“Azərbaycan teatrının

beynəlxalq əlaqələri genişlənib”

İlham Əsədov: “Bu dövlət proqramı teatr sənətimizin yaxın 10 il ərzində inkişaf istiqamətlərini müəyyənləşdirir”

Bizimyol.info-nun bu dəfəki müsahibi aktyor, Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrının Həmkarlar Komitəsinin sədri İlham Əsədovdur. Onun bir arzusu var: filmdə baş qəhrəman obrazına çəkilmək. Aktyorla tanışlığımızı xatırladım. İlham Əsədovla tanışlığım bu ilin mart ayının 8-də Qadınlar Günü ilə bağlı keçirilən konsertdə oldu. O, işlədiyi teatrda solo konsert verirdi. Aktyor konsertdə səhnəciklər oynayır, həm də mahnı oxuyurdu. Zalın oturacaqları dolu idi. Elə o zamandan İlham Əsədovdan müsahibə almaq istəyim yarandı. Beləliklə:

-İlham bəy, jurnalist olsaydınız özünüzü necə təqdim edərdiniz?

-Yetərincə tanınmamış aktyor İlham Əsədov.

-Sizcə, tanınmamağınıza səbəb nədir?

-Bir var teatr aktyoru, bir də var kino aktyoru. Mən teatr aktyoru olduğum üçün ictimaiyyət tərəfindən kifayət qədər tanınmamışam. Mən həmişə deyirəm ki, Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrının məşhur ulduzuyam. Teatr camiyəsində tanınıram. “Həyat varsa”, “Üç bacı” teleseriallarında kiçik rolları canlandırmışam. Nəticədə, ticarət mərkəzində məni tanıyan bir nəfər olub. Mənə o dedi ki, məni filan teleserialda görüb. Çox sevindim. Şad oldum. Onu da deyim ki, mən ANS-də “Bir gün” verlişinin aparıcısı olmuşam. Dörd verlişim olub. Məni verlişdən çıxardılar. Verlişdən çıxarılmağıma səbəb əsassız idi.

Kifayət qədər tanınmamağımla bağlı bir məsələni qeyd edim. Mən ictimai nəqliyyatdan istifadə edirəm. Məsələn, metroya daxil olanda özüm-özümə deyirəm ki, onlar niyə ayağa durub mənə yer vermirlər axı? Öz aləmimdə mən tanınmış aktyoram. Mənim balaca dünyam var, o dünyamda məndən məşhuru yoxdur. Sizə deyim ki, öz dünyamda rahatam.

-Ola bilərmi ki, sizin oynadığınız tamaşaların tamaşaçıları az olduğundan kifayət qədər tanınmırsınız?

-Mən belə düşünmürəm. Tamaşalarımızın kifayət qədər tamaşaçıları var. Tamaşaçı qıtlığı ilə bağlı şikayətim yoxdur. Əlbəttə, ümumilikdə Azərbaycan teatrı tamaşaçı azlığından əziyyət çəkir. SRRİ dövründə teatr oturacaqları tamaşaçı ilə dolurdu. Boş yer olmurdu. O zaman ab-hava başqa cür idi. Hə, tanınmaq üçün filmlərə çəkilmək lazımdır. Balaca rollarla tanınmaq olmur. Filmlərdə çəkilsəm, televiziya kanallarında verliş aparsam, tanınacam.

-Dediniz ki, indiki dövrdən fərqli olaraq SSRİ dövründə tamaşaçı çoxluğu var idi. İndiki aktyorların peşəkarlığında problemmi var, yoxsa əsərlər zəifdir?

-Deyim ki, hazırda tamaşaçını güldürmək səviyyəsi aşağıdır. Ona görə də, tamaşaçı komediyalara, gülüşə səbəb olan tamaşalara elə internetdə baxır. Hazırda teatrda o möhtəşəmlik, izdiham yoxdur. Və düşünmürəm ki, hazırda kimsə kiminsə fanatıdır. Mən xalq artisti Zeynəb Xanlarovanın fanatıyam. O, mənim üçün əlçatmazdır. Ancaq digər sənətçilər əlçatandır. İstənilən şəxs restorana gedib, həmin müğənini görə bilər, şəkil çəkdirə bilər. Əlçatanlıq fanat olmağa mane olur. Mən Zeynəb Xanlarovanı küçədə, restoranda görə bilmirəm. Amma bizi... Bizi küçədə, ictimai nəqliyyatda, bir sözlə hər yerdə görmək olar.

