Bağdad ərəb
dünyasının mədəniyyət mərkəzi
seçildi
Təxminən
iki ay əvvəl İraq Mədəniyyət Nazirliyindən və
İraq Yazıçılar İttifaqından dəvətnamə
almışdım. Mart ayının son ongünlüyündə
Bağdadda keçiriləcək möhtəşəm bir
beynəlxalq tədbirə dəvət olunurdum.
İraqın
paytaxtı Bağdad şəhərinin Ərəb Dünyasının Mədəniyyət Mərkəzi
seçilməsi ilə bağlı keçiriləcək tədbirə
Azərbaycan Respublikasından bu sətirlərin müəllifi
və iraqşünas alim, professor Qəzənfər
Paşayev dəvət olunmuşdu. Çox təəssüf
ki, bəzi obyektiv səbəblərə görə Qəzənfər
müəllim İraqa gedə bilmədi.
Novruz
bayramı ərəfəsində İraqa səfərə
çıxdım, təyyarə ilə
Bakı-İstanbul-Ankara-Bağdad istiqamətində.
Bu,
mənim İraqa beşinci səfərim idi.
İraq
torpağını bir neçə dəfə gəzmişəm.
1996-2002-ci illərdə müxtəlif tədbirlərlə
bağlı İraqda dörd dəfə səfərdə
olmuşam. Və İraqla tanışlıqdan sonra bu ölkəyə,
bu torpaqda yaşayan insanlara dərin və sonsuz rəğbət
və məhəbbət hissi yaranıb məndə. İraqa
məni bağlayan tellər bunlar olub: İraqda yaşayan qan qardaşlarımız türkmanların
varlığı; Kərkük folkloru; Bəşər mədəniyyətinin
və insanlığın İraqdakı ən əski mədəniyyət
abidələri; çox qədim tarixə və mədəniyyətə
malik Bağdad, Bəsrə, Samara, Kərbəla, Nəcəf,
Kufə, Kərkük, Ərbil, Süleymaniyə, Mosul, Tikrit
şəhərləri; Babil, Akkad, Şumer abidələri; Məhəmməd
Füzulinin Kərbəla şəhərindəki
İmam Hüseyn məqbərəsi yanındakı türbəsi;
Nəsirəddin Tusinin Bağdaddakı Museyi Kazım məscidi
yanında ucaldılan məqbərəsi; Müsəlman
dünyasının ən tanınmış müqəddəs
şəxslərinin İraqın müxtəlif güşələrindəki
məqbərələri; Xəlifə Harun-ər Rəşidin
türk kökənli (Azərbaycan türkü) zövcəsi
Zübeydənin məqbərə və türbəsi; XI-XIX əsrlərdə
Bağdad universitetində dərs demiş Azərbaycan kökənli
alimlər; Əl-Mərbid poeziya festivalları; Ata Tərzibaşının
araşdırmaları; Əbdüllətif Bəndəroğlunun
poeziyası; Fövzi
Əkrəmin «Azərbaycan dastanı», Qəzənfər
Paşayevin İraqla bağlı kitabları, monoqrafiyaları
və bir də Museyi Kazımın Bakıda Bibiheybətdəki,
Nardarandakı pirlərdə dəfn edilmiş
qızlarının məqbərələri.
Bağdad
hava limanında məni İraq parlamentinin üzvü,
İraq-türkman Yazıçılar Birliyinin sədri Fövzi Əkrəm və təhlükəsizlik
xidmətinin adamları qarşıladılar.
Qonaqlar
Bağdadın məşhur «Şeraton» mehmanxanasında yerləşdirilirdi.
Əkrəm Fövzi
məni mehmanxanaya yerləşdikdən bir saat sonra öz evindən
Azərbaycan Respublikasının milli bayrağını gətirərək
mehmanxana qarşısında İraq bayrağı ilə
yanaşı qaldırtdı…
Səhərisi
günü mən də daxil olmaqla bir dəstə
qonağı İraq mədəniyyət naziri Saudim Billəm
və tədbirin təşkilat komitəsinin digər üzvləri
ilə tanış etdilər və qısa görüş
keçirildi.
