Ramiz Rövşən: “Ən çox
küsdüyüm adam atam olub”
Tanınmış
şair Ramiz Rövşən bu günlərdə “Ədəbiyyat
qəzeti”nin qonağı olub və orda öz şeirlərindən
danışıb. Kulis.az qəzetin saytına istinadən həmin
materialı təqdim edir.
- Sonuncu dəfə “Ədəbiyyat qəzeti”ndə nə vaxt çap olunduğum yadıma gəlmir… Çoxdan, ola bilsin iyirmi beş il əvvəl… Ümumiyyətlə, xeyli vaxt olar ki, ədəbi orqanlarda çap olunmuram. Bilirsinizmi, indi şeri yazıb qurtarmamış internetə qoyurlar. Şeir də açıldısa, oxundusa, onu yenidən çap etdirməyə elə bir maraq da qalmır. Mənim üçün şeir yazılana qədər maraqlıdı. Amma, təbii ki, kitablarda çap edilir, oxunur.
Ötən əsrin yetmişinci, səksəninci illərində “Qobustan”, “Ulduz”, “Azərbaycan” jurnallarında şeirlərim, tərcümələrim, povest və hekayələrim çap olunub. Doxsanıncı illərin əvvəlində “Xəzər” jurnalında böyük şeir silsiləm getdi. Heç ondan bəri ədəbi jurnallarda şeirlərimin dərc edildiyi yadıma gəlmir. Sonrakı illərdə şeirlərim, hekayələrim, esselərim, əsasən, “525-ci qəzet”də dərc edilib. Bir də ara-sıra “Xəzər” jurnalında tərcümələrim gedib. Bilirsiniz, çap olunmağa mən normal bir hal kimi baxıram. Yəni, mahiyyət etibarı ilə biz yazdığımzın oxunmasını istəyirik. Rəhmətlik Vaqif Səmədoğlu deyirdi ki, şair kimi yox, şeir kimi yaddaşlarda qalmaq istəyirəm. Yadıma gəlir, çox-çox illər əvvəl bir cavan şair münasibətimi bilmək üçün mənə şeirlərini gətirmişdi. Dedim, bir az aydın yaz, oxucunu nəzərə al. Dedi, mənim üçün oxucu maraqlı deyil. Dedim, onda get şeirlərini dənizin qırağında, qumun üstündə yaz, qoy dalğalar yuyub aparsın. Yəni, şair oxucunu vecinə almaya bilər, amma şeir oxunmaq istəyir və oxunmalıdı da. Mənə elə gəlir ki, kifayət qədər tanınmağımıza baxmayaraq, bizim sözün əsl mənasında oxunmağımız hələ qabaqdadı. Hətta rəhmətlik Vaqif Səmədoğlunun da.
İndi siz mənim “Hamı günahkardı dünyada, amma dünyada heç kəsin günahı yoxdu” - misralarımı yada saldınız. Bu misralarda günaha, günahkara bəraət yoxdu. Baxmayaraq ki, bəziləri özləri üçün bunu bəraət hesab edə bilərlər. Məsələ ondadı ki, hansı prizmadan baxırsan. Hər halda bu da bir növ tezisdi. Amma hər hansı şair şeir yazarkən məqsədli şəkildə hansısa tezisləri demək, hansısa konseptual məsələlərdən söz açmaq istəyində olmur. Və bütün bunlar hamısı düşüncənin fərqli bir cəhəti kimi qabarıb üzə çıxır. Çox böyük şairlər var ki, heç vaxt konseptual düşünmürlər. Bəlkə də heç təmiz poeziyanın konseptual düşüncəyə ehtiyacı yoxdu. Mən dəfələrlə demişəm ki, məsələn, nəyisə dəstəkləmək üçün yapışmağa Füzulidən bircə misra belə tapmaq mümkün deyil. Çünki Füzulininki təmiz poeziyadı. Təmiz qızıldan nəsə düzəltmək üçün gərək tərkibinə mis qatasan - Füzuli o mənada qatışıqsızdı. Füzulidə konseptual bir beyt varsa, o da “gər dersə Füzuli ki, gözəllərdə vəfa var, Aldanma ki, şair sözü əlbəttə yalandır” beytidir. Gözəllərdə vəfa var, ya yox? Bu iki misrada bu tezis həll olunmamış qalır. İkinci misra birinci misranı həllolunmaz edir.
