Biz ona inanırdıq

1973-cü ilin payızında Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) jurnalistika fakültəsini bitirib Mərkəzi Komitənin təyinatı ilə Dövlət Teleradio Komitəsinə işə göndərildiyim günlər xatirəmdə bir çox yaddaqalan məqamlarla əbədiləşib. O vaxtlar televiziyada məsul vəzifədə çalışan yaxın qohumum, tanınmış şair və publisist Gəray Fəzli məni sədr müavini Cəmil Əlibəyovla, partiya komitəsinin katibi Tahir Paşazadə ilə, "Xəbərlər"in baş redaktoru Valid Sənani ilə görüşdürmüş, hələ həyata yenicə atılan, bərkə-boşa düşməmiş gənc jurnalistin qolundan tutmağı, həyan durmağı xahiş etmişdi.

Radionun "Xəbərlər" redaksiyası o illərdə əsl "qaynar qazan"ı xatırladırdı. Valid müəllimin rəhbərlik etdiyi kollektivdə o dövrün tanınmış söz, qələm sahibləri işləyirdilər. Ənvər Qafarlı, Bəhram Gözəlov, Mailə Muradxanlı, İlyas Adıgözəlli, Hidayət Səfərli, Zöhrab Zeynalov, Yasin Qaraməmmədli, Rəşid Kazımov və digərləri o illərin müəyyən texniki çətinliklərinə, ideoloji qadağalarına baxmayaraq, çox böyük həvəslə, tükənməz enerji ilə çalışır, respublikanın hər yerindən reportajlar, radio-oçerklər hazırlayır, efirdə səsləndirirdilər. Təbii ki, öz işini yaxşı bilən ustad qələm sahiblərinin yanında söz demək, yazı yazmaq böyük məsuliyyət, hazırlıq tələb edirdi. Efirdə səsləndirdiyin hər kəlmənin, cümlənin hansı fikrə, ideyaya söykəndiyinin, nəyə işarə vurduğunun cavabını verməyə hər dəqiqə hazır olmalıydın. Hər birimiz başımızın üstündə necə deyərlər, bir "Domokl qılıncı" hiss etdiyimiz bir vaxtda partiya komitəsinin katibi Tahir Paşazadənin səmimi, mehriban münasibəti fonunda özümüzdə qəribə bir rahatlıq, arxayınçılıq hiss edərdik. Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsinin ümumi yığıncaqlarında, eləcə də partiya komitəsində keçirilən görüşlərdə Tahir müəllimin verdiyi nəsihətlər, tövsiyələr indi də hafizəmdədir. Onu da deyim ki, bu müdrik insanın nəsihətləri, tapşırıqları harada, hansı vəzifədə işləmişəmsə, köməyimə çatıb, fəaliyyətimdə bir növ mayaka çevrilib.

Azərbaycan radiosunun 85 illik yubileyinə hazırlıq görüldüyü bir ərəfədə ömrünü efirin, ekranın saflığına həsr edən, bu gün də telekanallarda, radio dalğalarında öz sözünü deyən tanınmış peşəkarların müəllimi, ustadı olmuş insanların əziz xatirəsini yad etmək, onların həyat və yaradıcılığına geniş spektrdə işıq salmaq bir vətəndaşlıq və professional borc kimi qarşımızda durur. Öz nurunu, ziyasını gənclərdən əsirgəməyən, biliyini, bacarığını gənc jurnalistlərin hərtərəfli yetişməsinə yönəldən insanlardan biri də məhz Tahir müəllim olub. Zahirən xeyli ciddi görünsə də, olduqca səmimi, yumor hissinə malik, ürəyiaçıq, səxavətli və xeyirxah insan kimi tanınan Tahir Paşazadə teleradio jurnalistikasının say-seçmə peşəkarlarından, bu sahənin tanınan təşkilatçılarından biri idi. Onun çoxlarına örnək olası zəngin bioqrafiyasına nəzər yetirdikdə bu insanın bir ömür çərçivəsində necə böyük, yaddaqalan işlər gördüyünə heyran olmaya bilmirsən.

