Gecə qapısı döyülən
qadın...
Hekayə
Bu
ağır xəbər elə gözlənilməz oldu ki, özümü tamam
itirdim. Əvvəlcə, nə edəcəyimi
qərarlaşdıra bilmədim. Anamın
ölüm ayağında olması başımda
ildırım kimi çaxdı. Kənddəkilərin
qarasınca gileyləndim. Niyə bu xəbəri mənə
bir az ertədən
çatdırmayıblar? - deyə
onları qınadım. Bu haqda fikirləşmək, artıq
gec idi,
özümü anama
çatdırmalıydım.
Anam məni övladlarının hamısından
çox istəyirdi. Onun bu halını təsəvvürümə
gətirəndə içim sızladı, gözlərim
doldu. Bilirdim ki, o mənim yolumu gözləyir.
Qarlı-çovğunlu qış gecəsi idi. Ertədən
yağan qar axşamüstünə yaxın dizəcən
qalxmışdı. Qar hələ də
yağırdı.
Belə
hallarda maşınsızlıq adamın əl-qolunu elə
bağlayırdı ki... İndi kimin qapısına
gedəsən, nə deyəsən, belə havada hansı
ağıllı çölə çıxardı?
Beşmərtəbəli binada yaşayırdım. Bina sakinlərindən
bir neçə nəfərinin maşını vardi.
Qapıqonşuluğumda yaşayan Əşrəf
adlı qonşumun qapısını döydüm. Onun
dükan-bazara mal daşımaq üçün sürdüyü
köhnə bir "Qazel" maşını vardı. Əhvalatı ona danışdım. Bildirdim ki, anamın vəziyyəti agırdır
özümü ona çatdırmalıyam.
Əşrəf
boynunu ovuşdura-ovuşdura:
- Müəllim,
maşınımın işıqları yaxşı işləmədiyinə
görə, gecələr heç vaxt çölə-bayıra
çıxmıram. Mənimki hava
qaralıncadır, harada olsam, qayıdıram evə. Yoxsa nə vardı ki, gedərdik. Heç, pul-zad da lazım deyil, qonşu deyilik bəyəm?
- deyə əlavə etdi.
Onun sözünün üstən nə deyəcəkdim,
kor-peşiman geri döndüm.
Gözlərimdən anamın əksi getmirdi. Hətta, qulaqlarıma
onun zarıyan səsi də gəlirdi, o məni
çağırırdı.
Binanın o biri girişindəki "Moskviç"i
olan qonşunun qapısını döydüm.
Qapını
onun xanımı acdı və məni görçək,
müəllim, buyurun içəri - dedi.
- Fazil evdədir?
- soruşdum.
-Hə,
evdədir. Gəlin içəri, yemək yeyir, - deyə
qadın geri qanrılıb: - Fazil, qapıya gəl! - dedi.
Fazil əlindəki dəsmalla ağzını silə-silə
qapıda göründü. O məni görən kimi:
- Boy,
müəllim, xoş gəlmisən. Qapıda
niyə durmısan, gəl içəri? - dedi.
- Fazil,
qadan alım, kənddən xəbər gəlib, anamın vəziyyəti
çox ağırdır, onu xəstəxanaya
çatdırmaq lazımdır. Qorxuram, yubanam
sonra gec olar. Nə qədər pul
lazımdır verərəm, gedək onu xəstəxanaya gətirək.
Fazil udqundu. Onun udqunmağı içimi göynətdi.
-
Qonşu, sən canın, bircə, yox demə, arvadın
başına bir iş gəlsə, ömrüm boyu
özümü günahkar bilərəm. Qadan
alım, gəl gedək.
Fazil gözlərimin içinə baxıb yazıq bir
görkəm aldı.
- Müəllim,
əziz canına and olsun, özüm ölüm, mənim bu lənətə
gəlmiş "Moskviç"imin təkərləri
keçəldir. Bu qarda bir addım da olsun gedə
bilməz, batıb yolda qalarıq. Ha, deyirəm bir az pul yığım bu zibilləri dəyişdirim,
amma çatdıra bilmirəm ki, bilmirəm, - deyə gileyləndi.
