Modern İran
şeirindən seçmələr
"ATV Kitab"
seriyasından "Dostun evi hardadır?-
Modern İran şeiri"
antologiyası işıq
üzü gördü. "Parlaq
imzalar"la birgə nəşr olunan seriyanın dünya xalqları ədəbiyyatları
bölümü Bədii
Tərcümə və
Ədəbi Əlaqələr
Mərkəzi ilə birgə gerçəkləşdirilir.
Antologiyaya XX yüz il İran farsdilli
poeziyasının 30-dan artıq
və müxtəlif ədəbi nəsilləri
əhatə edən nümayəndəsinin 200-dən artıq şeiri və 1 poema daxil edilib. Nəşrin tərtibçisi, "ön
söz"ün müəllifi
və redaktoru şair Səlim Babullaoğlu, məsləhətçisi
f.e.f.d Məsiağa
Məhəmmədidir. Antologiyaya
daxil edilən tərcüməçiləri Məsiağa Məhəmmədi,
Ariz Tarverdiyev, Məhəmməd Nuri və Əli Qərəcəlu ediblər.
Nima Yuşic, Jalə
İsfahani, Əhməd
Şamlu, Firidun Müşiri , Məftun Əmini, Huşəng İbtihac Sayə, Simin Behbəhani, Bican Cəlali, Söhrab Sipehri, Mehdi Əxəvani-Salis, Nüsrət Rəhmani, Mənuçöhr Atəşi,
Yədullah Röyayi, Füruğ Fərruxzad, Rza Bərahəni, Abbas Kiyarüstəmi, Huşəng Çələngi,
Xosrov Gülsürxi, Şəms Ləngərudi,
Məhəmməd Rza
Əbdülməlikiyan, Qeysər
Əminpur, Əhməd
Necati, Mustafa Məstur,
Məzahir Şəhamət,
Şəhram Şeydayi,
Rəsul Yunan, Kamran Rəsulzadə, Həmid İbrahimpur, Gülarə Cəmşidi,
Gorus Əbdülməlikiyan
və Roca Çəmənkarın şeirlərinin
toplandığı antologiyanın nəşrinə
İranın Azərbaycandakı
səfirliyinin Mədəniyyət
Mərkəzi dəstək
verib. Mədəniyyət
Mərkəzinin rəhbəri
Əsgər Farsi antologiyaya
"giriş"də yazır:
"Hesab edirik ki, "Dostun evi hardadır?-Modern İran şeiri antologiyası" xalqlarımız
və dövlətlərimizin
yaxınlaşmasına, mədəni
mübadilə işinə
mütəvazi bir töhfə olacaqdır...
Qoy dostların evi həmişə uca olsun və bu
kitab həmin evləri nişan versin!"
Antologiyadan bəzi şeirləri,
eləcə də Səlim Babullaoğlunun "Ön
söz" yerinə təqdim olunan "Modern İran şeiri antologiyası üçün
qeydlər" yazısını "Ədəbiyyat
qəzeti" oxucuları
üçün məxsusi
olaraq təqdim edirik.
Nima Yuşic
Fars poeziyasında yeni şeirin ("şere-nou")
atası sayılan Nima Yuşic (əsl adı: Əli İsfəndiyari)
1895-ci ildə Mazandaran
əyalətindəki Yuş
kəndində anadan olub. İlk təhsilini mollaxanada
alıb. 12 yaşında ailəsi ilə birgə Tehrana köçən Nima burada Sen-Lui
kollecində oxuyub və fransız dilini mükəmməl öyrənib. Özünün dediyinə görə, fransız dilini öyrənmək onun qarşısında yeni dünya açıb. 1920-ci illərdə
yazdığı bir neçə əsərlə
("Əfsanə", "Məhbəs", "Əsgər
ailəsi", "Ey
gecə!" və
s.) fars poeziyasında sərbəst şeirin
("şe're-azad") əsasını
qoyub. Nima həm də
yeni şeirin nəzəriyyəsi kimi çıxış edib.
Onun müxtəlif məqalələrinin toplandığı
"Hisslərin dəyəri"
adlı kitabı fars modernist poeziyasının
manifesti sayılır.
XX əsr fars
modernist şairlərinin hamısı
bu və ya digər dərəcədə
Nimadan təsirlənmişlər.
Təsadüfi deyil ki, İranda sərbəst şeirə həm də "Nimasayağı
şeir" ("şe're-Nimayi")
deyilir. Nima Yuşic 1960-cı ildə pnevmoniyadan dünyasını dəyişib.
Soyuq ocaq
Uzaq gecələrdən yadigar
qalıb
sakit meşə yolunun kənarında
kiçik bir ocağın daş yığını -
içində bir qədər soyuq kül.
Mənim
düşüncələrimin
toz-torpağındakı kimi kədərli
bir mənzərə,
onda hər şey
meyvəsi ağrı
olan bir nağıl.
Mənə od bəxş edən şirin günümün
naxışı solub,
soyuyub, daş olub
ömrümün payızının nəfəsindən.
Saralmış bəniz bahardan nişanədir.
Eləcə, uzaq gecələrdən yadigar qalıb
sakit meşə yolunun kənarında
kiçik bir ocağın daş yığını -
içində bir qədər
soyuq kül.
Tərcümə etdi: Səlim
Babullaoğlu
Ədəbiyyat qəzeti.- 2017.- 26
avqust.- S.26.