Bizim poeziyada
bu cür paradoksal misralar azdı. Amma az da olsa, var. “Hamı
günahkardı dünyada, amma dünyada heç kəsin günahı
yoxdu”. Əslində, bu iki misra da bir-birini həllolunmaz edir. Yəni,
hər şey iç-içədir… Bayaq dediyiniz
“yağış yuyur, gün qurudur” misrasında olduğu
kimi. Sonsuzluq haqqında, əbədiyyət haqqındadı o
şeir. Yağışın özünü də, günəşin
özünü də yağış yuyur və gün
qurudur.. Beləcə, min illər, milyon illər boyu eyni val
fırlanır. Qapalı çevrə içində
sonsuzluq...
Bu
yaxınlarda bir özbək qəzetinə müsahibə
vermişdim. Orada da demişdim, bizim altmışıncı
illər poeziyamız dünyaya açılış mərhələsini
yaşadı. Forma axtarışları, xüsusilə Avropa
şeir dilinə, texnologiyasına yiyələnmək, o
texnologiyadan öyrənmək, bəhrələnmək... Həmin
illər belə bir dövr idi və biz hamımız bu proseslərdən
keçib gəlirdik. O
zamankı eksperimentlərimin çoxunu mən hələ də
çap etdirməmişəm. Yetmişinci illər isə
artıq bizim poeziyamızın özünəqayıdış
dövrüdür. Elə bil ki, poeziyamız bütün
dünyaya açıldı, gördüyünü
gördü, götürdüyünü götürdü və
sonra da özünə qayıtdı. Ən əsası da
budur ki, bizim poeziyamıza metafizik düşüncə yenidən
qaytıdı; yəni, Allah və insan münasibətləri…
Mənim yetmişinci ildə çıxan ilk kitabımın
son şeri “Yorğunluq”dur. Müharibə mövzusunda
yazılmış bu şerin məzmunu, bircə cümləylə
desəm, Allahın göydən düşüb, ayı oraq
kimi əlinə alaraq zəmi biçməkdən yorulmuş
kişisiz qadınlara kömək etməsidir. O vaxtlar mənim
sufilik haqqında elə də geniş məlumatım yox idi.
Amma bu şeir sırf sufi şeir idi. O şeir çap olunanda
bizdə Allah, ölüm sözlərinə ciddi qadağa
vardı. Nəinki “Allah”. heç “vallah” da yazmaq olmazdı.
Bu, sistemin özündən gələn bir qadağa idi. Ancaq
həmin illərdə poeziyamız o qadağanı, hasarı
aşa bildi. Bu günlərdə metafizik düşüncənin
poeziyamızda ən böyük
daşıyıcılarından biri - Vaqif Səmədoğlu
dünyasını dəyişdi. Allah və ölüm - bu
iki söz Vaqif Səmədoğlunun, həmçinin mənim,
Vaqif Bayatılının və bir az sonralar Rüstəm
Behrudinin şeirlərində çox səslənir. Sovet
vaxtı şairlərdən həyatı tərənnüm
edən, nikbin, işıqlı şeirlər yazmaq tələb
olunurdu. Bu mənada, bizim şeirlərimizə
“işıqlı” demək çətiniydi. Çünki bu
şeirlərə bir tərəfdən Allahın, o biri tərəfdən
ölümün kölgəsi düşürdü.
