İllər, səhifələr

Xalid Əlimirzəyev-80

Bu rəylərdən bəzilərini oxuculara təqdim etmək yerinə düşərdi:

“Hər bir elmi əsərin və hətta adi bir məqalənin də qiyməti və əhəmiyyəti yalnız bundadır ki, nəzərdən keçirdiyi obyekt barədə yeni bir fikir söyləsin, ona daha dərindən nəzər salsın. Bu cəhətdən Xalid Əlimirzəyevin tədqiqatı diqqətəlayiqdir və Cəlil Məmmədquluzadənin dramaturgiyasını öyrənməkdə irəliyə doğru bir addımdır. Əvvəla, qeyd etmək lazımdır ki, X.Əlimirzəyevin əsəri yazıçının dramaturgiyasını geniş planda və küll halında tədqiq edən ilk elmi əsərdir. Doğrudur, bu vaxta qədər yazılmış çoxlu elmi tədqiqatlarda və məqalələrdə C.Məmmədquluzadə dramaturgiyasına geniş yer verilmiş, “Ölülər”, “Anamın kitabı” ətraflı təhlil olunmuş, bəzi surətlər haqqında müxtəlif fikirlər söylənilmişdir. X.Əlimirzəyev yeni monoqrafiyasında əvvəlki tədqiqatları nəzərə almış, mübahisəli məsələlər barədə öz rəyini söyləmiş, yazıçının dolğun ictimai mənalı və yüksək bədii keyfiyyətli dramaturgiyasını daha dərindən, daha sistemli şəkildə tədqiq etmişdir.

Müəllif böyük ədibimizin yaradıcılığının, xüsusən onun dramaturgiyasının fikri-estetik xüsusiyyətlərini və müsbət keyfiyyətlərini doğru izah edir, Azərbaycan realist və inqilabi-demokratik ədəbiyyatının inkişafındakı rolunu və əhəmiyyətini yüksək qiymətləndirir. O, C.Məmmədquluzadə yaradıcılığının ümumbəşəri keyfiyyətlərini, yüksək humanizmini, demokratizmini, əsrin mütərəqqi ideyaları ilə, zəhmətkeş xalqın ideal və arzuları ilə üzvi bağlılığını dönə-dönə qeyd edir”.

Mirzə İbrahimov

akademik

“Mən Xalid Əlimirzəyevi on ildən artıq bir zamandır ki, tanıyıram. O, əvvəllər hekayə və oçerklər yazırdı. Mən bunların bəzilərini mətbuatda oxumuşam. Bu kiçik əsərlərdə də müəllifin həyatı duymaq, bədii ədəbiyyat üçün zəruri məsələlərə nüfuz etmək qabiliyyəti hiss edilirdi. Lakin sonralar o, əsasən nəzəri-tənqidi məqalələr yazmağa başladı… X.Əlimirzəyevin məqalələrində mənə an çox xoş gələn müəllifin səmimiyyəti və əsərdəki bədii həqiqəti ortaya çıxarmaq bacarığıdır. Bunların hər ikisi eyni dərəcədə qiymətlidir. O, bədii əsərlərdəki sözaltı mənaları, müəllifin nə demək istədiyini və buna nə dərəcədə müvəffəq ola bildiyini elmi-nəzəri əsaslarla şərh etməyi bacarır.”

İlyas Əfəndiyev

xalq yazıçısı

“Mən Xalid Əlimirzəyevi, istedalı dostumu, ədəbiyyat cəbhəsinin fəal və qeyrətli mücahidi hesab edirəm… Cavan ədəbiyyatşünaslar arasında öz qüdrəti, elmi fəaliyyəti, təhlil bacarığı və ədəbi-bədii zövqü ilə seçilən X.Əlimirzəyev C.Məmmədquluzadənin bütün səhnə əsərlərini tədqiq obyekti götürmüş, bu əsərlərin həm ictimai məzmun, həm də bədii sənətkarlıq keyfiyyətlərini diqqətlə öyrənmiş, dəqiq müəyyənləşdirmiş, düzgün elmi nəticələrə gəlmiş, onlar haqqında ədəbiyyatşünaslıqda indiyəcən olan mülahizələri nəzərdən keçirmiş, tənqidi münasibətini bildirmişdir.

Diqqətli oxucu görür ki, X.Əlimirzəyevin əsərində ümumi hökm və mülahizələrdən çox, konkret təhlil, məlum mətləblərdən çox yeni və orijinal fikirlər üstünlük təşkil edir. Səmimiyyətlə deməliyəm ki, X.Əlimirzəyevin tədqiqatı Mirzə Cəlilin dramaturgiyası haqqında yazılan əsərlər içərisində yeniliyi, orijinallığı ilə seçilir və diqqəti cəlb edir. ”

