Kəsmə, külək...

Hekayə

Dövlət orqanlarını təmsil edən, iqtidar yönümlü bütün qəzetlər mizin üstünə yığılmışdı. Son üç gündə bu qəzetlərə bəlkə min dəfə baxmışdı. Birinci səhifədə dərc olunmuş sərəncamı da azından min dəfə oxumuşdu. Amma yenə də onu həzm edə bilmirdi ki, bilmirdi…

Dövlət başçısının imzaladığı sərəncama görə dövlətin maliyyələşdirdiyi bütün xəstəxanalar, poliklinikalar, tibb mərkəzləri, doğum evləri və s. bundan sonra əhali üçün pulsuz fəaliyyət göstərəcəkdi. Deməli, əhalinin müalicəsində pullu xidmət qanunla qadağan olunurdu! Necə yəni? Pul onlar üçün qadağandır?! Bilirsiz bu nə deməkdir?

- Baş həkim kabinetində var-gəl etməyə başladı. İyirmi ildir o, bu məşhur xəstəxanada məşhur baş həkimdir. Onun evinə pulsuz getdiyi gün olmayıb. Bircə gün burdan ona yetərincə pul verilməsə gecəni yatmaz, səhəri də açılmaz!

Dəstəyi götürdü. Kimə zəng eləyib bu "ağır xəbəri" bölüşsün? Xəstəxanalara? Poliklinikalara? Yox, yəqin ki, onlar da əzbərlədikləri bu sərəncamın indi də enini-boyunu ölçməklə məşğuldurlar. Yaxşısı budur nazirliyə - məsul şəxslərdən birinə - köhnə dostuna zəng eləsin. Nömrəni yığıb elə birbaşa mətləbə keçdi:

- Oxumusan də… Sərəncamı?

- Əlbəttə…

- Aydındır… hər şey?

- Əlbəttə… - məsul şəxs baş həkimin nə düşündüyünü, daha doğrusu, nə çəkdiyini, nə demək istədiyini çox gözəl anlayırdı. - Əlimizdən nə gəlir ki…

- Amma… nəsə eləmək gərəkdi… Pulsuz camaat axışacaq xəstəxanalara…

- Neyləyə bilərik?

- Fikirləşməliyik! - Dəstəyi yerinə qoydu. Qəzetləri bir də gözdən keçirtdi… Elə bil sərəncamın yox olacağını görəcəkdi. Yox, bu belə davam edə bilməz! - öz-özünə əmr edirdi.

Kabineti dörd dolanıb pəncərəyə yaxınlaşdı. Yayın qızmar günləridi… Otaqda kondisioner işləsə də, həkimin havası çatmırdı. Pəncərənin bir tayını açdı. Dərindən nəfəs aldı. Sonra ətrafa baxdı. Burdan xəstəxananın həyəti, giriş qapısı, qarşı tərəfdən uzanıb gedən prospekt aydın görünürdü. Daş hasarın boyunca əkilmiş çinar, qovaq, küknar ağacları xəfif mehdən sığallanırdılar. Ağacların dibinə saralmış yarpaqlar səpələnmişdi. Yəqin susuzluqdandı… Yox… nə vaxtsa, hardasa oxuduğu bir misra düşdü yadına: "Bəzən baharda da yarpaq saralır"… Duyğulansa da, dərhal özünü ələ alıb sərtləşdi. Onun belə bir vaxtda şair olmaq fikri yox idi. Pul olan yerdə, siyasət meydanında duyğular yox, ağıl, sərtlik, ötkəmlik… işləyirdi. Hər halda, iyirmi illik baş həkimlik təcrübəsindən bilirdi bunları…

Polis-gözətçi həyətdə olan maşınları yan tərəflərə yığdırırdı.

- "Aha, birini tapdım!" - Baş həkim pəncərəni örtüb yerinə qaytıdı. Kresloya yayxanıb planlaşdırdı: - Polis - gözətçilərin sayını artırmaq!..

Xəstəxanaya gələn xəstə axınının qarşısını yalnız onlarla almaq olar. Dəhlizdə səs-küy başlamışdı. Xəstələrin səsi idi. Getdikcə güclənirdi. Deyəsən növbə davasıdı. Katibəni çağırdı: - Bu nə səsdi belə? - soruşdu.

- Mahir həkimin qəbuluna gələnlərdir. UZİ-dən keçmək istəyirlər. Əlli nəfərdilər!..

- Necə? Pulsuz?

- Əlbəttə!

