Rəqəmsal transformasiyada "Yaşıl texnologiya"
tədqiqatları...
“Yaşıl texnologiya”ların
tətbiqi bütün
dünyada, eləcə
də onun bir parçası olan Azərbaycanda ən aktual məsələlərdən biri
kimi diqqət mərkəzindədir.
Rəqmsal transformasiyada “yaşıl”
texnologiyaların tətbiqi
məsələləri ölkəmizdə
ətraflı şəkildə
tədqiq edilir, onun tətbiqi yolları çox asan üsullarla irəli sürülür. Son dövrlər bu sahədə Elm və Təhsil Nazirliyinin İnformasiya Texnologiyaları
İnstitutu xüsusi aktivlik göstərir və bu istiqamətdə
bəzi layihələr
ortaya qoyub, tədqiqatlar aparıb.
Məsələn, bu İnstitutun
şöbə müdiri,
iqtisad elmləri doktoru, dosent Əlövsət Əliyev
və şöbənin
əməkdaşı Leyla
Əkbərovanın həmmüəllifliyi
ilə hazırlanmış
“Rəqəmsal innovasiya
texnologiyalarının tətbiqi
ilə iqtisadiyyatın
yaşıllaşdırılması məsələləri” adlı
məruzədə çox
maraqlı məlumatlar
əks olunub.
Burada bir sıra istiqamətlərlə
yanaşı həmçinin
rəqəmsal innovasiya
texnologiyalarının tətbiqi
ilə “yaşıl” iqtisadiyyatdan “yaşıl”
innovativ iqtisadiyyata keçid haqqında da söhbət açılıb: “Yaşıllaşdırma
istiqamətində bir
çox qabaqlayıcı
tədbirlərin həyata
keçirilməsi labüddür.
Hazırda dünya informasiya
kommunikasiya texnologiyaları
(İKT) sənayesi özünün
yaşıl texnologiyalar
əsasında yenilənməsinə
və istehsalına ciddi önəm verir. Bu sahədə
müvafiq elmi tədqiqatlar aparılır,
layihələr icra olunur, yaşıl texnologiyalar işlənilir”.
L.Əkbərova mətbuata açıqlamasında
“yaşıl” iqtisadiyyata
keçid üzrə
modellərin işlənilməsi
meyarları, rəqəmsal
innovativ texnologiyaların
tətbiqi ilə “yaşıl” iqtisadiyyatın
formalaşması və
inkişaf səviyyəsinin
qiymətləndirilməsi məsələlərinə
də toxunub. Onun sözlərinə görə,
bu prosesdə ətraf mühitin qorunması səviyyəsi,
ekoloji bərpa xərcləri, sənaye-məişət
və e-tullantıların
emalı səviyyəsi,
İKT-nin yaşıllaşmaya
təsir indeksi, elm-təhsil-texnologiya indeksi və s. əsas götürülür.
O, fikirlərinə Yer kürəsində həyatın
qorunmasının, uzunmüddətli
inkişafın təmin
edilməsinin insanın
iqtisadi fəaliyyətində
və həyat tərzində yeni prioritetlərin formalaşmasını
tələb etdiyini bildirib, bunlara ətraf mühit ilə qarşılıqlı
əlaqədə olan,
davamlı inkişafı
təmin edən “yaşıl” iqtisadiyyat, “yaşıl” həyat tərzi və “yaşıl” təfəkkür,
“yaşıl” düşüncə,
“yaşıl” intellekt
və s. aid olduğunu
əlavə edib.
“Yaşıl texnologiyalarla”
bağlı tədqiqatlar…
AMEA-nın vitse-prezidenti
İnformasiya Texnologiyaları
İnstitutunun baş direktoru, akademik Rasim Əliquliyev də bu məsələnin
institut üçün
əsas mövzulardan biri olduğunu qeyd edib. Bildirib ki,
COP29 ölkəmizdə “yaşıl
ideyaların” reallaşması
istiqamətində tədbirlərin
həyata keçirilməsinə
təkan verəcək.
Araşdırmalara görə, İnformasiya
Texnologiyaları İnstitutunda
uzun illərdir ki, rəqəmsal transformasiyalar şəraitində
“yaşıl texnologiyalarla”
bağlı tədqiqatlar
aparılır, “yaşıl
iqtisadiyyat” və ekologiya kimi problemlərə böyük
diqqət ayrılır.
