Ədəbiyyatımızın salnaməsi

“Ədəbiyyat qəzeti” - 80

Qəzetimizin 4 may 2007-ci il sayında AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun şöbə müdiri, filologiya elmləri namizədi Əmin Əfəndiyevin redaksiyaya məktubu dərc olunmuşdu.

Həmin günlər AYB katibliyi adıçəkilən məktubla əlaqədar Nazirlər Kabinetinin müvafiq tədbir görülməsi təklifindən irəli gələn vəzifələri müzakirə etdi.

Nəticədə qəzetin bütün saylarının əldə edilməsinə və ehtiyac duyulduqda bərpa edilməsinə nail olmaqla diskə köçürülməsi vacib sayıldı. Eyni zamanda ilk dəfə olaraq “Ədəbiyyat qəzeti”nin tam biblioqrafiyasının kağız və elektron variantının yaradılması, gələcək nəsillərə çatdırılması zəruri hesab edildi.

Hazırda həmin biblioqrafiyanın ilk cildi nəşr olunmaq üzrədir.

Kitaba yazılmış ön sözü oxuculara təqdim edirik.

«Mən Moskvada yaşayarkən işlədiyim zaman, həm də işləmədiyim zaman «Ədəbiyyat qəzeti»ni daim alırdım. Ümumiyyətlə, Azərbaycanın bütün qəzetlərini alırdım. Çünki Azərbaycandan mən ayrıla bilməzdim. Amma «Ədəbiyyat qəzeti»ni xüsusi oxuyurdum… Yəni, ümumiyyətlə, bu məni maraqlandırıb həmişə. Ona görə də mənim bu qəzetə çox böyük hörmətim olubdur. Və qəzet də həqiqətən bizim xalqımız üçün çox xidmətlər göstəribdir».

Ümummilli lider Heydər Əliyev respublikamızda yenidən hakimiyyətə gəldikdən sonra dövri mətbuatımızın, o cümlədən ədəbi orqanların, eləcə də «Ədəbiyyat qəzeti»nin maliyyə çətinliyi səbəbindən çap edilmədiyini görərkən bu tarixi sözləri demiş və sonra da «Ədəbiyyat qəzeti»nin, həmçinin digər ədəbi orqanlarımızın müntəzəm nəşri üçün dövlət tərəfindən zəruri kömək barədə lazımi göstərişlərini vermişdi.

Dövlətimizin başçısı cənab İlham Əliyev ulu öndərin ümumən ədəbiyyatımıza olan yüksək münasibətinin davamı kimi «Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin yaradılmasının və «Ədəbiyyat qəzeti»nin nəşrə başlamasının 75 illik yubileyi haqqında» 18 may 2009-cu il tarixli Sərəncamını imzalayır. Bu tarixi sənəddə oxuyuruq: «Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin ədəbi orqanı kimi «Ədəbiyyat qəzeti» söz sənəti problemlərinə, klassik irsə və aktual yaradıcılıq məsələlərinə dair səhifələrində dərc etdiyi yazılarla müasir ədəbi prosesə töhfələr vermişdir».

Müstəqil dövlətimizin başçıları tərəfindən zəngin ənənələrə malik ədəbiyyatımıza və onun hazırda 80 illik şərəfli tarixə qədəm qoymuş orqanı «Ədəbiyyat qəzeti»nə verilən yüksək qiymətlər geniş oxucu auditoriyasında da müvafiq əks-səda doğurur, onların bu əvəzsiz mənəvi sərvətin layiqincə qorunması və gələcək nəslə itkisiz, həm də vaxtında yetirilməsi arzusunu daha da gücləndirir.

«Ədəbiyyat qəzeti» adi qəzet deyil, əbədiyyət ünvanlı qəzetdir. XX əsr ədəbiyyatımızın klassiklərindən böyük ədib, görkəmli alim və ictimai xadim Mirzə İbrahimov «Ədəbiyyat qəzeti»nin yarıməsrlik yubileyi ilə əlaqədar yazdığı məqaləsində onu «ötəridə əbədiyyət» adlandırmışdı. Təsadüfi deyil ki, bir müddət qəzetin baş redaktoru olmuş akademik Məmməd Cəfər sonralar fəxrlə yazırdı: «Məndən soruşsaydılar ki, «Haranı qurtarmısan?» Bitirdiyim məktəbləri sayandan sonra deyərdim: - Bir də «Ədəbiyyat qəzeti» məktəbini qurtarmışam…»

Həqiqətən, necə deyərlər, «Səksənində səksənməyən» «Ədəbiyyat qəzeti» mahiyyət etibarilə minillik ədəbiyyatımızın ən mühüm keyfiyyətlərini özündə ehtiva edir. Bu sözləri mən indiyə qədər çıxmış 4900-dən artıq sayının təqribən 2830-nun çapa hazırlanmasında bilavasitə iştirak etmiş və nəhayət, son on beş ildən artıq müddətdə çıxan səkkiz yüzdən çox nömrəni çapa imzalamış bir qələm adamı kimi xidmət etdiyim qəzetə dərin minnətdarlıq hissilə deməyi özümə borc bilirəm…

İstedad məhsulu olan əsərlər yaradılması vəzifəsini bütün qələm sahiblərimizlə birlikdə həyata keçirmək borcu «Ədəbiyyat qəzeti»nin özünün yaranmasını vacib etmişdir.

Hələ qəzetin fəaliyyətə başladığı ilk illərdə - 100-cü sayı qeyd olunan nömrədə görkəmli ədib Mir Cəlal «Ədəbiyyat qəzeti»ni «ədəbiyyatımızın fütuhatı» adlandıraraq yazırdı: «Gəncliyinə baxmayaraq o, bütün respublikamızda özünü tanıtmış, ədəbiyyat maraqlılarının diqqətini cəlb etmişdir. Yeni başlayanlarla işin ilk təşkilatçılarından olmuşdur. Yazıçıların tanınmasında və ədəbiyyat qələbələrimizin möhkəmləndirilməsində böyük rol oynamışdır.

Lakin ədəbiyyat hərəkatımızın həqiqi təşkilatçısı olmaq üçün «Ədəbiyyat qəzeti» çox işləməlidir. O, üzünü yaradıcılıq məsələlərinə, ayrı-ayrı yazıçıların həyat və yaradıcılığına, görkəmli əsərlərin təhlil və tənqidinə, ədəbi praktikamızın rolunu nəzəri cəhətdən işıqlandırmağa çevirməlidir. O, yazıçıları öz ətrafına toplamalıdır… Xalqımıza layiq həqiqi doluqanlı sənət əsərləri yaradılması uğrunda çalışmalıdır. Sənətin nüfuzunu qaldırmağa çalışmaqla öz nüfuzunu da artırmalıdır».

