Musanı dağlara çəkən nəydisə
Məni də qürbətə o
çəkəcəkdi…
…Otağımda bu neçə qürbət ilində mənə yoldaşlıq və sirdaşlıq edən Allahın solunda da ətrini itirməyən gülləri… bir də kiçik masanın üzərində mənimçün dünyanın ən ülvi varlıqları - anamla bacımın şəkilləridir… Bəlkə yetim ola-ola mən ona görə ürəksiz və yetim böyümədim ki, yetimliyimi mənə hiss etdirməyəcək dünyanı dolduran ana və bacı sevgisi vardı. Anamı vaxtsız itirdikdən sonra yaxşı ki, məni bu dünyada yaşadacaq bacım və onun, dünyanın harasında olursa-olum, məni qoruya biləcək bacı sevgisi qalırdı… Hələ uşaqlıq zamanlarında bacımın yaşadığı dağ kəndinə gedəndə göyrüş, söyüd ağacları, itburnu kollarının arasıyla uzanan yolda bir də görərdim qarşıma sinəsinə döyə-döyə bacım çıxdı. Məəttəl qalardım. Gəlişimi hardan bilmişdi? Onda indiki kimi deyildi ki, hər cibdə bir telefon olaydı.
- Bıy, bacın sən gələn yollara qurban olsun, ay qardaş, belə xoş gəlirsən!
Heyrətimi gizlətməzdim:
- Azz, hardan bilirdin gələcəyimi?
- Bıy, dərdin ürəyimə, əyə, bə savaxdan bəri ağzı yanmış saxsağanlar özlərini boşunamı yiyib-tökür… Dünən, sırağagün niyə eləmirdilər bə. Gözüm aran yollarında qalmışdı, bilirdim ki, harda olsan indicə gəlib çıxacaqsan. Bıy gələn yollarına belə mən bacın qurban olsun, a kişi qırığı…
Bacımgilin evlərinə çatar-çatmaz qonum-qonşu qadın və qızları tökülüşüb gözaydınlığına gələrdilər:
- Ay qız, gözlərin aydın olsun, qoy bir baxaq görək sənin qardaşın nə matahdır ki, onun yolunda gecə-gündüz dilin duada, ayağın sudadır?
Bacımın cavabı gecikməzdi:
- Onu verən Allaha qurban olum,
a qızlar, o mənim tək qardaşımdı. Allah sizin də
bir qardaşınızı min bir ova eləsin, hələ
qoyun bir azca qabırğası qalxsın, bir görün necə
kişi olacaq… Və bulaqlar
başında sular üstündə ay qaranlıq gecələrdə
Allaha boşunamı dualar eliyirəm, bax, görərsiniz.
Yan otaqda olsam da, bütün
bunların hamısını eşidirdim və bəlkə də
sonarkı az-çox uğurlarım da elə içimə
toxum səpilən bu bacı alqışlarından göyərəcəkdi…
Vəzifə pillələri
ilə qalxıb-endikcə bacı alqışlarının
ardı-arası kəsilmədi və harada olursam-olum, sahil dəniz
dalğasını hiss edər kimi bacı dualarının mənimlə
olduğunu hər zaman hiss elədim…
Doğma adamların son nəfəsinə
çata bilmədiyim qürbət günlərinin birindəcə
Bakıdan gələn telefon zəngi belimi qırdı:
"Durma gəl, ağır xəstədir".
Və… gedib eşidəcəkdim
ki, son nəfəsində başının üstündə
dayanan qızının:
- Ana, nə istəyirsən,
de, yerinə yetirim, sözünə:
- Məhəmmədi, - deyib
adıma can veribmiş mənim dili dualı bacım.
Onda mənə
elə gəldi ki, artıq bacımın ölümü ilə
mənim də sanılı günlərim qalıb. Özümə
bunu çoxdan inandırmışam ki, insanı əcəli
öldürmür, insan onu könüldən sevənlərin
bitdiyi yerdə ölür. Dünyanın sevgi ilə,
özü də insan sevgisi ilə ayaqda
qaldığını mən anamla, bacımın
timsalında gördüm…
…Bu gün də mənim
anamla bacımla, otağımdakı güllərimlə
danışan günümdür. Yenə onlara
baxıb fikrə dalmışdım ki, birdəncə
bacımın şəkli masanın üstündən
şaqqıltı ilə yerə düşdü. Elə bil içim parçalandı. Şəkli yerdən qaldırdım, qəmli-qəmli
üzümə baxırdı, sanki indicə
ağlayacaqdı. Sağlığında çəkilən
şəkillərə insan öldükdən sonra
ölüm ifadəsinin çökdüyünü ilk dəfə
indi hiss elədim. Şəkli yerinə qoymuşdum, amma mən
yerimdə dura bilmirdim…
Məni unutmazsan o dünyada da…
Bacım Gülyazın əziz xatirəsinə
Yuvası saxlayar quşu
budaqda,
Boş qalan
yuvanı su aldı, bacım.
