Nazim Hikmətə

Əzaba bax,

Nazim, əzaba,

Təzada bax,

Nazim, təzada -

Sən bir ceviz ağacısan

Gülhanə parkında...

Mən bir qəm ağacıyam

Bu yer üzündə...

Sən Bursadan gəldin,

Mən qarlı Sibiryadan.

Əzaba bax,

Nazim, əzaba,

Təzada bax,

Nazim, təzada...

Sən Leninə sığındın,

Babam Atatürkə.

Sən Leninə şeir yazdın,

Mən Atatürkə.

Əzaba bax,

Nazim, əzaba,

Təzada bax,

Nazim, təzada...

Özün yazdın:

“Sən yanmasan,

Mən yanmasam,

biz yanmasaq,

Necə çıxar

qaranlıqlar aydınlığa”...

Yandın, Nazim...

Yandım, Nazim...

Kimlər çıxdı? ...

Qaranlıqdan aydınlığa,

Kimlər?!...

Nazim?!...

Sən köçüb gedəli...

Yenə ürəyimdə söz düzüm-düzüm,

Dərd də dərd gətirir, heç gülməz üzüm.

Məni kim anlayar, ay canım-gözüm,

Sən köçüb gedəli, ay Məmməd Araz,

Dərdimi deməyə bir kimsə yoxdu.

Sözün çəkisini aldılar, dədə,

Onu qiymətdən də saldılar, dədə.

Nadanlar dünyaya doldular, dədə,

Sən köçüb gedəli, ay Məmməd Araz,

Dərdimi deməyə bir kimsə yoxdu.

Şair könlüm nə dincəldi, nə yatdı,

İndi sözlər söz ha deyil, boyatdı.

Hər sözün sinəmdə bir amanatdı,

Sən köçüb gedəli, ay Məmməd Araz,

Dərdimi deməyə bir kimsə yoxdu.

Nə o dövran, nə o çağlar qalıbdı,

Sən getdin, dərələr, dağlar qalıbdı...

“Buludlar qalıbdı, ağlar qalıbdı”...

Sən köçüb gedəli, ay Məmməd Araz,

Dərdimi deməyə bir kimsə yoxdu.

Ömürdən bir qatar keçir

Yoluma göz dikib bir dəmir yolu,

Bu gecə ömrümdən keçər bir qatar.

İllərim vaqona sərnişin olub,

Beləcə ömrümdən keçər bir qatar.

Vaqonun birində uşaqlığımdır,

Könlündə bir azca ağrı-acı var.

“Ana” vağzalında dayanır qatar,

Ana laylasına ehtiyacı var.

Vaqonun birində məhəbbətimdir,

Özü öz yükünü daşıya bilmir.

“Hicran” vağzalında dayanır qatar,

Bir gözəl gözünün yaşını silmir.

Vaqonun birində sevincim, qəmim,

İkisi bir yerə sığışa bilmir.

Buluda qoşulub uçan arzular,

Ömrün qatarına yığışa bilmir.

Ömrümdən beləcə keçir bir qatar,

Keçdikcə sinəmdən izi silinmir.

Sonuncu vaqonda ömrümün yolu -

Hələ ünvanının sonu bilinmir.

Bu şerin

Bu şerin əlindən elə doymuşam,

Yazıb, qaralayıb, pozan deyiləm.

Daha ürəyimi dincə qoymuşam,

Daha birini də yazan deyiləm.

Bilmirəm hayandan tapıb qəlbimi,

Peşəmdə ilhamı oxşamaq olub.

Talayıb qəlbimi, çalıb qəlbimi,

Qazancım yuxusuz axşamım olub.

Arxalı nadanlar önümü kəsib,

İllərlə içinə yığılıb ürək.

Beləcə ömrümü, günümü kəsib,

Bir nadan əlindən dağılıb ürək.

Üzümə çırpılıb meşin qapılar,

O qədər içimdə boğulub şerim.

Nə vaxtsa qəlbimi duyan tapılar,

Mən istəməsəm də doğulub şerim.

Sinəmi göynədən sözlərim olub,

Deyə bilməmişəm, yığılı qalıb.

