril), “Afrikalı qadınlar (triptix)” (kətan, akril, şüşə konturu), “Qış” (pastel, kağız), “Kotor Monteneqro” (kətan, yağlı boya), “Qürub” (kətan, yağlı boya), “Firuzəyi çəllək” (kətan, yağlı boya) və s. bu qəbildən olan əsərlər rəssamın təkcə göz görüntülərini əks etdirmir, eyni zamanda onun bütövlükdə dünya görüşünü, həyata baxışını, fırçaya, karandaşa gətirdiyi həyatımızın bir parçasını, təbiətin bir anını, bütövlükdə varlıqların həyat missiyasını idrakından süzülüb gələn fəlsəfi mahiyyətin əsasları nöqtəsində cəmləşdirmə məharətini əks etdirir...

Deyirlər ki, həyatda heç nə təsadüfi olmur. Görünür bu doğrudan da belədir…

Tanışlıq təəssüratı. İnci Arif qızı Vəliyeva dünyaya göz açanda nə özü, nə də valideynləri təsəvvürlərinə belə gətirməzdilər ki, arıq, xırda bir körpə gələcəkdə yüzlərlə insanın cismani gözlərinə işıq, milyonlarla insanın isə bəsirət gözlərinə nur bəxş edəcək. Bəlkə də elə beləcə xırdalığına görə ona bədahətən İnci adını verdilər. Bir az geniş yanaşsaq, bu sözdə - adda iki məna görmək olar. Birinci görkəmlilik, zəriflik baxımından, ikincisi isə gözəllik və qiymətlilik baxımından. Yəni incəlik və incilik olaraq.

Heç şübhə etmirəm ki, bu da Tanrının qüdrəti idi ki, bu insan hər iki mənanı öz varlığında, öz vücudunda tamamladı. Onun vücudundakı bu incəlik adı kimi zərif barmaqlarında tamlandı… İnsan varlığının ən zərif, incə nöqtəsi olan göz əməliyyatları zamanı cərrah bıçağını tutan o incə barmaqlar eyni zəriflik, incəliklə də rəssam fırçasını tutdu. Və eyni diqqət və həssaslıqla da kətan üzərində gəzdi. Sonradan bu sehirli barmaqlar diyircəkli qələmi də öz aralarında sıxdı və İnci xanımın qəlb çırpıntılarını misralara çevirib kağız üzərinə köçürdü… Və bu incəliklər onun varlığının, ruhunun inci dəyərində tamamlandı… Əsmər bənizli, zərif vücudlu bu qeyri-adi varlığın ən böyük sücaətlərindən biri də odur ki, o bu ecazkar qabiliyyəti, bacarığı ilə Azərbaycanımızın, millətimizin başını yad ölkənin baş kəndində ucalardan uca etməkdədir…

Bütün bunlarla yanaşı ləyaqətli, nəcib bir ziyalı nəsli şəcərəsinə mənsub olan İnci xanım nəsillərinin adına layiq bir ev-ailə qadını, valideynlərinə göz çırağı olmağı bacaran bir övlad, onun gələcək arzularını həyata keçirəcək bir oğul anası, elitar cəmiyyət arasında mötəbər, ülya bir xanımdır. Atası Arif müəllim də fizika-riyaziyyat sahəsi üzrə Azərbaycanın görkəmli elm xadimi olmaqla yanaşı, respublikamızda tanınmış ədəbi-bədii yaradıcı bir insandır. Qardaş-bacıları da o cümlədən… Və bir sözlə, rəssam Xanlar Əhmədovun çıxışında qeyd etdiyi kimi, digər sahələrlə yanaşı, ədəbiyyat və incəsənət sahəsindəki bacarıqlar bu ailənin, bütövlükdə bu nəslin Tanrı tərəfindən hədiyyə olunmuş vergisidir.

Sərgidən ayrılanda Arif müəllimin gözlərində nəmli bir parıltı gördüm. Bu məndə belə bir təəssürat yaratdı ki, bu parıltı iki müxtəlif hissin toqquşmasında bərq vuran bir şölədir. Biri sevimli həyat yoldaşının vaxtsız dünyasını dəyişməsi səbəbindən övladının könülləri riqqətə gətirən bu uğurunu görə bilməməsi təəssüfü, digəri isə İnci xanımın bu nailiyyətinin – xoşbəxtlik anının sevincidir...

Mən də öz növbəmdə İnci xanıma hər iki nəcib sənətində uğurlar diləyir, daha uca zirvələr fəth etməsini arzu edirəm…

Binnət HÜMBƏTOĞLU

sənətşünas

Bakı xəbər.- 2018.- 4 oktyabr.- S.15.