Ondan əl
çəkmək fikrim yox idi:
- Fazil, bəlkə
birtəhər gedək, sən Allah, sözümü yerə
salma, - deyə ona yalvardım.
- Müəllim,
balalarımın canına and olsun, yolda qalarıq, bu
qış vaxtı qurda-quşa yem olarıq. Niyə
mənə inanmırsız? İstəyirsiz,
alın qarajın açarını özünüz gedin
baxın. Görün, bu zibilə
qalmışlarla çölə çıxmaq olar, ya yox?
Bir söz deməyib qapıdan aralandım. Bir istədim
ki, evə gəlib səhərin açılmasını
gözləyim. Amma anamın səsi
qulaqlarımda cingildədi. Mənə elə gəldi
ki, bu dəqiqə bütün kənd bizim həyətə
axışıb, anamsa son nəfəsində: - Oğul,
oğul, - deyə məni çağırır.
Gözlərim doldu, anamı itirəcəyimdən
qorxdum. Yox,
getməliyəm! - düşündüm.
Binanın həyətində durub ətrafa boylandım. Nə edim,
indi kimin qapısını döyüm?
Küçənin o biri üzündəki
yaşayış evlərinin birində Qasım adlı biri
yaşayırdı, köhnənin sürücüsü idi. Onun həyətində
sınıq-salxaq bir "UAZ" markalı maşın
görmüşdüm. Ara-sıra nərildəyə-nərildəyə,
o baş-bu başa şütüyərdi. Əlacsılıqdan üzümü ora tutdum.
Qasım həyətdə idi. Darvazanın
qapısını döyən kimi açdı. Məni
görcək:
- Buyur,
müəllim. Xeyir ola bu axşam vaxtı?
-
Qasım, təcili kəndə getmək lazımdır. Anam
can üstədir, özümü ona yetirməliyəm.
Bu sözləri deyərkən, gözlərim doldu,
hıçqırdım. Elə zənn etdim ki,
doğrudan da, anam can üstədir.
Bu
halım Qasıma təsir etmədiyindəndi, ya ana sevgisinin nə
olduğunu anlamadığındanmı, o, dişlərini ağardaraq
şit-şit güldü:
- Müəllim,
başına xeyir, bu havada bu uluq, metallom maşınla, nəinki
kəndə, heç bir addımlıq yola getmək olmaz. Maşının
salamat yeri yoxdur. Onu dörd-beş adam
yerindən tərpədib, güclə hərəkətə
gətiririk. Heç ağlınıza belə
gətirməyin bu maşınla kəndə getmək olar.
Yaman pis olmuşdum. Əlacım hər yerdən kəsilmişdi.
Çarəsizlikdən ağlamaq dərəcəsinə
çatmışdım. Özümü
qınayırdım, lənətləyirdim. Nə edim, hara gedim? Birdən,
ağlıma gəldi ki, kəndə piyada gedim. Qoy, bu
qar-çovğunda it-bata düşüm, lap elə
qurd-quş yesin məni. İşdir, anamın başına bir
iş gəlib-eləsə, heç olmasa, məni
qınamasınlar, deməsinlər ki, oğlu isti
yorğan-döşəkdə
yatıb, anası isə onun yolunu gözləyə-gözləyə
keçindi.
Artıq qərara gəlmişdim ki, kəndə piyada
gedim, başqa çarəm yox idi.
Binanın həyətindən çıxıb asfalt
yola dönmək istəyirdim ki, gördüm binanın arxa tərəfində
bir maşın dayanıb. Gözlərimə
işıq gəldi, ürəyim isindi. Qara
bata-bata maşına tərəf qaçdım.
