Ömrün bitməyən simfoniyası

90 illik yubileyi təkcə Azərbaycanda deyil, dünyanın bir çox yerində təntənə və ehtiramla qeyd olunan Heydər Əliyev misilsiz xidmətləri sayəsində tarixə görkəmli dövlət xadimi, böyük siyasətçi, xalqın lideri və müasir Azərbaycanın qurucusu kimi düşüb.

1923-cü il may ayının 10-da Azərbaycanın ayrılmaz parçası Naxçıvanda dünyaya göz açan Heydər Əliyev hələ uşaqlıqdan qeyri-adi zəkası, dərin müşahidə qabiliyyəti, kitaba sevgisi və səlist nitqi ilə seçilir.

Orta məktəbi bitirəndən sonra təhsilini Naxçıvan Pedaqoji Texnikumunda davam etdirən Heydər Əliyev Azərbaycan Sənaye İnstitutunun memarlıq fakültəsinə daxil olur. Lakin İkinci dünya müharibəsinin başlanması təhsilini yarımçıq qoyması ilə nəticələnir.

1941-ci ildən Heydər Əliyev Naxçıvan MSSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığında və xalq komissarları sovetində çalışır. Üç il orada işlədikdən sonra Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sərəncamına göndərilir. Təhlükəsizlik orqanlarında gərgin fəaliyyəti, əzmkarlığı və bu peşənin sirlərinə dərindən yiyələnmək arzusu ilə yanaşı, o, paralel olaraq 1957-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin tarix fakültəsini bitirir.

1964-cü ildən Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanında Təhlükəsizlik Komitəsi sədrinin müavini, sədri olur və general-mayor rütbəsinə qədər yüksəlir. Bununla da, təhlükəsizlik orqanlarında azərbaycanlı kadrların rəhbər vəzifələrdə işləməsi prosesi başlanır.

Heydər Əliyev 1969-cu ildə Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin iyul plenumunda birinci katib seçilir. Bu təyinatla Azərbaycanda sürətlə gedən sosial-iqtisadi, eləcə də mənəvi-psixoloji tənəzzülün qarşısı alınır, respublikada çoxdan gözlənilən sabit inkişaf dövrü başlayır.

Çiçəklənmə dövrü

1969-1982-ci illərdə Azərbaycan üçün strateji önəm kəsb edən məsələlər uğurla həyata keçirilir. Heydər Əliyevin bu dövrdə yürütdüyü məqsədyönlü siyasət Azərbaycanı SSRİ məkanında inkişaf etmiş respublikalardan birinə çevirir. Həmin illərdə Azərbaycanın neft hasilatı 3, qaz hasilatı 2 dəfə artır. 13 ildə əvvəlki 50 ilə bərabər sənaye məhsulu istehsal edilir.

Azərbaycan pambıqçılıq, əkinçilik, üzümçülük sahələrində ciddi irəliləyişə nail olur. İnsanları zəhmətə, kollektiv əməyə ruhlandıran Heydər Əliyev onların ən dəyərli qiymətini də elə özü verirdi. Onun həyata keçirdiyi siyasət Azərbaycanda milli ruhun sıxışdırılmasının qarşısını almağa, yüksəltməyə xidmət edirdi. Çünki Heydər Əliyevin nəzəri-siyasi irsinin əsasını milli özünüdərk, müasirlik və azərbaycançılıq ideyası təşkil edirdi.

Azərbaycana rəhbərlik etdiyi dövrdə böyük təzyiqlərə məruz qalsa da, daim xalqın tarixi keçmişini, dilini, milli adət-ənənəsini qorumaq uğrunda mübarizə aparıb.