Mənimki aranda, səninki
dağda,
Niyə
yurdlarımız boş qaldı, bacım?!
Tale üzümüzə
gülmədi nəsə,
Sərsək,
örkənində durmaz darımız.
Atamız getmişdi gedərgəlməzə,
Vurub ona çəkdi
övladlarımız.
Qəhrini çəkməzdim
qarlı qışların,
Neçəki
dilinin duası vardı.
Bulaqlar başında
yalvarışların
Vətəndən
qürbətdə gəlib çatardı.
Ölüm mələyinin
bağrı daş olub
Həsrət əlləriylə
ayırdı bizi.
Nə belə sevilən bir
qardaş olub,
Nə belə tükənməz
bacı sevgisi…
Arasam, sevgini yox ki, heç
yanda,
Daha bir kimsəyə
çatmaz ki, ərkim.
Nə dağda
qalıbdı, nə də aranda,
Başıma
haranın daşını töküm?
Çəkilə-çəkilə
dərd azalarsa,
Çəkim, qürbət
adlı qərib adada…
Deyirəm kiməsə o
dünya varsa,
Məni unutmazsan o dünyada
da…
Sən getdin, əllərim
qaldı əllərdə
Dərddən
bir tərəfə yol yox ki, qaçım.
Məni bunnan sonra qürbət
ellərdə
Kimin
alqışları qorusun, bacım?
Gələcək…
Yollarda yorulan arxada qalar,
Amma
inadından dönməz yoxuşlar.
Yumurta qabığı yuvada
qalar
Çıxıb gələcəyə
uçanda quşlar…
Bizə gün doğursa
sabaha yaxın,
Eşqin
anasımı deyək gecəyə.
Külü keçmişlərə
qoşar ocağın,
Tüstüsü "gəl"
deyən bir gələcəyə…
Yaz gəlib keçmişin
yadına salar
Gizli sevgisini
torpaqla dənin.
Salxım çiçəkləri
budaqda qalar
Ətri gələcəyə
uçar iydənin.
Gecəmi öyrənək
girib yuxudan
Gündüz
bu sualın cavabı yoxmu?
Buxarmı daşlanır
qaynayan
Bədəndən
göylərə ya da bir ruhmu?
Nə var deyiləcək
xoş sözdən şirin
Dünəni nə
idi, sabahı nədir?
Tək bircə misrası
qalan şairin
Əli gələcəyin ətəyindədir…
Arının mənzili gələcəkdisə,
Keçmişi
gözləri dolan pətəkdi.
Musanı dağlara çəkən
nəydisə
Məni də qürbətə
o çəkəcəkdi…
Sular çağlamada gələcək
deyə,
Gələcək
eşqiylə göyərmədə dən.
Çıxdınmı,
dönməyə yol yox geriyə,
Bağışla, yumurta
qabığı, vətən…
Cavablı, cavabsız suallar
- Bir yaşım, harda
qaldın?
- Yetim qaldığın yerdə.
- Göz yaşım, harda
qaldın?
- Kirpik
çaldığın yerdə…
- On yaşım, harda
qaldın?
- Dərdə
daldığın yerdə.
- Bəs sən, on doqquz
yaşım?
- Aşıq olduğun yerdə.
- Bəs sən, 35
yaşım?
- Yaşa dolduğun yerdə.
- Ümidim, harda qaldın?
- Allah dediyin yerdə.
-
İnamım, harda qaldın?
- Haram yediyin yerdə…
- Hardasan qəbir qazan?
- Doğulmadığın
yerdə…
- Hardasan, yazı yazan?
- Sən olmadığın
yerdə.
Kimsə dediyinə inanmır, amma…
Qürbətdə
"sevgili yarım", vətəndi,
Yuxumu qaçırıb, qəlbimə
daman.
Vətən,
Qarabağsız yarıvətəndi,
Mən də
ki, vətənsiz yarımadamam.
Baxıram şöləsi səngiyən
şama
Arzular tükənir,
umudlar bitir.
Vətən, torpağına
dən səpir, amma,
Yerindən ya
yalan, ya şüar bitir.
Sorduğun sorunun
uzaqlardakı
Cavabı
gözünün yaşında gələr.
"Ana" yox, "vətən"
yox bir diyarda ki
"Yox" sözü hər
şeyin başında gələr..
Əyninə geydiyi şeytan
köynəyi,
Gəl, belə
dövranın halına yanma.
Hamı nəsə deyir, nəsə
söyləyir,
Kimsə dediyinə
inanmır, amma…
Gül
İtən gəncliyinin nəydi
günahı,
Yadına
düşdükcə ağlı qarışır.
