“Azərbaycan Ermənistanın çox güvəndiyi Su-30 qırıcılarını sərçə kimi qıracaq” – keçmiş erməni nazir xəbərdarlıq etdi

Hərb müstəvisində Azərbaycanın düşmən Ermənistanla müqayisədə gedərək artan üstünlüyü qarşı tərəfdə daha böyük ajiotaja səbəb olmaqdadır. Elə bu fonda ötən ilin sonunda Rusiya Su-30SM çoxfunksiyalı qırıcılarını Ermənistan ordusuna təqdim etsə də, bu hal düşmən ölkədə heç də böyük sevinclə qarşılanmır.

Ermənistanın keçmiş baş naziri Qrant Baqratyan bildirir ki, Rusiyadan alınan Su-30SM təyyarələri ilə Azərbaycan üzərində qələbə qazanmaq mümkün deyil: “Biz perspektiv müharibədə hücum edə və məhv edə bilərikmi? Azərbaycan ordusunun gücü bizim imkanlarımızı minimum 2-3 dəfə üstələyir. Biz 450 tank, 2000 PDM və ZTR, 700 artilleriya sistemi, eləcə də 120 təyyarə və 150 helikopteri olan böyük güclə hesablaşmalıyıq”. Baqratyan Azərbaycanın güclü hava hücumundan müdafiə sistemləri olduğunu və onların Su-30SM-ləri sərçə kimi vura biləcəyini söyləyib.

Cənubi Qafqazın geosiyasəti üzrə erməni mütəxəssis Anjela Əlibəyova da eyni mövqedən çıxış edir. Erməni ekspert vurğulayır ki, Ermənistan Rusiyadan Su-30 qırıcıları əldə etdiyinə görə sevinməyə bilər, belə ki, 2020-ci ilin birinci yarısında Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri də bu qırıcıları əldə edərək öz arsenalını zənginləşdirəcək. Onun sözlərinə əsasən, etibarlı mənbələrin məlumatına görə, Ermənistanın Su-30 çoxfunksiyalı təyyarələrini əldə etməsindən sonra Azərbaycan da Rusiya istehsalı olan bu qırıcıları alacaq:“Böyük ehtimalla, Azərbaycan tərəfi istədiyini əldə edəcək. Biz buna hazır olmalı və Rusiyanın yeni nəsil qırıcılarını Azərbaycana satmasına təəccüblənməməliyik. Azərbaycan münaqişəni hərbi yolla həll etməyə çalışır. Hazırda Azərbaycan, aprel döyüşlərindən sonra olduğu kimi, diplomatik alibi təmin etmək məqsədilə Minsk Qrupu həmsədrləri ilə fəal danışıqlar aparır. O zaman Azərbaycan genişmiqyaslı hücum təşkil etdi və heç bir beynəlxalq təşkilat rəsmi Bakıya qarşı çıxış etmədi”.

