Tehran Universitetində Türk dili bölməsi...

“Tehran Universitetində Türk dili bölümünün açılması İran konstitusiyasında yer alan Azərbaycan türklərinin milli-mədəni haqlarının təmin edilməsi ilə bağlı maddənin icra olunması deyil”

img

İran İslam Respublikasında türk dilinin tədris edilmədiyi məlumdur. Ermənilərdən və burada yaşayan digər xalqlardan fərqli olaraq, İranda yayayan Azərbaycan türklərinin öz məktəbi yoxdur, onlar fars dilində təhsil alırlar. Uzun illərdir İranın orta və ali məktəblərində türk dilinin tədrisi aktual olsa da, bu məsələ öz həllini tapmayıb. Bu da, əlbəttə, bizi ciddi narahat etməkdədir.

Deyəsən son zamanlar bu sahədə “buzlar əriməyə” başlayıb. Belə ki, yayılan məlumatlara görə, İranın Tehran Universiteti Türk dili bölməsini açmağa hazırlaşır. Tehran Universitetinin rektoru Mahmud Ahmedabadi bildirib ki, universitet Türk dili bölməsini açmağa hazırdır.

O, həmçinin, vurğulayıb ki, rəhbərlik etdiyi universitetdə türk dili kurslarını açmağa, türk şagirdlərini qəbul etməyə hazırdırlar. Rektor qeyd edib ki, Türkiyə ilə geniş əməkdaşlığa sahibdirlər. M.Ahmedabadi, həmçinin, deyib ki, iki ölkə regionda elm və texnologiya sahəsində öndədir. Bu məqsədlə əlaqələrin daha da dərinləşdirilməsinin zəruriliyini vurğulayan rektor bunun əhəmiyyətini qeyd edib.

İranın Tehran Universitetində Türk dili bölümü hansı zərurətdən irəli gəlir? İran bununla türk dilinin tədrisinin genişləndirilməsini nəzərdə tutur?

Sədrəddin Soltan: “Bu, sadəcə olaraq, İranla Türkiyə arasında mədəniyyət, təhsil sahəsində əməkdaşlıqla bağlı imzalanan müqavilənin icrasıdır”

Orta Doğu Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, şərqşünas Sədrəddin Soltan “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, Tehran Universitetində Türk dili bölümünün açılması heç də türk dilinin geniş miqyasda tədris ediləcəyi anlamı daşımır. “İstər Azərbaycan, istərsə də Türkiyə türkcəsi olsun, bizim üçün çox əhəmiyyətli məsələdir. Tehran Universitetində Türkiyə türkcəsində hansısa bir kursun açılmasının Azərbaycan türklərinin milli haqlarının təmin olunmasına heç bir aidiyyəti yoxdur. Tehran Universitetində Türk dili bölümünün açılması İran konstitusiyasında yer alan Azərbaycan türklərinin milli-mədəni haqlarının təmin edilməsi ilə bağlı maddənin icra olunması deyil. Bu, sadəcə olaraq, İranla Türkiyə arasında mədəniyyət, təhsil sahəsində əməkdaşlıqla bağlı imzalanan müqavilənin icrasıdır. Türkiyənin bir sıra universitetlərində fars dili tədris olunur, onun qarşılığı olaraq İranda da buna cəhd göstərilir. Əvvəllər də analoji hallar olub. Tutaq ki, İranın hansısa universitetində Türk dili fakültəsi açmağa cəhd ediblər, türk dilinin fakültətiv dərs kimi orta və ali məktəblərdə tədrisi məsələsi gündəmdə olub. Yəni bu da İranın özünü xoşgörü kimi göstərməsinə cəhddən başqa bir şey deyil. Bununla həm də Güney Azərbaycandakı türklərin ürəyini ələ almaq istəyirlər. Halbuki, İran Güney Azərbaycan türklərinin milli-mədəni haqlarının hansısa formada təmin olunmasına heç yaxınlaşmır da. Güney Azərbaycan türklərinin haqlarını təmin etməli olan İran rejimi bu gün fars dilinin təmizliyinin təmin olunmasını ortaya qoyur. Bir neçə gün əvvəl İranın Ali dini rəhbəri Seyid Əli Xamneyi bir qrup şairi qəbul edib və o şairlərə deyib ki, gəlin, fars dilini yad təsirlərdən qoruyaq, onun təmizliyini saxlayaq. Ancaq o, öz ana dilində bir məktəbin olmamasından narahat deyil” - deyə S.Soltan qeyd etdi.

S.Soltanın sözlərinə görə, Tehran Universitetində Türk dili bölməsində dərslər fakültativ məşğələ kimi keçiriləcək. O qeyd etdi ki, bu tədris üçün ortada dərs vəsaitləri, proqramı da yoxdur.

İradə SARIYEVA

Bakı xəbər.- 2019.-23 may.- S.6