Zəlzələ bölgəsində 3 minə yaxın fərdi ev tikilib

Tikintisinə başlanılan 35 məktəb binasından isə 22-si artıq istifadəyə verilib

Məlum olduğu kimi, 2012-ci ilin mayında Azərbaycanın şimal-qərbində güclü zəlzələ baş verib. Mayın 7-də yerli vaxtla saat 09:40 radələrindən başlayaraq Zaqatalada 4 yeraltı təkan olub. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA) Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzinin məlumatına görə, birinci zəlzələ rayon mərkəzindən 17 kilometr cənub-qərbdə, yerin 10-12 kilometr dərinliyində olub. İkinci və üçüncü təkanlar saat 10:38-də və 10:40-da, 4,5 və 4,3 bal gücündə qeydə alınıb. Dördüncü təkan isə saat 19:15-də Zaqataladan 14 kilometr cənub-şərqdə 12 ballıq cədvəl üzrə 6,0 bal gücündə baş verib.

Yeraltı təkanlar Zaqatala rayonundan başqa, Balakən, Şəki, Qax və digər ərazilərdə də hiss olunub, müəyyən dağıntılar baş verib. Zəlzələ nəticəsində insanlar arasında tələfat olmayıb. Lakin tikililərə ziyan dəyib, fərdi evlərın uçması və inzibati binalarda çatların əmələ gəlməsi kimi problemlər yaşanıb. Onu da bildirək ki, zəlzələ şimal-qərb regionunda mayın 7-dən sonra da dəfələrlə baş verib.

Ötən ilin sonunda “Kür” Vətəndaş Cəmiyyəti Qərargahı “Qax-Zaqatala bölgəsində baş vermiş zəlzələ ilə bağlı görülən işlər: mövcud problemlər, qarşıda duran vəzifələr” adlı araşdırma-hesabat təqdim edib. “Bizim Yol”-a təqdim olunan hesabatda 2012-ci ilin yazında Qax-Zaqatala bölgəsində baş vermiş zəlzələnin nəticələrinin aradan qaldırılması istiqamətində görülən və görülməsi nəzərdə tutulan işlər öz əksini tapıb.

Bildirilir ki, ötən ilin sonuna qədər dövlət büdcəsindən zəlzələ ilə bağlı 320 milyon manat vəsait ayrılıb. Vəsaitlərin xərclənməsi səlahiyyəti Fövqəladə Hallar Nazirliyinə həvalə olunub.

Hökümətin rəsmi məlumatına görə, zəlzələ nəticəsində Şəki, Qax, Zaqatala, Balakəndə ümumilikdə 5939 evə ciddi ziyan dəyib, 3500-dən artıq ev qəzalı olduğuna görə uçurulub və yeni evlərin tikilməsinə qərar verilib.

“Kür” Vətəndaş Cəmiyyəti Qərargahının nümayəndələri bir neçə dəfə Qax- Zaqatala zəlzələ bölgəsinə səfər edərək monitorinq aparıb, görülən işləri və mövcud problemləri araşdırıblar.

Görülən işlər

Hesabata görə, FHN-in “Kür” Qərargahının informasiya sorğusuna verdiyi cavabda qeyd olunur ki, Qax-Zaqatala bölgəsində baş vermiş zəlzələnin nəticələrinin aradan qaldırılması istiqamətində 01 noyabr 2012- ci il tarixə kimi FHN-in müvafiq komissiyası tərəfindən 28 680 fərdi yaşayış evinə, 1179 ictimai kommunal binalara baxış keçirilib. Bunlardan 3545 fərdi yaşayış evinin, 11 kommunal çox mənzilli yaşayış binasının bərpası nəzərdə tutulub. Hazırda evlərə və sosial obyektlərə texniki baxışların keçirilməsi davam edir. Rayonlar üzrə Zaqatalada 3003, Qaxda 327, Balakəndə 215 (cəmi 3545) fərdi yaşayış evinin və 3 kommunal çoxmənzilli yaşayış evinin tikintisinə başlanılıb. 01 noyabr 2012- ci il tarixinə qədər 482 ev tikilib sakinlərin istifadəsinə verilib.

FHN-dən verilən məlumata görə zəlzələ ilə bağlı ziyan dəymiş 35 məktəbin, o cümlədən Zaqatalada 21, Qaxda 10, Şəkidə 3, Balakəndə 2 məktəbin tikintisinə başlanılıb. Bunlardan 6 məktəb tikilib istifadəyə verilib, 9 məktəbin tikintisi başa çatmaq üzrədir. Tikintisinə gec başlanılmış məktəblərin isə 2013-cü ilin yanvar-aprel aylarında tikilib istifadəyə veriləcəyi bildirilir.