1982-ci ildə Sov. İKP MK Siyasi Bürosunun üzvü seçilən Heydər Əliyev SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini təyin edilir. Bununla da o, ilk azərbaycanlı kimi dövrün nəhəng dövlətinin rəhbərlərindən biri olur. 20 il SSRİ Ali Sovetinin deputatı, 5 il SSRİ Ali Soveti sədrinin müavini kimi çalışır. 1987-ci ilin oktyabrında Sov.İKP rəhbərliyinin yeritdiyi məntiqsiz və perspektivi olmayan siyasi xəttə etiraz edərək tutduğu vəzifədən istefa verir. Cəmi 4 il sonra SSRİ-nin süquta uğraması təsdiqləyir ki, həmişə uzaqgörənliyi ilə seçilən Heydər Əliyev istefanı əbəs yerə verməmişdi. Həyatın gedişatı onun siyasi baxışlarının praqmatik olmasını əyani şəkildə təsdiqlədi.

Həmişə xalqın yanında

1990-cı il yanvarın 20-də Bakıda törədilən qanlı faciə ilə bağlı Heydər Əliyev Moskva nümayəndəliyinə gedərək bəyanatla çıxış edir, dinc xalqa qarşı törədilən vəhşiliklərə ilk hüquqi-siyasi qiymət verməklə cinayətkarların cəzalandırılmasını tələb edir.

1991-ci ildə Heydər Əliyev SSRİ rəhbərliyinin Dağlıq Qarabağla bağlı ikiüzlü siyasətinə etiraz əlaməti olaraq, Kommunist Partiyasının sıralarını tərk edir və Azərbaycana qayıdır. Ali Sovetə deputat seçilən Heydər Əliyev 1991-1993-cü illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri, Azərbaycan Respublikası Ali Soveti sədrinin müavini kimi fəaliyyət göstərib. 1992-ci ildə Naxçıvanda keçirilən Yeni Azərbaycan Partiyasının Təsis Qurultayında siyasi təşkilatın sədri seçilir.

Bu həmin o dövr idi ki, Azərbaycanda xalq hərəkatı geniş vüsət almışdı. Lakin insanların demokratiya və müstəqillik arzusunun reallaşması və erməni millətçilərinin vəhşiliklərinə qarşı aparılan mübarizədə həqiqi milli lider böhranının yaşandığı aşkar şəkildə özünü büruzə verirdi. Müstəqilliyin ilk illərində siyasi hakimiyyətdəkilərin səriştəsizliyi, düşünülməmiş addımlar atması, qətiyyətsizliyi ölkədə hərc-mərcliyə səbəb olmuşdu.

Zamanın çağırışlarına doğru

Ən ağır məqamda, vətəndaş müharibəsi təhlükəsi ilə üz-üzə qalmış xalq 1993-cü ilin iyununda təkidlə Heydər Əliyevi ikinci dəfə siyasi hakimiyyətə qaytardı. İyulun 15-də Azərbaycan Ali Sovetinin sədri seçilən siyasi lider Milli Məclisin qərarı ilə iyulun 24-dən Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətlərini icra etməyə başladı.

Həmin ilin oktyabrında ümumxalq səsverməsi nəticəsində Heydər Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçildi və o gündən ölkədə hüquqi-demokratik dövlət quruculuğu istiqamətində məqsədyönlü işlər həyata keçirilməyə başlandı.

Ölkə qısa müddətdə dünya birliyində tanındı və özünəməxsus yeri tuta bildi. Uzaqgörən rəhbərin siyasəti nəticəsində imzalanmış “Əsrin Müqaviləsi” Azərbaycanın gələcək inkişafının təminatçısı oldu. Xalq 1998-ci ildə də prezident seçkilərində yenə etimadını Heydər Əliyevə göstərdi.

Dünya birliyində ilk addımlarını atan ölkəni uğurlu gələcəyə aparan strategiya müvəffəqiyyətlə reallaşır.

Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyəti bir çox orden və medallarla, beynəlxalq mükafatlarla təltif olunub. Dünyanın ən məşhur universitetlərinin fəxri doktoru seçilib.

Baku Post.-2013.-10 may.-S.2.