Peşəkar səhnənin bir addımlığında

Noyabrın 4-15-də Bakı Şəhər Mədəniyyət və Turizm İdarəsinin təşkilatçılığı ilə Bakıda xalq teatrlarının festivalı keçiriləcək. Festival Heydər Əliyevin 90 illik yubileyinə həsr olunub. Festivalda 19 mədəniyyət müəssisəsindən 21 kollektiv iştirak edəcək. Gələn il isə xalq teatrları festivalı respublika miqyasında keçiriləcək. Həvəskar insanların yeganə məkanı olan xalq teatrı və festival haqqında Bakı şəhər Mədəniyyət və Turizm İdarəsinin sədri Əlikram Əliyev fikirlərini “New Baku Post”la bölüşüb

– Xalq teatrı deyərkən hansı yaradıcı heyətlər nəzərdə tutulur?

– Bakı şəhər Mədəniyyət və Turizm İdarəsinə tabe olan mədəniyyət müəssisələri ərazisində sakinlərin teatra olan marağının təmin olunması üçün və insanların asudə vaxtının təşkili üçün müxtəlif yaradıcı heyətlər fəaliyyət göstərir. Əvvəllər bunlar dərnək formasında olurdu. İnsanlar teatra olan marağını təmin etmək üçün həmin dərnəklərə gəlirdi. Sonra dram dərnəklərinə xalq teatrları adı verildi, yəni professional yox, həvəskar teatr. Teatra həvəsi olan insanlar mədəniyyət müəssisəsinə müraciət edir, burada qoyulan tamaşalarda öz bacarığını nümayiş etdirir. Bu gün Azərbaycanın teatr sahəsində elə bir insan tapılmaz ki, vaxtı ilə xalq teatrında iştirak etməsin. Azərbaycan teatrlarında çalışan aktyorların 99 faizi xalq teatrlarının yetirməsidir.

– Xalq teatrlarının festivalının keçirilməsində məqsəd nədir

– Məqsəd xalq yaradıcılığının inkişafı, gənc nəslin özfəaliyyət teatr kollektivlərinə cəlb edilməsi və həvəskar teatr kollektivlərinin fəaliyyətini dövrün tələblərinə uyğun qurmaqdır. Festivallar zamanı istedadlar üzə çıxır. Xalq teatrlarının qoyduğu tamaşalar yerli əhali üçün göstərilir, həmin tamaşalarla müxtəlif məktəblərə, hərbi hissələrə qonaq gedirlər. Xalq teatrlarında bütün təbəqələrə aid tamaşalar var. Festival isə bunların daha da mükəmməl olmasına xidmət edir. Məsələn, oktyabrın 4-5-6-da festival tamaşalarına baxış olub. Münsiflər heyəti tamaşalardakı səhvləri düzəldir, yol göstərir, aktyor oyununa baxır. Final mərhələsində mükəmməl tamaşalar ortaya qoyulur.

– Festivala qatılmağın şərtləri nədir?

– Festivala mədəniyyət müəssisələrinin dram dərnəkləri və xalq teatrları qatılır. Onlar ildə ən azı iki tamaşa oynamalıdır. Sonuncu tamaşalardan biri festivalda nümayiş etdirilir. Hər dəfə mövzu qoyulur.

Builki mövzu uşaqlara həsr olunub. Festivala 21 kollektiv qatılıb. Onlardan 10-dan çoxu xalq teatrı, qalanları isə dram dərnəkləridir. Ola bilsin ki, bu il də yaxşı çıxış edən dram dərnəyi xalq teatrı statusu alsın. Qalibləri isə dünyanın müxtəlif ölkələrində keçirilən həvəskar teatr festivallarına göndəririk.

– Yaradıcı heyətlər hansı formada qiymətləndiriləcək?