Bir məsələni qeyd edim. Teatrımızın səhər tamaşaları, yəni uşaqlar üçün olan tamaşalarımız izdihamla keçir. Zalda boş yer olmur. Amma axşam tamaşalarımızda bu vəziyyəti müşahidə edə bilmirik. Axşam tamaşasına 50 nəfər bilet alırsa, bugünkü reallıqda bu normal sayılır.

-Kinoklublara gedirəm, demək olar ki, orada boş oturacaqlarının sayını bir əlin barmağı ilə də saymaq olar...

-Bu son zamanların müşahidəsidir. Deyim ki, əvvəllər belə deyildi.

-Bu müşahidəm komedik janrda olan filmlə bağlıdır...

-Teatrda tamaşaçını güldürmək çətindir. Bəli, tamaşaçı işdən sonra istirahət etmək, əylənmək, gülmək istəyir. Ağlatmaq asandır. Baxın, televiziya kanallarına, insanlardan maraqlanın, məlum olacaq ki, ağladan verlişlər məşhurdu.

-Tamaşaçını güldürmək üçün maraqlı ssenarimi yoxdur, yoxsa peşəkar aktyor?

-Əlli əlliyə. Yəni, həm ssenaristin, həm aktyorun birgə əməyi nəticəsində maraqlı tamaşa alına bilər. Onlar bir-birinə bağlıdır.

-Sizcə, ssenaristlər fikirlərini yazmaqda azad və sərbəstdirlərmi?

-Azərbaycan teleserialları ssenaristlərinin əksəriyyəti özü ssenari yazır, özü də aktyorluq edirlər. Sən ssenarist, ssenarini yazıb pulunu qazanırsan, daha niyə aktyorun payına göz dikirsən. Baxın, bir müddət öncə bayram konsertlərində müğənnilər aktyorluq etməyə başladılar. Müğənnilər aktyorluq edə bilmədilər, gülüş yarada bilmədilər. Bax, bu və bu kimi hallar aktyorluq sənətini nüfuzdan salır. SSRİ-nın dağılması incəsənət aləmində ən çox teatra zərbə oldu.

-Aktyorların aldığı maaş bazar şərtlərinə uyğundurmu?

-Dünyada belədir ki, teatr aktyorlarının maaşı azdır. Aktyorlar filmlərə, teleseriallara, reklamlara çəkilməklə pul qazanırlar. Bizim başqa tetrlarla əlaqələrimiz var. Aktyorların maaşı eynidir. Xalq artisti 234 manat maaş alır. Dünya təcrübəsində belədir ki, aktyorlar kinolara çəkilməklə tələbatlarını qarşılayırlar. Teleserialların, kinoların qonorarı çox olur. Hə, bizdən fərqli olaraq bu dünyada belədir. Deyim ki, mən aldığım aktyor maaşı ilə yaşayıram. Kirayə evdə qalıram. İkinci, üçüncü işim yoxdur.

-Siz dövlət teatrında çalışırsınız, dövlətin teatra qayğısı varmı?

- Milli teatra diqqət və qayğı artırılıb. Aktyor və rejissorların səmərəli, mükəmməl fəaliyyət göstərmələri üçün teatr binalarının təmiri, bərpası başlamış, eləcə də yaradıcı kollektivlərin əməkhaqları dəfələrlə artırılmış, ayrı-ayrı istedadlı, görkəmli sənətkarlara fəxri adlar, mükafatlar, Prezident təqaüdü verilmişdir. Yaradıcılıq şəraitinin daha da yaxşılaşdırılması yolunda dövlət tərəfindən vaxtaşırı müxtəlif tədbirlər həyata keçirilmiş, sənətkarların, dramaturqların, rejissorların yubileyləri qeyd edilmiş, onların arzu və istəklərinə uyğun müxtəlif görüşlərin təşkili bu gün də davam etməkdədir. Azərbaycan teatrının beynəlxalq əlaqələri də genişlənib. Respublikada fəaliyyət göstərən 26 dövlət teatrının və bu şəbəkəyə daxil olan digər qurumların səmərəli fəaliyyətini təmin etmək məqsədilə dövlət onlara hər cür qayğı göstərir.