Xatırladım
ki, ərəb dünyasında mədəniyyət mərkəzləri
iyirmi ildə bir dəfə seçilir. Bu dəfə
Bağdad şəhəri ərəb dünyasının mədəniyyət
mərkəzi seçilirdi. Tədbir beynəlxalq simpozium və
festival səviyyəsində keçirildi. 22 ərəb
ölkəsindən 400-dən artıq qonaq
çağırılmışdı. Qeyri-ərəb
dövlətlərindən isə yalnız Türkiyədən
və Azərbaycandan nümayəndələr dəvət
olunmuşdu.
Bağdadda,
eləcə də ölkənin digər şəhər və
əyalətlərindəki daxili gərginliyə (müxtəlif
təxribatlara, partlayışlara, dinlər və təriqətlərarası
toqquşmalara) baxmayaraq, çox yüksək səviyyədə
təşkil olunmuş təhlükəsizlik tədbirləri
nəticəsində elə ilk görüşdən qonaqlarda
və tədbir iştirakçılarında təskinlik və
əmin-amanlıq təəssüratı yaradırdı.
Səfərimizin
ikinci günü bir neçə qonaq üçün müqəddəs
Kərbəla şəhərinə səfər-ziyarət təşkil
edildi (Bağdaddan Kərbəlaya 160 km. məsafədir).
İmam
Hüseynin, İmam Əbülfəzl Abbasın məqbərələrini,
Məhəmməd Füzuli
Bağdadinin qəbrini ziyarət etmək hər birimizdə olduqca
xoş təəssürat yaratdı…
Səhərisi
gün əvvəlcə Bağdadın mərkəzindəki
saat qülləsinin açılışı oldu (Bu 40
metrlik nəhəng saat 2003-cü ildəki toqquşmalar nəticəsində
dağıdılmışdı. Həmin saat 1951-ci ildə
Namiq Paşa tərəfindən hazırlanıb). Dəclə
çayının sahilində ucaldılan Bağdad saatı ədəbiyyatçılar,
şair və yazıçılar, jurnalistlər və rəssamlar
üçün tikilmiş park-pasajın bir güşəsində
ucaldılıb.
Tədbir
İraqın dövlət himni səsləndikdən sonra
Bağdad şəhərinin valisi Salam Əbdürrəzzaqın
təbriki ilə açıldı.
Maraqlı
bədii hissədən sonra qonaqların adından mənə
söz verildi və mən bağdadlıları və
qonaqları salamlamaqla yanaşı, özümün bir
neçə kitabımı və Fövzi Əkrəmin 2001-ci ildə
Bakıda nəşr
olunmuş «Azərbaycan dastanı» kitabını valiyə
bağışladım. Bağdad valisi Salam Əbdürrəzzaq
mənə Bağdad medalını təqdim etdi. Elə onun
ardınca isə valiliyin qocaman bir əməkdaşı mənə
şirniyyat və qırmızı təsbeh
bağışladı. Bu maraqlı tədbir təxminən
iki saat çəkdi.
Bağdadda
belə bir ənənə var. Hər həftənin cümə
günü yaradıcı ziyalılar, şeir, sənət,
publisistika vurğunları, həvəskarları onlar
üçün tikilmiş park-pasaja toplaşır, müxtəlif
görüşlər, ədəbi tədbirlər, kitab,
jurnal və qəzet satışı təşkil edirlər.
Şairlər öz yeni şeirlərini oxuyur, müəlliflər
yeni kitablarının imza mərasimlərini keçirirlər.
Elə məhz bizim bu park-pasaja cümə günü gəlməyimiz
İraqın tanınmış ziyalıları - ərəb,
türkman və kürd şair, yazıçı, rəssam
və jurnalistləri ilə
tanışlığımızla nəticələndi, bizə
çoxlu sayda kitab, jurnal və buklet bağışlandı.