Mir Cəlal Paşayev

“Elmi-pedaqoji və bədii fəaliyyəti barədə söz açmağı borcum hesab etdiyim müəllimlərimdən biri, ömrünün əlli ildən artıq bir dövrü universitetlə bağlı olan Xalid Əlimirzəyevdir. X.Əlimirzəyev Mir Cəlal müəllimin elmə gətirdiyi ədəbiyyatşünaslardan biridir. Onun XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının tədqiqi və bədii tənqidimizin inkişafı sahəsində böyük xidmətləri vardır. X.Əlimirzəyev öz dövründə böyük bir elmi tədqiqat institutunun işini görmüş, onun Mir Cəlal müəllimin rəhbərlik etdiyi Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi kafedrasının yüksək elmi-nəzəri səviyyəsinin qorunub saxlanılmasında əvəzsiz xidmətləri vardır. Professor X.Əlimirzəyev həm Mir Cəlal müəllimin sağlığında, həm də onun cismani yoxluğundan sonrakı dövrdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin, çalışdığı kafedranın ənənələrinin qorunub saxlanılması sahəsində az iş görməmişdir. Bu kafedranın aspirantı və doktorantı olan onlarla ədəbiyyatşünasın yetişməsində onun xeyirxahlığı, köməyi, ən mürəkkəb məqamlarda mübahisəli məsələlərdə insanlara arxa durması Xalid müəllimi həmkarları içərisində ucaltmış, ona sonsuz bir məhəbbət qazandırmışdır.”

Azad Nəbiyev

Azərbaycan Milli Elmlər

Akademiyasının

müxbir üzvü, professor

“Xalid müəllim böyük söz ehtiyatına, nitq mədəniyyətinə malik ədəbiyyatçı alimdir. Bu baxımdan onu Cəfər Xəndanla, Mehdi Məmmədovla, eləcə də bir çox başqa böyük natiqlərlə müqayisə etmək olar. Xalid müəllim son dərəcə bacarıqlı, əlçatmaz səviyyəli tərbiyəçi müəllim olmaqla yanaşı, həm də təkrarsız inandırma bacarığına malik bir ziyalıdır. Tamaşaçılar televiziyadakı, dinləyicilər radiodakı, tələbələr auditoriyadakı çıxışlarını böyük maraqla dinləyirlər. Şirin ləhcəsi, aydın əzəmətli səsi, əlçatmaz savadı, sözlərin tələffüzündəki səlistlik onun nitqinin möhtəşəmliyini bir daha artırır.”

Bəhmən Sultanlı

professor

“Xalid Əlimirzəyevin məqalələri göstərir ki, onun bədii maraq dairəsi və imkanları çox genişdir. O, klassik, hən də müasir ədəbiyyatın müxtəlif mövzularına cəsarətlə girişir və onların elmi-nəzəri təhlilinin də öhdəsindən bacarıqla gəlir.”

Təhsin Mütəllibov

professor

“Milli-mənəvi dəyərlər, o cümlədən ədəbiyyat, fəsəfi irs, “Quran” və istiqlal üçün vətəndaş narahatlığı, alim və şəxsiyyət məsuliyyəti, özünün mənsub olduğu xalqa və vətəninə dərin inam X.Əlimirzəyevin kitablarını səciyyələndirən xüsusiyyətlərdir. …X.Əlimirzəyevin “Nizami Gəncəvinin insan konsepsiyası” adlı fundamental monoqrafiyasını Nizamişünaslığa dəyərli töhfə kimi qiymətləndirmək olar. Bu monoqrafiyanı yalnız filoloji aspektdə yazılmış əsər kimi qiymətləndirmək olmaz. Kitabın üç ciddi aspekti var: Nizaminin insan konsepsiyasının fəlsəfi şərhi, şairin nəzəri-estetik görüşlərinin şərhi və Nizami yaradıcılığında dövlətçilik…

Dürrümü çəkmədim özgə suyuna,

Pislik yaratmadım düşmənəm buna,

Təmizdir vicdanım, ucadır adım

Heç kimin haqqında pis danışmadım.

Bu kəlamları, X.Əlimirzəyevin taleyini və bioqrafiyasını əks etdirən əsərləri, alimin monoqrafiyasını oxuyandan sonra bu qənaətə gəldim ki, insan təkcə doğulduğu təbiətə bənzəmir, həm də məşğul olduğu peşəyə bənzəyir. Məncə, dahi Nizaminin bu sətirləri bir alim və vətəndaş kimi X.Əlimirzəyevin xarakterini səciyyələndirir: Humanist, xeyirxah, təmənnasız!”

Nizaməddin Şəmsizadə

professor

“Ədəbiyyatşünas alimin elmi axtarışları və tədqiqat dairəsi çox genişdir. Ədəbiyyatımızın elə bir dövrü, elə bir sahəsi yoxdur ki, ona öz münasibətini bildirməsin. O, böyük Nizamidən, Xaqanidən tutmuş ta müasir şair və yazıçılarımıza, dramaturgiya və teatr məsələlərinə qədər müxtəlif sahələrə aid məqalələr müəllifidir. Xalid müəllimin ədəbi və elmi fəaliyyəti bununla bitmir. Onun vaxtaşırı respublika radio və televiziya verilişlərində “Ədəbi salnamələr” başlığı altında klassiklərimiz və müasirlərimiz haqqındakı çıxışları da ictimaiyyət tərəfindən rəğbətlə qarşılanaraq yüksək qiymətləndirilir. ”

İnayət Bəktaşi

professor

Ədəbiyyat qəzeti.- 2012.- 21 dekabr.- S.6.