Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı olan TÜRKSOY türk dünyasının ölməz şəxsiyyətlərinin mədəni irsinin yaşadılması ənənəsinə sadiq qalaraq 2011-ci ili böyük tatar şairi Qabdulla Tukay ili (26.4.1886-15.4.1913) elan etmişdir.

  

 

Acı təcrübənin səsi

 

Bəzən bir insana ürəyim qızır,

Gizlədə bilmirəm heç bir sirrimi.

Görür göz yaşımı, can təlaşımı,

Növ-növ kədərimi, hər kəsirimi.

 

Ona bəlli olur varım-yoxum da,

Acı qayğılarım, şirin yuxum da.

Yüksəlir gözümdə dost sifətilə,

Eşqi, məhəbbəti, sədaqətilə.

 

Bu dəm bir səs gəlir bilmirəm hardan:

İnanma!

Gördüyün yalandır, yalan!

Sən onun üzünü görürsən ancaq,

Çevir, tərsinə bax, avandına bax.

 

Xoş sifət göstərir

Uyursan sən ,

Bəlkə ilan yatıb dərinliyində.

Bəlkə öz könlündür dumanı yaran,

Onun zülmətini işıqlandıran?

 

Kim bilir, bəlkə sənin göz yaşın

Yudu, pak elədi napak yoldaşı.

Bəlkə cismi sağlam, məğzi yaradır,

Köynəyi ağappaq, qəlbi qaradır.

 

Bu gün addımlayır qolu qolunda,

Sabah sədd olacaq bəlkə yolunda.

Səs gələn tərəfə dönürəm naçar:

- Kimindir görəsən bu pıçıltılar?

 

Cavab ver, ey səda, hardan gəlirsən,

De görüm, şeytanmı, ya mələkmisən?

Könlüm cavab verir: incimə əbəs,

Acı təcrübənin səsidir bu səs.

1910

 

 

Könül

 

Yan, səməndər tək həmişə yan,

könül, odlan, könül!

Ülvidir hər qüvvədən haqq axtaran

insan, könül!

 

umar məndən bu aləm!

Göz, könül nemətləri,

Bar gətir, güllər bitir qanınla sən,

bağban könül!

 

günə sövq et məni, dağlar kimi hər

cövrə döz!

Ey bu çərxin dürlü-dürlü zülmünə

qurban könül.

 

Sönmüş olsam, ölmüşəm, od vur mənə,

yandır məni,

Ey bataqlıqlar içində saf qalan

mərcan könül.

 

Bunca ülvi məqsədə bir ömrü qurban

vermək az

Ən böyük niyyətlərə meydan könül,

ümman könül!

 

Uçmaq istərsənmi? !

Yerlər mənim, göylər sənin,

Yerdə səbrim qalmamış.

Dünya - qəfəs, tərlan könül!

 

Sən çıxarsan hər fəlakətdən,

Sənin əzmin böyük.

Yolunu dağlarmı kəsmiş?

Dağ yıxan vulkan könül.

 

Hifz elə köksündəki

gövhər kimi insanlığı,

Döz bu yolda dərdlərə,

möhnətlərə qatlan, könül.

 

 

Qabdulla Tukay

 

Çevirəni: Xəlil Rza Ulutürk

 

Ədəbiyyat qəzeti.- 2011.- 4 fevral.- S.1.