Maşın dayanan pəncərədən deyib-gülmək
səsi gəlirdi. Bir az da irəli yeriyəndə,
bayaqkı sevincim bir anda yox olub getdi. Ayaqlarım,
sanki yerə mıxlandı. Maşın,
binadakıların, elə mənim də, qəhbə kimi
tanıdığımız Qəmzə adlı
qadının pəncərəsinin önündə
dayanmışdı. Bildim ki, bu
maşının sahibi kimdirsə, Qəmzənin
qonağıdır.
- Nə
edim? - düşündüm. Gedim Qəmzəninmi qapısını döyüm?
Qonşuluq etdiyim adamlar mənə yox deyəndə,
pisgəzən Qəmzə mənə maşınmı verəcəkdi?!
Maşın onun özünün olsaydı, dərd
yarıydı. Onun yanına gələn
hansısa birinin olmalıydı.
Geri dönmək istədim, elə bil, ayaqlarımdan
daş asılmışdı, yerimdən tərpənə
bilmədim.
Elə haldaydım ki, bu anda anamı hər şeydən, lap
qürurumdan da üstün tutdum... Mənə
elə gəldi ki, anamın həyatda qalması bu dəqiqə
Qəmzədən aslıdır. Nə olursa-olsun, bu
sonuncu şansımı da yoxlayacağam, -
düşündüm.
Ehmalca qapını döydüm.
İçəridən
Qəmzənin çingiltili səsi eşidildi:
- Əyə, kimdir
qapını döyən?
- Mənəm!
- dedim, - Qonşun...
-
Hansı qonşum, ə? Mənim
qonşularım yoxdur. Get, vızqırt burdan...
Yanımda adam var.
Elə bil ayılan kimi oldum. - Başıma soyuq dəyib nədi,
mənim bu qapıda nə işim var? - fikirləşdim.
Geri
dönüb pilləkənlərlə aşağı
düşmək istəyirdim ki, birdən qapının
açarı şaqqıldadı və elə həmin anda Qəmzə
qapıda göründü:
- Ayə,
bir geri dön, görüm kimsən?
Çəkinə-çəkinə geri boylandım.
O, əlini
qaşlarının üstə qoyub diqqətlə mənə
baxdı:
- Ə, müəllim, sənsən? Xeyir ola,
məni güdürdün? Yoxsa, yenə
yığışıb məndən polisə şikayət
ərizəsi yazmısınız? Bu gecə vaxtı da
gəlmisən ki, görəsən yanımda kişi
var, ya yoxdur? Var,
müəllim, var. Yaz ki, gedib öz gözlərimlə
gördüm.
Qapını
çırpıb getmək istəyirdi ki, nə fikirləşdisə
geri döndü:
- Düz eləmirsiz, müəllim, adam çörəyə baisçilik eləməz...
Bir də ki, bilirəm
məndən niyə yanıqlısız? Ona
görə ki, mənim bu binada yaşayan kişilərdən
xoşum gəlmir... Qəlbinizə dəyməsin, bu binada
heç kişi yoxdur.
Yazırsınız, gedin oğrudan, rüşvətxordan,
ana-bacısını satanlardan yazın, məndən niyə
yazırsınız?! Nə edim, gedim dilənim?! Yoxsa, oğurluq edim? Bəlkə,
başqaları kimi onu-bunu şərləyib pul qazanım?!
- Kişisiz əyə, gedin arvad-uşağınızın dərdini
çəkin. Bu binada elə kişilər var ki, arvadı şəhərin
əksər kişilərinin alt tuman-köynəyinin razmerini əzbərdən
bilir. İndi gəlib mənim namusumu çəkirlər,
oğraşlar.
Qışın bu zəlo-zəlo vaxtında Qəmzənin
sözləri başımdan tüstü
çıxarırdı. Qızdırmalı
adamlar kimi bədənim su içərisindəydi. Bir az da gözləsəydim, həyəcandan
yıxılıb yerə dəyəcəkdim. Odur ki:
- Qəmzə,
anam bərk xəstədir kənddən xəbər gəlib.
Arvadın vəziyyəti ağırdır, getmək
istəyirəm, maşın tapa bilmirəm. Pəncərənizin qarşısında bir
maşın gördüm, ona görə gecə vaxtı
qapınızı döydüm. Mümkünsə...
