Ənvər Nəzərlinin
İrəvan səfəri
1960-cı illərin
ortalarında təcrübə
mübadiləsi məqsədilə
Ənvər Nəzərli
İrəvana gedir. Ermənistan
KP MK-nın xarici əlaqələr şöbəsinin
müdiri Mansaryan onu qarşılayıb
"Armeniya" mehmanxanasına
gətirib lüks nömrədə yerləşdirir.
Gecə saat on bir radələrində
növbətçi gəlib
onu başqa nömrəyə köçürür.
Səbəbini də belə
izah edir ki, otağın pəncərələri təsərrüfat
həyətinə baxdığı
üçün səs-küylüdür.
Ə.Nəzərli imtina
edəndə növbətçi
təkidlə deyir:
- Sən öz millətinə sadiq əsl erməni olduğun üçün daha yaxşı nömrədə
qalmalısan.
Bu nəticəyə nədən gəldiyini soruşanda növbətçi
Ə.Nəzərliyə izah
edir:
- Əzizim, Bakı kimi böyük şəhərdə
"Yerevan" küçəsində yaşayırsan, familiyan da Nazaryandır.
Ə.Nəzərli savadsız erməninin
Nəzərlini Nazaryan
kimi oxumasını bildiyindən özünü
o yerə qoymur. Ezamiyyət vaxtı bitir. Mehmanxana növbətçisi
olan həmin erməni Mansaryanın yanında "soydaşına"
mehribanlıq göstərərək
deyir:
- Yoldaş Nazaryan, nə zaman Yerevana gəlsəniz, həmin nömrə sizinkidir. Bütün ermənilər
sizin kimi olmalıdır…
Mansaryan növbətçini tərs-tərs süzür. Ə.Nəzərli isə
istehza ilə gülümsəyərək təşəkkür
edib deyir:
- Soyadım Nazaryan deyil, Nəzərlidir. Özüm də
azərbaycanlının xalisindənəm.
Mansaryan əməlli-başlı pərt olmuşdu. Necə də olmasın? İki gün öncə buna oxşar hadisə baş vermişdi. Onu Matenadarana aparmışdılar.
Orada olan şüşə altındakı
fars, ərəb
və Azərbaycan dillərində olan nadir əlyazmalarını qədim
erməni kitabları kimi Ə.Nəzərliyə
sırımaq istəyən
erməni qızına
o, bir söz demədən farsca olan kitablardan birini götürüb sərbəst oxuya-oxuya qıza tərcümə edərək deyir:
- Görürsənmi,
"qədim erməni
dilini" necə də əla bilirəm, çalış
sən də öyrən.
Muzeydən çıxanda Mansaryan
qayıdıb, qızın
dərsini vermişdi. Bunu Ə.Nəzərli sövq-təbii hiss etmişdi.
Qubalı veteranın generala dərsi
Keçmiş sovet zamanında
Böyük Vətən
müharibəsi əlili
bir qubalıya növbədənkənar, pulsuz
"Jiquli" maşını
verirlər. Kənd sakinlərindən
biri veterana bildirir ki, iki
min manata maşını
ona satsın. Veteran razılaşır.
Aradan bir
müddət keçəndən
sonra veterana biri çuğulluq edib bildirir ki,
maşını alan sənə kəf gəlmişdir. Ondan dörd min manat da almalısan. Başına
döndüyüm veteran da
onda ayılır ki, maşını alanın izi-tozu kənddə görünmür,
o, Moskvadadır. Taleyin hər
cürə sərt üzünü görən
veteran təcili Moskvaya
uçmalı olur (kəndçisi əməlli-başlı
onun şəstinə
xələl gətirmişdi).
SSRİ-nin Müdafiə Nazirliyində
onun şikayətinə
qulaq asıb, aidiyyəti məsələyə
baxmaq üçün
generalın yanına gətirirlər.
General onu
könülsüz qarşılayır
və sonda bildirir ki, bu
məsələyə Moskvada
yox, Bakıda baxmalıdılar. Bu yerdə nə yemisən, turşulu aş. Generalın ağzında söz
bitər-bitməz qubalı
veteran qoltuq ağacını
özünə dayaq edərək generalın gicgahına güclü yumruq ilişdirir.
General yerə sərilir. Hay-küy
qopur. Məsələ nazirə çatdırılır.
Nazirin tapşırığına əsasən
"xuliqanı" onun
hüzuruna gətirirlər.
Sorğu-sualdan sonra sonda qubalı veteran marşala deyir:
- O generalı başa salın ki, mən qıçımı
Azərbaycanda deyil, burda itirmişəm…
Müdafiə nazirinin əmrilə
veterana kəf gələni tapıb, pulunu alıb qaytarırlar.
Əkrəm Qaflanoğlu
Ədəbiyyat qəzeti.- 2011.- 1 iyul.- S.5.