Ərazilərimizi işğaldan azad etmiş gənc nəsil məqsədyönlü siyasətin nəticəsində yetişdi...

Fiziki inkişaf sağlamlıqda dəyişikliklər fonunda uşağın ümumi böyüməsinin mühüm aspektidir. Bu, doğuşdan başlayan və yeniyetməlik dövrünə qədər uzanan, təkcə fiziki imkanlara deyil, həm də mənəvi və emosional duruma təsir edən davamlı bir prosesdir.

Uşaqlarda və gənclərdə fiziki inkişafın müxtəlif mərhələlərini başa düşmək valideynlər, pedaqoqlar və səhiyyə işçiləri üçün bu formalaşma illərində lazımi dəstək üçün vacibdir.

Fiziki və mənəvi inkişaf ictimai fəallığı da artırır

Uşaqların və gənclərin fiziki inkişafına bir sıra amillər təsir göstərir. Bura aşağıdakılar daxildir: Genetika: İrsi xüsusiyyətlər boy, bədən quruluşu və əzələ tərkibi kimi aspektləri müəyyən edir. Qidalanma: Əsas qidalarla zəngin balanslaşdırılmış pəhriz böyüməni, enerji səviyyələrini və ümumi sağlamlığı dəstəkləyir. Fiziki fəaliyyət: Daimi hərəkət gücü, koordinasiyanı və dözümlülüyü artırır. Yuxu: Yetərincə istirahət böyümə hormonunun istehsalı və bərpası üçün vacibdir. Səhiyyə: Müntəzəm tibbi müayinələr, peyvəndlər və hər hansı sağlamlıq probleminə erkən müdaxilə optimal inkişafa kömək edir. Ətraf mühit: Təhlükəsiz və stimullaşdırıcı ətraf mühit olduqca önəmlidir.

Bəs fiziki və mənəvi tərbiyə nədir? Bu, məqsədyönlü fəaliyyətdir, məqsədi gənci gələcək faydalı ictimai işə hazırlamaq üçün formalaşdırmaqdır. Bədən tərbiyəsi prosesinin təməl daşlarından biri fiziki keyfiyyətlərin və qabiliyyətlərin inkişafına xidmət edən bədən tərbiyəsidir. Məlumdur ki, fiziki və mənəvi sağlamlıq həmişə “bir-birinin ardınca gedir”. Əbəs yerə atalar sözündə deyilmir: “Sağlam bədəndə sağlam ruh olar”. Bədən tərbiyəsi dedikdə, insanın fiziki keyfiyyətlərinin inkişafına və təkmilləşməsinə xidmət edən pedaqoji prosesi nəzərdə tuturuq. Bu nizam-intizam sayəsində cəmiyyət ahəngdar və hərtərəfli inkişaf etmiş insan yetişdirir. Bədən tərbiyəsi sağlam həyat tərzini təbliğ edir, insanların ictimai fəallığını artırır, kollektivdə sağlam psixoloji ab-hava yaradır. Onun insan tərbiyəsində mühüm rolunu danmaq mümkün deyil. Bədən tərbiyəsi insan həyat fəaliyyətinin aktiv formasıdır. Bədən tərbiyəsi ilə məşğul olmaq üçün stimullaşdırıcı amil həm həvəskar, həm də peşəkar səviyyədə müxtəlif idman yarışlarının təşkilidir. İdmanın rəqabətli olması onun əsasını təşkil edir. Olimpiadaların keçirildiyi qədim dövrlərdən bəri bu amildən istifadə olunub. Qeyd edək ki, insanın həyatında idmanla məşğul olmaq üçün ən məhsuldar dövr 7 yaşdan 25 yaşa qədər olan dövrdür. Fiziki məşq bədənə müəyyən fiziki yük qoyur. Fiziki məşqləri seçərkən bədənin imkanlarını nəzərə almaq vacibdir. Təbii mühitin günəş radiasiyasını, havanı və suyu da əhatə edən müalicəvi qüvvələri də nəzərə alınır. Bu cür fəaliyyətlər orqanizmin bir sıra mənfi ekoloji təsirlərə qarşı müqavimətini artırmağa kömək edir. İdman və bədən tərbiyəsi şəxsi gigiyena qaydalarına və sanitariya normalarına məcburi riayət etməyi tələb edir. Bu tələb də öz növbəsində bədən tərbiyəsinin metod və üsullarından istifadəyə uyğun olaraq həyata keçirilən tədbirlərin səmərəliliyinin artırılmasına öz töhfəsini verir. İndiki vaxtda kompüterdə işləmək, kompüter oyunları oynamaq kimi əvvəllər olmayan bir hobbi var. Bu amillər uşaqlarda sağlamlıq problemlərinin yaranması üçün ilkin şərait yaradır: duruş, görmə problemləri, qan təzyiqinin artması, artıq bədən çəkisinin yığılması və sair buna əyani misaldır. Bunların həllinə xüsusi diqqət edilməlidir. Nəzərə alınmalıdır ki, hər bir ölkənin gələcək inkişafı, tərəqqisi, müstəqilliyinin qorunması böyüməkdə olan uşaqlar və gənc nəsildən asılıdır. Bu baxımdan hər bir dövlət çalışmalıdır ki, böyüməkdə olan nəslin mənəvi və fiziki cəhətdən inkişafı üçün mühüm addımlar atsın. Bu fonda ölkəmizdə yeniyetmə və gənclərin fiziki və mənəvi cəhətdən inkişafı, hərtərəfli biliyə, geniş dünyagörüşünə, milli və ümumbəşəri əxlaqa, mənəviyyata və mədəni dəyərlərə yiyələnən şəxsiyyət kimi formalaşmaları, cəmiyyətimiz üçün layiqli vətəndaşlar kimi böyümələri xüsusilə diqqət mərkəzindədir. Həyat üçün ən vacib şərtlərdən biri olan fiziki tərbiyə, başqa sözlə desək, bədən tərbiyəsi və idmanı inkişaf etdirməklə Azərbaycanda gənc nəslin sağlam böyüməsi ilə yanaşı, həm də kamilləşməsi, zehni, intellektual inkişafı üçün geniş imkanlar yaradılır.