Təxminən
iki istiqamətdə, hərəsi bir km.-dən uzun olan ərazidə
kitab satışının təşkili istər-istəməz
adamda fərəh hissi oyadırdı. Elə
cavanlı-qocalı, kişili-qadınlı oxucuların, şeir-sənət
vurğunlarının
böyük həvəslə bu park-pasajda iştirakı da
diqqətdən yayınmırdı…
Günortadan
sonra Bağdadın ən böyük milli parkında yerləşən
Zavra sarayında beynəlxalq tədbirin
açılışı oldu. Təxminən min nəfərdən
artıq iştirakçının toplaşdığı tədbir
dövlət himninin səslənməsindən və Qurandan
ayənin oxunuşundan sonra İraq mədəniyyət nazirinin
giriş sözü ilə açıldı.
Sonra
İraq Respublikasının Baş naziri Maliki (İraqın
Prezidenti Cəlal Tələbani xəstə olduğu
üçün bu tədbirdə iştirak etmirdi) məruzə
ilə çıxış etdi və 22 ərəb ölkəsi
rəhbərliyinin və mədəniyyət xadimlərinin təklifi
ilə Bağdad şəhərinin ərəb
dünyasının mədəniyyət mərkəzi
seçildiyini elan etdi.
Baş
nazirin ardınca Ərəb Ölkələri Mədəniyyət
Birliyinin sədri Nəbil əl-Ərabi (Misir) beynəlxalq tədbir
iştirakçılarını salamladı.
22
ərəb ölkəsindən gələn
tanınmış ədəbiyyat elm və mədəniyyət
xadimlərinin Türkiyədən və Azərbaycandan gəlmiş
qonaqların iştirakı xüsusi olaraq vurğulandı.
Baş nazir Malikinin və İraqın dövlət, elm, mədəniyyət
xadimlərinin bəzi qonaqlarla (həmçinin mənimlə)
əl verib görüşməsi tədbir
iştirakçılarının gurultulu alqışları
ilə müşayiət olunurdu.
Açılışın
ən maraqlı hissəsində bir neçə saat ərzində
ekranda və səhnədə İraqın tarixinin, mədəniyyətinin
sənədli filmlərlə, ayrı-ayrı tamaşalardan
hazırlanmış parçalarla təsviri və əksi
olduqca maraqlı idi. Babil, Mesopotamiya, Assuriya mədəniyyətinin
ən qiymətli heykəl və abidələrinin ekranda əksi,
Harun-ər Rəşidin və digər ərəb - Bağdad
xəlifələrinin, “Gilqamış” dastanının səhnədə
yaradılan obrazları İraqın tarixi və mədəniyyəti
barədə tədbir iştirakçılarında kifayət
qədər təsəvvür yaradırdı. Eyni zamanda,
müasir İraqın 18 şəhərinin tarixinə və
mədəni həyatına həsr olunmuş sənədli
filmlər də çox maraqla qarşılandı. Bədii
hissənin sonunda «İraq həqiqətləri» mövzusunda
olduqca maraqlı bir operetta nümayiş etdirildi.
Növbəti
gün ayrı-ayrı ölkələrdən gəlmiş
nümayəndə heyəti başçılarının dəyirmi
masa arxasında
görüşü keçirildi.
Qonaqların
Qədim İraq tarixi muzeyinə baxışı da maraqlı
oldu. Muzeydə Babil, Mesopotamiya, Assuriya tarixlərinə, mədəniyyətlərinə
dair saxlanılan xeyli sayda nəhəng tarixi abidə və əşyaların
qorunduğunun şahidi olduq. Hətta üç, beş, on
metrlik bu nəhəng abidələrə baxdıqca qədim
İraq barədə düşüncələr aləminə
dalmamaq çox çətin idi.
Günortadan
sonra məni Bağdadın «Əl-Məsar» televiziyasına dəvət
etdilər və yarım saatlıq verilişdə Azərbaycan-İraq
ədəbi-mədəni əlaqələrindən
danışdım, keçirilən tədbirdə Azərbaycanla,
İraqla bağlı müxtəlif suallara cavab verdim.