Körpə bir
çiçəyi dərdi ki, - baxım,
Qocalan əlimə necə
yaraşır…
Demə ruhu varmış
bağça-bağın da,
Baxdı ki, əl
gülə, gül ələ yaddı.
Tikan da gül idi pöhrə
çağında,
Qarıyan
çağında əlinə batdı…
Eləcə boylanıb
baxırdı gendən,
Ağlını
çaşdıran nə mənzərəydi…
Bilirsən nə keçir
gülün içindən:
Kaş məni gül kimi əllər
dərəydi…
Dəydi qulağına ilahi
bir səs, -
İşin
xeyrinəmi tək gələn səbir?
Qocalan canını torpaq
götürməz,
Köhnə bir bədəni
neyləyər qəbir…
Mən sənin yadına düşən deyiləm…
Bulud var, əlində bir bəhanə
var,
Bahar buxarlanar
baxdığın yerdə…
Neynim, ürək adlı bir
viranə var,
Sən mənim yadımdan
çıxdığın yerdə…
Yağmura dönəcək
buludlar yəqin,
Könlümün
gözündən yağıb gedərsən.
Getməyə bir ayrı yerin
var yəqin,
Sən mənim yadımdan
çıxıb gedərsən…
Ərəfə yeriyimiş
qərib ürəyin,
Gözləyə-gözləyə
oldu gün axşam.
Mən sənin yadından
çıxırdım yəqin,
Sən mənim yadıma
düşdüyün axşam…
Çöküb dərələrin
canına nisgil,
Dağların
başına duman olub qəm.
Onsuz da yaddaşın yurd
yeri deyil,
Mən sənin yadına
düşən deyiləm..
Arzunun bitdiyi yerdəsən yəqin…
Yeni bir qurbana daha yox
güman,
Mən ki,
ümidimi çoxdan kəsmişəm.
Ömrün qürubunda səndən
yox ki, mən
Gedib
barışdığın çağdan küsmüşəm…
Ümidə açılan
yaz yarpağının
Bahardan
payıza mənzili qardı.
Özündən sordunmu
cavan çağının
Qocalan çağımda nə
işi vardı…
Qanadı qırılan xəyallar
ki, var,
Gedib harda olsan
tapardı səni.
Mənim
görüşümə tələsən yollar
Kimin
görüşünə apardı səni?
İndi bir dodaqda yüz
çeşid yalan,
Bir də ha
söyləyim nə əldən gələr?
Varsa qabığını dəyişən
ilan,
Rəngini dəyişən
bir kərtənkələ…
Sən getdin, gedəli
artdı qubarım,
Bir şey
söyləmisən dərdə sən yəqin.
Hardasan, mən səni harda
axtarım,
Arzunun bitdiyi yerdəsən yəqin!
Don
Dan üzü açılan
qönçələrdimi,
Ya elə
içindən gecə açılır?
Açardım içimdə
donan dərdimi
Bilsəm yerin
donu necə açılır.
Yenidən mən deyən bir
bahar olsa
Donan
arzularım sıyrılsa qəmdən.
Sinəmi göynədən
dərd buxar olsa,
Tüstüsü, dumanı
çıxsa təpəmdən…
Başqa bir günəşdi
doğan günəş ki,
Çıxarsa,
keçmişdən gələcək çıxar…
Qoca bədənimdə
cavanlıq eşqi,
Çürüyən
ağacdan göbələk çıxar.
Payızın yelləri bəhanə imiş…
Bəlkə qönçəsindən
çıxmazdı çiçək,
Aldanıb səhərin
yelinə gəldi.
"Əlvida" deməyi
bacardı, demək,
Qəlbindən keçənlər
dilinə gəldi…
Çiçəkdən-çiçəyə
gedib-gələndi,
Həyat fəlsəfəsi
- "bəyən, at" sözü.
Onun misalında qafiyələndi
Qadın bədəniylə
"xəyanət" sözü.
Bilərsən qəlbindən
gəlib keçəni,
Elə ki,
saçının rəngi dəyişər.
Əvvəlcə bədəni
dəyişər səni
Sonra da telefon zəngi
dəyişər.
Əzəldən kül
altda qalan közüydü,
Sona
saxlamışdı ürək sözünü.
Əvvəl
qadınlığın mələk üzüydü,
Sonra da göstərdi
şeytan üzünü…
Təzədən bir fürsət
düşsə əlinə,
Edən etdiyini
daha bəd eylər.
Qoşulub payızın xəzan
yelinə
Yarpaqlar bahara xəyanət
eylər.
Arzusu oğurluq bir
görüşdüsə,
Əlinə
düşəcək ilk fürsət yetər.