Bir dilsiz, kədərlə gözlərim dolub,

Nəğməm bayatılı, ağılı qalıb.

Bu şerə beləcə qarışıb başım,

Duyğular selində itib-batmışam.

Özümdən xəbərsiz çoxalıb yaşım,

Ömrün qürubuna gəlib çatmışam.

***

Hərdən mən özümlə qol-boyun olub,

Tənha dolanaram küçələri də.

Bir dilsiz kədərlə gözləri dolub,

Özümə ağlaram gecələri də...

Gecənin qoynundan qəfil səs düşər,

O səsin sehrinin əsiri ollam.

Gecənin qoynundan bir qız ötüşər,

O gecə o qızın yesiri ollam.

Sözlərim sinəmdə bir yaz yağışı,

Yağar narın-narın gözümnən mənim.

Demə bəd nəzərin tutub qarğışı,

Xəbərim olmayıb özümnən mənim.

Dolaşıb bu yurdu dərviş sayağı,

Gəzərəm sinəmdə söz düzüm-düzüm.

Gedər gözlərimin qarası, ağı,

Kim məni anlayar, ay canım, gözüm.

Sındırıb özümü əyə bilmərəm,

Mən başdan-ayağa dərdəm, dözüməm.

Neyniyim, özümü öyə bilmərəm,

Mən elə nəyəmsə, vallah, özüməm.

Çoxluq arasında tənha adayam,

Özümdən özümə bircə yolum var.

Hələ yazılmamış qəmli odayam,

Qarşıda ya “ölüm”, ya da “olum” var.

Niyə ögey baxdı

bu kənd üzümə

Niyə ögey baxdı bu kənd üzümə,

Niyə tanımadı bu cığır, bu iz?

Gedirəm, ayağım baxmır sözümə,

Cığır həmin cığır, düz də həmin düz.

İçimdə boğulur səsim, gileyim,

Dilim söz tutmayır, danışammıram.

Yurddan uzaq saldı məni taleyim,

Daha taleyimlə barışammıram.

Bu da ocaq daşı, bu da yurd yeri,

Bəs hanı istisi, isinə qəlbim.

Günlər, keçən günlər dönəydi geri,

Uçub qarışaydı səsinə qəlbim.

Gözümün içində qəmim dil açır,

Kədərim köklənir bir simin üstə.

Yenə xəyalımda bir uşaq qaçır,

Yolları yığılır köksümün üstə.

Bu da qürub yeri, düşüb köçhaköç,

Nur üzlü qocalar seyrəlib gedir.

Gəldim, gəlişimə sevinmədi heç,

Gedirəm, ürəyim kövrəlib gedir.

Köçün hayanadı,

ay Dərviş Vəli

Yenə o dağlara duman-çən düşüb,

Seyrələn saçıma seyrək dən düşüb.

Mən sevən dostlar da daha gen düşüb,

Köçün hayanadı, ay Dərviş Vəli?..

Gəzdin oba-oba eli, aləmi,

Köksündə göyərdi bu yurdun qəmi.

Sinən özün boyda bir səyyah gəmi,

Köçün hayanadı, ay Dərviş Vəli?..

Getdi, gözləriyin getdi yuxusu,

Getdi, ömürün də getdi çoxusu.

Qaldı barmağında tütün qoxusu,

Köçün hayanadı, ay Dərviş Vəli?..

Ömrün uralanmış bostan urası,

Hələ harasıdı, hələ harası?

Hələ qarşıdadı bundan sorası,

Köçün hayanadı, ay Dərviş Vəli?..

Daha pərvazlanıb heç uçmaq olmur,

Dərd də dərd gətirir, heç qaçmaq olmur.

Eləmi dünyadı, baş açmaq olmur?

Köçün hayanadı, ay Dərviş Vəli?..

Seçim... hayanadı, ay Dərviş Vəli?..

Çıxart köynəyindən

sazı, Ədalət

Bəlkə nəğmələrim könül oxşamır,

Bəlkə də kiminsə qəlbinə yatmır.

Al mənim əlimdən, al bu axşamı,

Duyğusu sinəmə heç cürə yatmır, -