Bir insan üçün zəngin həyat təcrübəsi mənasında qibtə ediləsi ömür demək olan 80 rəqəminin bir xalqın doğma ədəbiyyatının, mədəniyyətinin inkişafı naminə yaranmış ədəbi orqan üçün necə böyük əhəmiyyət kəsb etdiyini təsəvvürə gətirmək mümkündür.

Müasir və klassik ədəbiyyatımızın, şifahi xalq yaradıcılığının, ümumən ədəbi-bədii həyatımızın elə mühüm problemi yoxdur ki, «Ədəbiyyat qəzeti»nin əsrin beşdə dördünə qədər geniş bir dövrü əhatə edən nəşrindəki (dörd minə yaxın sayda) çox zəngin materiallara müraciət olunmadan lazımi səviyyədə tədqiq-təhlil edilə bilsin. Görünür, bu həqiqətin təbii olaraq dərk edilməsi səbəbindəndir ki, vaxtilə hər sayı böyük formatda dörd səhifə həcmində nəşr edilən «Ədəbiyyat qəzeti»nin bir müddət əvvəl müəllif və oxucuların təkidli xahişi nəzərə alınaraq, əvvəlcə altı səhifə, sonra da səkkiz səhifə həcmində çapına qərar verildi.

Bizə olan oxucu müraciətlərində «Ədəbiyyat qəzeti»nin, belə demək mümkünsə, yubiley tarixləri ilə də maraqlanırlar. Məlumat üçün xatırladaq ki, qəzetin ilk yubiley tədbiri onun 100-cü sayı münasibətilə qeyd edilib (18 mart 1937-ci ildə). Sonralar 1500-cü sayı münasibətilə səhifələr verilib (8 dekabr 1968-ci il). Qəzetin tarixində yadda qalan rəsmi yubiley qeydi onun 50 yaşı olanda keçirilib. Bu unudulmaz hadisənin təntənəli mərasimi ulu öndər Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Həmin günlərdə o, məlum olduğu kimi, Moskvada işləyirdi. Yaxşı yadımdadır ki, təntənəli yubiley tədbirinin iştirakçıları Heydər Əlirza oğlunun «Ədəbiyyat qəzeti»nin yarıməsrlik yubileyi münasibətilə göndərdiyi təbrik teleqramını böyük qürurla dinləyib, sürəkli alqışlarla qarşıladılar. SSRİ Ali Sovetinin sədri A.Andropovun 5 yanvar 1984-cü il tarixli fərmanı ilə «Ədəbiyyat qəzeti» («Ədəbiyyat və incəsənət») «Xalqlar dostluğu» ordeni ilə mükafatlandırıldı.

Həmin əlamətdar hadisə münasibətilə redaksiyada keçirilən yığıncaqda Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı İdarə Heyətinin sədri, xalq yazıçısı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Mirzə İbrahimov dedi: «Fikri-fəlsəfi dərinliyi və emosional bədii qüdrəti ilə insanı vəcdə gətirən, onu yeni mübarizələrə ruhlandıran istedadla yazılmış əsərlərin və istedadlı müəlliflərin yetişməsində «Ədəbiyyat və incəsənət» qəzeti misilsiz rol oynamış və oynamaqdadır. Bu mükafat qəzetin kollektivində məsuliyyət hissini ikiqat artırmalı, onları arxayın salmamalı, qəzetin daha dolğun çıxmasına səy göstərməlidirlər. Qəzet istedadlara meydan verməlidir, bəli, meydan həqiqi istedadlarındır».

Mirzə İbrahimov qəzetimizin yarım əsrlik yubileyi ilə əlaqədar qələmə aldığı, əvvəldə də xatırlatdığımız «Ötəridə əbədiyyət» adlı məqaləsində yazırdı: «…Mən həmişə bu əqidədə olmuşam ki, maddi və mənəvi sərvətlər imkanlarının ən vacib şərtlərindən biri xalqın əsrlər uzunu toplanmış təcrübəsinə, zamanın sınaqlarından çıxmış böyük ənənələrə əsaslanmaqdır, onlardan qidalanmaqdır… Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənətinin tarixin dərinliklərinə kök atmış bu cür ənənələri Xaqani, Nizami, Əcəmi Naxçıvani kimi dühaların yaratdığı qranit bünövrə üstündə ucalmışdır və bizim qəzetimiz illər boyu bu böyük irsi öyrənmək, onu düzgün qiymətləndirmək kimi şərəfli işdə az əmək sərf etməmişdir. Əlli yaşını qeyd edən qəzetimizə, onun əməkdaşlarına və geniş yaradıcı müəlliflərinə yeni uğurlar olsun!»

Görkəmli elm adamlarımız da «Ədəbiyyat qəzeti» ilə yaxından əməkdaşlıq etməyi vacib bilib, mühüm problemlərin həllində ədəbi mətbuatın təsir gücündən ümumi işimizin xeyrinə sanballı məqalələrlə çıxış ediblər. Bu cəhətdən akademik Həsən Əliyevin xüsusi xidməti vardır. Həmin günlərdə akademik yazırdı: «Qəzetimizin 50 illik yubileyi münasibətilə onun işində şərəfli zəhmət çəkənləri, onun səhifələrində öz yazıları, şeirləri ilə xalqımıza mənəvi qida verən qocaman və ərsəyə gələn gənc yazıçıları ürəkdən təbrik edirəm.

…Respublikamızın gözəl və zəngin təbiətinin qorunması və səmərəli istifadə olunmasını ziyalı kütləyə çatdırmaqda mən özüm də qəzetin səhifələrindən geniş istifadə edirəm. Bu qəzetin səhifəsində dərc etdirdiyim «Təbiəti qorumaq ümumxalq işidir» adlı məqaləm, elə bilirəm, ziyalı kütlə üçün bir çağırış oldu. Bundan sonra da Azərbaycan təbiətinə aid geniş məqalələr «Həyəcan təbili» kitabının yaranmasına səbəb oldu.

…Bu fürsətdən istifadə edib yazıçılarımızı təbiətimizin gözəlliklərini təbliğ etməyə, bəzi neqativ halları ciddi tənqid etməyə dəvət edirəm».

«Ədəbiyyat qəzeti»nin («Ədəbiyyat və incəsənət») 1500-cü sayı münasibətilə çıxan nömrədə zəmanəmizin böyük bəstəkarı Qara Qarayev müasir dövrdə ciddi mətbuatın cəmiyyətin mənəvi həyatında əvəzsiz rolunu xüsusi vurğulayaraq göstərirdi ki, müasir zəmanədə qəzetsiz yaşamaq müsiqisiz yaşamaq kimi bir şeydir və mən deyərdim ki, qeyri-mümkündür. Başqa sözlə, qəzetsiz ömür sürmək mürəkkəb, ziddiyyətli, çoxhadisəli dünyamızdan xəbərsiz olmaq, onun sevinc və dərdlərini, zəfər və uğursuzluqlarını bölüşdürməmək deməkdir.

