Ağrı
Hekayə
Sabah Şuşaya
gedəcəm. Samir "xaşa" çağırıb.
Xanımım iki gündür deyinir : - "Xaş sənin harana yaraşır? Ağzına bir tikə çörək qoyan kimi başlayırsan toyuq kimi qaqqıldamağa.
Sənin
xaş yeməyə fərli mədən var? Xaşı arağnan yeyirlər. Sənə isə içmək
olmaz. Həkim icazə vermir. İçdin dəli olub,
düşürsən çöllərə.
Özün bil! Xəstələnsən, sənə
baxan deyiləm! Daha yorulmuşam!"
Arvaddır da. İşi-peşəsi danışmaqdır. Qoy nə qədər istəyir
özü üçün deyinsin. Deyinib yorulandan sonra
pal-paltarımı səliqə ilə yığıb qoyacaq
yol çantama. Falçı Pəriyə dua yazdırıb
tikəcək göy pencəyimin astarına. Sonra da doqqazda
oturub geri dönənə qədər yolumu gözləyəcək.
Gör neçə ildir
Şuşanı görmürəm. Xaş bəhanədir.
İstəyim ora getməkdir. Dağların təmiz
havasını ciyərlərimə almaqdır. Meşələrdə
səsim çıxdıqca bağırmaqdır. Elə Samir üçün də darıxmışam. Onun
xaşına da söz ola bilməz.
Dadlı alınsın deyə Samir ayaqları mütləq Ağcabədi bazarından alacaq.
Aran heyvanı kəklik otu yeyir deyə tamlı olur axı.
Samirin işi Allaha qalıb. Çox vasvasıdır. O,
biçarə ayaqları əvvəlcə
üç dəfə isti su ilə yuyacaq. Sonra torpaqla
salavatlayacaq. Ondan sonra öz əlləriylə ocağın
üstündə bir dəfə də ütüb atacaq südlə yuduğu qazana. Düz
iki gecə uşaqlar yatandan sonra o yazıq ayaqları qaynadacaq.
Sonra qaynayan suyu süzgəcdən süzüb yenidən
tökəcək qazana. Bir sözlə, o ayaqları ayaq
olduğuna peşiman edəndən sonra rahatlanacaq. Elə buna
görə də Samirin xaşına xaş çatmır da.
Qarabağda adnandı. Mədəm
ağrısa da, o xaşın dadına baxacam. Üstündən Teymur kişinin
Qıraq Müşlanda öz əliylə çəkdiyi tut
arağından da yıxılana qədər vuracam.
Şuşalıların
zarafatından heç harda yoxdur axı. Bir də
gördün xaş qazanını oğurlayıb
qaçırdılar. Qaldım ac. Ya qəfil biri
qurşağa qədər soyunub başladı göbək rəqsi
oynamağa. Orda adamı söyüş də tutmur. Adam
ağrı nədir bilmir.
Bakıda götürmədiyin söyüşü orda
götürürsən.Heç vecinə də olmur.
Oranın halı o qədər yumşaqdır ki, adam hirslənmək
belə istəmir. Elə istəyirsən o gözəlliyin
içində əriyib-itəsən.Bir
kənarda oturub dinməzcə adamların üzünə
baxasan. Arvadın qulağından iraq, hər dəfə
Şuşaya gedəndə bir qadına vuruluram. Allah haqqı,
düz deyirəm. Elə belə ha. Ağlıma pis fikir gətirmədən.
Eləcə uşaq kimi bir gözəl tapıb uzaqdan-uzağa sevirəm.
Seçib vurulduğum qadın bunu o dəqiqə hiss
edir. Bicliyim yoxdu ha. O dəqiqə
ürəyimdəki çıxır üzümə.
Çox keçmir qadın da başlayır nazlanmağa. Duyuq düşüb tərpəşir.
Uzaqdan-uzağa gözlərini süzdürə-süzdürə
mənə baxır. Onun da ürəyindən pis fikir
keçmir ha. Elə-belə, "gizildəmədən"
başqa heç nə. Nə
bilim, gah qızıl dişləri
ilə yaylığının ucunu dişləyir, gah
saçlarını açıb kürəyinə
tökür, gah da lak tuflilərini ovcunun içiylə təmizləyir.
Bütün bu adi nazlanmalardan hər dəfə bilirsən nə
qədər saflanıram? Nə
qədər təmizlənirəm? Duruluram? Nə var e bu şəhərdə?
Sevgimiz yoxdur e, sevgimiz. Sevgisiz də adam olar? Hanı
Bakıda lak ayaqqabı geyinib safcasına saçlarını
kürəyinə tökən o çatmaqaş qızlar?
Ya köklüyündən
utanmayan o saf qadınlar? Burda belə qadınlar varmı?
Burdakılar hansı dildə
desən danışırlar. Di gəl, sevgiləri yoxdur,
ölüb. Burda sevgini sevgidən danışa-danışa
öldürdülər. Sevən danışmaz. Şuşa
başqa haldır. Oranın inəkləri də muğam
üstə böyüyür. Xaş bəhanədir.
Şuşa üçün darıxmışam. Gör bir
neçə il olar ora getmirəm.
Səhər arvad arxamca su atıb:
"Çatanda mənə zəng eləyərsən ha"
- dedi.
"Baş üstə"-deyib
mühərriki işə saldım.
