Nəmər

Yazıçılardan biri başına gələni özü danışıb, mən də evə çatan kimi qələmə almışam. Necə deyərlər, danışmaq başqa, yazmaq başqa. "Sazan ayrı, fazan ayrı".

Məxləs, bizim bu yazıçı dostumuzu bir gün toya çağırırlar. Cibində də pulu az imiş, yəni onun cibindəki pulu toya nəmər salmaq ayıb sayılarmış. Odur ki, bir kənarda dayanıb dəftərə nəmər yazdıranları izləyirmiş ki, görsün "kasıb-kusub"lar nə vaxt gəlib nəmər salacaqlar ki, o da onlara qoşulsun.

Bu vaxt görür ki, hərdən şeir yazan bir iş adamı ona yaxınlaşır. "Çiçəyi" çırtlayır. Düşünür ki, "istədiyi yar idi, yetirdi pərvərdigar". İş adamı yazıçı ilə qucaqlaşıb, marçamarç öpüşəndən sonra soruşur ki, "toya nə qədər salacaqsan?" Yazıçı da özünü sındırmır, deyir, "bəy qohumdur, ona görə gərək beş yüz manat salam".

İş adamı əlini salır cibinə, beş ədəd şax yüzlüyü çıxarıb verir yazıçıya ki, "biz ölməmişik, götür, sal toya".

İş adamının yazıçıya pul verdiyini, həm də çox verdiyini tanışlardan biri görür. Düşür yazıçının arxasınca, o hara, bu da ora! Yazıçının qulağı eşidə-eşidə ona-buna deyir ki, "dostumun hamımızın əvəzinə toya salmağa pulu var!" Yazıçı ha istəyir tanışından uzaqlaşsın, mümkün olmur. Hiss edir ki, tanışı bundan pul qoparmasa əl çəkən deyil. Odur ki, nəmər yığana yaxınlaşır, şəstlə beş yüz manatı çıxarıb qoyur onun qarşısına ki, "yaz, beş yüz!" Nəmər yığan təəccüblə yazıçıya altdan-yuxarı baxaraq beş yüz manatı götürür, dəftərin altına qoyur, dəftərə də yazır "500 manat".

Yazıçının tanışı görür ki, pullar əldən çıxdı, yavaşca ondan aralanır. Elə ki, uzaqlaşdı, yazıçı tələsik nəmər yazanın yanına gəlib deyir:

- Verdiyim beş yüz manatı qaytar!

Nəmər yığan pulu qaytaran kimi, yazıçı dillənir:

- Dəftərdəki beşin yanındakı iki sıfırdan birini poz, bu da sənin əlli manatın!

Toydan sonra yığılan pullar sayılanda bəyin adamları görürlər ki, sıfırın biri pozulub, beş yüz manat, əlli manat olub. Hamı nəmər yazandan şübhələnir. Heç demə, nəmər yazan bəyin qaynı imiş…

Amma oxuculardan rica edirəm, məndən heç şübhələnməsinlər. Həmin yazıçı mən deyiləm. Vallah-billah, mən deyiləm!

Xahiş

Rayondan vəzifəli şəxsin yanına bir kişi gəlir. Salam-kəlamdan sonra utancaq hal alıb, dillənir:

-Vallah, utanıram deməyə, sizə kənddən bir quzu gətirmişəm, maşındadır...

Vəzifəli şəxs belələrini çox gördüyündən soruşur:

-Nə istəyirsən?

Qonaq yenə əzilə-büzülə dillənir:

-Əşi, heç nə, elə-belə gətirdim quzunu. Paydır da...

Vəzifəli şəxs yenə soruşur:

-A kişi, sən mənə bir quzu pay verməkdən ötrü o boyda yolu elə-belə gəlməzsən, xahişini de...

Qonaq daha utancaq şəkil alır:

-Yəni fikirləşirsiniz adama elə-belə pay gətirməzlər? Elə bilirsiniz quzunu sizə tam gətirmişəm? Evdən çıxanda arvad dedi ki, əşi, bir budunu kəs, qoy evdə, uşaqlar yesin. Demək istəyirəm ki, quzunun bir parçasını da özümüzə saxlamışıq. Yəni qalanı sizə halaldır!