Neçə-neçə sənədli televiziya filminin, radio-pyeslərin ssenari müəllifi, dünya klassiklərinin əsərlərini dilimizə çevirmiş məharətli tərcüməçi kimi tanınan Tahir Hadı oğlu Paşazadə 1930-cu il yanvarın 12-də Bakı şəhərində anadan olub. Paytaxtdakı 190 nömrəli məktəbi bitirib, tibb məktəbində təhsil alıb. 1953-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin şərqşünaslıq fakültəsini qurtarıb. Neft texnikumunda pedaqoji fəaliyyətə başlayıb. 1956-cı ildə Lenin (indiki Sabunçu) rayon Komsomol komitəsinin birinci katibi seçilib. 1958-ci ildən ömrünün sonunadək Azərbaycan televiziyası və radiosunda ayrı-ayrı rəhbər vəzifələrdə çalışıb. Onun yaradıcılıq bioqrafiyasına diqqət yetirək: Respublika radiosunun fars redaksiyasında redaktor, şöbə müdiri, baş redaktor işləyən Tahir müəllim sonra ilk partiya təşkilatının katibi seçilib. İctimai-siyasi fəaliyyətindəki uğurlarına görə Moskva Ali partiya məktəbinə göndərilib, burada ikiillik partiya rəhbər işçiləri üçün ixtisaslaşdırılmış hazırlıq kursu keçib. 1972-1976-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsi partiya komitəsinin katibi işləmişdir. Həmin dövrdə iki dəfə 26 Bakı Komissarı (indiki Səbail) rayon sovetinin deputatı seçilib. 1976-cı ildən Azərbaycan Dövlət Teleradio Verilişləri Komitəsinin sədr müavini vəzifəsində çalışıb. Tahir Paşazadə SSRİ Jurnalistlər İttifaqının üzvü olub, həmin təşkilatın "Qızıl qələm" mükafatına layiq görülüb, Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanı ilə təltif olunub.

2010-cu ildə "Ozan" nəşriyyatında Tahir Paşazadənin 80 illiyi münasibətilə işıq üzü görən "Bir portretin nağılı" kitabında müəlliflər Balaş Abbaszadənin və Eldar Sadığın bir fikri ürəyimdən keçənləri bütün təfərrüatı ilə ifadə etməkdə mənə yardımçı oldu: "Onunla eyni vaxtda Azərbaycan teleradiosunda çalışan bütün insanlar Tahir Paşazadəni ləyaqətli, işgüzar, təşkilatçı, haqq və ədalət keşiyində dayanan, dost qədri bilən bir insan kimi xarakterizə etməkdədirlər..."

Bu fikrin əyani təsdiqi kimi elə özümlə bağlı bir hadisəni xatırlamaq istərdim.

...1978-ci ilin payız ayları idi. Yaxın qohumlarımdan biri xidməti ezamiyyət vaxtı xəstələnib Ukraynanın Xarkov şəhərindəki hospitalların birinə yerləşdirilmişdi. Xəstənin yanına getmək imkanında olmayan qohumlarım bu işi yoluna qoymağı məndən xahiş etmişdilər. Nə eləmək olardı, gümanları mənə gəlirdi. Xeyirxah insan olan Valid müəllim təbii ki, razılaşdı, amma məsələnin yalnız rəhbərlik səviyyəsində həll olunacağını da diqqətimə çatdırdı. Sədr müavini Tahir Paşazadə məni diqqətlə dinlədi, sonra daxili telefonla Valid müəllimə dedi ki, bəlkə elə Akifi Xarkova bir 10 günlüyə ezamiyyətə göndərək, necə deyərlər, həm ziyarət, həm ticarət. Hər şey bircə günün içində həll olundu və mən ertəsi gün birbaşa reyslə Xarkova uçdum. Yol boyu yalnız Tahir müəllimin məsələni niyə məhz bu yolla həll etdiyi barədə fikirləşdim. Deməli, Tahir müəllim artıq xərcə düşməməyim, uzaq yolda heç bir problemlə üzləşməməyim, rahat gecələməyim üçün bu addımı atmışdı. Beləliklə, Xarkovda müalicə olunan xəstə qohumuma baş çəkdim, müalicəsinin sürətlənməsinə çalışdım, həm də bir sıra idarə və müəssisələrdə oldum. Bakı ilə Xarkovun iqtisadi, mədəni əlaqələri barədə silsilə radio-süjetlər hazırlayıb geri döndüm. Sonralar katibəsi mənə demişdi ki, Tahir müəllimə çay verəndə qənd qabındakı Ukrayna konfetlərini görüb gülümsəmiş, qızı yüngülcə məzəmmət də etmişdi. Bax, əsl xeyirxahlıq, təmənnasızlıq timsalı olmaq buna deyərlər, - mən də o vaxt ürəyimdən bunu keçirmişdim.