Orasını da deyim ki, metafizik düşüncə
Füzulidən tutmuş Cavidə qədər klassik
poeziyamızın əsas ruhunu təşkil edir. Səməd
Vurğunun “Mən tələsmirəm” şeri, “İnsan”
pyesi də həyat - ölüm dilemması məsələsini
ortaya qoyurdu. Və vaxtilə bu pyes çox tənqid
olunmuşdu. O illərdə Rəsul Rzanın ölüm
mövzusunda yazılmış sadə bir şerini də tənqidçilər
topa tutmuşdular. Amma onun “Darısqallıq” adlı çox dərin,
fəlsəfi və mahiyyətcə qatı antisovet şeri,
demək olar ki, diqqətdən yayınmışdı.
Ölüm mövzusunun işartıları sonralar Bəxtiyar
Vahabzadənin, Əli Kərimin, Məmməd Arazın
poeziyasında da özünü göstərirdi. Amma mahiyyət
etibarilə Allah və ölüm mövzusu yetmişinci illərin
poeziyamıza yenidən gətirdiyi başlıca mövzu idi.
O dövrdən başlayaraq ölüm bioloji anlamdan
çıxıb metafizik düşüncə faktı kimi
poeziyamızda öz əksini tapmağa başladı. Dediyim
kimi, yetmişinci illər özünəqayıdış
dövrü idi. Və bu məqam mənim o illərdə
yazdığım, o qədər də populyar olmayan, amma
proqram xarakterli bir şerimdə öz əksini tapıb:
Özünə
qayıdır hər şey, özünə,
gözümə
qayıdır göz yaşlarım da…
Qısır
nəfəsini quşlar, böcəklər,
Günəş
istisini çəkir içinə,
Küləklər
hirsini çəkir içinə,
Ətrini
içinə çəkir çiçəklər.
Özünə
qayıdır hər şey, özünə,
Qoy, ana,
başımı qoyum dizinə,
mən də
qayıtmışam…
Hardan
qayıtmışam,
hardaydım, ana?
Mən
niyə getmişdim, niyə qayıtdım?
Bəlkə
də yatmışdın, səni oyatdım,
Bəlkə
oyatmağa dəyməzdi, ana?!
-
Yatmağa dəyməzdi bəlkə, ay oğul…
- Bəlkə
qayıtmağa dəyməzdi, ana?!
- Getməyə
dəyməzdi bəlkə, ay oğul…
…Bütün
bu yolların sonunda nə var, -
bilirdinsə, ana,
Bütün
bu yollar
dolanıb-dolanıb axırda yenə
Sənin
yanına
gəlirdisə, ana,
Sən məni
yanından niyə buraxdın?!.
Təbii
ki, bu şeir mahiyyət etibarilə təkcə bir oğlun
ananın yanına qayıtması haqqında deyil, geniş mənada
“özünəqayıdış”ın ifadəsidir. Mənim
“Bir yağışlı nəğmə” kitabımla “Göy
üzü daş saxlamaz” kitabımdakı şeirləri
müqayisə edənlər hərdən deyirlər ki, sanki
bu kitabları iki fərqli şair yazıb. Əlbəttə,
bu belə deyil, o kitablar hər kisi eyni şairindi. Amma o kitablarda şeirə fərqli
yanaşma var. Mənim “Bir yağışlı nəğmə”
adlı ilk kitabım genişliyə hesablanmışdı. Yəni
dünyanı görmək-götürmək mənasında.
Gənclik elə bu deməkdir; bütün yollar sənin
qarşında açıqdı…
Amma ikinci kitabım “Göy
üzü daş saxlamaz” dərinliyə
hesablanmışdı. Onu da deyim ki, gəncliyimdə mən
çox asan yazırdım. Sonra yazmaq mənim
üçün çətinləşdi. Niyə çətinləşdi?