Qəzetlər çoxdur, müxtəlifdir. İnsanlar kimi onların da öz profilləri, «ixtisasları» var. Şəxsən mənə, bəstəkar olduğum üçün «Ədəbiyyat və incəsənət» qəzeti daha çox yaxın və əzizdir. O, mənim və mənim kimi yüzlərlə sənətkarın dostu, tənqidçisi, məsləhətçisidir, musiqi mədəniyyətimizin təbliğatçısı, tədqiqatçısıdır.

Başqa sahələrin mütəxəssisləri kimi, biz bəstəkarların da «Ədəbiyyat və incəsənət» qəzetinə xüsusi hörməti var. Hər şeydən əvvəl ona görə ki, o bizim öz qəzetimizdir, yaradıcılıq müvəffəqiyyətlərimizin aynasıdır».

Mötəbər elm-sənət adamlarımızın «Ədəbiyyat qəzeti»nə, indicə qeyd olunduğu kimi, «xüsusi hörməti» hər çıxışı diqqətlə izlənilən doğma qəzetimizin bir əsrə yaxın enişli-yoxuşlu, mürəkkəb hadisələrlə zəngin fəaliyyətində həmişə obyektivliyi, xalq mənafeyini, həqiqəti qorumaq prinsipini əsas götürməsidir.

Bir vacib məqamı nəzərə çatdırmağa ehtiyac duyuram.Yəqin xatırlayırsınız ki, «Füzuli ili»nin - 1994-cı ilin əvvəllərində respublika mətbuatında («Unutmayaq ki, Bayat dahi Füzulinin vətənidir» - «Azərbaycan» qəzeti, 24 mart 1994-cü il) dahi şairin məzarını ölkəmizə gətirmək təklifləri eşidildi. Lakin «Ədəbiyyat qəzeti» elə həmin həftədəki sayında dərhal bu təklifin münasib olmadığını sübuta yetirən məqalə dərc etdi. (Ayaz Vəfalı - «Füzuliyə qibtə» - «ƏQ», 1 aprel 1994-cü il)

Yaxşı yadımdadır, cənab Prezident Heydər Əliyevin yanında keçirilən geniş iclasda həmin məsələ təkrar qaldırıldı. Əvvəlki təklifə qarşılıq olaraq məsələnin «Ədəbiyyat qəzeti»ndə qoyulan variantı da yada salındı. «Ədəbiyyat qəzeti» belə hesab edirdi ki, məsələn, repressiya qurbanı H.Cavidin nəşinin yad Maqadan çöllərindəki «məhbus məzarı»ndan doğma torpağımıza gətirilməsi həqiqətən zəruri idi və böyük tarixi xidmətdir. Lakin İmam Hüseyn məscidində uyuyan Füzulinin - bütün soydaşlarımız və islam aləmi üçün mənəvi birlik simvolu olan Füzulinin ruhunu, məzarını narahat etməyə heç bir əsas yoxdur…

Burada onu xüsusi qeyd etmək istəyirəm ki, Dövlət Komissiyasının iclasını aparan Respublika Prezidenti müzakirə zamanı meydana çıxan fikir müxtəlifliyinə özü təmkinli yanaşmaqla bərabər, başqalarının da belə hərəkət etməsini məsləhət bildi: «Bu barədə fikirləşmək lazımdır. Mən qəti bir şey demək istəmirəm». (Ətraflı məlumat üçün bax: Ayaz Vəfalı - «Qüdrətli qələm - qüdrətli ruh» - «Ədəbiyyat qəzeti», 2 mart 2012-ci il, N-8; həmçinin üçcildlik «Azərbaycan Füzulişünaslığının qaynaqları». «Təhsil» nəşriyyatı, 2012). Məlum olduğu kimi, nəhayət, Prezidentin «Ədəbiyyat qəzeti»nin mövqeyinə uyğun qəbul etdiyi tarixi qərar həm Füzulinin ruhunu şad etdi, həm də xalqımızın ürəyincə oldu. Füzulinin İraqda keçirilən unudulmaz 500 illik yubileyi məhz həmin müdrik qərarın nəticəsi idi.

«Bizim ədəbiyyatımız, mədəniyyətimiz xalqımızın milli sərvətidir və intellektual mülkiyyətidir» - söyləyən ulu öndər Azərbaycan yazıçılarının X qurultayındakı nitqində deyirdi: «Biz Nizaminin, Xaqaninin, Nəsiminin, Füzulinin adlarını böyük iftixar hissi ilə çəkirik və onların əsərlərini oxuyaraq xalqımızın nə qədər dahi, müdrik və istedadlı xalq olduğunu bir daha dərk edirik. Eyni zamanda, dünya, bəşər qarşısında bunlarla fəxr edirik, öyünürük. Öyünməyə də haqqımız var. Çünki bu böyük insanlar nəinki bizim xalqımızı, bütün bəşəriyyəti, bəşər tarixini zənginləşdirən əsərlər yazmışlar. Onlardan sonra gələn nəsillər də bu ənənəni, xüsusiyyəti davam etdirmişlər».

«Ədəbiyyat qəzeti»nin müxtəlif illəri əhatə edən komplektlərini vərəqlədikcə bu böyük həqiqətin dəyərli faktlar əsasında elmi təsdiqinə dair qiymətli ədəbi-bədii nümunələrin şahidi olmaq mümkündür.

Dünya şöhrətli söz sahiblərinin zəngin irsini dərindən tədqiq-təhlil edib öyrənən müxtəlif nəslə mənsub tədqiqatçılarımız, şeir-sənət ustadlarımız dövrün tələblərinə layiqincə cavab verə bilən milli-mənəvi dəyərlərimizi, ənənələrimizi əsrlərlə yaşadıb və yaşadır. Belə müqəddəs bir borcu həm vətənimizdə yaşayıb-yaradan mötəbər qələm adamlarımız, həm də ölkəmizin hüdudlarından uzaqlarda məskən salmış neçə-neçə tanınmış yaradıcı-tədqiqatçı soydaşlarımız əsl övlad sədaqəti ilə, ardıcıl həyata keçirirlər.