Azərbaycan ədəbiyyatının həmişəyaşar klassikləri Nizamini, Xaqanini, Qətran Təbrizini orijinaldan oxuyan, yüksək səviyyədə təhlil edən Tahir müəllim doğma dilimizin saflığını qorumağın zəruriliyini daim önə çəkir, dilimizə xor baxanlara qarşı amansızlığını gizlətmirdi. Yığıncaqlarda, letuçkalarda həmişə fikrini ucadan bildirir, deyirdi ki, rusca danışmaq, yazmaq, ingiliscə yaxşı bilmək cox əladır, amma doğma dilimizi yaddan çıxarmaq, yeri gəldi-gəlmədi əcnəbi sözlərə gen-bol yer vermək millilikdən, vətəndaşlıqdan uzaq bir işdir. Bəli, bu fikirləri Tahir müəllim sovetlər birliyinin dünyaya meydan oxuduğu bir vaxtda dilə gətirirdi. Qorxmadan, çəkinmədən. Çünki dağlar diyarı Xızının əsilli, nəcabətli ocağının görkəmli nümayəndəsi, məşhur şair-alim Axund Zəki soyunun tanınmış oğlu məhz bu cür olmalı, bu sayaq hərəkət etməli idi. Tahir müəllimin oğlu, hazırda "Mir" Dövlətlərarası Teleradio Şirkətinin Azərbaycan Milli Nümayəndəliyinin direktoru İlqar Paşazadə deyir ki, dilimizə, keçmişimizə, milli-mənəvi dəyərlərimizə hədsiz məhəbbəti onda məhz atası oyatmış, xalqımızın tarixinə hörmət hissini o gücləndirmişdi. Tahir müəllim bu missiyanı övladları səviyyəsində məhdudlaşdırmırdı, bu işi kollektivdə də ardıcıllıqla, əsl yaradıcılıq həvəsi ilə həyata keçirirdi. Məhz belə kişilərin fədakarlığının nəticəsidir ki, 70-80-ci illərin jurnalistikasında əsl milli ruh hökm sürür, gənclərdə azərbaycançılıq hissi aşıb-daşırdı. Belə insanların vaxtilə düşündükləri, lakin müəyyən səbəbdən həyata keçirə bilmədikləri ideyalar bu gün Azərbaycan televiziyası və radiosunda uğurla reallaşdırılır.

Tahir Paşazadəni biz gənclər əsl novator jurnalist, tərcüməçi kimi tanıyır, həm də ciddi, işgüzar ictimai xadim, dövlət məmuru kimi qəbul edirik. O, heç vaxt hündürdən danışmaz, öz düşüncələrini ehkam kimi irəli sürməzdi. Sadə, anlaşıqlı dili, dəmir məntiqi, mehriban davranışı, asta yerişi, nüfuzlu baxışları, səbrliliyi, geniş ürəkliliyi Tahir müəllimin obrazını bütövləşdirən, möhkəmləndirən cəhətlərdən idi. Ona inanırdıq, ürəyimizi aça, düşündüklərimizi dilə gətirə bilirdik. Axıracan qulaq asar, qısaca pauzadan sonra eşitmək istədiyimiz cavabı alardıq. Ürəyimizi oxuyan bu kişiyə minnətdar olmaqdan savayı əlacımız qalmırdı.

Tahir müəllimsiz keçən illər ərzində məndə belə bir qənaət yaradır ki, bu kişi əsl camaat adamı, milli-mənəvi dəyərlərimizin yorulmaz keşikçisi, yüksək mədəniyyət sahibi idi. Bu gün onunla fəxr edən övladları ondan çox şey öyrənə bilərlər. Tahir müəllimin yaradıcılıq irsi cəmiyyətdə yaxşı mövqe tutmaq, insanlarla işləmək üçün inanılmış meyar ola bilər və əslində də belədir.

Akif Cabbarlı

Ədəbiyyat qəzeti.- 2011.- 24 iyun.- S.5.