Əslində, cavanlıq şeirlərimdə də
az-çox istedad-filan öz yerində idi, amma sonra tale gəldi…
İkinci kitab artıq mənim tale kitabımdı. Yəni,
tale deyiləndə, söhbət təkcə bioqrafiyadan
getmir. Tale gələndən sonra isə sənin
yazdığın şeirlərin ağırlığı dəyişir
və ona görə, yazmaq da çətinləşir. Bir dəfə
rəhmətlik Vaqif Səmədoğlunun bir müsahibəsinə
qulaq asdım. Deyirdi ki, mən deyə bilmərəm o zaman məni
çap eləmirdilər, həqiqət budur ki, mən
özüm redaksiyalara şeir aparmırdım. Doğru
deyirdi. Mən özüm də elə olmuşam. Amma eyni
zamanda, ona görə şeir aparmırdıq ki, bilirdik
çap olunmayacaq! O şeirləri ki, biz yazırdıq, o
dövrdə onları çap etdirmək çox çətin
idi. Nəyə görə? Çünki o şeirlər
deyirdi ki, insanın halı pisdi. Hər şerin bir
informasiyası var da! Kodu var… Nədən yazırsansa-yaz, dəxli
yoxdu, şeir insanın bir halını ifadə eləyir. O
şeirlərin ifadə etdiyi hal da bu idi ki, insan yaşaya
bilmir, darıxır, havasızlıqdan boğulur. Odur ki, o
şeirlər mövzusundan asılı olmayaraq, havasına,
ruhuna görə çap oluna bilməzdi.
Ümumiyyətlə, Vaqif çox
azad bir şair idi, insanı Allaha yaxınlaşdıran bir
söz adamıydı. Onun şeirlərində Allaha arabir
etirazla bərabər çox böyük bir sevgi və
ümid də var. Eyni sözü özüm haqqında da deyə
bilərəm. Deyim ki, mənim gəncliyimdə ən
çox küsdüyüm adam atam olub. Amma bu dünyada ən
çox sevdiyim adam da atam idi. Mahiyyət etibarilə,
insanın ən böyük ərki də, sevgisi, incikliyi də
ən yaxınına, doğmasına qarşı olur. Bir
şerimdə yazdığım kimi; “İlahi, küssəm də,
səninəm yenə”. Əslində, bu mənim Allahdan yox,
özümdən küsməyimdi. İndi ki bu məqama gəldik,
mən heç vaxt dilimə gətirmədiyim bir şeyi demək
istəyirəm; cavanlıqda, həyatımın çox
çətin, ağır bir vaxtında, demirəm ki, qeybdən
nəsə bir səs eşitdim, yox, amma nədənsə,
birdən məndə belə bir düşüncə yarandı
ki, Allah məni sevir. Mən buna inandım və təskinlik
tapdım. Axı niyə də sevməsin? Düzü ha fikirləşdimsə
sevməmisinə bir səbəb tapa bilmədim. O zaman
cavanıydım, daha iddialı idim.
Düşünürdüm ki, əgər Allah mənə
şeir yazmaq istedadı, gücü veribsə, deməli,
doğrudan da məni sevir. Onu sevməyinlə bərabər,
onun da səni sevdiyini dərk edib buna inanırsansa, daha sənin
həyatında rast gəldiyin və rast gələcəyin
bütün çətinliklər, əzablar bir heçə
dönür. Ruhun rahatlanır. Özünü azad, sərbəst
hiss edirsən.
Bir dəfə
çox ağıllı bir təndiqçinin şeirlərimlə
bağlı bir yazısını oxumuşdum; məhəbbətlə
yazmışdı. Amma axırda təəssüflə qeyd
edirdi ki, deyəsən Ramiz Rövşən doğrudan da
Allaha inanır. Deməli, mənim Allaha inanmağım ona qəribə
gəlirdi, özünün inanmamağı isə yox… Bilirsiniz,
mahiyyət etibarilə Allah ən böyük sevgidi.