Bu mövzunun getdikcə daha artıq aktual olduğu şübhəsizdir. Son dövr beynəlxalq aləmdə diasporanın, lobbiçiliyin xüsusilə ciddi əhəmiyyət kəsb etdiyi bir vaxtda hər hansı dövlət müxtəlif ictimai-siyasi səbəblər üzündən öz tarixi vətənindən uzağa düşmüş həmvətənlərinin bir təşkilat halında birləşməsinə mümkün köməyi göstərməyi əslində milli borc səviyyəsində dəyərləndirir. Müstəqilliyini yenidən əldə etmiş ölkəmizin bu sahədə çox ciddi fəaliyyətə başlaması ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Dünya Azərbaycanlılarının Respublikamızın paytaxtında keçirilən I qurultayı (9-10 noyabr, 2001-ci il) və Heydər Əlirza oğlunun o möhtəşəm tədbirdə uzun illər üçün proqram olacaq çıxışı böyük tarixi əhəmiyyətə malik hadisədir. Bizim hamımızı birləşdirən, həmrəy edən azərbaycançılıq ideyasının, azərbaycançılığın xalqın taleyindəki həlledici rolunu dəqiq müəyyənləşdirən həmin çıxışda deyilir: «Biz hesab edirik ki, müxtəlif ölkələrdə yaşayan azərbaycanlıların hər biri yaşadığı ölkədə həyatını özü istədiyi kimi qurub yaşayır. Yaşadığı ölkənin vətəndaşıdır, onun qanun-qaydaları ilə yaşamalıdır və istədiyi yol ilə getməlidir.

Ancaq eyni zamanda, indi azərbaycanlıların bir müstəqil dövləti mövcud olduğu halda, dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan azərbaycanlıların bir-biri ilə daha da sıx əlaqə qurması, öz həmrəyliklərini bəyan etməsi və müstəqil Azərbaycan dövləti ilə əlaqələr yaratması tarixin bu mərhələsində çox əhəmiyyətli bir vəzifə kimi meydana çıxır. Bizim vəzifəmiz, Azərbaycan dövlətinin vəzifəsi ondan ibarətdir ki, bütün ölkələrdə yaşayan azərbaycanlılara mümkün olan qayğını, diqqəti göstərsin, onların həyatı ilə maraqlansın və dövlətimizlə ayrı-ayrı ölkələrdə olan Azərbaycan icması arasında əlaqələri daha da inkişaf etdirsin. Azərbaycanın xaricində yaşayan azərbaycanlılar isə gərək indi müstəqil Azərbaycan ilə daha da sıx əlaqələr qursunlar. Bunlar hamısı dünyada olan bütün azərbaycanlıların birliyinin, həmrəylinin təmin olunması üçün əsas şərtlərdir».

Hər bir azərbaycanlı üçün mənəvi-vicdani vəzifə mahiyyətində dərk olunan bu yüksək məqsədin həyata keçirilməsində bütün başqa sahə nümayəndələri ilə yanaşı həm də ilk növbədə ədəbiyyatın, sənət adamlarının qarşısında çox ciddi vəzifələr durur. Yaradıcı ziyalalırımız - ədəbi qüvvələrimiz Heydər Əlirza oğlunun ədəbiyyatımız, mədəniyyətimiz üçün hətta imkansızlıq şəraitində belə mümkün məqamlardan maksimum istifadə etməsinə cavab olaraq var qüvvələrini səfərbərliyə almışlar.

Bu böyük məqsədin reallaşmasında zəngin ənənələrə malik «Ədəbiyyat qəzeti» bədii sözümüzün neçə-neçə əsrlərdən baş alıb gələn əbədiyaşar keyfiyyətlərinə arxalanmağı özünə müqəddəs borc bilir. Füzuli hələ 500 il bundan əvvəl «Hədiqətüs-süəda»nı qələmə almaqla məşhur Kərbəla vaqiələrini soydaşlarının - türk xalqlarının da məclislərdə öz ana dillərində oxuyub-söyləyə bilmələrinə yardımçı olmuşdu. «Mən dilimdən vaz keçməm, - Olursam dilim-dilim» deyən xalq üçün qürbət diyarda Füzulinin doğma dildə yaratdığı misilsiz sənət nümunələrinin nə demək olduğunu təsəvvür etmək çətin deyil. Bunu, bir növ, yanar səhrada su həsrəti ilə müqayisə etmək olar. Şairin özünün bu dil yandıran sətirlərində olduğu kimi: «Ya həbibullah, ya xeyrəl-bəşər, müştaqinəm, - Eylə kim, ləbtəşnələr yanıb dilər həmvarə su…»

Həmçinin doğma dildə «Heydərbabaya salam» kimi ən gözəl musiqi qədər şirin və ölməz bir əsər yaratmış və buna görə də haqlı olaraq fəxrlə: «Türki bir çeşmə idi, mən onu dərya elədim!..» - deyən Şəhriyar da ustadı füzulinin həyata keçirdiyi tarixi missiyanı ondan beş əsr sonra, başqa bir mühitdə öz dövrünün və xalqının böyük övladı olaraq yerinə yetirmişdir. Heç təsadüfi deyil ki, «Heydərbaba, ildırımlar şaxanda, - Sellər-sular şaqqıldayıb axanda» kimi ana dilinin şəhdi-şirəsi ilə yoğrulmuş misralar müxtəlif ictimai-siyasi səbəblər üzündən planetin ayrı-ayrı guşələrində məskun olmuş hər bir azərbaycanlının anadilli dünyasında doğrudan da sanki bir «ildırım şaxdıdır» və «sellər axdırır».

Doğma bədii ədəbiyyat, bədii söz xalq üçün belə qeyri-adi qüvvəyə malik sehrlər aləmidir.

Soydaşlarımızın milli ədəbiyyatımıza göstərdikləri güclü marağı da əslində həmin əbədiyaşar keyfiyyətlərlə izah etmək olar.

Son vaxtlar MDB məkanındakı ayrı-ayrı respublikalarda (Rusiya, Ukrayna və s.) məskunlaşmış neçə-neçə soydaşımız «Ədəbiyyat qəzeti» redaksiyasına zəng edib xaricdəki həmvətənlərimizin doğma ədəbiyyatımıza olan məhəbbətlərini əməkdaşlarımıza yetirir və qəzetə abuna yazılmaq arzularını bildirirlər.

Həmçinin uzaq xaricdə yaşayan bir çox ziyalı soydaşlarımız ədəbi həyatımızla yaxından maraqlanır və imkan daxilində «Ədəbiyyat qəzeti» ilə əməkdaşlıq etməyə səy göstərirlər. Qəzetin yerli yaradıcı ziyalılarımızdan ibarət redaksiya heyətindən əlavə, xarici ölkələrdə yaşayıb-yaradan tanınmış soydaşlarımızı təmsil edən redaksiya şurasının təşkil olunması da həmin istəyin nəticəsidir. Oxucular qəzetimizin səhifələrində Almaniyadan görkəmli türkoloq Əhməd Şmidenin, İraqdan ədəbi ictimaiyyətimizin yaxşı tanıdığı Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin fəxri üzvləri, ustad folklorşünas Əta Tərzibaşının, görkəmli tədqiqatçı və şair Əbdüllətif Bəndəroğlunun, Sinan Səidin, Məhəmməd Bayatın, Əli Poladın və başqa tanınmış qələm sahiblərinin ələqalərimizin mühüm sahələrinə dair bir sıra çox dəyərli materiallarını maraqla oxumuşlar.