FHN-in “Kür” Cəmiyyətinin sorğuya verdiyi cavabda bildirilir ki, zəlzənin nəticələrinin aradan qaldırılması üçün Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 117s saylı sərəncamı ilə ehtiyat fondundan 20 milyon manat, sonradan 2012-ci il dövlət büdcəsindən 300 milyon manat vəsait ayrılıb. 01 noyabr 2012-ci il tarixinə qədər həmin vəsaitin 234 605,6 min manatı xərclənib. FHN-dən onu da bildiriblər ki, Qax-Zaqatala bölgəsi seysmik zona olduğundan hazırda bu ərazidə aparılan tikinti işləri ilə bağlı hazırlanan layihə smeta sənədləri 9 bal gücünə hesablanır.

Müsbət məqamlar

2012-ci ilin 07 və 18 mayında Qax-Zaqatala bölgəsində zəlzələ baş verərkən Fövqəladə Hallar Nazirliyi və yerli rayon icra hakimiyyətləri səfərbər olunaraq zəlzələdən ziyan çəkənlərə maddi və mənəvi dəstək olmağa çalışıblar. Dərhal hadisənin episentrində - Zaqatala şəhərində Qərargah yaradılıb. Zəlzələ nəticəsində evləri uçan insanlar müvəqqəti çadırlara yerləşdirilib. Onlara ərzaq, paltar, tibbi və s. ilkin yardım göstərilib. Zəlzələ zamanı rəsmi qurumlar tərəfindən insan itkisi qeydə alınmayıb.

Zəlzələ bölgəsində tikilən evlər Kür daşqınları ilə bağlı tikilən evlərlə müqayisədə daha geniş, özülü, birləşdirici sütunları və arakəsmələri möhkəmdir. Hətta bir çox insanlara 2 mərtəbəli evlər tikilib. Qəzalı vəziyyətə düşdüyünə görə sökülüb yenidən tikilən evlərin sahəsi həmin yerdə olmuş əvvəlki evlərin sahəsindən az deyil, bəzi yerlərdə artıqlıq təşkil edir.

Vaxtaşırı olaraq dövlət başçısı, FHN rəhbərliyi və aidiyyatı dövlət qurumlarının rəhbər şəxsləri zəlzələ bölgəsinə səfər edirlər. İnsanların durumu, yaşayışı, problemləri və tikintinin gedişi ilə maraqlanırlar.

Nazir zəlzələ bölgəsində

Qeyd edək ki, bu günlərdə fövqəladə hallar naziri, general-polkovnik Kəmaləddin Heydərov zəlzələ bölgəsində olub. “Bu günədək zəlzələ bölgəsində 2984 fərdi ev tikilərək sakinlərə təhvil verilib. Həmin evlərdə artıq əhali yaşayır. Ümumiyyətlə, hər həftə yeni-yeni fərdi evlər rayonların icra hakimiyyətləri və Fövqəladə Hallar Nazirliyinin nümayəndələri tərəfindən əhaliyə təhvil verilir”. AzərTAc xəbər verir ki, bu sözləri fövqəladə hallar naziri Qax rayonunun Dəymədağlı kəndində yeni inşa edilmiş məktəb binasının açılış mərasimindən sonra jurnalistlərə müsahibəsində deyib.

“Bu, bizim regiona növbəti gəlişimizdir. Səfər zamanı Balakən, Zaqatala və Qax rayonlarının zəlzələdən zərər çəkmiş kəndlərində bir neçə məktəb binasının açılışında iştirak etdik. Daha sonra Şəki şəhərində də Fövqəladə Hallar Nazirliyi tərəfindən inşa edilmiş 2 məktəb binasının açılış mərasimləri keçiriləcək. Sevindirici haldır ki, bu təhsil ocaqları Yeni ilin ilk dərs günündə şagirdlərin istifadəsinə verilir. Ümumiyyətlə, tikintisinə başlanılan 35 məktəb binasından 22-si artıq istifadəyə verilib. Qalan məktəblər də qısa müddətdə tamamlanaraq təhvil veriləcək”, - deyə nazir bildirib.

K.Heydərov müsahibəsində deyib ki, son vaxtlar Gürcüstan ərazisində baş vermiş güclü zəlzələ nəticəsində Balakən rayonunun ərazisində də evlərə ciddi zərər dəyib: “Komissiyaların apardığı araşdırmalar artıq başa çatıb. Təxminən 1500-ə yaxın evin zərər çəkdiyi müəyyənləşib. Tezliklə həmin evlərin də tikintisinə başlanılacaq. Həmin evlərin cari ilin mayınadək təhvil verilməsi nəzərdə tutulur. Bu rayonlarda tikintisinə əvvəllər başlanılmış evlərin çox az qismi təhvil verilməmiş qalır. Artıq bu evlərin inşasında tamamlanma işləri görülür. Yaxın günlərdə həmin evlər də əhaliyə təhvil veriləcək”.

Fövqəladə hallar naziri zəlzələ bölgəsinə tikinti materialları daşınarkən ağır texnikanın işləməsi səbəbindən avtomobil yollarının bir hissəsinin yararsız hala düşdüyünü, yollara dəymiş ziyanın müəyyənləşdirilməsi üçün əlavə hesablama aparılacağını bildirib.

Ramid İBRAHİMOV

Bizim Yol.-2013.-11 yanvar.-S.12.