Baş həkim fısıldayıb ayağa qalxdı, elə bil dədəsinin evini ondan xəbərsiz zəbt eləmişdilər. - Get polisə tapşır ki, giriş qapısını bağlasın. Bizim rayona aid olmayan adamları xəstəxanaya buraxmasın.

- Baş üstə.

Sonra da əlüstü xəstələrin verməli olduğu, amma verməyəcəkləri pulu da hesabladı. Əlli nəfər, iyirmi manatdan… Min manat… İlahi, min manat!.. Oturduqları yerdə gör nə qədər xərcə-borca düşdülər. Otaqda dövrə vurmağa başladı. Alnına döyəcəlyə-döyəcləyə dəli-dəli, öz-özünə danışırdı. - İndi bunun qarşısını almaq üçün nəsə edə biləmyəcəklər?! Fikirləş, fikirləş!.. İyirmi ilin baş həkimi! Fikirləş!.. Düşünməkdən, kabineti ölçməkdən yorulmuşdu, ağlına bir şey gəlmirdi ki, gəlmirdi…

Televizorun qarşısında dayandı. Əl atıb düyməsini burdu. Xanəndə xanım sualı-suala calamışdı:

Külək, niyə belə əsirsən, külək,

Sən niyə sözümü kəsirsən külək?..

Kresloda oturub ayaqlarını qarşısındakı böyük stolun üstündə üst-üstə aşırdı. "Başına qan yaxşı işləmirdi deyəsən… Bir az da belə fikirləşsin görək nə çıxır bu başın içindən.

- Evrika! - kişi ayaqlarını stolun üstündə oynatmağa başladı. - Tapdım! Tapdım! Sən dahisən! Sən, vallah, tapılmaz incisən! Yerin dərin qatlarında gizlədilmiş cavahir dolu mücrüsən… Hə! Hə! - Baş həkim özü haqqında sanki sağlıq deyirdi. Yenə katibəni səslədi:

- Ceyran, çay! Yox, kofe! - telefonun dəstəyini götürüb Səhiyyə Nazirliyindəki dostunun nömrəsini təkrar yığdı:

- Mənsiz sizin işiniz heç vaxt keçməyib, bundan sonra da keçməyəcək!

- Bir şey tapdın!

- Bəs necə?!

- De gəlsin!

- Biz niyə hər yoldan keçəni xəstəxanaya, poliklinikaya, nə bilim doğum evlərinə… qəbul edirik?

- Ona görə ki, bura Azərbaycandır, onlarsa Azərbaycan vətəndaşları…

- Amma... Hər kəsin bir şəxsiyyət vəsiqəsi var. Hər vəsiqədə də onların yaşadığı rayon, kənd, nə bilim qəsəbə… var?

- Əlbəttə, var… Nolsun?

- O olsun ki, bu xəstə adam, zəhmət çəksin, öz yaşadığı ərazinin poliklinikasına, xəstəxanasına müraciət etsin!

- Əgər o xəstəxanada bu xəstənin xəstəliyinin müalicəsi yoxdursa, çətindirsə, kadrlar - həkimlər istənilən səviyyədə deyillərsə və sizin xəstəxana da profilə uyğundursa, onda necə olsun?

- Bunun üçün xarici ölkələr var, - Almaniya, İran, Rusiya, Türkiyə… Burda bizə pul ödəyə bilməyənlər gedib görsünlər ki, nə qədər pulları çıxır… Bir sözlə, qısası, bu xəstəliyin müalicəsi bizdə yoxdur, vəssalam! - Dəstəyi yerinə qoyub, televiziyanın səsini qaldırdı. Xanəndə xanım hələ də yalvarırdı:

Külək niyə belə əsirsən, külək,

De, niyə sözümü kəsirsən, külək?

Həkim də xanıma qoşulub oxumağa başladı. Elə oxuya-oxuya da katibəni səslədi:

-Ay nazlım,

Ay duzlum,

Ay sözlüm,

Ay üzlüm,

Gəl görüm,

Tez görüm!..

Qız nazlana-nazlana, sallana-tullana əlində bir fincan kofe kabinetə girdi. Həkimin qarşısında fırfıraya dönsə də, heyrətindən ağzı da açıq qalmışdı.

"Üç gündü doğan arvadlar kimi ağrı çəkən baş həkim deyəsən bir yanı qızıl, bir yanı gümüş olan oğlan doğmuşdu… Kefi ala buluddadı. Yox, qızıl yumurtlayan toyuğa da oxşayırdı, gör necə qaqqıldayırdı!"