“Alpari” informasiya-təhlil mərkəzinin rəhbəri Aleksandr Razuvayev İrəvanın diqqətli olmasının vacibliyini bildirir. Ekspertin sözlərinə görə, enerji gəlirləri Bakıya dünya silah bazarında özünü inamlı alıcı kimi hiss etməyə imkan verir: “Son 10 il ərzində Azərbaycan təqribən 5 milyard dollar məbləğində Rusiya silahı əldə edib. S-300 PMU-2 zenit raket sistemlərinin iki divizionunun, 100-ə qədər T-90S tankının və 118 ədəd BMP-3 piyada döyüş maşınının, 18 özüyeriyən “Msta-S” artilleriya qurğusunun, 18 ədəd “Smerç” yaylım atəşi reaktiv sistemlərinin işəsalma qurğularının və digər hərbi texnikanın alınması üçün müqavilələr imzalanıb. Azərbaycan və Rusiya prezidentləri İlham Əliyevlə Vladimir Putinin 3 oktyabr 2019-ci ildə Soçidə baş tutmuş görüşü zamanı hərbi-texniki əməkdaşlıq məsələləri də qaldırılıb”. Şərhçinin sözlərinə görə, indi yeni və daha vacib anlaşma mümkündür: “Bakı Su-57-ləri alacaq ki, bu da Ermənistanın daha 8 qırıcını almaq şərti ilə 4 ədəd Su-30 SM qırıcısını əldə etməsinə cavabdır. Ermənistan kasıb ölkədir, ancaq KTMT üzvüdür. Maraqlıdır ki, Bakının əsas müttəfiqi olan Türkiyə də Su-57-lərə maraq göstərir”. Rusiya hərbi sənaye kompleksindəki mənbə də bildirib ki, Azərbaycan Rusiyanın Su-57 tipli ən modern beşinci nəsil qırıcı təyyarələrini almağa maraq göstərir. Bundan başqa, Azərbaycanın hava hücumundan müdafiə sisteminin də kifayət qədər böyük gücə malik olduğu vurğulanır. Eşelonlaşdırılmış, çoxfunksiyalı hava hücumundan və raketdən müdafiə sisteminə, uzaqmənzilli aviasiya məhvetmə silahlarına, raket qoşunlarına malik Azərbaycan ordusu düşməni yalnız havada deyil, hətta onların daimi dislokasiya yerlərində də məhv etməyə qadirdir. Ölkəmizin hava hücumundan müdafiə sistemində həm sovet istehsalı, həm də Qərb sistemi olan zenit-raket kompleksləri, radar sistemləri yer alır. Bu gün Azərbaycan postsovet ölkələri arasında hava hücumundan müdafiə sisteminə görə Rusiyadan sonra ən yüksək səviyyədədir. Hərbi Hava Qüvvələrinin silahlanmasına uzaqmənzilli S-300 PMU-2 "Favorit”, "Buk-MB”, orta mənzilli S-125 "Peçora TM-2”, "Osa-AKM”, "Spider”, qısa mənzilli "Kruq”, "Strela” və digər komplekslər daxildir. Azərbaycan İsraildən bir divizion "Barak-8” kompleksi də əldə edib. Ölkəmizdəki belə sistemlər ballistik və aerodinamik hədəfləri məhv etmək imkanına malikdir. S-300 PMU2 uzaq mənzilli zenit-raket divizionları, paytaxt Bakı və Xəzər dənizi akvatoriyasındakı strateji idarəetmə obyektləri ilə yanaşı, Azərbaycanın əsas və ehtiyat aviabazalarının, sursat anbarlarının və hərbi dəniz bazalarının hava hücumundan və taktiki raket zərbələrindən müdafiəsini təşkil edir. Hadisələrin gedişi isə, ümumiyyətlə, Azərbaycanın da S-400-lərə malik ola biləcəyini istisna etmir. Bu isə ölkənin hava hücumundan müdafiə qabiliyyətini daha da artıracaq. Aydındır ki, belə vəziyyətdə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin hərbi həlli Ermənistanın qısa zaman kəsiyndə məğlubiyyəti deməkdir.

Digər tərəfdən o da faktdır ki, Rusiyadan Ermənistana verilən hərbi texnika çox vaxt ya istismardan çıxarılmış olur, ya da günün tələbləriən cavab vermir. Eyni şey Su-30SM qırıcılarına da aiddir. Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin döyüş imkanlarının hesablanması üzrə mütəxəssisi, ehtiyatda olan polkovnik Oqtay Bədəlov bu xüsusda “report”a maraqlı faktlar açıqlayıb:“Ermənistanın Rusiyadan əldə etdiyi Su-30 nəslindən olan qırıcı təyyarələrin müxtəlif modifikasiyalarının qəzaya uğraması barədə bu günə kimi iyirmidən artıq fakt məlumdur”. Onun sözlərinə görə, Su-30 qırıcılarının qəzaya uğraması hallarının artmasından başqa onların döyüş keyfiyyətlərinin köhnəliyi və müasir standartlara cavab verməməsi də diqqət çəkir:“Maraqlı bir faktı açıqlayım. Məsələn, keçən əsrin 90-cı illərindən Su-30MKİ qırıcıları Hindistan HHQ-nin silahlanmasında əsas yerlərdən birini tutur. Hindistanda Su-30MKİ qırıcılarının iştirakı ilə baş verən aviasiya qəzaları və insidentlərin 10 faizindən çoxu məhz bu tip təyyarələrin quş sürüsü ilə toqquşması nəticəsində baş verib. Müasir dünyada baş verən silahlı münaqişələrdə istifadəsi çətin və təhlükələrə qarşı perspektivsiz olan Su-30-ların istismarı da çox baha başa gəlir. Belə ki, qırıcının bir saat uçuşuna sərf olunan məbləğ təqribən 50 min ABŞ dollarından artıqdır. Manevr imkanlarının məhdud və istismarının bahalı olması cari ilin mart ayından “Hindustan Aeronautics” şirkəti tərəfindən bu tip təyyarələrin istehsalını dayandırması barədə qərar verməsinə səbəb olub. Daha bir fakt isə Malayziya HHQ-nin də silahlanmasında 28 ədəd Su-30-dan yalnız 4-nün döyüş qabiliyyətli olmasıdır. Digərləri isə bərpa olunması məqsədilə uzun müddətdir təmir zavodlarında saxlanır”. Ekspertin fikrincə, bu günə qədər baş vermiş qəzalar bir daha onu göstərir ki, heç də Ermənistanın ağızdolusu danışdığı Su-30 qırıcı təyyarələri şişirdiləcək qədər döyüş imkanlarına malik deyil:"Bu səbəbdən, Su-30 təyyarələri ilə bağlı Ermənistan hərbi-siyasi rəhbərliyinin səsləndirdiyi fikirlər erməni ictimaiyyətində mənəvi-psixoloji baxımdan tamamilə çökmüş ordunun nüfuzunun artırılması istiqamətində atılan addım olaraq qiymətləndirilməlidir”.