Bundan
sonra «Əl-İraq» radiosunun qonağı olduq. Mən təxminən
bir saatlıq verilişdə yenə Azərbaycan-İraq ədəbi
əlaqələrindən, İraqla bağlı səfərlərimdən,
Ata Tərzibaşının, Əbdüllətif Bəndəroğlunun,
Əkrəm Fövzinin,
Məhəmməd Bayatın və İraq şairlərinin
Bakıda çap olunmuş kitabları barədə
danışdım.
Axşam
yenidən Zavra Sarayında toplaşdıq. Bəzi nümayəndə
heyətlərinin başçılarının
çıxışları oldu.
Bədii
hissədə ərəb, türkman, kürd və aysori
(xristian) folklor və rəqs ansambllarının
çıxışları alqışlarla
qarşılandı. Hər bir etnik qrupun təmsilçiləri
öz folklor və rəqs bacarıqlarını məharətlə
ifa etdilər.
Həmin
gün gec də olsa bizi daha bir görüş gözləyirdi.
İraq-türkman ocağında. Bu görüşə
İraq-türkman şeyxi Məhəmməd Təqul, İraq
idman və gənclər naziri Casim Məhəmməd Cəfər,
türkman millət vəkilləri Yılmaz Nəcəfoğlu,
Əmir Bayatlı, Fəryad
Tuzlu, Həsən Vahab ilafərli (hamısı etnik
türkmanlardır) toplaşmışdı. Azərbaycandan gələn
qonaqların şərəfinə Azərbaycan türkləri
ilə türkmanları, Azərbaycanla İraqı bağlayan
etnik, tarixi, ədəbi-mədəni tellərdən danışdıq. Görüş
iştirakçılarının hamısı məndə
çox böyük təəssüratlar yaratdı.
Mən
bir neçə kitabımı İraq-türkman
ocağına bağışladım.
Şeyx
Məhəmməd Təqul isə görüşün sonunda
mənə İraq-türkman şeyxinin Müqəddəslik
ödülünü bağışladı. Görüş
iştirakçıları ayağa qalxaraq bu mükafatı
xeyli alqışladılar.
Növbəti
gün səhər erkən Bağdadın «Türkman eli»
televiziya proqramı elə «Şeraton» mehmanxanasında məndən
geniş müsahibə götürdü. «Türkman eli»
İraqda yaşayan türkmanların ən böyük
televiziya kanalıdır. Ərəb və türkman dillərində
verilişlər yayımlayır.
İraq
Milli Komitəsində keçirilən ərəb ölkələri
mədəniyyət təşkilatlarının keçirdiyi
dəyirmi masa da maraqlı görüşlərlə yadda
qaldı. Yəmən, İordaniya, Küveyt, Liviya, Əlcəzair,
Səudiyyə Ərəbistanı nümayəndə heyətlərinin
başçıları
ilə tanışlıqlarımız və ölkələrimiz
arasındakı ictimai, ədəbi-mədəni əlaqələrimiz
barəsindəki söhbətlərimiz, fikir mübadilələrimiz
çox maraqlı keçdi.
Günortadan
sonra İraqın ən böyük televiziya kanalı “Əl-Rəşad”da
olduq. Yenə də səfərlə bağlı təəssüratlar,
ölkələrimiz arasında tarixi, mədəni əlaqələr
barədə söhbət etdik. Bu veriliş zamanı bir ay
bundan əvvəl İraqın Tuz Xurmat şəhərində
təxribat - partlayış zamanı həlak olmuş, ədəbiyyatımızın
və xalqımızın dostu, görkəmli türkman
şairi Məhəmməd Bayata Bakıdakı «Vektor» Beynəlxalq
Mərkəzinin fəxri doktorluq diplomunu və geyim dəstini Fövzi Əkrəmə verdim
ki, mərhum ədibin ailəsinə çatdırsın
(növbəti gün doğrudan da Məhəmməd
Bayatın oğlu «Şeraton» mehmanxanasına gəldi və Fövzi Əkrəmlə birlikdə
diplomu və geyimi ona təqdim etdik).
Həmin
gün keçirilən ən maraqlı görüşlərdən
biri də İraq Yazıçılar Birliyində oldu.