Bütün varlığın, kainatın nüvəsində
cəzb dayanır. Cəzb olmasa külli-aləm uçular,
dağılar, hərə bir səmtə gedər. Eləcə
də, mahiyyətində sevgi durmayan heç bir əsər əbədi
ola bilməz.
“Sevgi” demişkən, bu yaxınlarda
gözəl şairimiz Musa Yaqubun çox təsirli bir sevgi
şeirini oxudum. Qəribə orasıdı ki, bu şeiri 77
yaşlı bir şair yazmışdı. Özü də
neçə illərdi ki, qəbirdə yatan
ömür-gün yoldaşına, balalarının
anasına, nəvələrinin nənəsinə
yazmışdı. Oxuduqca qəhərləndiyim, hətta
oxumaq belə adamdan güc tələb eləyən bu
şeiri Musa Yaqub hansı gücün hesabına
yazmışdı? Məncə, öz böyük
istedadından da çox öz böyük sevgisinin
hesabına. Bir çox gözəl şeirlər kimi bu
şeirin məzmununu da öz sözlərimizlə
danışsaq, kifayət qədər adi bir mənzərə
alınar. Bu bahar öz xanımının qəbrini ziyarətə
gələn şair özü ilə gül gətirməyi
unutsa da, o qəbri dörd tərəfdən cücərib
torpaqdan baş qaldıran təzə yaz güllərinin əhatəsində
görür. Məzmun budur. Yəni, o şeirin ana dilimizdə
bizə danışdığı əhvalat bundan ibarətdir.
O şeirdə, qalan nə varsa, hamısı o güllərin,
çiçəklərin dilindədir.
Tək bənövşə bitib tək
yaxınında,
Mənə
deyəcəyin gizli sözündü-
Xırda
ləçəklərdə titrəyir səsin.
Atam da,
anam da yatır yanında,
Necə
danışaq ki, eşidilməsin?
Bu həzin
misralarda ənənəvi Azərbaycan ailəsinin kədərli
mənzərəsi qeyri-adi bir dəqiqliklə verilib. Görəsən,
qəbirdə yatan bu qadınla qəbir başında dayanan bu
kişi ömürlərində bircə dəfə də
olsa, ürəkdən danışmağa imkan
tapıblarmı? Nə qədər ki cavan idilər,
böyüklərdən utanırdılar. Sonra
oğul-uşaq sahibi oldular, uşaqlardan utandılar. İndi
biri qəbirdə yatır, yenə danışmağa
utanırlar. “Öz yaxınını özün kimi sev”. Bu məşhur
dini kəlam bu şeiri yazanda bəlkə heç Musanın
yadına da düşməyib. Amma onun bu şeiri insanın
ürəyində öz doğmalarına, yaxınlarına o
qədər sevgi, mərhəmət hissi oyadır ki...
Eyni hissləri
mənim ürəyimdə bizim nisbətən cavan və
çox istedadlı rejissorumuz Elçin Musaoğlunun keçən
il çəkdiyi “Nabat” filmi də oyatdı. Çox yüksək
peşəkarlıqla, bir qədər də panteist ruhda
çəkilmiş bu gözəl film əvvəldən
axıracan Allahın bütün yaratdıqlarına sevgiylə
doludu; müharibə vaxtı tərk olunmuş kənddə
unudulub qalan yaşlı qadına da, onun xəstə ərinə
də, torpağa, daşa, ağaca, inəyə, hətta
canavara da... Artıq bir çox məşhur beynəlxalq
kinofestivallarda iştirak edən, mükafatlar alan bu filmin
yüksək sənət əsəri olduğuna bütün
bunlarsız da mənim heç bir şübhəm yox idi.
Məncə, bizim bugünkü cavan
ədəbiyyatımızda məhz Elçinin filmindəki o
sevgi çatmır. Söhbət təkcə Allaha və onun
yaratdıqlarına sevgidən getmir. İnsanlar bəzən
özlərini sevə bilmirlər. Çünki insan
özünü sevməyə səbəb tapa bilmir. Və
özünü sevməyə səbəb tapa bilməyəndə
başlayır nə vaxtsa sevdiklərilə dalaşmağa.