Hardansa ağlına bir
şey düşdüsə
Bədəni ardınca qul
olub gedər…
Payız hesabımı
keçmiş anların
Bahar tapdığını
itirmiş demək…
Önü "sədaqətlə"
başlaynaların,
Sonu xəyanətlə
bitirmiş demək.
Bilmədik, hər dərdin
dərmanı vaxtmış,
Yanıb-yaxılmalar daha nə
imiş…
Onsuz da o güllər
soluxacaqmış,
Payızın yelləri bəhanə
imiş…
Ömür misalını yelə çək daha
Ayrıldıq! Tükəndi
ümid yeri də,
Ömür
misalını yelə çək daha.
İrəli deyilən
qaldı geridə
Öləcək yeridi, gələcək
daha…
Ölüm sabahına söküləndə dan,
Vaxt sənə
bir şeylər dedimi keçdi?
Aramız
açıldı. Bu aralıqdan,
Şeytanmı
sivişdi, kədimi keçdi?
Qürbətə düşənlər
unudularkən
Qara
günümüzə bəyaz geyən var.
Arada bu qədər məsafə
varkən,
Bizə araları yoxdu deyən
var…
Gedib özgəsindən
soruşma vaxtı,
Solan çiçəkləri
dolan bar bilər.
Eşqin
çıxış yolu niyə çıxaqdı,
Girib aramızı vuranlar bilər…
Boşuna
düşdüyün nə həvəs idi,
Peşinə
düşdüyün nə köçdü belə?!
Bizim aramızdan su keçməz
idi,
Bizim
aramızdan nə keçdi belə?!
Necəsən
Necəsən, yaz sovuşa,
Bir də geri
dönməyə.
Gəzib bir yer tapmayasan
Ölən eşqi gömməyə…
Yaz yerinə payızı
Gəzməyi
öyrənəsən.
Könlünə daş
bağlayıb
Dözməyi
öyrənəsən.
fələk kəsə ruzunu,
Dil qala, damaq
qala.
Sonra ömrün uzunu
Qışda yaşamaq qala…
Qalar…
Ruhun bir şey xatırlasa,
Səslən,
səs varsa, səda var.
Gəlməyə bu dünya
varsa,
Getməyə
o dünya da var.
Əbədiyaşar qədərəm,
Neçə
yol gəlib-gedərəm.
Həyatı alıb gedərəm,
Ölüm, bu
dünyada qalar.
Çalışdım bir
quru ada,
Bir kimsə
salmasın yada.
Salsanız, gözüm
arxada,
Əlim, bu
dünyada qalar.
O dünya deyilən nəsə,
Yollar hər
yoldan kəsə.
Gedim - xoşuma gəlməsə,
Gəlim bu
dünyada qalım.
Çanaqqala
26.04.2010
Məni bu yaşımda atmağa nə var…
Məni
uşaqlığım atıb gedibdir,
Gəncliyim dərdimdən
batıb gedibdi.
Hər gedən
başımı qatıb gedibdi,
Varsa, baxt deyilən
yatıb gedibdir.
Daha atılmağa öyrəncəliyəm,
Ucuz satılmağa öyrəncəliyəm…
Daha
atılmağa yerim qalmadı.
Ucuz
satılmağa yerim qalmadı.
Məni bu yaşımda
atmağa nə var,
Keçi qiymətinə
satmağa nə var.
Sənin də atılan
daşın gələcək,
Üstünə
dərd adlı qoşun gələcək.
Başıma gələnlər
başına gəlsə,
Baxırıq hansından
xoşun gələcək…
fürsət əlindəykən unut, at
məni,
Səni aldatmadım, sən
aldat məni…
17.04.2010
Yağış səsi
Yağ, səsinə qurban
olum,
Bu nə
vaxtın yağmağı?
Mənə qalsa
yatasıydım,
Oyandır mən
axmağı…
İliyimə işləmədə
Çıxardığın
nə bu səs?..
Əl uzatsan, ələ gəlməz,
Dönüb
baxsan, görünməz.
Axşam-axşam ətrafına
Yığıb
dostu, tanışı.
Göydən yerə gətirdiyin
Nağıldanmı
danışdın?
Öz dilində
pıçır-pıçır
Söylədiyin kəlmələr
Mənasını bilməsəm
də
Qulağıma xoş gələr…
Pıçır-pıçır
pıçıltılar
Yoxsa Tanrı
sözümü?
Pəncərəmə
işlədiyin
Mələklərin
üzümü…
Yağ, səsinə qulaq
asım,
Yağ,
Allahı sevərsən.
Bəlkə elə yetmiş
ildi
Gözlədiyim xəbərsən…
Çanaqqala
06.01.2009
Məmməd İsmayıl
Ədəbiyyat qəzeti.- 2010.- 25 iyun.- S.3.