Tanınmış şair və yazıçıların
iştirakı ilə keçirilən bu tədbirdə
İraq folklor nümunələrinin, İraq şairlərinin
əsərlərinin Azərbaycanda nəşri, Azərbaycan ədəbiyyatı
nümunələrinin İraqda nəşri barədə fikir
mübadiləsi apardıq.
Görüşün
sonunda bildirildi ki, Azərbaycan-İraq ədəbi əlaqələrinin
inkişafında göstərdikləri xidmətlərinə
görə professor Qəzənfər Paşayev və professor
Vaqif Arzumanlı İraq Mədəniyyət Nazirliyinin və
İraq Yazıçılar Birliyinin fəxri diplomuna layiq
görülmüşlər. Mənim diplomum təqdim edildi və
xahiş olundu ki, Bakıya qayıdarkən professor Qəzənfər
Paşayevin diplomunu ona təqdim edim.
İraq
Yazıçılar Birliyindən birbaşa «Əl-Bağdad»
televiziya kanalına yollandıq. Qabaqcadan
planlaşdırılmış bu veriliş də maraqlı
keçdi. İraq Yazıçılar Birliyində layiq
görülmüş fəxri diplomlar bir daha mənə təqdim
olundu.
Təxminən
birbaşa 40 dəqiqə davam edən bu veriliş zamanı da
verilişin aparıcıları mənə xeyli suallar verdilər.
İraqı Azərbaycanla bağlayan tarixi tellər, ədəbi-mədəni
əlaqələrimizin bir sıra qiymətli səhifələri
barədə apardığımız söhbətlərə
hətta tamaşaçı zəngləri də oldu.
Onları ən çox maraqlandıran məsələlər
sırasında Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə
bağlı suallar da vardı.
Tədbirin
sonuncu günü qonaqlar Bağdaddakı İmam Kazım məqbərəsini
və Şeyx Gilaninin məqrəbəsini ziyarət etdilər.
Biz
Kazımiyyə məscidində olarkən mən fürsət
tapıb Nəsirəddin Tusinin türbəsini də ziyarət
etdim. Hər iki ziyarətgahda çoxsaylı insan
axınına baxmayaraq (minlərlə insan bu müqəddəs
ocaqlara ziyarətə gəlir), Kərbəlada olduğu kimi
Bağdadda da ciddi təhlükəsizlik tədbirləri diqqətdən
yayınmırdı.
Alim,
filosof və böyük din xadimi Şeyx Gilaninin məqbərəsində
qonaqlar və ziyarətçilər üçün
hazırlanmış xüsusi proqram - dini mahnıların
oxunuşu və rəqslər möcüzəli
çıxışlar, gözbağlayıcı hərəkətlər,
ayrı-ayrı ekstrasenslərin çıxışları
olduqca maraqlı idi.
Elə
həmin gün «Əl-Bağdad» radiosunun Türkman
redaksiyasında görüşümüz oldu. Bir saatlıq
veriliş zamanı (həftədə iki dəfə
türkman dilində verilişləri hazırlayan
tanınmış jurnalist və şair Sakit Əhməddir)
türkmanlarla bizi bağlayan xoyratlar, bayatılar, digər
folklor nümunələri barədə söhbətlər
etdik. Aparıcı Sakit Əhməd Nizamidən, Füzulidən, Süleyman
Rüstəmdən, Səməd Vurğundan, Şəhriyardan,
Rəsul Rzadan, Bəxtiyar Vahabzadədən xeyli sayda poetik
nümunələri misal çəkdi. Müasir İraq
türkman poeziyasının nümayəndələri - Əbdüllətif
Bəndəroğlunun, Fövzi
Əkrəmin, Məhəmməd Bayatın və digər
şairlərin Azərbaycanla bağlı şeir və
poemaları xatırlandı, onlardan misralar səsləndirildi.