Bu, kədərli bir məqamdı. Bu mənada, bəzi cavan qələm
sahiblərinin, belə deyək də,
davakarlığını başa düşürəm. Amma
davakarlığın da bir dövrü var. Bir şey də
var ki, ədəbiyyatımız da, dinimiz də deyir ki,
insanın ən böyük mübarizəsi özüylədi.
İnsan həmişə özü-özünü
ötüb keçməyə can atmalıdı, ömrü
boyu öyrətməkdən çox öyrənməyə
çalışmalıdı. Elə balıqqulaqları var
ki, bir damla yağışı içlərinə alıb
qapanırlar və öz içlərində o damladan mirvari
yetişdirirlər. Bizim bəzi cavan yazarlarımız da ədəbiyyat
haqqında bir damcı biliyə, təsəvvürə malik olan
kimi beyinlərini qapayırlar. Amma hər
balıqqulağının içindəki damladan mirvari
yetişmir axı.
Ancaq ağıllı, bilikli
cavanlarımızın da bəzən başqa
yaradıcılıq problemləri ortaya çıxır. Mən
bunun adına Qriboyedovun sözü ilə “ağıldan bəla”
deyərdim. Keçən il jurnalların birində bir cavan
şairin müsahibəsini və şeirlərini oxudum.
Müsbət tərəfi budur ki, maraqlı düşünməyi
bacarır. Amma müsahibədəki cümlələrlə
şeirlərdəki cümlələr arasında elə bir
ciddi fərq görmədim. Sadəcə, müsahibədə
cümlələr yan-yana yazılmışdı, şeirlərdə
alt-alta. Cümlə ayrı şeydi, misra ayrı. O şeirlərdəki
cümlələrdə maraqlı təşbehlərə, bənzətmələrə
də rast gəlmək mümkün idi. Amma təəssüf
ki, ağıldan gələn o soyuq cümlələri misraya
çevirəcək poetik ruh, daxili enerji yox idi. O şeirlərdə
sözlərin poetikdən daha çox riyazi, məntiqi
kombinasiyaları vardı. Əlbəttə, kimlərəsə
mücərrəd görünən “poetik ruh” söhbətini
qırağa qoyub, şeirə müxtəlif sözlərin
kombinasiyası kimi də baxmaq olar. Amma əsl şeirdə
sözlərin bu kombinasiyaları adi məntiqə sığmayan
gözlənilməz nəticələr alır. Məsələn,
bir neçə sözü götürək: “axşam,
ağac, silkələmək, quş, qanad, yorulmaq, qonmaq”. Mən
inanmıram ki, kimsə bu yeddi sözdən Ələkbər
Salahzadənin “Axşam” şerindəki bu kombinasiyanı qura
bilər:
Qanadlara
qondu axşam,
Yordu,
yordu quşları.
Yarpaqlara
qondu axşam,
Silkələyin
ağacları.
Bu
şeiri Ələkbər 60-cı illərdə yazıb.
İndi haqq dünyasında olan bu gözəl şairimiz, təəssüf
ki, o qədər də populyar deyil. Və görünür,
bunda Ələkbərin öz günahı da var.