Bərdəyə qədər
maşını birnəfəsə sürdüm. Oranın
qaymağından xoşum gəlir deyə
maşını şəhər
bazarının girəcəyində əylədim.
Şüşələri
qırıq, mizinin üstü tozlu
çayxanada şirin çayla iki üç
qaşıq qaymaq yeyib
Şuşaya səmt qalxdım.
Nəhayət, dördə on-on beş dəqiqə işləmiş Şuşaya çatdım. Samir məni şəhərin girəcəyində qarşıladı. Öpüşüb görüşdük. Gözlərim doldu.
O:- Hamı
yığışıb. Səhərdən xaşla
birlikdə səni də "yeyirik". Nə gec gəldin, ay kişi!- dedi.
Samiri görəndən ağlayırdım. Kövrəlmişdim, neynəyim. Gör neçə ildir
görüşmürdük.
Maşına oturub Samirin evinə tərəf
sürdüm. İki dəqiqəlik
yol idi. Samir atası ilə bir həyətdə yaşayırdı. Təmiri köhnə
olsa da, evləri geniş idi. Gözlərimə inanmadım. Bütün şəhər məni qarşılamağa çıxmışdı.
Çoxdandı onları da
görmürdüm. Ayaqüstü hal-əhval tutduqdan sonra içəri keçdik. Məclisin "başayaq" vaxtıydı. Yaşıl çəmənliyin
üstündə boş
araq şüşələri
sıra ilə "çiçəkləmişdi". Kabab iyi xanlığa
qədər yayılmışdı.
Daş döşəmə üstə
üç cərgə
miz düzülmüşdü.
Arxasında yaxşıca keflənmiş
dost-aşnam oturmuşdu.
Məni görən kimi ayağa qalxıb: "Xaş korlayan gəldi!- qışqırdılar.
Bir-bir hamısı ilə öpüşüb-görüşdüm. Daha içmək
lazım deyildi. Dostlarımın ağız suyundan
keflənmişdim. Məni görməklərinə
elə ürəkdən
sevinirdilər ki.
Hamısı da gözəl,
cavan, sapsağlam idilər. Gözləri bulaq kimi qaynayırdı. Sinələri sevdalı, biləkləri
gələcəyə gəriliydi.
Bu qədər xaşı bir iki ayaqla yola
vermək olmazdı.
Yəqin Samir diri
inəklərin
ayaqlarını belə,
Əhəd doktora kəsdirmişdi. Mizə yaxınlaşıb
içi araq dolu çappa stakanı əlimə götürdüm. Dostlarım ayağa
qalxıb sözümə
tərəf boylandılar.
-Vallah, mən sizə görə inəyin hər zadını yeyərəm!- dedim.
Dostlarımın şaqqanağı dağları
silkələdi. Doyunca güləndən sonra bir ağızdan
"Sən yeyərsən!"-
deyib arağı
başlarına çəkdilər.
Beləcə, üç gün, üç gecə o "xaşı" yedik.
Dördüncü gün tezdən yarımkefli, yarımxulu halda Bakıya dəbərdim. Bu sarsaq
işim olmasaydı, vallah, heç geri dönməyəcəkdim. Bərdəni keçəndə xatırladım ki, üç gün Şuşada olsam da, şəhəri əməlli-başlı görə
bilmədim.
Başımı xaş qatdı.
Görəsən, orda hava necəydi?
Dağlar, dərələr oğlanlığını saxlamışdımı?
Xarı bülbül xarlamışdımı?
Şuşanın saf gülüşlü qadınları, fidan
baxışlı qızları,
çatmaqaş oğlanları,
irigözlü nənələri
yenə salamlı-kəlamlıydılarmı?
Dağı-daşı yerindəydimi? Geri dönməyə vaxtım olmadığı
üçün gəzməyi
gələn səfərimə
saxladım. Samirin hələ
o qədər xaş qonaqlıqları olacaqdı
ki.
Evə gec çatdım. Xanımım doqqazda durub ağlaya-ağlaya yolumu gözləyirdi. Məni görən təki boynuma sarıldı.
Pıçıltıyla: - Şükür ki, qayıtdın!-dedi.
Boynumu qaçırıb:
- Şuşadan sənə
çiçək gətirmişəm,
-dedim.
Xanımım kinayə
ilə:- Hanı? -soruşdu.
Çiçəyi hara qoyduğumu
xatırlamadım. Maşına
tərəf boylanıb: -Yəqin arxa oturacaqda olacaq!- söylədim.
Xanımım sözümü ağzımda qoyub : -Dərmanlarını yenə içməmisən?-soruşdu.
-Mənə nə olub ki?- qışqırdım.
O, əl çəkmədi:- Onda de görüm neçənci ildir? - soruşdu.
Yenə qulaqlarıma küy doldu. Nəyi isə
xatırlmağa çalışanda belə olur. Kefli olmasam
da, yaşadığım ilin
neçənci il olduğunu bilmirdim. Çoxdan beləydim. Zamanı
çaşdırmışdım, nədir? Görəsən,
neçənci ildir? Üç günlük hara getmişdim?
Hardan qayıtmışam? Samir məni xaşa
çağırmışdımı? Bu səhər onun
evindəydim axı. Maşının mühərriki hələ soyumayıb!
Orxan FİKRƏTOĞLU
Ədəbiyyat
qəzeti.- 2017.- 9 dekabr.- S.24.