Binəqədi rayonunun sosial-iqtisadi

inkişafı: real vəziyyət və perspektivlər

Binəqədi ərazisinə və əhalisinin sayına görə paytaxt Bakının ən böyük rayonlarından biridir. Rayonda qeydiyyatda olan sakinlərin sayı 254 min nəfərdən artıqdır. Eyni zamanda rayonda 31552 məcburi köçkün məskunlaşıb. Binəqədi ərazisində qeydiyyatsız yaşayanların təxmini sayı 200 min nəfərə yaxındır. Onların əksəriyyəti rayonun qəsəbələrində və yeni yaşayış massivlərində məskunlaşıb. Binəqədi rayon icra hakimiyyəti başçısının müavini Vüsar İsmayılov 2014-cü ilin 9 ayının yekunları ilə bağlı hesabat məruzəsində bildirib ki, rayon üzrə işçilərin orta sayı 45 min 551 nəfərdir, onlardan 17 min 356 nəfər dövlət, 28 min 185 nəfər isə qeyri-dövlət sektorunda çalışır.

Binəqədinin inzibati ərazisində 4 mikrorayon (6, 7, 8 və 9 mikrorayonlar) və 6 qəsəbə - Rəsulzadə, Biləcəri, Binəqədi, və 28 May qəsəbələri mövcuddur. Eyni zamanda, rayonda yerli özünü idarəetmə orqanı olan 5 bələdiyyə Binəqədi qəsəbə Bələdiyyəsi və Xocəsən Bələdiyyəsi fəaliyyət göstərir.

Rayon ərazisində 95 sənaye müəssisəsi fəaliyyət göstərir. Bunlardan 5-i mədənçıxarma, 85-i emal, 2-si elektrik enerjisi, qaz və buxarlanma, 3-ü isə su təchizatı və tullantıların təmizlənməsi müəssisələridir. Rayonda əsas iri sənaye müəssisələrindən neft və qaz çıxarma təyinatlı "Binəqədi Oil Company" Neft Şirkətini, ayaqqabı istehsalı üzrə ixtisaslaşmış "Bot" MMC-ni, əsasən maşınqayırma üzrə ixtisaslaşmış "B.Sərdarov adına Maşınqayırma zavodu"nu, müxtəlif təyinatlı dəmir və polad məhsullarının istehsalı üzrə ixtisaslaşmış "Bakı Poladtökmə" ATSC-ni, müxtəlif növ boyalar istehsal edən "FAB Boya" və "Bilfa Boya" şirkətlərini misal göstərmək olar. Bunlardan əlavə, rayon ərazisində spirtsiz və sərinləşdirici içkilər istehsal edən "Koka-kola Bottlers LTD", "Golden Uoter", "Mars Overseas" kimi iri şirkətlər də fəaliyyət göstərir ki, onların istehsal etdikləri məhsullar bütün ölkə ərazisində satılır.

Binəqədi rayon icra hakimiyyətinin başçısı Xaləddin İsgəndərov 2014-cü ilin 9 aylıq yekunları ilə bağlı hesabat məruzəsində keçən ilin müvafiq dövründən 27,9% artıq sənaye məhsulu istehsal edildiyi, sənaye müəssisələrində işlə təmin olunanların isə 17,7% çox olduğunu bildirib.

İcra başçısının 2013-cü il, 13 fevral tarixli sərəncamı ilə "Sakinlərin Müraciət Xidməti- 1646 (SMX-1646) istifadəyə verilib. Bu xidmət sahəsinin yaradılmasında məqsəd kimi vətəndaş məmnunluğunun təmin edilməsi istiqamətində yeni yanaşmanı formalaşdırmaq, göstərilən xidmət səviyyəsini yüksəltmək, dövlət-vətəndaş münasibətlərinin keyfiyyətcə yeni müstəvidə inkişafına xidmət etmək, bununla da dövlət orqanı ilə cəmiyyət arasında əlaqəni gücləndirmək göstərilir.

İcra başçısının sərəncamı ilə 2014-cü il, iyulun 1-dən etibarən Binəqədi rayonu ərazisində "Təmiz Binəqədi" layihəsinin icrasına start verilib. Layihənin məqsədi 2015-ci il, iyunun 12-də Bakı şəhərində start götürəcək Avropa Oyunlarına hazırlıq dövründə rayonun memarlıq görkəmini daha da yaxşılaşdırmaq, qəsəbə və mikrorayonlarda, küçə və məhəllələrdə, park və xiyabanlarda aparılan təmizlik və abadlıq işlərini davam etdirmək, bu işlərə rayon ictimaiyyətini və geniş əhali kütləsini cəlb etməkdir.