Çünki şeirlərində öz ağlının, təxəyyülünün
qanadlarını geniş açmağı bacaran bu şair
öz hisslərini, duyğularını həmişə bir
az cilovlamağa çalışırdı. Yəqin bu da onun bir insan kimi hədsiz
utancaqlığından, əxlaqından, tərbiyəsindən
irəli gəlirdi. Puşkinin məşhur “poeziya əxlaqdan
ucadır” fikri Ələkbərə yadıydı. “Ələkbər
sözün yaxşı mənasında şeiri qurur”. Deyəsən,
bu fikri haçansa Anar demişdi. Özü də, düz
demişdi. Mən bizim cavan şairlərə Ələkbər
Salahzadəni diqqətlə oxumağı məsləhət
görərdim. Belə demək mümkünsə, ən
azı şeirin arxitekturasını, memarlığını
öyrənmək üçün. Dediyim kimi, Ələkbər
çox təvazökar, iddiasız adamıydı, şeirləri
də özünə oxşayırdı. “İddiasız
şairiydi” demirəm, çünki iddiasız şair yoxdu. Nəsimidən,
Füzulidən bugünəcən bu qədər şairi olan
ölkədə şairlik həvəsinə düşmək
özü artıq iddiadı. Söhbətimin bu yerində yenə
Vaqifə qayıdıram. Çünki bizim poeziyamızda
Vaqifin şeirləri qədər iddiasız şeir tapmaq
çox çətindir. Bu şeirlər heç oxucuya da demir
ki, oxu məni. Oxucu özü bilər. Nədir Vaqifin
başqa şairlərdən fərqi? Vaqif çox zərif,
xırda, necə deyərlər, gözəgörünməz,
ələgəlməz duyğuların böyük şairi
idi. Cürbəcür detalları, xırdalıqları
görə, tuta və şeirə çevirə bilməyin
ustasıydı. Xüsusən, cavanlıqda bəzən aylarla
özünə qapanıb tərki-dünya həyatı
yaşasa da, ürəyi, gözü və ağlı həmişə
dünyaya açığıydı. Ümumiyyətlə,
bizim poeziyamız 60-cı illərdə çox
gözüaçıq idi; hətta ən mücərrəd
şeirlər də məişət detallarıyla, həyatı
müşahidələrlə dolu idi. Bu baxımdan, Vaqifin
cavanlıq şeirlərindəki predmetləri saysaq, telefondan,
maqnitofondan ququşqayadək uzun bir siyahı alınar.
Dediyim
kimi, yetmişinci illərdə poeziyamız dəyişməyə,
hər şeyin görüntüsündən daha çox
gizli tərəflərinə, alt qatına, mahiyyətinə varmağa
başladı. Və qəribədi ki, şeirimiz dərinə,
gizlinə vardıqca oxucu üçün daha açıq
olmağa başladı, birmənalılıqdan
çıxıb çoxmənalılıq qazandı.
Bir dəfə mənə qəribə
bir kaset göstərdilər; o tayda, Bəzz qalasına
yürüş edən bir dəstə cavan bir ocaq
başında dövrə vurub mənim “İlan balası”
şeirimi əzbərdən deyirdilər. Birdən mənə
aydın oldu ki, bu şeir həm də azadlıq
haqqındadır. Çünki həmin anda o adamlar “İlan
balası” şeirinə öz məzmunlarını gətirmişdilər.
Məncə, bizim yazıb çap etdirdiyimiz hər bir
şeir, əgər doğrudan da şeirdisə, beləcə,
müəllifdən ayrı, oxucularla birgə öz taleyini
yaşayır. O şeirlərin hansısa bizdən əvvəl,
hansısa bizdən sonra öləcək.
Dediyim kimi, cavanlıqda şeir yazmaq
mənim üçün adi şey idi. Bəzən gündə
bir neçə şeir yazırdım. Amma artıq çox
illərdi ki, hər dəfə şeir yazmağım ən
azı mənim özüm üçün hadisədi. Hadisələr
də cürbəcür olur. Pisi, yaxşısı, bədbəxti,
xoşbəxti var. İndiyəcən yazdığım
yüzlərcə şeri başıma gələn hadisələr
saysaq, bu qədər hadisədən sağ-salamat
qurtardığıma görə öz şair taleyimə
ancaq təşəkkür eləyə bilərəm.
Bizim Yol.- 2017.- 2 dekabr.- S.15.