Xatirələr dil açanda...

Həyatdan vaxtsız getsə də çağdaş Azərbaycan poeziyasında dərin iz qoymuş, yeni bir mərhələyə yol açmış istedadlı şair Əli Kərim haqqında onun həyat yoldaşı Elza xanım “Nə xoşbəxt imişəm” kitabında unudulmaz duyğularla söz açır. Həmin kitabdan bir parçanı oxuculara təqdim edirik.

...50-ci illərdə Yazıçılar İttifaqının təşkil etdiyi gənclər poeziyası günlərində Əli də şeirlərini oxumuş və şeirləri bəyənilmişdir. Növbəti tədris ilində Əli bir neçə yaradıcı gənclə birlikdə Yazıçılar İttifaqının xətti ilə Moskvaya, Ədəbiyyat İnstitutuna təhsil almaq üçün yollanır. Təhsil rus dilində olduğu üçün gənclər bir kurs aşağıda oxumalı olurlar. Dostları danışırdı ki, Əli ən tələbkar müəllimlərdən də əla qiymət alardı. Bu münasibətlə yığışıb ona qonaqlıq da verərmişlər. Əli mənə demişdi ki, Moskvada insitutda oxuyarkən, bir gün tələbələrin böyük türk şairi Nazim Hkmətlə görüşü keçirilir. Əli də şairə şeir həsr edir. Şeri şagird dəftəri vərəqəsinə, o zamanlar çox işlənən kimyəvi karandaşla yazıbmış. Növbə Əliyə çatanda şeri oxuyur. Böyük Nazim şeri bəyənir və onu Əlidən alır. Əli də yeganə nüsxəni şairə verir. Hələ də həmin şeirdən xəbərimiz yoxdur. Yəqin ki, Nazim Hikmətin arxivindədir. Bəlkə də. Bir dəfə Əliyə dedim ki, şeir yadındadırsa kağıza köçür, oxuyum. Çox maraqlanırdım, oxumaq istəyirdim. Əli mənə dedi ki, şeir yadımda yaxşı qalmayıb. Yazası olsam, başqa şeir alınacaq, əvvəlki olmayacaq. Əvvəlki şerim yaxşı idi. Nazim Hikmətin xoşuna gəlmişdisə, Əli bəyənmişdisə, o şeri tapmaq məncə, çox yaxşı olardı.

...Əli Moskvada institutun son kursunda oxuyurmuş. May ayı imiş. Dövlət imtahanları verirmiş. O günlərdə atası Göyçayda sətəlcəm xəstəliyindən yatırmış. Vəziyyəti pisləşincə sayaqlayaraq oğlunun adını çəkirmiş. Sonra da özünə gələndə deyirmiş ki, mane olmayaq, qoy imtahanlarını versin. Bacısı özü qərara alır ki, Moskvaya teleqram göndərsin, Əlini Göyçaya çağırsın. O, teleqramı göndərir də. Moskvada teleqramı şair Cabir Novruza verirlər ki, Əliyə çatdırsın. Teleqramı oxuyan Cabir voleybol meydançasına yollanır, Əli orada voleybol oynayırmış. Əlini bir-iki dəfə səsləsə də, Əli deyir ki, gələrəm. Cabir də qərara alır ki, imtahanlarını qurtarmasına az qalıb, qoy Əliyə hələ bir söz deməyim. Tezliklə dövlət imtahanları da qurtarır. Dostlarından biri, səhv etmirəmsə, şair Hüseyn Arif Əliyə təklif edir ki, gəl təyyarəyə bilet alaq, mən də səninlə sizə, Göyçaya qonaq gedəcəyəm. Və birlikdə Göyçaya gəlirlər. Yalnız evə çatanda Əli atasının rəhmətə getdiyini başa düşür. Təbii ki, atasını qeyri-adi məhəbbətlə sevən oğlu üçün ağır itki idi. Ömrü boyu bu yanğını Əli qəlbində daşıdı.

…Moskvada Tələbə və Gənclərin 6-cı Beynəlxalq festivalında Əlinin "İlk simfoniya" poeması 2-ci mükafat almışdı. Bütün mətbuat gənc şairdən danışırdı. Özü də orta boylu, yaraşıqlı idi. O dövrdə dəbdə olan Hind filmindəki Rac Kapura oxşayırdı. Bir gün atamın tanışı şair İlyas Tapdıq bizə gəldi, radiodan sifariş edilmiş bir biologiya mövzulu mətni tərcümə etmək üçün məndən köməklik istədi. Tərcümə prosesində bir sözün tərcüməsini bilmədim. İlyas müəllim təklif etdi ki, qoy bir dostuma zəng edim soruşum. Zəng etdi, xəttin o başındakı adam da bilmədi, çünki bioloji termin idi. Sözü dostuna aydın demək üçün İlyas telefonu mənə verdi. O adam mənə söylədi ki, telefon nömrəsini verin, sözün tərcüməsini öyrənib deyərəm. O adam Əli imiş. Əli bilirdi ki, bizə zəng edir. Və bizim tanışlığımız başladı. Başladı bizə arabir zəng etməyə, vaxt keçdikcə gördüm ki, Əli ağıllı, təvazökar, tərbiyəli bir insandır.

...Əlinin 38 illik ömründə bir iş yeri, bir vəzifəsi olmuşdur. "Azərbaycan" jurnalında ədəbi işçi. Bir neçə il ərzində işlədiyi şöbədə müdiri şair Böyükağa Qasımzadə olmuşdur. Əli mənə onun haqqında söhbətlər edərdi. Aralarında isti böyük-kiçik münasibətləri var idi. Böyükağa müəllim qəfil dünyasını dəyişəndən sonra Əli özünə gəlmirdi. Hətta mənə dedi ki, bir nəfər zəng etmişdi ki, mən Böyükağa müəllimin qohumuyam, uzaqdan gəlmişəm. Əli ona bir söz deyə bilməmişdi, demişdi ki, Böyükağa müəllim isə gəlməyibdir.

Əlini tanıyanlar təsdiq edər ki, son dərəcədə təvazökar insan kimi onda nə paxıllıq, nə də qısqanclıq hissi olmuşdur.

...Əli özü kasıb ailədə böyümüşdü. O illərdə uşaq oyuncaqları o qədər də bol olmazdı. Mənim yadımdadır ki, müharibə illərində düymədən, ağac parçasından, kətan parçadan özümüzə gəlincik düzəldərdik. Əli qonorar alan kimi balalarının yaşlarına uyğun, əksər vaxtda da bahalı oyuncaqlar alardı. Bir dəfə uşaqların ikisinə də ayrı-ayrılıqda velosiped və minib sürmələri üçün iri maşın aldı. Mən də hirsləndim ki, Əli, hərəsindən birini alsaydın nə olardı ki? Bir belə pul verirsən, saxlamağa yer də yoxdur. Əli astaca mənə söylədi ki, mən oyuncaq görmədim, qoy balalarım gözləri doyunca görsünlər.

Ədəbiyyat qəzeti.- 2011.- 8 aprel.- S.5.