- Yaz! - Həkim amiranə səslə dedi. - Bizim xəstəxanya yalnız, istisna hal kimi, xüsusi göndərişli xəstələr qəbul olunur! Əks hal yoxdur! Xəstələrdən xahiş edirik özlərinin də, bizim də vaxtımızı almasınlar! Yazdın?

- Bəli!

- Bundan bir neçə nüsxə hazırla, apar yapışdır xəstəxananın həyətinə, giriş qapısına, dəhlizlərinə, tualetlərə… Anladın?! Di cəld ol! Bir də qapıda dayanmış polis, gözətçi, qarolçulara çatdır ki, əvvəlki əmrimiz də yerindədir… Yəni ağır xəstələri xəstəxanaya qəbul etməsinlər. Ölsələr, xəstəxanamızın adı pis hallanar. İndiyə kimi, bu iyirmi ildə hələ bir xəstə də burda ölməyib. Çünki ağır xəstəliyə tutulmuşları biz xəstəxanaya götürməmişik. Bildin?

- Hə!

- Onda “uçdun!”

Bir azdan katibə başı alovlu otağa qayıtdı:

- Həkim, pəncərədən baxın! Bir "Jiquli" maşını xəstə, yaşlı qadını zorla içəriyə salmaq istəyir!

Həkim sakitcə pəncərəyə yanaşdı. Pəncərələr kip bağlandığından səsi, danışığı, polisin mübahisəsini eşitmirdi. Bir onu başa düşdü ki, küçədə yolu keçmək istəyən qadın qəflətən yıxılıb. Ya gün vurmadı, ya da infarkt… Yaxın xəstəxana bura olduğundan onu bir maşın götürüb tez bura çatdırıb. Baş həkim çığırdı:

- Get polislərə denən ki, xəstəni qəbul etməsinlər, küçəyə çıxartsınlar! Bircə həştat yaşlı qarımız çatmırdı. Getsin rahatca evində ölsün də. Gərək burda ölə?

Katibə dərhal yox oldu. Hirsindən, hikkəsindən əsən həkim artıq soyumuş kofeni birbaşa başına çəkdi. Üstündən limonlu soyuq çay da içdi. Arxa otağa keçib divana sərələndi. - Oxay, nə sərindi! Bir az yatmaq pis olmazdı! - Elə bil ağır xəstəlikdən sonra özünə gəlmişdi, xeyli yüngülləşmişdi…

Öz xorultusuna ayıldı. Başının üstündə dayanmış polis və katibə təəccüblə, heyrətlə, qorxa-qorxa… nə bilim nə cürsə ona baxırdılar. Həkimin oyandığını görüb xorla dilləndilər:

- "Jiquli" maşını xəstə qadını həyətə atıb getdi… Qadın öldü…

- Elə həyətdə?!

- Bəli…

- O maşını tapın, onun sürücüsünü də bu arvadın yanında basdıracağam! - Görüm onu bura niyə gətirib axı?

Polis günahkar adamlar kimi, yavaşca dedi:

- Yaxşı olar ki, həkim, ölən qarıya siz də baxasınız…

- Nəyinə baxmalıyam?! - Baş həkim necə nərildədisə pəncərənin şüşələri də cingildədi. - Aparın atın morqa!..

Bu dəfə polis çəkinə-səkinə pıçıldadı:

- Həkim, o… öləndə dedi ki, baş həkimə çatdırın, südüm ona haram olsun… Yanıma üzü qara… pis sifətdə gəlsin.

- Nəəə? - Anaaam?!..

***

…Baş həkimin böyümüş, qızarmış gözləri hədəqəsindən çıxmışdı… Beli sınmışdı… əyilə-əyilə yeriyirdi. Polisin köməyilə aşağı mərtəbəyə güclə düşdü… Həyətə açılan qapı bağlıydı… Açar tapılmırdı… Yarımqaranlıq dəhlizdə baş həkim başını divara çırpırdı…

…Gözətçilərdən biri qapını çöldən bağlayıb həyətdə qalan ananın meyitini morqa aparmışdı…

… Qəflətən xəfif mehi dəli xəzri əvəz etmişdi… Xəstəxana toz burulğanı içində çabalayırdı. Güclü külək onu gücü çatdığı, yetdiyi qədər süpürüb atmaq istəyirdi…

…Qisas qiyamətə qalmır… deyirlər…

Ədəbiyyat qəzeti.- 2013.- 8 noyabr.- S.7.