Dərbənd
Qəlbimdə bir nəğmə
dolaşır elə...
Nə vaxt eşitmişəm, yadımdan
çıxıb.
Havası
başıma vuranda hərdən
Sanki təkərlərim oxundan çıxır.
Ah, necə unutdum mən o nəğməni...
Pəsdən oxunardı; yorğun... bariton.
Onda ruhu vardı bir dağ kəlinin...
Onda ruhu vardı qara barıtın.
Orda pəncərəyə günəş
düşürdü...
Bir də uzaqlaşan nal tappıltısı...
Bir gözəl baxırdı
o pəncərədən-
Qarşıda möhtəşəm Dərbənd qapısı...
...İgidlər doğrandı
Narınqalada...
Yağıya qul getdi o gözəl pəri...
Qoruya bilmədik-bu gözəl Vətən
Hər yandan budanır o vaxtdan bəri...
İgidlər doğrandı Narınqalada
İgidlər doğrandı Narınqalada
İgidlər doğrandı Narınqalada
İgidlər doğrandı Narınqalada
Dərbənd ki, bu yurdun tən ortasıydı,
Yoxuydu bu yurdun ucu-bucağı...
Xainlər söndürdü gecə
yarısı
Dağların başında yanan
ocağı...
...İgidlər
doğrandı Narınqalada
İgidlər doğrandı Narınqalqda
İgidlər doğrandı Narınqalada
İgidlər doğrandı Narınqalada
...Min ildi səs gəlir
Narınqaladan...
O səs qeybə gedir gün çıxa-çıxa...
Deyirlər o qızdı, belə
oxuyur:
- Bir gün su
gələcək bu köhnə arxa...
Yetər
ki,oğullar doğsun analar,
Vətən qana dönsün
damarlarında...
Girib savaşlara, göz də qırpmadan
Baş kəsib-qan töksün Vətən yolunda!
Fantom ağrılar
Qıçını və ya qolunu
itirmiş adama bəzən elə gəlir ki, həqiqətən ayağı
və ya əli bərk ağrayır. Buna fantom
ağrı deyilir.
Yəni olmayan bir şeyin
həqiqi fiziki ağrısı.
Fantom ağrılarla doludu hər yan...
Nə qədər ağrılar
gördüm həyatda?!.
Ağrının ağrıyan üzün də gördüm.
Üzündə-gözündə bir imkansızın
Çörək ağrısının izin
də gördüm.
Haqqımdan-payımdan kəsdilər hər vaxt,
Duzu yox imiş ki,
mənim əlimin...
Okul ağrısını üzündə
gördüm
Tərəzi dalında bir müəllimin...
Həkiməm, bilirəm ağrıyan
yerin
Səsi
çıxa bilsə
elə bağırar...
elə bağırar ki, dünya dağılar..
Hər ağrı birtəhər
kəsilir, amma,
Heç nəynən kəsilmir fantom ağrılar.
Səni gözləyirdim
Mən səni bu dəfə
çox gözlədim,
çox...
Kövrəldim gecəni döyəndə
yağış...
Səni
gözləyirdim gör
neçə vaxtdır,
Səni
gözləyirdim bu qar düşməmiş...
Mən ki çox gözlədim,
nə gizlədim, çox...
Mən səni bu dəfə
çox gözlədim,
çox
Bəlkə gəlməyəsən, heç gəlməyəsən...
Bir az da gözlərəm, sonra nə bilim...
Dözümüm çatarmı gözləyəm
yenə?..
Bəlkə də unutdum lap
yerli-dibli...
Ya da neyləyim ki, gec gəlməyəsən?!
Bəlkə sən bu dəfə heç gəlməyəsən?..
Hər şey çox uzanıb həddin aşanda,
Gözləmək özü də
düşəndə gözdən,
Eyni şey olanda gözlə-gözləmə...
gözləmək mənasız
olubsa, gəlmə...
Qapını açmağın bayram
deyilsə,
gəliş təmənnasız
olubsa, gəlmə!
Səbrin
üstünü də
basıbsa bu qar,
Bu ayaz gecəyə çaxırsa şimşək
Onda yum gözünü,qaldır badəni:
Açılmayan qapıların şərəfinə
İçək son qədəhi, sonacan
içək...
Mən səni bu dəfə
çox gözlədim,
çox...
...Səni gözləyirdim bu qar düşməmiş...
Tatarı
Yaxşı bir qamçısı
vardı atamın
Qamçı toxunmuşdu dana gönündən...
Qamçının havada vıyıltıları
Adamın zəhrini yarırdı gendən.
Hərdən yağ çəkərdi o gön
qamçıya
Sevməzdi qamçıya kimsə toxuna.
Atdan enən zaman atam qamçını
Taxardı həmışə sağ sapoquna...
Usta edən zaman ürgəni.,
dayı
Atlar şahə qalxar...şıllaqlayardı...
...Dartardı kəndiri at boğulunca
Sonra da bu xamı
şallaqlayardı...
Hərdən kürəyimə həmin
qamçıdan
Enən
göy zolaq da xatalı idi...
Qamçı göndən idi...
Dana gönündən...
Qamçının adı da tatarı idi...
Bir gün Qərib müəllim tarix dərsində
Dedi monqol tatar hamısı
türkdü
Biz də onlardanıq... böyük kökdənik
Adımız gələndə dünyalar
hürkür...
Bütöv xəritəni iki
əliylə
Göstərib dedi ki, gör hardan hara...
Atların belində əldə
tatarı
Biz hökm eyləmişik bu dünyalara...
Dövlətlər qurmuşuq, ellər
almışıq...
Qalalar tikmişik.,
yollar salmışıq...
Tarix öz küncünə tullayıb bizi...
Gör nə günə qalmışıq..
...Sanki gözlərindən odlar saçıldı..
Qığılcım sıçradı
odlu dəmirdən...
Birdən
qəhərləndi bu
arıq kişi..
Sanki boğulmuş at yüyən
gəmirdi...
Gərək yol verməyəydik
Kimsə
qürurumuza, şənimizə
toxuna...
Gör kimlər tapdaq oldu
Gör kimin sapoquna...
Hər gecə yerimdə qaçırdı yuxum
...Sovet... 60-ın tən ortaları...
Atlılar çapırdı xəritə
boyu..
Hamının əlində həmin
tatarı...
Sifətimə toxunur o atların
nəfəsi...
Kürəyimdə qamçının yeri
də doğmalaşır...
...Hərdən gedib gizlicə götürürdüm
qamçını..
Sanırdım ki bu qamçı çox şey bilir... danışmır...
...Tarix üzün döndərdi bizim də babalardan..
Büküldü yavaş-yavaş o atların
dizləri...
Endik böyük səhnədən...
əbədi qaldı lakin,
Tarixin kürəyində tatarının
izləri...
Tofiq NURƏLİ
Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.-
30 iyun.- S.4.