Qeyd edək ki, yanvarın 27-də Əlcəzairin şimal-şərqindəki Umm əl-Buaqi vilayətində Rusiya istehsalı olan Su-30SM qırıcı təyyarəsinin naməlum səbəbdən qəzaya uğraması xəbəri bu tip aviasiya vasitələrinin təhlükəsizliyinin şübhə doğurduğu barədə mülahizələri növbəti dəfə gündəmə gətirib. Yayılan məlumata görə, qırıcıda olan hər iki pilot katapult edə bilməyərək həlak olub. Bu fonda Ermənistan üçün daha bir problem odur ki, bu ölkəyə də müasir tələblərdən uzaq təyyarələr verilib. Eyni zamanda bu təyyarələri Ermənistanda yenə təlbələrə uyğun şəkildə idarə edən pilot da yoxdur. Amma Azərbaycanda vəziyyət tamam fərqlidir.

Bu gün Azərbaycan ordusunun arsenalında olan silah-sursata və texnikaya dünyanın əksər dövlətlərinin orduları həsəd apara bilər. Hazırda Azərbaycan Silahlı Qüvvələri regionun qüdrətli hərbi gücüdür. Ən mühümü odur ki, ölkəmiz işğalçı Ermənistan qarşısında əzici üstünlüyə malikdir. Bunu ötən illərdə baş vermiş bir sıra hadisələr də təsdiqləyir. 2014-cü ilin avqust hadisələri, 2016-cı ilin aprel döyüşləri və Naxçıvanda Günnüt zəfəri Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin gücünün praktik təsdiqidir. Son iki döyüşdə ordumuz əlverişsiz mövqelərdən çıxaraq strateji mövqelərə sahib oldu. Bu strateji yüksəkliklər, mövqelər, işğaldan azad edilmiş ərazilər imkan verir ki, təmas xəttində mövcud olan vəziyyətə tam nəzarət edilsin və istənilən tədbir görülsün. Cənubi Qafqazın ən qüdrətli ordusuna malik Azərbaycanın Silahlı Qüvvələri öz döyüş hazırlığına görə MDB məkanında ön sıralarda gedir. Həmçinin beynəlxalq reytinq agentliklərinin hesabatlarında Silahlı Qüvvələrimiz dünyanın güclü, müasir standartlara uyğun yenidən qurulan və təchiz edilən orduları ilə bir sırada yer alır. Bundan başqa, ölkəmizdə yaradılan müdafiə sənayesi kompleksi Azərbaycanda ən müasir hərbi texnikanın istehsalına geniş imkanlar yaradır. Təsadüfi deyil ki, indi Azərbaycanda istehsal olunan silah-sursat növləri öz göstəricilərinə görə fərqlənir və bir sıra orduların arsenalında yer alır. Məhz bu durumda Azərbaycan düşmənlə müqayisədə daha böyük üstünlüyə malikdir və belə vəziyyət Qarabağ münaqişəsinin həllinə də təsirsiz ötüşmür.

Tahir TAĞIYEV

Bakı xəbər.-2020.-4 fevral.-S.9.