Şurada təmsil olunmayan ziyalı soydaşlarımız da vaxtaşırı redaksiyamıza müraciət edir, milli ədəbiyyatımızın vacib problemləri barədə fikirlərini söyləyirlər. Burada bir faktı - Nizami Gəncəvinin türkcə divanı («Divani - Nizami Gəncəvi - Türkcə yeni tapılan əsərləri») ilə əlaqədar mübahisəni qeyd etməklə kifayətlənəcəyəm. Bu son dərəcə ciddi problem təkcə Azərbaycanda yaşayan mütəxəssisləri deyil, eyni dərəcədə, uzaq Avropada yaşayan azərbaycanlı tədqiqatçıları da dərindən maraqlandırmış və onlar bu barədə «Ədəbiyyat qəzeti»nə öz fikirlərini yazıb yetirməyə ciddi ehtiyac duymuşlar. Berlində yaşayan soydaşımız ədəbiyyatşünas Məhəmmədəli Hüseyni redaksiyamıza göndərdiyi «Nizami Gəncəvi adına çıxılan bir əlyazma haqqında» məqaləsində adı çəkilən divanın Nizamiyə məxsus olmadığını sübut üçün Londonda yaşayan görkəmli alimimiz Turxan Gənceyinin də dəlillərinə istinad etməyi lazım bilir. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun yaratdığı xüsusi komissiyanın gəldiyi eyni məzmunlu nəticə ilə Berlindən göndərilən məqaləni «Ədəbiyyat qəzeti» yanaşı çap etdi («Ədəbiyyat qəzeti», 12 mart 2004-cü il). Bu «yanlışlığ»ın birgə «düzəldilməsi» əslində təkcə qəzet səhifəsində deyil, həm də həyatda - fəaliyyətdə, ümummilli mənafe mahiyyətli məsələlərdə ruhən - fikrən yanaşı olmağı təsdiqləyən səciyyəvi bir fakt kimi qiymətlidir.

Ədəbiyyatımızın aynası olan doğma qəzetimizin ölkəmizdən uzaqlarda da Türk dünyasının görkəmli elm-sənət adamları üçün böyük önəm daşıdığını, onlar üçün, öz etiraflarına görə, bir məktəb mahiyyətində olduğunu dərk etmək, əlbəttə, bizim üçün xoşdur.

İraq-türkman ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, şair-tədqiqatçı Əbdüllətif Bəndəroğlu vaxtilə bir söhbətində özünəxas səmimiyyətlə «Mən «Ədəbiyyat qəzeti»nin vurğunuyam!» - deyərək sözünə başladı: «Ədəbiyyat qəzeti»nin bizcə, İraq türkmanları üçün çox əhəmiyyəti, böyük əhəmiyyəti var. Siz bilirsiz, otuz beş il boyunca «Yurd» qəzetəsi çap etdirmişik, hər zaman «Ədəbiyyat qəzeti»ndən səhifələr vermişik. «Ədəbiyyat qəzeti»ndən yazılar veririk… Hər zaman oxuduğum bir qəzetdir» - deyərək minnətdarlıqla qeyd etdi ki, bu qəzetin İraq türkmanlarını tanıtmaqda böyük bir rolu olmuşdur. Son illər qəzetin redaksiya şurasının üzvü olaraq da yaxın əməkdaşlığımızdan çox məmnunam. Bu neçə illər boyu İraq türkmanlarına, İraq türkmanlarının ədəbiyyatına, tarixinə, dilinə, ənənəsinə, mədəniyyətinə çox diqqət yetiribsiz və gərəkli yazılara səhifələri açıbsız».

Ə.Bəndəroğlu İraqda rejim (Səddam rejimi) dağıldıqdan sonra dövlət tərəfindən çıxarılan bütün qəzetlərin, o cümlədən baş redaktoru olduğu «Yurd» qəzetinin də qapadıldığını dedi: «Yenidən qəzetlər çıxmağa başladı. Mən də «Yurd» adını sevdiyim üçün, «Yurd» adına vurğun olduğum üçün, özüm bu adı əvvəldən qoyduğum üçün indi - keçən ildən bəri (2006-cı ildən - red.) «Yurd» adında dərgi çıxarıram, dərginin adı yenə «Yurd». O dərgi həm ərəbcə, həm türkcə, həm türkmanca materiallar verir».

İmzası oxucularımıza yaxşı məlum olan görkəmli alman türkoloqu, unudulmaz şairimiz Bəxtiyar Vahabzadənin dostu H.Əhməd Şmide redaksiyamıza göndərdiyi məktubunda yazırdı: «Hörmətli redaksiya üzvləri, «Ədəbiyyat qəzeti»nin 12 oktyabr 2001-ci il tarixli nüsxəsində oxumuşam ki, böyük dostum, mərhum Abbas Zamanov haqqında xatirələr kitabı düzəldiləsidi.

Budur ki, mən də rəhmətlik dostum haqqında bir neçə sətir yazıb qurtarmışam. Arzu edirsinizsə, dərc edə bilərsiniz.

Məqaləmi (sitatlar xaric) bütövlükdə Türkiyə türkcəsi ilə qələmə aldığıma görə sizdən üzr istəyirəm. Bu ləhcədə daha sərrast yaza bilirəm…

Hörmət və ehtiram hisslərimlə,

H.Əhməd Şmide».

«Ədəbiyyat qəzeti» həmin məqaləni o zaman nəşrə hazırlanan «Müasirləri Abbas Zamanov haqqında» kitabına təqdim etməklə bərabər, həm də öz səhifələrində məmnuniyyətlə dərc etdi.

«Bir böyük dostum vardı…» adlı həmin məqalədə oxuyuruq: «Əziz ağa qardaşım Bəxtiyar Vahabzadənin dəvətilə 1969-cu ilin sonlarında ilk dəfə Azərbaycana gəlmişdim. Köhnə «İnturist» otelində yerləşər-yerləşməz odamın qapısı döyüldü, içəri - o ana qədər sırf məktublaşma yolu ilə tanış olduğum Bəxtiyar Vahabzadənin yanında… gülərüzlü bir şəxs girdi. Onunla da əvvəlcə bir neçə dəfə məktublaşmışdıq, hətta mənə fotoşəklini də yolladığı üçün həmən tanıdım. Fotoşəkil indi də məndə durur. Arxasına şəfqət dolu bu sözləri yazmışdı: «Dostum Əhməd Şmide cənablarına yadigar. A.Zamanov. 10.XII.68.Bakı».