«Bağdad
Ərəb Dünyasının Mədəniyyət Mərkəzidir»
beynəlxalq tədbirinin sonuncu günü böyük ziyafətin
təşkili ilə yekunlaşdı. İraqın dövlət,
hökumət nümayəndələrinin, bir sıra nazirlərin
və qonaqların iştirak etdiyi ziyafətin həm birinci - rəsmi
hissəsi, həm ikinci - bədii hissəsi, həm də
üçüncü - İraq mətbəxinin müxtəlif
nümunələrinin tədqimatı hamı tərəfindən
rəğbətlə qarşılandı. Arzu edən hər
kəsə imkan yaradılırdı ki, öz ürək
sözlərini desin.
Qonaqlara
müxtəlif hədiyyələr və suvenirlərin verilməsi
mərasimi də maraqlı keçdi.
İraqla,
Bağdadla bağlı xüsusi hazırlanmış kitab və
bukletlər bütünlükdə bir daha sübut edirdi ki,
Bağdad doğrudan da ərəb dünyasının mədəniyyət
mərkəzi adını qazanmağa tam layiqdir.
Növbəti
gün beynəlxalq tədbirin iştirakçıları
Bağdadı tərk etmələrinə baxmayaraq, Azərbaycandan
və Türkiyədən gəlmiş qonaqların şərəfinə
İraq-türkman Yazıçılar Birliyi əlavə
olaraq daha iki günlük (martın 26-sı və 27-si
üçün) proqram hazırlamışdı.
Martın
26-da Bağdad universitetinin dillər fakültəsinin «Türk
dili və ədəbiyyatı» bölməsində olduqca
maraqlı bir tədbir keçirildi. Universitet tələbələrinin
növbəti tətilə çıxmaları ilə
bağlı keçirilən bu tədbirə qonaqların da
qatılması - bizim qarşılanma mərasimimiz çox təntənəli
oldu. Bu görüş bir növ başa çatmış
beynəlxalq tədbirin son akkordları idi.
Rektorluğun,
dekanlığın
və bölmənin qonaqları salamlamasından sonra mənə
söz verildi. Mən bu çıxışımda da Azərbaycan
- İraq ədəbi əlaqələrindən, eləcə
də, Bağdada və İraqın digər əyalətlərinə
Azərbaycan türklərinin köçürülməsindən,
XI-XIX əsrlərdə Bağdad Universitetində dərs
demiş Azərbaycan alimlərindən söhbət
açdım.
Böyük
rəğbətlə qarşılanan bu
çıxışımdan sonra mənə bəzi suallar da
verildi.
İraqlı,
türkiyəli, təbrizli tələbələrin də təhsil
aldığı «Türk dili və ədəbiyyatı»
bölməsinin tələbələri tərəfindən
hazırlanmış xüsusi bədii proqram (ərəb,
türkman və türk dillərində) olduqca maraqlı və
rəngarəng keçdi. Tələbələr və müəllimlər
bizimlə xeyli fotoşəkil çəkdirdilər.
Çoxlu sayda tələbəyə onların xahişi ilə
avtoqraf verdik.
Həmin
gün Bağdadın daha bir sıra park və xiyabanları,
tarixi abidələri ilə tanış olduq, Dəclə
çayında qayıqla üzdük.
Martın
27-də İraq Mətbuat tarixi muzeyində olduq. 1896-cı ildə
Bağdadda nəşr olunan ilk ərəb qəzeti - «Cəridət
əl-İraq», 1889-cu ildən nəşrə başlayan «Əs-Saura»
(Bağdad), «Əl-Mosul» (Mosul), «Əl-Bəsrə» qəzetlərinin
ayrı-ayrı nüsxələri ilə tanış olduq.
Maraqlıdır
ki, adları çəkilən ilk İraq qəzetləri ərəb
və türk dillərində çıxmış (bu qəzetlər
Türkiyə hökuməti tərəfindən nəşr
olunmuşdur), sonralar həmin nəşrlərin davamı kimi
«Cəridət Bağdad», «Əl-Əhd», «Əş-Şəab»,
«Sadaal-Vatan» qəzetləri işıq üzü
görmüşdür. Muzeyin əməkdaşları
adları çəkilən qəzetlərin bəzilərinin
fotosurətlərini bizə hədiyyə etdi.