Binəqədi rayonunun spesfik problemləri var. Müxtəlif qəsəbələrdə yaşayan sakinlərlə söhbətdən sonra çatışmazlıqları belə qruplaşdırmaq olar.

1. Sənədsiz evlər və tikinti sahəsində yaranan problemlər;

2. Kommunal xidmətlərin keyfiyyətli verilməsindəki çatışmazlıqlar;

3. Yol infrastrukturu ilə bağlı problemlər.

Qeyd edək ki, paytaxtda qeydiyyatsız yaşayanların əksəriyyəti Binəqədi rayonunun ərazisində Dövlət Neft Şirkətinə məxsus torpaqlarda, magistral kəmərlərin, elektrik xətlərinin mühafizə zolağında, habelə yerli bələdiyyələr tərəfindən satılmış ərazilərdə məskunlaşıb. ARDNŞ 2 il əvvəldən 3 minə qədər sakini məhkəməyə verərək tikintilərin öz hesablarına sökülməsi barədə qərarlar çıxarılmasına nail olub. Amma problemin bu şəkildə həll olunması mümkün görünmür. Prezident İlham Əliyev 2011-ci ildə sənədsiz evlər probleminin həll edilməsi ilə bağlı sərəncam imzalayıb. Bundan sonra Prezident Administrasiyasının rəhbəri Ramiz Mehdiyevin rəhbərliyi ilə hökumət komissiyası yaradılıb. Komissiya problemi araşdırıb həlli üzrə təkliflər hazırlamalı olsa da, hələlik rəyini hökumətə təqdim etməyib.

Ötən ay Prezident İlham Əliyevin fərmanı ilə "Tikintiyə dövlət nəzarətinin həyata keçirilməsi Qaydaları" təsdiqlənib. Qaydalara görə tikintiyə dövlət nəzarətinin həyata keçirilməsi səlahiyyətləri Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyi və Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyinin Baş Dövlət Tikinti Müfəttişliyi vasitəsilə həyata keçiriləcək.

Bundan sonra mülkiyyət formasından və təyinatından asılı olmayaraq, tikintisinə icazə tələb olunan obyektin tikintisinin bütün mərhələlərində aparılan tikinti-quraşdırma işlərinə və barəsində məlumatlandırma icraatının tətbiq olunduğu obyektin tikintisinə Agentlik və Müfəttişlik tərəfindən dövlət nəzarəti həyata keçiriləcək.

Sulutəpə sakini Əşrəf Əlikişiyev uzun müddətdən sonra sənədsiz evlər probleminin həll olunacağına ümid edir. "Biz on ildən artıqdır ki, burada məskunlaşmışıq. Qazımız, işığımız, suyumuz var, kommunal qurumlar bütün abonentləri sayğaclaşdırıblar. Bundan sonra evlərin qanuni, yaxud qanunsuz tikintisini mübahisələndirmək yanlışdır. Sənəd məsələsi həll olunmalıdır, dövlət qurumları vətəndaşlara maneələr yaratmamalıdırlar. Ümid edirik ki, bundan sonra belə olacaq".

Binəqədinin müxtəlif yaşayış massivlərində sakinlərin tez-tez şikayət etdiyi problem kommunal xidmətlərin keyfiyyətli verilməməsi ilə bağlıdır. Rəsulzadə qəsəbəsi, Stroydetal küçəsində yaşayan Nazlı Abdullayeva deyir ki, əsas şikayətləri qazla bağlıdır: "Suyumuz daimidir, elektrik kəsintisi də yaşamırıq. Amma havalar soyuyan kimi qazın təzyiqi azalır, evlərimizi qızdırmaq mümkün olmur. Dəfələrlə yerli qaz idarəsinə müraciət etmişik. Amma problemi birdəfəlik həll etmirlər". İdarədən şikayətlə bağlı bildirilib ki, Stroydetal küçəsində sözügedən problem noyabr ayının əvvəlində yaranıb. "Azəriqaz" QSC qış rejiminə keçdikdən sonra qazın təzyiqi normallaşıb. Hazırda abonentlərdən heç bir şikayət almırıq".

