Görkəmli yazıçı İlyas Əfəndiyevin xatirəsi yad edildi

Oktyabrın 3-də tanınmış mədəniyyət, ədəbiyyat və incəsənət xadimləri, ziyalılar, ictimaiyyətin nümayəndələri fəxri xiyabana gələrək XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının klassiki, xalq yazıçısı, Dövlət mükafatı laureatı İlyas Əfəndiyevin xatirəsini anıb məzarı üstünə tər güllər düzdülər.

Mədəniyyət və turizm naziri Əbülfəs Qarayev Azərbaycan ədəbiyyatının və dramaturgiyamızın inkişafında böyük xidmətləri olmuş böyük söz ustası İlyas Əfəndiyevin mənalı ömür yolundan və zəngin yaradıcılığından söz açaraq dedi: "Artıq on beş ildir ki, görkəmli sənətkarımız, xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyev cismən aramızda yoxdur. Bu on beş il nə qədər böyük məsafə olsa da, biz ruhən onu hər an xatırlamış, yad etmişik. İlyas müəllim ölməz səntilə həmişə bizimlədir. O, iyirminci əsr Azərbaycan ədəbiyyatının nadir simalarından biridir. İlyas Əfəndiyev "Kənddən məktublar"ıyla başladığı yolla ədəbiyyatımızı həmişə irəli aparıb, onun romanlarının qəhrəmanları daim ülvi məqsədləri, mübarizliyi, xarakterlərinin bütövlüyü, yaşadıqları hisslərin, duyğuların təbiiliyi ilə yaddaşlara həkk olunub. Sənətkarın yaradıcılığında Qarabağ mövzusu əsas yer tutmuş, o, namərd qonşularımızın ötən əsrin 90-cı illərindən başlayan xəyanətkarlıqlarını dərin narahatlıq, vətəndaş yanğısı ilə izləmiş, əsərlərində Qarabağın qədim tarixini yüksək bədii boyalarla əks etdirmişdir. Qərara almışıq ki, Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı Qarabağ torpağı düşmən tapdağından azad edilənədək hər il yeni mövsümü İlyas Əfəndiyevin "Hökmdar və qızı" əsəri əsasında hazırlanmış "Qarabağnamə" tamaşası ilə açsın…"

Xalq artisti, Teatr Xadimləri İttifaqının sədri Azər Paşa Nemət mərasimdə çıxış edərək görkəmli sənətkarın ruhu oyadan, yaddaşı təzələyən ölməz əsərlərindən, onun parlaq şəxsiyyətindən söz açdı.

Professor Nizaməddin Şəmsizadə ustadın ədəbiyyat tariximizdəki önəmli yerindən ətraflı danışdı, vurğuladı ki, İlyas müəllim cismən bizimlə bir yerdə olmasa da tərənnüm etdiyi "Boy çiçəyi"nin ətri bizimlədi: "Yenə də "Mahnı dağlarda qaldı" bizim ruhumuzun mahnısı olaraq qalır. O mahnı bu gün qərib-qərib ötür, bizi mübarizəyə səsəlyir, ruhumuzu dikəldir".

Teatrşünas alim Məryəm Əlizadə çıxışında İlyas Əfəndiyev teatrının parlaq məziyyətlərindən bəhs etdi, xalq artisti Amaliya Pənahova bildirdi ki, teatr İlyas müəllimin əsl evi kimiydi: "O, son mənzilə də bu doğma evdən yola salındı. Müstəqilliyimizin əldə edilməsinə aparan yolun bir ucu da İlyas Əfəndiyev yaradıcılığından, onun qəhrəmanlarının azadlıq eşqindən keçir…"

Vurğulandı ki, görkəmli dramaturq kimi şöhrət qazanan İ.Əfəndiyev keçən əsrin ortalarından etibarən həm də kamil bir romançı kimi məşhurlaşmışdır. O, XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında nəsrimizə canlı xarakterlər, əlvan, təravətli bədii təsvir vasitələri gətirən, dramaturgiyamızda yeni lirik-psixoloji üsluba vətəndaşlıq hüququ verən, nəhayət, aktyor və rejissorların bütöv bir nəslini yetişdirib-püxtələşdirdiyi "İlyas Əfəndiyev teatrı"nı bərqərar edən sənətkar kimi şərəfli bir yer tutur.

Ədibin oğlu, xalq yazıçısı Elçin sonda mərasimə qatılanlara və çıxışçılara təşəkkür edərək dedi: "İlyas Əfəndiyev bir atalar sözünü tez-tez təkrar edərdi ki, hər şey vaxta baxsa da, vaxt heç nəyə baxmır. Onsuz keçən on beş il də bir göz qırpımında gəlib keçdi. Ancaq ötən bu on beş il İlyas Əfəndiyev yaradıcılığına olan marağı heç vaxt azaltmayıb. Elə bil ki, o, dünyadan köçəndən sonra yeni bir həyatı başladı. Bu, ondan irəli gəlir ki, İlyas Əfəndiyev heç vaxt ideologiyaya xidmət etməmişdi, əsl sənət naminə yazıb-yaratmışdı. Bir övlad, vətəndaş və yazıçı olaraq qürur duyuram ki, İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı bu gün də sevilir, yaşayır, kitabları nəşr olunur, əsərləri əsasında filmlər çəkilir. Ümummilli lider Heydər Əliyevin sərəncamı ilə onun xatirəsi əbədiləşdirilmiş, İçərişəhərdəki küçələrdən birinə və nüfuzlu "Elitar" gimnaziyaya İlyas Əfəndiyevin adı verilmişdir."

Xalq yazıçısı Elçin eyni zamanda ulu öndərin sərəncamı ilə İlyas Əfəndiyevin "Seçilmiş əsərləri"nin yeddi, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə üçcildliyinin nəşr edilməsini dərin minnətdarlıq hissilə qarşıladığını vurğuladı. Qeyd etdi ki, ədibin əsərləri son illər dünyanın bir çox ölkələrində, eləcə də qardaş Türkiyədə yüksək tirajla nəşr olunmuşdur.

Sərvaz

Ədəbiyyat qəzeti.- 2011.- 14 oktyabr.- S.2.