Görüşdük. Cibindən bir qırmızı alma çıxarıb mənə uzatdı. Türk mifologiyasından bildiyimə görə, qızıl alma yetişmək istənilən bir mərhələnin rəmzidir. Abbas müəllimin verdiyi qızıl alma Vahabzadə - Zamanov - Şmide üçlü dostluğunun ilk meyvəsi oldu. Və bu alma sanki qəlbimdəki bir ağacın ilk meyvələrindəndi. Bu ağac heyranı olduğum türk mədəniyyətinin simvoluydu».

Əhməd Şmide tam səmimiyyətlə etiraf edirdi: Heç bir vaxt vaz keçmədiyim, inşallah, son nəfəsə qədər də vaz keçməyəcəyim iki cəhət var: birincisi - haqq tanıdığım dinim, ikincisi - türklük sevgisidir. Zatən mənim anlayışıma görə bu iki cəhət tarixin gedişatında möhkəmlənmiş, artıq bir-birindən ayrılmaz vahid bir qavram halına gəlmişdir. Məni tanıyanlar bilirlər ki, İslama və türklüyə bağlılığım öz milli mənsubiyyətimə, yəni almanlığıma əsla zidd deyildir. Əksinə, öz millətimi, onun tarix və kültürünü yüksək saydığım üçündür ki, başda türklər olmaq üzrə digər millətləri o dərəcədə sevə bildim. Atama borclu olduğum bir çox dəyər ölçülərindən biri də odur: Özünü bil ki, başqasını da biləsən. Özünə düşmən olma ki, başqasına da düşmən olmayasan… Bu anlayış eyni zamanda İslamın təsvirində də ifadəsini tapır: mömin Allahla, özü-özüylə və ətrafıyla barış içində olan adamdır. Vurmaq, yıxmaq, öldürmək - bunlar səlamət anlamına gələn İslama tamamilə yaddır…

«Abbas Zamanov mənim zehnimə qayğıkeşlik, əzabkeşlik, cəfakeşlik timsalı olaraq həkk olunmuşdur» - deyən Əhməd Şmide xüsusi vurğulayırdı ki, millətin xeyri üçün yazdığı, nəşr etdirdiyi əsərlərdən, Azərbaycanı dünyada tanıtmaq uğrunda qatlandığı fədakarlıqlardan və bunların nəticəsində başına gələn dərdlər, müsibətlər bir yana: fikri-acizanəmcə, Abbas Zamanovun bir vətəndaş olaraq gördüyü ən böyük iş 1960-cı illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasını Azərbaycandan ayırıb Ermənistana verməyə qalxanların hesabını pozması idi. Əmin yerlərdən bu fəci niyyətdən xəbərdar olub, Səməd Vurğunu xatırlamaq üçün Elmlər Akademiyasının böyük salonunu ağzınacan doldurmuş olan qələbəliyin önündə kürsüyə çıxıb, Səməd Vurğunun çox dəyər verdiyi xalqlar dostluğundan bəhs edəndən sonra deyir: «…Bu dostluğu pozmaq istəyənlər var. Bu yaxınlarda Yerevana getmişdim. Orada Naxçıvanın Ermənistana ilhaq edilməsiylə əlaqədar sənədlər hazırlanır, mitinqlər keçirilir. Əgər Səməd sağ olsaydı, şübhəsiz deyərdi ki, Naxçıvanın bir qarışını da heç kimə verməyəcəyik…»

Əhməd Şmide haqlı qeyd edirdi ki, unudulmaz Abbas müəllimin bu işin üstündə çəkdiyi sıxıntılardan özündən başqa, hər halda, çox adamın xəbəri olmaqla bərabər, hamımız bu təşəbbüsün o zamanlarda nə demək olduğunu aşağı-yuxarı təxmin edə bilərik. Elə oldu ki, ortalıq bu dərəcədə qarışdıqdan sonra Naxçıvandan əl çəkildi… Millətin xeyrinə verdiyi hizmətlərdən biri bu idi. Başqalarını da qədirşünas Azərbaycan türk milləti bilir və unutmaz. Abbas müəllim idi: milləti, yaxud bir millət övladı sıxıntıya düşdümü, öz dincliyinə önəm vermədən bu dərdin çarəsini axtarırdı. Əslində iki ayrı xarakterə sahib Abbas Zamanov və Bəxtiyar Vahabzadə bu nöqtədə birləşirdilər: millətin dərdi və bu dərdə çarə axtarışı!

«Ədəbiyyat qəzeti»nə əbədiyyət haqqı qazandıran qüdrətli elm-sənət adamları ötən dövr ərzində Azərbaycan xalqının zəngin milli-mənəvi dəyərlərini layiqincə qoruyub-saxlamağa, nəsildən-nəslə əmanət verməyə qadir şəxsiyyətlər olmuşlar. Eyni zamanda onu da qeyd etməyi özümə borc bilirəm ki, belə yüksək varislik sədaqəti ədəbiyyatımızın ən vacib keyfiyyətlərindən biri kimi həmişə yüksək tutulub və yüksək tutulacaq. Bu sətirlərin müəllifi - unudulmaz Abbas müəllimin böyük qayğısını görmüş tələbələrindən biri kimi 60-cı illərin əvvəllərində «Ədəbiyyat qəzeti»ndə («Ədəbiyyat və incəsənət») işlədiyi ilk vaxtlarda yuxarıda deyilən hadisədən sonra ustadın redaksiya əməkdaşları tərəfindən necə dərin hörmət və ehtiramla qarşılandığını təbii qürur hissiylə xatırlayır.

O zaman qəzetin baş redaktoru işləyən görkəmli ədəbiyyatşünas alim və şair, çox səmimi insan Qasım Qasımzadənin Abbas müəllimin gəlişini eşidincə dərhal qarşısına çıxıb hal-əhval tutduğunu, «Necəsiz?» - sualına: «Şikayətə əsas yoxdur!» - məlum-məşhur cavabını aldığını sanki indicə görürəm.

Unudulmaz alim və pedaqoq Abbas Zamanov mövcud çətinliklərə baxmayaraq, «Ədəbiyyat qəzeti»nin, həmçinin «Azərbaycan müəllimi»nin Cənub mövzusuna geniş yer ayırmasına xüsusi əhəmiyyət verirdi. Bu məqsədlə məsləhət görülən «Cənubdan səslər» rubrikası Abbas müəllimin təklifi idi. Güney oxucularımızın arzusuna uyğun olaraq «Ədəbiyyat qəzeti» bəzi səhifələrini hətta əski əlifba ilə çap edirdi.

