"Ehtirassız dahiyanə

heç nə yaradılmır"

Əli Rza Xələfli tariximizin iki əsrinin, iki möhtəşəm minilliyin qovşağında yaşayıb-yaradan istedadlı Azərbaycan ziyalısıdır. İyirmi ildən ziyadədir ki, o qəlbində Qarabağ ağrısı ilə vətəndaşlıq ruhunda şeir, poema, roman və kəsərli publisistik əsərlər yazır. "Həsrət körpüsü" və "Araz ağrısı" kitabları ilə o bir filosof şair, "Od" romanı və "Üçüncü dünyanın qorxusu" povesti ilə istedadlı nasir, "Meyar", "Ölməzlik nəğməsi", "Həyatın dastanı" kitabları ilə kəsərli qələmə malik publisist kimi ədəbiyyata daxil olub.

Çağdaş Azərbaycan ədəbi-tarixi mühitində böyük nüfuza malik "Kredo" qəzeti bir vətəndaş-ziyalı kimi onun ən böyük əsəridir. On beş ilə yaxındır ki, "Kredo" Azərbaycan ədəbi-ictimai mühitində "Sovremennik" jurnalının XIX əsr rus tarixində oynadığı rolu oynamaqdadır. Xalqımızın tarixi taleyinə vətəndaş münasibəti, ədəbiyyatımız və tariximiz haqqında obyektiv düşüncə - Azərbaycançılıq ruhu, türk əslimizə dərin ehtiram, qloballaşan dünyaya fəal sivil münasibət dinimizə və dilimizə, mənəvi-əxlaqi dəyərlərimizə ziyalı qayğısı... "Kredo"nun məramını, xətti-hərəkətini şərtləndirən dəyərli cəhətlərdir.

Əli Rza Xələfli dərin istedada, qibtə olunacaq dərəcədə zəhmətsevərliyə, fəal həyat mövqeyinə malikdir. O, "Kredo" kimi böyük, ciddi və cazibədar, oxunaqlı qəzeti, demək olar ki, təkbaşına çıxarır. Özü də təkcə baş redaktor kimi yox, həm də bir müəllif kimi, xüsusi güc sahibi kimi. Mən dostum, yaşdaşım Əli Rzanı XX əsrin önlərində Azərbaycanda milli-mənəvi intibahi hazırlayan münəvvərlərə bənzədirəm. O, milli qeyrət mücahidi, fanatik türkçü və tükənməz enerji sahibidir. Böyük alman filosofu Hegel deyirdi: "Ehtirassız dahiyanə heç nə yaradılmır". Ədəbiyyatda Tanrı ruhu olan ehtirasın poetik ifadəsinə pafos deyilir. Bəli, Əli Rza klassik anlamda başa düşülən pafosla danışır, qızğın temperamentin pafosu ilə yaşayır, V.Q.Belinskinin ruhunu özündə ehtiva edən pafosla da yazıb yaradır. Onun əsərlərinin baş mövzusu, bir ədib və filosof kimi fəaliyyət meydanı Allah, söz, cahan, insan münasibətləridir. O, Allahdan güc alır. İnsanı sevir, cahanla vuruşur. Sözün namusunu ucaldır. Onun əsərlərinin dəyərini yalnız bu münasibətlər müstəvisində müəyyən etmək olar.

Əli Rza öz ömrünün, vaxtının, pulunun düşmənidir, millət sevgisi, dövlətə inam və ehtiram onun ziyalı mövqeyinin rüknləridir. O başdan-başa ədəbiyyat adamı, sözün qeyrətini çəkən, onu urvatdan düşməyə qoymayan bir qələm əhlidir. Ömrün sozalmasın, qələmin korşalmasın, adın üçrəngli bayrağımız kimi uca olsun Əli Rza! Mübarək ismində vəhdət qazanmış Əli və Rza adları səni və nəcib ailəni bəlalardan hifz etsin.

Nizaməddin ŞƏMSİZADƏ

Ədəbiyyat qəzeti.- 2013.- 1 noyabr.- S.7.