AMEA-nın vitse-prezidenti
ən müasir texnologiyaların ölkəmizdə
geniş tətbiq olunması ilə yeni iqtisadi sahələrin
meydana gəlməsi, enerji istehsalı, enerji təhlükəsizliyinin
yenidən qurulması
istiqamətdə mühüm
addımların atıldığını
xatırladıb.
“COP29 ölkəmizdə “yaşıl
ideyaların” reallaşması
istiqamətində institusional
və kompleks tədbirlərin həyata
keçirilməsinə təkan
verəcək”, - deyən
institut direktoru tədbir zamanı dünyanın “düşünən
beyinləri”nin ölkəmizdə cəmləşəcəyini
qeyd edib.
Ənənəvi iqtisadiyyatın yaşıl
iqtisadiyyata transformasiya
olunması üçün
cəmiyyətimizdə “yaşıl
mədəniyyətin” formalaşdırılmasının
önəminə toxunan
AMEA-nın vitse-prezidenti
rəhbərlik etdiyi İnformasiya Texnologiyaları
İnstitutu alimlərinə
“yaşıl ideya”, “yaşıl texnologiyalar” istiqamətində yeni təşəbbüslər irəli
sürməklə bağlı
tapşırıqların verildiyini
qeyd edib. Akademik R.Əliquliyev institutda “yaşıl cəmiyyətin” formalaşması
məsələləri ilə
bağlı tədqiqatlara
başlanıldığını və bu araşdırmaların
nəticələrinin ölkəmizdə
“yaşıl texnologiyaların”
tətbiqi istiqamətində
aparılan işlərə,
həyata keçirilən
tədbirlərə elmi
baxımdan ciddi dəstək verəcəyinə
əminliyini ifadə edib.
Alim, həmçinin
institutun təşkilatçılığı
ilə bu istiqamətdə keçiriləcək
konfranslar haqqında da məlumat verib. Bildirib ki, cari ilin aprel
ayında İnformasiya
Texnologiyaları İnstitutu,
Odlar Yurdu Universiteti və digər qurumların birgə təşkilatçılığı
ilə “Ağıllı
ətraf mühit və yaşıl texnologiyalar” adlı beynəlxalq konfransın, eləcə də, oktyabr ayında institutun təşkilatçılığı
ilə “Yaşıl və rəqəmsal transformasiyalar: qarşılıqlı
təsirləri, pozitiv
və neqativ aspektləri” adlı respublika elmi-praktiki konfransının keçirilməsi
nəzərdə tutulur.
“Yaşıl texnologiya"
sisteminin qurulmasına
Azərbaycanın verdiyi
töhfə...
Ekspertlər qeyd edir ki,
“Yaşıl texnologiya”
daha çox tükənməyən və
müxtəlif mənbələrdən
əldə olunan enerji növüdür.
Ekspertlər deyirlər ki, Azərbaycan dünyadakı
"yaşıl texnologiya"
sisteminin qurulmasına
töhfə verən ölkələrdən birinə
çevrilib.
Ekspöertlər hesab edir ki,
ölkəmizdə “Yaşıl
texnologiyaların” tətbiqi
günü-gündən genişlənir
və bu elmi əsaslarla ünvanına çatdırılır.
İKT, müsasir innovasiya
imkanlarından geniş
istifadə etməklə
bütün sahələrdə
böyük uğurlar
əldə etməkdəyik. Təbii ki,
elmi əsas, elmi araşdırma, tədqiqat olmadan heç nə etmək, uğur qazanmaq mümkün deyil. Odur ki, bu sahədə elmin rolu və payı
xüsusi görsənir.
Ekspertlərin təhlillərinə görə,
rəqəmsallaşma dövründə
və məlumatların
həcminin daim artdığı şəraitdə,
IT sənayesi enerjinin və resursların əhəmiyyətli istehlakçısına
çevrilir. Bu çağırışlara
cavab olaraq, texnologiyaların ətraf mühitə mənfi təsirini azaltmağa yönəlmiş "yaşıl
IT" və davamlı
hesablamalar konsepsiyası
inkişaf edir. Bu yanaşmanın əsas aspektlərini və onun müasir
dünya üçün
əhəmiyyəti mislilsizdir.
Biz bu kimi maraqlı informasiyalardan da öyrənmiş oluruq ki, İKT-nin bu istiqamətdə
rolu, yeri günü-gündən genişlənir
və o bütün istiqamətlərdə özünü
göstərir.
İradə
SARIYEVA
Bakı Xəbər .- 2024.- 13
avqust, (¹ 142).- S.8.