Əlbəttə, teatrların fəaliyyətini dünya standartlarına uyğun şəkildə təmin etmək üçün zamanın tələblərindən asılı olaraq müxtəlif sərəncamlar imzalanır, proqramlar həyata keçirilir. Dövlət başçısı İlham Əliyev tərəfindən "Azərbaycan teatrı 2009-2019-cu illərdə" Dövlət Proqramı"nın təsdiq edilməsi haqqında sərəncam imzalanıb. Azərbaycan teatrının zəngin bədii irsinin və yaradıcılıq ənənələrinin qorunması, milli-mənəvi dəyərlərin təbliği və dünya mədəniyyətinə inteqrasiyasını təmin etmək, milli teatr sənətinin davamlı inkişafını dəstəkləmək məqsədilə dövlət proqramı təsdiqlənib. Proqramda mövcud vəziyyətə uyğun olaraq Azərbaycan teatrının maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi, yaradıcılıq potensialının inkişaf etdirilməsi, habelə teatr təhsil sisteminin yaxşılaşdırılması məqsədilə onillik müddətinə bir sıra vacib tədbirlərin hazırlanıb həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub. Azərbaycan teatr sənətinin yaxın on il ərzində inkişaf istiqamətlərini müəyyənləşdirən bu dövlət proqramı milli-mədəni sərvətə çevrilmiş teatrımızın zəngin bədii irsinin və yaradıcılıq ənənələrinin qorunmasına, inkişaf etməsinə, dünya mədəniyyətinə qovuşmasına təkan verəcəkdir. Eləcə də dövlətlərarası mədəni əməkdaşlıq haqqında ikitərəfli sazişlərə uyğun olaraq respublika teatrları xarici ölkələrdə keçirilən müxtəlif festivallardakı uğurlu çıxışlarını yenə də davam etdirəcəklər.

-Siz başqa teatrlarda olub tamaşaları izləyirsiniz?

-Bəli, mən tamaşalara gedirəm, baxıram. Tamaşaları diqqətdə saxlayıram. Deyim ki, bizim tamaşalara gələn yoxdur. Mən görməmişəm. Azərbaycan teatrlarının maraqlı tamaşaları var ki, iztihamla keçir. Bildirim ki, Azərbaycanda dövlət, bələdiyyə, özəl teatrları fəaliyyət göstərir. Təəssüf olsun ki, xeyriyyə teatrı Azərbaycanda yoxdur. Sahibkarlar müğənnilərə 200 minlik avtomobil hədiyyə edirlər, amma tamaşa hazırlanması üçün vəsait ayırmırlar...

Qeyd: İlham Əsədov orta məktəbə Bakıxanov qəsəbəsində 252 nömrəli məktəbə gedib. “Elə məktəb illərindən aktyorluq sənətinə bağlandım. Məktəb illərində bütün tədbirlərdə fəal iştirak etdim: həm mahnı oxumuşam, həm də aktyor kimi oynamışam. 12 yaşından Tofiq Bayramov adına pionerlər evində Cücələrim ansanblında xorda oxudum. Lütvi Məmmədbəyovun xalq dərnəyində aktyor kimi fəaliyyət göstərdim. Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin dram teatrı və kino aktyorluğu fakultəsini bitirmişəm. Ali məktəbin üçüncu kursunda oxuyarkən İlham Minatur Teatrında aktyor olaraq işlədim.

2012-ci ildən Gənc Tamaşaçılar Teatrının kollektivinin səs çoxluğu ilə Həmkarlar Komitəsinin sədriyəm. Gənc Tasmaşaçılar Teatrının kollektivi mənə çox əziz və doğmadır, mən bu teatrda öz uşaqlıq arzuma da catmışam. Artıq 5 ildir ki , mən hər il 8 mart-Beynəlxalq Qadınlar Günündə solo konsert verirəm. Tamaşaçılar mənim aktyorluq qabiliyyətimdən başqa, müğənillik tərəfimi də görürlər, buna görə bütün teatrın kollektivinə və Mübariz Həmidova minnətdaram. Əgər onlar olmasaydı, mən arzularıma çata bilməzdim.

İlham Miniatur Teatrında Rəhman Əlizadənin bir neçə pyesində obrazları canlandırmışam. “Dünyanın axırı”, Anarın “Əl əli yuyar”. Gənc Tamaşaçılar Teatrında isə “Ələddinin sehirli çırağı”, “Pəri Cadu”, “Viktoriya”, “Çəkməli pişiyin evi”, “Tık-tık xanım” və başqa tamaşalarda rol almışam”, -deyə İlham Əsədov bildirdi.

Ramid İbrahimov

Bizim Yol.- 2014.- 3 iyun.- S.13.