Zeydulla Ağayev

Azərbaycan ədəbi-elmi ictimaiyyətinə ağır itki üz vermişdir. Tanınmış alim, yazıçı-tərcüməçi, Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər birliklərinin üzvü, filologiya elmləri doktoru, professor Zeydulla Ağayev uzun sürən xəstəlikdən sonra ömrünün 69-cu ilində vəfat etmişdir.

Zeydulla Abdulla oğlu Ağayev 1945-ci il martın 2-də Masallı rayonunda anadan olub. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Xarici Dillər İnstitutunun ingilis dili fakültəsinə daxil olub. Ali məktəbi bitirdikdən sonra əmək fəaliyyətinə institutda başlamış, orada çoxtirajlı "Bilik" qəzetinin redaktoru işləmişdir. Zeydulla Ağayev mətbuatda həm öz orijinal nəsr əsərləri, həm də ingilis dilindən etdiyi tərcümələri ilə çıxış etmişdir. Azərbaycan oxucusu onun tərcüməsində C. London, A. Konan Doyl, T. Drayzer, E. Sinklek, E. Heminquey, C. Sommerfild, S. Moyem, A. Əzimov, A. Levin və başqalarının roman, povest və hekayələri ilə tanış olublar. O, həm də "Müasir Azərbaycan nəsri"ni ingiliscəyə çevirmiş ilk bədii tərcümə sənətkarlarından biri idi. İsmayıl Şıxlı, Anar, Elçin, Sabir Əhmədli, Yusif Səmədoğlu və başqalarının bir sıra hekayələrini ingilis dilinə çevirmiş və çap etdirmişdir.

Zeydulla Ağayev bir sıra nəsr kitablarının da müəllifidir. Onun qələmindən çıxan "Məhəbbət nəğməsi", "Beş günün intizarı", "Yenilməzlik", "Dünyanın düz vaxtı" və s. kitabları oxucuların yaxşı yadındadır.

Z.Ağayev Azərbaycan-ABŞ əlaqələrinin ardıcıl tədqiqatçılarından idi. Onun Ayzek Əzimov, Artur Heyli, Stiven Kinq və başqa yazıçılarla məktublaşması haqqında müxtəlif məqalələri, 1989-cu ildə Nyu York şəhərində görkəmli fantast yazıçı Ayzek Əzimovdan aldığı müsahibə maraqla qarşılanmışdı. Erməni militarizminin iç üzünü tutarlı faktlarla ifşa edən "Erməni genosidi" kitabı da Z.Ağayevin rəhbərliyi ilə ingilis dilindən tərcümə edilib keçmiş SSRİ məkanında yaylımışdı.

Zeydulla müəllimin 1990-cı ildə "Yazıçı" nəşriyyatında nəşr etdirdiyi müasir Amerika yazıçısı Artur Heylinin "Aeroport" əsəri milli ədəbiyyatımız tarixində birbaşa ingilis dilindən tərcümə edilmiş ilk roman idi.

Z.Ağayev Azərbaycan Dövlət Dillər Universitetində elmi işlər üzrə prorektor, Ədəbiyyat tarixi kafedrasının müdiri vəzifələrində çalışıb. 1980-ci ildə namizədlik, 1997-ci ildə isə doktorluq dissertasiyaları müdafiə etmiş, bir monoqrafiya, 70-ə yaxın elmi, yüzdən çox publisistik məqalə müəllifidir. Onun yüzlərlə tələbəsi, onlarla dissertantı olub.

Zeydulla müəllim iki il ABŞ-da elmi ezamiyyətdə olmuş, Vaşinqton və Kaliforniya ştatlarının universitetlərində çalışmışdı. O, Azərbaycan və ABŞ arasında ədəbi əlaqələrin möhkəmləndirilməsində fəaliyyətinə görə ABŞ-ın Luiziana ştatının fəxri vətəndaşı adına layiq görülmüşdü.

Zeydulla müəllim səmimi insan, xeyirxah dost, mehriban, qayğıkeş ailə başçısı idi. Tanınmış ziyalı, alim, istedadlı yazıçı və tərcüməçi Zeydulla Abdulla oğlu Ağayevin unudulmaz xatirəsi onu tanıyanların qəlbində daim yaşayacaq.

Allah rəhmət eləsin.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyi

Ədəbiyyat qəzeti.- 2014.- 21 fevral.- S.8.