“Mübarizə bu gün də var, yarın da…”

Sabir Rüstəmxanlı. "Əbədi sevda". "Təhsil" nəşriyyatı - 2012

Kainat boydadı hər qum dənəsi,

Suyun hər damlası okean kimi…

Tarix ölçüsündə bir andır ömrüm,

Tarixlər ömrümdən keçdi an kimi!

Ömürdən bir an kimi keçib gedən tarixlərə yapılan abidə kimi araya-ərsəyə gəlib xalq şairi Sabir Rüstəmxanlının "Əbədi sevda" adlı şeirlər və poemalar toplusu. Bu toplu həm də müəllifin içindəki dərd ağacının şəkillənməsi kimidi; hər vərəq xəfif bir yarpağın pıçıltısını oxşayar qoynunda, bəslər içində… Yollarda tapılıb da, yollarda itən adamın, vətənində bir qərib, qürbətdə Vətən adamın, bir ocağa gəlişiylə min dildə bitən adamın könül meyvələri keçir "Əbədi sevda"dan…

Ölümün yanına sevgilimiz tək tələsə-tələsə getməyin belə yolunu öyrədir bu kitab bizə. Məsləksiz dostları atıb cərgədən, onların yerinə çalışmağın yolu belə "Əbədi sevda"dan keçir. Oxuduqca bir gözdən min gözə işıq salmağın mətləbi, məramı çin-çin açılır. Nə yazdığının, nəyi demək istədiyinin fərqində ola-ola yazıb bu misraları S.Rüstəmxanlı:

Mənim nəğmələrim hamının deyil,

Hamıya yetəsi ev tikmək çətin.

Mənim danışdığım bu əsəbi dil

Ya dərdin şəklidir, ya da həsrətin…

Sabir Rüstəmxanlı millətin, xalqın adından danışmaq səlahiyyətini elə bu xalqın, millətin azadlıq mübarizəsinə verdiyi yüksəliş ruhuyla, döyüşmək əzmkarlığıyla qazanıb. Ona görə də millətin, xalqın adından bəyan etdiyi bir misra, hər söz belə əziz tutulur:

Mənim yoluma bax, əzəldən haqdı,

Haqqı gücsüz bilib gülmək günahdı.

Gələcək cəzanı çəkməyin vaxtı,

Hesabı axırda kəsən millətəm.

Azadlıq, müstəqillik uğrunda ölə bilməyi bacaran bir millətin övladı olmaq şairin qürur mənbəyidi. Fərqindədi ki:

İnsana ölməzlik öyrədənlərin

Üzünə qəbirlər açılır hələ.

Hətta məzarı da göz çıxarırsa

Bu millət ölməyi bacarır hələ.

Ölməyi bacaranların ölü olmaması həqiqətinə bağır basıb, baş endirən millət ruhunun şəkillənməsidi Sabir Rüstəmxanlı poeziyası və bu tendensiya onun "Əbədi sevda" kitabında yer alan şeirlərindən bütöv, boyaboy görünür. Sabir Rüstəmxanlı "Sübh çağı atam yadıma düşür - durulmuş su kimi… Tanrıya yaxınlaşıram - atamın arzusu kimi" misralarıyla qosqoca bir qədimlikdən gəlir… "Xəyanətlər uc-uca, əlli deyil, yüz deyil, Təbriz buna dözəmməz, dözərsə Təbriz deyil" səslənişiylə Səttar xan, Pişəvəri, M.Ə.Rəsulzadə, Şəhriyar, Bəxtiyar Vahabzadə məfkurəsindən gəlir. "Dünyanı dolaşan dərd muzeyiyəm" ağrısıyla Ə.B.Hüseynzadə, Ə.Ağaoğlu düşüncəsini yenidən ortaya qoyur. Eyni zamanda da Sabir Rüstəmxanlı.

Özü həm əkinçi, həm də torpaqdı,

Ümiddən su içib yaşayacaqdı.

Vətən yüyürəndə ürək bayraqdır,

Vətən əriyəndə ürək soyuyur -

misraları ilə çağdaşlığımızın müdrik Dədə Qorqudu, Qazan xanıdı. O, azadlıq nəğməkarı X.R.Ulutürkü "Ölümündən doğulan ey böyük Xəlil Rza" qutlamasında, görkəmli alim Ziya Bünyadovu elmin zirvəsinin akademiki, savaş zirvəsinin milli qəhrəmanı kimi dəyərləndirməsində də eyni mənəvi ucalıqdan dərs almış böyük vətəndaş mövqeyini inamla ortaya qoyur. Ustad el aşığı Mikayıl Azaflıya ünvanladığı " Haqqa tapınanlar daş qoyan yerə biz də baş qoyaraq ölənlərdənik" misralarıyla əslində ulu bir xalqın milli yaşam tərzini, düşüncəsini ortaya qoyur.

Sabir Rustəmxanlı ədəbiyyat, əbədiyyət naminə "sonuncu sözədək" döyüşənlərdəndi. Vətən üçün verilən ömrü qurban etməyin halallığına tapınanlardandı. Qürurla bəyan edir ki:

Qayanın mamırı, suyun qırçını,

Durnanın lələyi, yolun daşıyam.

Mən dünya dilini bildiyim üçün

Yerin şair adlı vətəndaşıyam.

Xalq şairinin yeni kitabında bölünmüş, 35 milyonu hələ də İran rejimi əlinin altında inləyən, ərazilərinin iyirmi faizi Ermənistan tərəfindən işğal edilmiş Azərbaycan xalqının əsas mövzularından biridir. Necə deyərlər, "mübarizə bu gün də var, yarın da". S.Rüstəmxanlı da sözüylə, əməliylə, yeni kitablarıyla onun ön sıralarında…

Sərvaz Hüseynoğlu

Ədəbiyyat qəzeti.-2013.- 25 yanvar.- S.4.