Nazim Hikmət ilə tanışlığım

Bu yazını yazmağıma səbəb sayın Yücəl Feyzioğlunun Türkiyədə yazdıqları oldu. O, mən ibtidai sinifdə oxuyarkən Nazim Hikmətlə tanış olduğumu yazır. Guya mən demişəm: "Mən ilk okuldaykən o, bizim sinfə gəldi. Mən də ön sırada oturyordum, əlini başıma qoyub sordu: Sənin adın nədir, evladım? Abbas Abdullayev - dedim. Olmaz, ay oğlum, - dedi, sən Abbas Abdullaoğlusun, dilimizi niyə bozuyorsun? Yarım türkcə, yarım rusca isim olurmu? Və Abbas Abdulla o gündən sonra Abdullayev soyadını kullanmamış, Nazim Hikmət heyran olmuşdu…"

Yücəl bəyin bu yazdıqları başdan ayağa yanlışdır. Mən ona demişdim: "Nazim Bakıda bir gəncə yaxınlaşıb ondan soyadını soruşub. Gənc də təbii ki, soyadını "ov"la deyib. Məsələn - Məmmədov… Nazim ona deyib: "Kafasız çocuk, sən Məmmədov deyilsən, Məmmədoğlusun, sən türksün, "ov" ola bilmezsin…"

Təəssüf ki, Yücəl bəy söylədiklərimi deyil, ağlına gələnləri yazmışdır. Əvvəla, onu deyim ki, mən ibtidai məktəbdə oxuyanda Nazimlə görüşə bilməzdim. Mən 1947-1951-ci illərdə I-IV siniflərdə, yəni ibtidai məktəbdə oxumuşam. O illərdə mən harada idim, Nazim harada? Mən Gürcüstanın Bolnis Kəpənəkçi kəndində, Nazim isə Türkiyədə… Bir sözlə, mən o vaxt Nazimlə görüşə bilməzdim. İkinci, mənim soyadım heç vaxt Abdullayev olmamışdır, Acalov (Hacalov) olmuşdur. Abdulla mənim atamın adıdır. Mən şeirlərimi Abbas Abdulla imzası ilə çap etdirmişəm. "Acalov" soyadımı isə 1970-ci illərin sonunda pasportumda Hacaloğlu, milliyyətimi isə türk yazmışam.

Mən Nazimi ilk dəfə 1958-ci ildə Bakıda görmüşəm. Yəni mən onunla şəxsən görüşməmişəm, sadəcə onu görmüşəm.

Səhv etmirəmsə, Mirzə Fətəli Axundzadənin yubileyi idi. Respublikanın məşhurları bu tədbirdə iştirak edirdi. Mən universitetin ilk sinfində, yəni birinci kursda oxuyurdum. Və bu yubileydə iştirak edirdim. Nazim Hikmət yubileydə çıxış etdi. Hamının yubilyara Mirzə Fətəli Axundov deməsinə rəğmən, Nazim Mirzə Fətəli Axundzadə deyirdi. Birdən necə oldusa Nazim də Axundov dedi və deyər-deməz səhvini bilmiş kimi bir anlığa susdu. Sonra yenə Axundzadə deyərək çıxışına davam etdi: o vaxt Nazimin bir gənclə görüşdüyünü və soyadını soruşduğunu danışırdılar. Mən bunu - yəni bir az əvvəldə yazdıqlarımı Yücələ danışmışdım. Təəssüf ki, o, deyilənləri unudub, tamam başqa şey yazmışdır, yəni olmayanları yazmışdır.

Mən Nazimi bir türk kimi tanımışam və bir türk kimi sevmişəm. Sovetlər birliyində türk sözü, türk milləti bizim üçün qadağan olunanda o, bizim və özünün türk olduğunu var səsi ilə elan edirdi. Bütün bunları dilə gətirdiyimə görə Türkiyədə millətçilər də, solçular da mənə düşmən kimi baxırdılar. Sağçıların kommunisti milliyyətçi kimi təqdim etməyim xoşlarına gəlmirdi, solçuların da onun kommunistliyini dilə gətirməməyim.

Mən sözümdən dönmürəm, Nazim Sovetlər birliyində türk idi və türkçü idi.

Abbas Abdulla

Ədəbiyyat qəzeti.- 2011.- 9 sentyabr.- S.6.