Növbəti
görüşümüz Bağdadın «Nablis» ibtidai məktəbində
(I-VI siniflər. İraqda təhsil sistemi 12 illikdir) keçdi.
Təxminən otuz metrlik məktəb həyətində yolun
sağında və solunda duraraq əllərində
gül-çiçəklə bizi salamlayan kiçik
yaşlı məktəbliləri görmək çox
xoş idi.
Bu
ibtidai məktəb də növbəti tətilə
çıxmağa hazırlaşırdı. Həm bu
münasibətlə, həm də bizim gəlişimiz
münasibətilə şagirdlərin əl işlərindən
ibarət sərginin və bədii müsabiqənin
açılışı oldu. Sərginin lentini kəsmək
məndən xahiş olundu.
Məktəbin
direktoru xanım Sərab əl-Rəmzi İbrahim bizi
salamladıqdan sonra şagirdlərin alqışları
altında maraqlı əl işləri ilə tanış
olduq.
Şagirdlərin
ifasında keçirilən mahnı və rəqs müsabiqəsi
də bizə xoş təsir bağışladı. Qaliblərə
- 1-3-cü yeri tutmuş rəqs və mahnı qruplarına
kubok və hədiyyələri biz təqdim etdik. Məktəbin
şagirdləri ilə yanaşı, müəllimləri də
bizimlə xeyli foto-şəkil çəkdirdilər,
avtoqraflar götürdülər…
Bağdadda
keçirilən beynəlxalq tədbir günlərində
bütün mərasimlərdə bizi müşayiət edən,
bütün çıxışlar, görüşlər və
çəkilişlər zamanı tərcüməçimiz
ədəbiyyatımızın və xalqımızın
dostu, Azərbaycanın vurğunu Fövzi Əkrəm idi.
Yorulmadan, usanmadan hər gün səhərdən axşama qədər
bizim bütün qayğılarımızı çəkməkdən
zövq alan bu insan həqiqətən İraqla Azərbaycan
arasındakı ən etibarlı körpülərdən
biridir. Mən uzun illərdir ki, Fövzi Əkrəmlə təkcə
Bağdadda deyil, Azərbaycanda da, bir sıra xarici ölkələrdə
də keçirdiyim görüşlər zamanı bunun
canlı şahidi olmuşam.
Martın
28-də Bağdadla, İraqla, dostlarla vidalaşdıq.
Bağdaddan Ankaraya, oradan İstanbula, sonra da Bakıya
uçduq. Beləliklə, bizim İraqa doqquz günlük səfərimiz
başa çatdı…
İraqla
bağlı son səfər qeydlərimi Azərbaycanı
görmədən ona nəğmələr və dastan
qoşmuş şair Fövzi Əkrəmin bəzi poetik
misraları -
Fövzi
Əkrəm Tərzi oğlu ismimdi,
Bakı,
Gəncə, Ərdəbil, Durr
cismimdi
İraq,
Kərkük, Azərbaycan
özümdi…
Uşaq
çağdan aşiq oldum Bakıya.
Kür, Arazla
coşdum, doldum Bakıya.
Barış
quşu təkin qondum Bakıya.
Dua etdim yad əl
sənə dəyməsin,
İgid
xalqın acı möhnət görməsin.
***
Qafqaz,
Bakı sizinlədir ürəyim,
Qarabağın
diləyidir, diləyim.
Gözəl
məkan - Azərbaycanı
Kaş öz
gözümlə görəydim.
Və
İraqla Azərbaycan arasında ədəbi körpü
yaratmış professor Qəzənfər Paşayevin iki hikmətli
deyimi ilə -
İraq bizə
iraq deyil
***
Bağdad yolu
Gəncədi,
Gülü pəncə-pəncədi.
Demə sizdən
irağam,
Bu sevda
ölüncədi
- bitirməyi
özümə borc bildim!...
Vaqif Arzumanlı
Bakı - Bağdad - Kərbəla
19-28 mart 2013-cü il
Ədəbiyyat qəzeti.- 2013.- 12 aprel.-
S.5-6.