Qəmzə
bir müddət lal-dinməz dayanıb, üzümə
baxdı, sonra yavaşca:
- Anan xəstədir?!.
- Hə,
vəziyyəti çox ağırdır, - dedim.
O, geri
boylanıb içəridəki adama səsləndi:
- Etibar...
Edik...
Səs gəlmədi. O, bir də səsləndi:
- Edik!.. Səninləyəm.
Yenə də cavab verən olmadı.
Qəmzə
bu dəfə üzünü mənə tutub:
-
Qonşu, Edik çox içib, möhkəmcə keflidir. Onsuz da, bu vəziyyətdə o, maşın sürə
bilməyəcək. Sən özün
maşın sürə bilirsənmi?
- Hə, əlbəttə,
sürə bilirəm. - dedim.
O gedib
maşının açarlarını gətirdi və mənə
uzatdı:
- Onda al,
bu açarları maşını özün sür get.
Sonra, daha bir söz deməyib, qapını örtüb
getdi.
Açarlar əlimdə bir müddət qapının
ağzındaca donub qaldım. Hələ də inana
bilmirdim ki, mən kəndə, anamın yanına getmək
üçün maşın tapmışam.
Maşına oturub yola düşdüm. Qar çox
yağsa da, hələ şaxta düşməmişdi.
Ona görə də, maşın narın qar
örtüyünü yara-yara irəliləyirdi. Yolboyu çox şeylər barədə
düşündüm. Sən demə,
bizim ağlımızın dərk etməyəcəyi hələ
çox mətləblər varmış bu həyatda. Özümüzü hamıdan ağıllı
bildiyimizə görə, bu mətləblərin yanından, sən
demə, saymazyana ötüb keçirikmiş.
Maşını həyətə sürüb, mühərriki
söndürdüm. Bir müddət sakitcə oturub evə
diqqət kəsildim. Sakitlikdi.
Maşından düşüb eyvana qalxdım. Otağa girəndə
anamın çarpayıda uzanılı vəziyyətdə,
gözlərinin isə qapıya zilləndiyini gördüm.
Baxışlarımız toqquşdu, hər
ikimiz gülümsədik. Şükür ki, o
sağ-salamat idi...
... Xəstəxanaya çatanda, artıq, hava
işıqlaşırdı. Anamı
palataya yerləşdirib, maşını sahibinə
çatdrmaq üçün binaya tərəf sürdüm.
Çox narahat idim.
Binanın qarşısına çatanda səhər
açılmışdı. Hər kəs
iş-güc dalınca tələsirdi. Qonşumuz Əşrəf
də, Qasım da, hətta o biri küçədə
yaşayan Fazil kişi də
maşınlarını qarajdan çıxarıb harasa getməyə
hazırlaşırdılar...
Maşını haradan götürmüşdümsə,
orada da saxlayıb yerə düşdüm. Başımı
qaldıranda Qəmzəni otağının pəncərəsinin
qabağında, qalın, yun adyala bürünmüş vəziyyətdə
gördüm. Gözlərindən yuxu
tökülürdü. Elə zənn
etdim ki, gec qayıtdığıma görə, maşın
üçün narahatdır.
Amma məni görcək pəncərəni
açıb:
-
Qonşu, anan necədir?! - soruşdu.
Nitqim
qurudu, bir söz deyə bilmədim... Bir tikə
qəhər, elə bil, boğazıma tıxanıb məni
boğurdu. Dinsəydim, hönkürəcəkdim.
Ona görə də, Qəmzəyə baxıb,
başımın işarəsiylə; - yaxşıdır, -
dedim və zorla da olsa, gülümsədim.
O da
gülümsədi. Sonra yuxulu gözlərini
ovuşdura-ovuşdura:
-
Qış gecəsi yaman uzun olurmuş, - dedi və pəncərəni
bağlayıb getdi...
Meyxoş Abdullah
Ədəbiyyat qəzeti.- 2017.- 14
oktyabr.- S.23.