– Münsiflər heyəti tərəfindən bizim tərtib etdiyimiz qiymətləndirmə cədvəli var. Onlar yaradıcı heyətləri 5 nominasiya üzrə qiymətləndirəcək. Münsifləri 5 nəfər təmsil edir: əməkdar incəsənət xadimləri Azad Şükürov və Könül Axundova, əməkdar mədəniyyət işçisi Atababa Hacıbabayev, Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrının baş rejissoru, əməkdar incəsənət xadimi Loğman Kərimov, Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının dosenti Aydın Əzimov

– Qalibləri hansı mükafatlar gözləyir?

– Mükafatlar sürpriz saxlanılır. Amma bütün yaradıcı heyətlərin ürəyindən olan mükafatlar olacaq. Bəri başdan deyim ki, qaliblərə pul verilmir.

– Azərbaycanın bir çox məşhur sənətkarları – Yaşar Nuri, Siyavuş Aslan və başqaları xalq teatrlarından yetişib. Hazırda həmin kollektivlərin belə sənətkarlar yetişdirməyə gücü varmı?

– Son 5 ildə çox sayda aktyorlarımız xalq teatrlarından professional teatra gəlib. Mədəniyyət və İncəsənət Universitetini bitirən gənc oğlan və qızları teatrlar dərhal işə qəbul etmir, onlar müəyyən təcrübə keçməlidir. Belə gənclər təhsil müddətində xalq teatrının üzvü olur, təcrübə toplayır.

– Xalq teatrlarının modernləşdirilməsi üçün hansı işlər görülür?

– Azərbaycan Prezidentinin göstərişi ilə Yevlaxda xalq teatrı üçün xüsusi bina tikilib. Ümumiyyətlə, xalq teatrlarının maddi-texniki bazasını möhkəmləndirmək lazımdır. Orada çalışanlara maddi dəstək olmaq lazımdır ki, həvəsləri artsın. Etiraf edək ki, keçmişdə xalq teatrlarına daha çox axın vardı. Arzu edərdim ki, Bakıda həvəskar teatrlar mərkəzi formalaşsın. Modernləşdirmə ancaq texniki baxımdan olmalıdır. Bu gün hər bir mədəniyyət evi moder stildə təmir və inşa edilir. Səhnədə heç bir rekvizitdən istifadə etmədən adi işıq effektləri ilə tamaşaların qurulması artıq modern tamaşadır. Ən gözəl modernləşmə isə müasir düşüncə tərzidir.

– Professional teatrlar tamaşaçı qıtlığından şikayətlənir...

– Xalq teatrında oynanılan tamaşaların 10-12 iştirakçısı olur. Onların da qohum-əqrabası, həmin ərazidə yaşayan insanlar, dostları dəstəkləmək üçün tamaşaya gəlir. Xalq teatrlarında tamaşaçı qıtlığı yoxdur. Professional teatra gedənlərin sayı isə əvvəlki illərə nisbətən artıb. Tamaşaçıların sayının çoxladılmasının müxtəlif yolları var: professional teatrlar bölgələrə qastrollara getməlidir. Reklam, menecment, tamaşalara biletlərin təşkili düzgün təşkil olunmalıdır. Müasir tələblər biletin on-line satış rejiminə keçməsi və çatdırılmasını istəyir.

– Gələcək planlarınız nədir?

– Xalq teatrları gələcəkdə özünümaliyyələşdirən teatrlara çevrilməlidir. 50-100 min əhalisi olan bir rayonda insanların teatra olan marağını yalnız xalq teatrları təmin edir. Çünki Bakı ətrafında elə rayonlar var ki, oranın sakinlərinin şəhərin mərkəzinə gəlib teatra baxması müşkül məsələdir. Sakin də marağını öz ərazisində olan xalq teatrı ilə təmin edir. Gələcəkdə bu teatrlar əhaliyə pullu xidmət göstərsə, üzvləri də maddi baxımdan gəlir əldə edər.

Ümidə Həsənli

BakuPost.-2013.- 2 noyabr. - S.11.