Gəncliyin cəmiyyətdə rolu getdikcə artır

Ölkəmizdə idman infrastrukturunun inkişafı da xüsusi diqqət mərkəzində yer alır. Bu istiqamətdə böyük işlər görülür. Bədən tərbiyəsi və idman yeniyetmələrin, gənclərin mənəvi və fiziki cəhətdən harmonik inkişafında müstəsna rol oynayaraq onlarda özünüdərk bacarığını yüksəldir. Məhz onlara aşılanan yüksək mənəvi keyfiyyətlər gənclərin hərtərəfli inkişaf etməsinə, fiziki və mənəvi cəhətdən kamilləşməsinə səbəb olur. Azərbaycanın inkişafında böyük potensiala malik, yenilməz qüvvə kimi fəallıq göstərən gəncliyin cəmiyyətdə rolu getdikcə artır.

Qeyd edildiyi kimi, uşaqların fiziki sağlamlığı böyümə və inkişafda mühüm amildir. Sağlam böyümə həm də gənc nəslə yaxşı immunitet verir. İdman uşağın həyatında nəinki xarakter inkişaf etdirə bilər, həm də onu yaxşılığa doğru dəyişə bilər, çünki idman sayəsində uşaqda yaxşı vərdişlər erkən dövrdən formalaşır. Çox vaxt idman uşaqda nizam-intizam da yüksək səviyyədə yetişdirir. İdmanla erkən yaşda tanış olan uşaq yeniyetmə, sonra isə yetkin olanda fiziki fəaliyyətə nifrət edə bilməz. İdmanla məşğul olmaq vərdişi ona həyatı boyu fayda verəcək. Elə idman növləri də var ki, yaradıcı təxəyyül inkişaf etdirir və öz zərifliyi, gözəlliyi ilə daha çox sənəti xatırladır. Bunlar xarakterə də təsir edir. Ölkəmizdə bunlara xüsusi diqqət olunur. Məqsəd Azərbaycan gənclərinin fiziki inkişaf etmələri, həm də öz savadları ilə beynəlxalq platformalarda Azərbaycan həqiqətlərini, haqq səsini çatdırmağa şərait yaratmaqdır. İlk növbədə Vətənə sevgi, sədaqətin nümayiş etdirilməsidir. Elə prezident İlham Əliyevin hakimiyyəti dövründə böyüyən gənclərimizin 44 günlük Vətən Müharibəsində necə qəhrəmanlıq göstərdiklərinin şahidi olduq. Bunun da kökündə ölkə prezidentinin apardığı düzgün, düşünülmüş, məqsədyönlü siyasət dayanırdı. Zaman dəyişdikcə bu sahədə yeni baxışlara çox böyük ehtiyac var. Azərbaycanın müstəqilliyinin qorunmasında, haqq səsinin dünyaya çatıdırılmasında gənclərimiz ölkə prezidentinin ətrafında sıx birləşir. 44 günlük müharibədə Azərbaycan Ordusunun əsasını təşkil edən Azərbaycan gəncliyi artıq dünyada sözünü deyir. Bu da düzgün fiziki, mənəvi tərbiyədən irəli gəlir.

Samirə SƏFƏROVA

Bakı Xəbər 2025.- 5 mart (№ 40).- S.8.