Son illər ərzində həyata keçirilən infrastruktur layihələrindən sonra kommunal xidmətlərin keyfiyyəti yaxşılaşıb. Məsələn, Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin istifadəyə verilməsindən sonra Binəqədi əhalisinin böyük bir hissəsi fasiləsiz içməli su ilə təmin olunur. Su ilə bağlı əsas çatışmazlıq yeni yaşayış massivlərindədir ki, bu da əsasən infrastruktur problemi ilə bağlıdır. "Azərsu" ASC-nin Mətbuat Xidmətinin rəhbəri Anar Cəbrayıllı bildirdi ki, hazırda Binəqədi rayonunun 73 faizi fasiləsiz olaraq içməli su ilə təmin olunur. "Hazırda digər ərazilərdə də su qıtlığı müşahidə olunmur, əhali normal şəkildə təmin olunur. Həyata keçirilən layihələrdən sonra Binəqədi əhalisinin yüz faizi daimi su alacaq".

"Bakıelektrikşəbəkə" ASC-nin mətbuat xidmətinin rəhbəri Tanrıverdi Mustafayev də Binəqədidə əhalinin elektrik enerjisi ilə yüksək səviyyədə təmin olunduğunu dedi: "Bütün yaşayış massivlərində köhnə xətlər dəyişdirilib, yarımstansiyalar inşa olunub. Sulutəpə qəsəbəsində izolyasiyalı xətlər çəkilib. Bu gün rayonda problemlər ancaq elektrik enerjisinə görə yaranmış borclarla bağlı ola bilər. Kim pulunu ödəyirsə, yüksək keyfiyyətli enerji ilə təmin olunur".

Binəqədidə əhalinin əziyyət çəkdiyi problemlərdən biri də daxili yollarla bağlıdır. Mikrorayonlar istisna olmaqla Rəsulzadə, Biləcəri, Binəqədi qəsəbələrində yolların təmirə ehtiyacı var. Kommunal xətlər yenilənərkən qazılan küçələr sonradan keyfiyyətli təmir olunmur. Bu da qısa müddətdən sonra çökmələrə gətirib çıxarır. Rəsulzadə qəsəbəsi, Ə.Məmmədov küçəsində yaşayan Elşən Səfərov deyir ki, iki il əvvəl kanalizasiya şəbəkəsi yenilənərkən küçə yararsız hala salınıb: "Tələm-tələsik qazdıqları yeri torpaqladılar. Üstündən də asfalt tökdülər. Bir ay keçmədi ki, Əli Məmmədov və 8 mart küçələrində dəhşətli mənzərə yarandı. Yağmurlu havalarda həmin küçələrdən keçmək çətin olur. Bu problemə bir əncam çəkilməlidir".

Payız-qış aylarında yolların problemi daha qabarıq nəzərə çarpır. Çünki asfalt örtüyü dəyişdirilərkən bəzi hallarda kanalizasiya sistemləri sıradan çıxarılır. Yaxud əsaslı təmir zamanı podratçı şirkət yağış sularının hara axacağını nəzərə almır. Nəticədə yağışlı günlərdə küçə və prospektlərdə xoşagəlməz mənzərələr yaranır.

Daha bir problem Rəsulzadə qəsəbəsində yerləşən 90 saylı Uşaq Bağçasının qarşısında meydana gəlib. Valideynlər bildirirlər ki, aylardır bağçanın girişində kanalizasiya gölməçəsi yaranıb. Çirkab suları ətrafı basıb. "Uşaqları qucağımızda keçirməyə məcburuq. Ayağımıza bulaşan çirkabı uşaqların oturduqları otaqlara daşıyırıq, başdan-ayağa infeksiya mənbəyidir. Aidiyyatı qurumlardan xahiş edirik bir əncam çəksinlər".

Binəqədi Rayon İcra Hakimiyyətindən və "Azərsu" ASC-dən bildirildi ki, yaxın zamanlarda problemlərlə bağlı tədbirlər görüləcək.

Elçin Rüstəmov

Yazı Binəqədi Rayon İcra Hakimiyyəti və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun birgə təşkil etdiyi müsabiqəyə təqdim olunur.

Bizim Yol.- 2014.- 18 dekabr.- S.13.