Xalqımızın-millətimizin ruhu olan ədəbiyyatımız, eləcə də ədəbi-mədəni həyatımızın mötəbər salnaməsi sayılan «Ədəbiyyat qəzeti» mövcud olduğu dövr ərzində ən ağır məqamlarda belə əbədiyaşar milli-mənəvi dəyərlərimizə sadiq qalmış, onu daha da zənginləşdirmiş və gələcək nəsillərə əmanət vermişdir. Xalqın taleyində həlledici əhəmiyyətə malik neçə-neçə mənəvi-əxlaqi problemlər söz ustalarımızın, elm-sənət adamlarımızın ardıcıl səyi ilə illər keçdikcə nəhayət, həllini tapa bilmişdir.

Doğma qəzetimizin mötəbər müəlliflərindən olan görkəmli şərqşünas alim, filologiya elmləri doktoru, professor Aida İmanquliyeva iyirmi il bundan əvvəl yazdığı «Novruz Şərq ölkələrində» («Ədəbiyyat qəzeti», 21 mart 1991-ci il) adlı geniş elmi məqaləsində göstərirdi ki, Yeni il - Novruz bayramı Mərkəzi Asiyadan Balkanlara qədər uzanan böyük bir ərazidə məskunlaşan bütün türk xalqları tərəfindən sevinclə qarşılanır.

Müstəqilliyə gələn yolumuzda, sözün düzünü demək, xalqın müqəddəs mənəvi dəyərlərini adı ilə ifadə etmək elm-sənət adamlarımız üçün məşum «olum ya ölüm» sualına öz həyatları bahasına cavab vermək mahiyyətində idi.

Bu ağır və şərəfli yolda müxtəlif nəslə mənsub ziyalılarımızın hər birinin öz mənəvi borcunu imkanı daxilində necə, hansı əsəb gərginliyi hesabına yerinə yetirdiyini qeyd etmək, yada salmaq ədalətli münasibət olardı.

Eyni zamanda xalqın ruhu - mənəvi dünyası ilə bağlı mübarizə yolunda əsrin neçə-neçə çətin məqamlarını keçib gəlmiş «Ədəbiyyat qəzeti»nin mövqeyini, ardıcıllığını da vurğulamağımız yerinə düşərdi.

Məsələ bundadır ki, tale elə gətirib, belə demək mümkünsə, bu müşkül prosesin 37-ci ili görmüş «Ədəbiyyat qəzeti»nin 60-cı illər səhifələrində necə nigaran, ehtiyatlı addımlarla davam etdirildiyinin bir əməkdaş kimi bilavasitə şahidi olmuşam.

Böyük folklorşünas alim, keçmiş sovet məkanında mötəbər həmkarlarının şəksiz etimadını qazanmış professor Məmmədhüseyn Təhmasib 1966-cı ilin Novruz bayramı ərəfəsində (12 mart) «Adət, ənənə, mərasim, bayram…» adlı geniş və çox qiymətli elmi faktlara əsaslanan məqaləsini redaksiyaya təqdim etdi. Məqalənin «Müzakirə yolu ilə» rubrikası altında çap olunması münasib bilindi.

Təhmasib müəllim yazırdı: «Öz əcdadını sevməyən həqiqi mənada özünü və övladını da sevə bilməz. Keçmişinə xor baxan, gələcəyinə kor baxar. Lakin öz keçmişini sevmək, ona ehtiram bəsləmək heç də onun hər nəyi olubsa qeyd-şərtsiz qəbul etməyə haqq vermir. …Biz bunların yaxşılarını yaşatmalı, inkişaf etdirməli, hətta bir qədər daha gözəlləşdirməli, zərərlilərini, bizi geriyə çəkənlərini, irəliləməyimizə mane olanlarını isə doğma atamızın pis vərdişləri kimi rədd etməli, həyatımızdan, məişətimizdən silməliyik.

…Yüzlərlə… misallar… sübut edir ki, təsəvvürlər, görüşlər, qənaətlər, inamlar, ənənə, mərasim, adət və bayramlar aləmi çox mürəkkəb bir aləmdir. Buna görə də bunlara münasibət məsələsində də ölçü-biçi ehtiyatlı, düz olmalıdır».

Müəllif daha sonra qeyd edirdi ki, yaşadılması lazım və vacib olanlar dedikdə, məlum olduğu kimi, elə mərasimlər, elə bayramlar nəzərdə tutulur ki, öz ictimai əhəmiyyətlərinə, məna və məzmunlarına, estetik məziyyətlərinə, hətta təsərrüfata xidmətlərinə görə əsrlərdən bəri yaşamış, yaşayır və yaşayacaqlar. Bizdə belə bayramlardan ən əsaslısı, bəlkə də yeganəsi məşhur Novruz bayramıdır. Bütün dünya xalqları kimi, bizim xalqımızın da tarixində saysız-hesabsız bayramlar olmuşdur. Lakin bunların heç biri Novruz bayramı qədər geniş yayılmamış, xalqın məişətində bu bayram qədər dərin kök sala bilməmişdir.

Təhmasib müəllim fikrini şəksiz təsdiqləyən kifayət qədər təkzibolunmaz faktlar gətirərək belə əsaslı bir nəticəyə gəlirdi: «Bizcə, Novruz bayramı xalqımızın həyata, təbiətə, torpağa, zəhmətə məhəbbətinin təzahürüdür. Biz bu bayramı qondarma əlavələrdən və sadəlövh ünsürlərdən təmizləyərək, eləcə də… vaxtı keçmiş mərasimlərini bir tərəfə ataraq müasir, mədəni, ümumxalq bayramı səviyyəsinə qaldırmalıyıq. Biz bu bayramdan yaz təsərrüfat işlərimizə hazırlığın yoxlanılması və başlanması günü, yaxud həftəsi, hətta ayı kimi çox səmərəli şəkildə istifadə edə bilərik».

Nəhayət: «Adət və ənənələrlə, mərasim və bayramlarla ciddi şəkildə məşğul olmaq lazımdır. Bizcə, bunun üçün respublika miqyasında xüsusi bir şura yaradılmalıdır».