Vəzifəli şəxs səsini qaldırdı:

-A kişi, xahişini de!..

Qonaq:

-Əşi, sizin sağlığınız... Sadəcə istəyirəm oğlumu müstəntiq işinə düzəldəsiniz...

Vəzifəli şəxs:

-Sonra?

Qonaq:

-İndi istəyəcəyim sizin üçün çətin olmaz, müəllim! Evimizin yaxınlığında qırx sot torpaq sahəsi var, rayon bələdiyyəsinə zəng vurun, oranı versin mənə.

-Sonra?

-Bir də, bizim balaca bu il orta məktəbi bitirir, onu bir universitetə ilişdirmək yaxşı olardı...

Vəzifəli şəxs:

-“Hörmətli” qonaq, təəssüf ki, sənin xahişlərini yerinə yetirə bilməyəcəyəm. Çünki mən belə işlərlə məşğul olmuram!

Qonaq hirsləndi:

-Nə?! Mən də elə bildim, sizin əlinizdən bir iş gəlir! Daha quzunu verəsi olmadım! Elə gətirdiyim maşınla qaytaracam geri, rayona. Özüm yeyərəm!

Çağırılmamış qonaq qapını çırpıb getdi.

Az sonra yeni bir qonaq gəldi, əlində də bir kiloqram Şəki halvası... Kaş onun vəzifəli şəxsdən nələr xahiş etdiyini eşidəydiniz...

Ağıllı olmaqdansa…

Başım birdən bərk ağrımağa başladı. Bu ağrıya dözmək çox çətindi. Getdim həkimə ki, «həkim, ölürəm!». Həkim də dedi ki, başın içi görünmədiyi üçün gərək tomoqrafi aparatından keçəsən. Nə az, nə çox, düz iki yüz manat ödəyib uzandım aparata. Bilirsiniz də həmin aparatda şüa çox güclüdü. Beynin şəklini çəkirlər, olan-qalan beyin də az qalır xarab olsun!

Təxminən qırx dəqiqə uzanıb ayağa qalxanda hiss etdim ki, başım fırlanır. Az qala yerə yıxılacaqdım. Həkimlər yığışıb beynimin şəklini incələdilər, dedilər «səndə heç nə yoxdur». Soruşdum:

- Necə yəni «heç nə yoxdur?» Yəni beynim yoxdur demək istəyirsiniz?

Hamı gülüşdü:

- A kişi, narahat olma, beynin yerindədir. Demək istəyirik ki, ağrının beyinlə əlaqəsi yoxdur.

Məxləs, tomoqrafi üzrə bir arayış yazdılar ki, başım, beynim yerindədir.

Amma bu arayış məni çox məyus etdi. Mən istəyirdim həkimlər yazsınlar ki, xəstənin (yəni mənim) başı-beyni yerində deyil. Çünki Allahdan gizli deyil, sizdən niyə gizlədim, çox vaxt başı-beyni yerində olanlara vəzifə vermirlər, mən isə vəzifə istəyirəm.

İndi belə qərara gəlmişəm ki, gedim həkimlərə «hörmət-zad» eləyim, arayışın məzmununu dəyişsinlər. Yazsınlar ki, «bu adamda nə baş var, nə də beyin!» Bəlkə həmin arayışdan sonra mənə vəzifə verdilər…

Bir də arayış alandan sonra istəyirəm qəzet, jurnal, radio, televiziya ilə məlumat yayım ki, məndə nəsə çatmır. Bəlkə ondan sonra perspektivlər üzümə açıldı, rahat yaşamağa başladım… Necə deyərlər, ağıllı olub xalqın dərdini çəkincə, dəli ol, qoy, xalq sənin dərdini çəksin!...

Xeyrəddin Qoca

Ədəbiyyat qəzeti.- 2014.- 4 aprel.- S.8.