Yəqin oxucu bilmək istər ki, həmin məqalənin çapından çonra - yəni qəzetin Novruz bayramı qeyd olunası növbəti sayında (19 mart, 1966) bu mövzuda nə kimi materiallar verildi. Mənzərə belədir: böyük formatda çıxan 4 səhifəlik qəzetin 3-cü səhifəsində sol sütunda «Bahara eşq olsun!» rubrikası altında «Çiçəklər» fotoetüdü (çiçəkli budaqları sevincək tutmuş qız uşağının şəkli) verilmişdir. Ondan aşağıda «Gənclərin bahar şeirləri» ümumi başlığı ilə Əlisa Nicatın «Etüdlər» («Yaz çəmənə uzandı, - Dağları qucaqladı. - Şəlalələrdə güldü, Çeşmələrdə çağladı…»), İskəndər Etibarlının «Toyxanadır təbiət» («Qış qurtarıb, - Yer günəşdən uzaqlaşır, - Bahar yerlə qucaqlaşır…» və s.), Raqub Kərimovun «Bənövşə» («Torpağı ilk bahar oyadan zaman, - Yuxulu gözünü ovuşdurmusan. - Tənhalıq qəlbini göynədən zaman, - Baharı qış ilə qovuşdurmusan». («Qışı bahar ilə qovuşdurmusan» deyilsəydi daha münasib olardı. - A.V.) Həmin səhifədə dolayısı ilə bayram gününü xatırladan «S.Vurğuna həsr edilmişdi…» (məlumdur ki, şairin anadan olduğu gün pasporta görə Novruza - 21 marta təsadüf edirdi) adlı imzasız kiçik bir xəbər də var. Belə başlayır: «Martın 16-da Razin qəsəbəsindəki Mədəniyyət sarayında böyük şairimiz Səməd Vurğunun anadan olmasının 60 illiyinə həsr olunmuş ədəbi gecə keçirilmişdir». Hamısı səhifənin təqribən beşdə birini tutur.

Göründüyü kimi, az qala hər kəlmədə narahat ölçü-biçi, ehtiyat aşkar duyulmaqdadır. Nəinki «Novruz bayramı», «Novruz» sözü, heç «Bahar bayramı» ifadəsi də işlədilmir.

Sonrakı ildə qəzetin bayram nömrəsində (18 mart 1967-ci il) bir az, necə deyərlər, «irəliləyiş» hiss etmək mümkündür. Doğrudur ki, üz səhifəsində Novruz bayramına dair heç nə yoxdur. Burada «Hamı Azərbaycan SSR Ali Sovetinə və yerli Sovetlərə seçkilərə!

Xalqımızın səadəti üçün!» plakatı verilmişdir.

Ancaq bu dəfə kiçik formatda 16 səhifə həcmində çıxan qəzetin 6-cı səhifəsi bütünlüklə «Bahar bayramı» ümumi başlığı altında verilmiş materiallardan ibarət idi. Burada Nəbi Xəzrinin «Yaz günü», Hüseyn Kürdoğlunun «Mübarək» şeirləri, bu sətirlərin müəllifinin «Mənə anam öyrədib…» məqaləsi (materialın gərgin yazılma şəraiti 42 il sonra - «Bir Novruz yazısı, bir-iki söz» məqaləmizdə qələmə alınıb. - «ƏQ», 20 mart 2009-cu il, həmçinin bu sətirlərin müəllifinin «Yarım əsrlik yol» kitabı: səh. 157-158) və rəssam Adil Quliyevin «Bahar bayramı» lövhələrindən Novruz bayramı tonqal üstündən atılan başı papaqlı oğlan uşağı və bayram şirniyyatı düzülmüş xonçada yanan şamlar təsvir edilmiş iki rəsm dərc olunmuşdur.

Beləliklə, «Bahar bayramı» sözü, mətbuatda nəhayət, dilə gətirilsə də, «Novruz bayramı» şəklində deyilməsi hələ də mümkün deyildi. Heç şübhə etmirəm, oxucu məni düz başa düşər - qeyri-təvazökarlıqda qınamaz desəm ki, «Mənə anam öyrədib…» adlı yazımda «Novruz» sözünü «bayramsız», «Novruzgülü» şerimdən həmin çiçəyin adını çəkdiyim misraları misal gətirməklə yada salmalı olmuşam.

Eyni zamanda onu da qeyd edim ki, müstəqilliyimiz bərpa olunduqdan sonra, Novruz bayramı həsrəti artıq keçmişdə qaldığı bir vaxtda, Novruz indi daha YUNESKO tərəfindən Şərq ölkələri xalqlarının əziz bayramı olaraq mədəni irsimizin unudulmaz simvolu səviyyəsində dünya miqyasında böyük məhəbbətlə keçirilməkdədir.

Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan xalqına təbrikində göstərir ki, xalqımız min illər ərzində təşəkkül tapmış ənənələrə sadiq qalaraq hər il Novruz gününü təntənə ilə bayram edir. Təbiətlə insanın sarsılmaz vəhdətinə dair qədim təsəvvürləri əks etdirən Novruz bayramı insanlarımızın yaddaşına əbədi həkk olunmuşdur. Ulu əcdadlarımızın indiki nəsillərə misilsiz ərməğanı olan Novruz adət-ənənələrinin günümüzədək layiqincə yaşadılması Azərbaycan xalqının çoxəsrlik tariximiz qarşısında müstəsna xidmətidir.

Bu müstəsna xidməti «Ədəbiyyat qəzeti» özünün minlərlə səhifələrində yaradıcı ziyalılarımızın yüksək vətəndaşlıq hünəri və məsuliyyəti ilə yazılmış çox qiymətli ədəbi-bədii-elmi əsərlərində hifz edib saxlayır.

Dünya xalqları ədəbiyyatlarının müxtəlif nümunələri barədə tədqiqi məqalələr, ədəbi əlaqələrimizin inkişaf prosesini faktlarla izləyən, şərh edən araşdırmalar, xarici ölkə müəlliflərinin poeziya və nəsrindən tərcümələr («Orijinaldan tərcümə» sözləri daimi rubrikaya çevrilmişdir) «Ədəbiyyat qəzeti»nin bütün fəaliyyəti boyu ardıcıl həyata keçirdiyi ədəbi xəttin tərkib hissələridir.

Klassik və müasir ədəbi-mədəni sərvətimizin ən mühüm problemlərinin əhatəli, obyektiv tədqiqində «Ədəbiyyat qəzeti»ndən mötəbər mənbə kimi istifadə edilməsi zərurəti təsadüfi deyil. Özünün 80-ci ilinə bu günlər qovuşmuş, eyni zamanda qədim və zəngin ənənələrə malik ədəbiyyatımızın əvəzsiz salnaməsi haqqını qazanmış «Ədəbiyyat qəzeti»nin biblioqrafik göstəricisi cildlərinin nəşrə hazırlanması, şübhəsiz, bu böyük mənəvi xəzinəmizə yüksək dövlət qayğısının əyani ifadəsidir.

Ayaz VƏFALI

Ədəbiyyat qəzeti.- 2014.- 10 yanvar.- S.1-3.