Uğur böcəyi
Hekayə
Yenə
də özünə
hesabat verir, özünü ağ
yuyub-qara sərirdi. Uzaq yoldan gələn bu gəmiyəbənzər
avtobusun bir küncündə, gözlərini
ucsuz-bucaqsız çöllərə
zilləyib, özünə
dar ağacı qurmuşdu. Qələt
edib aydan-ildən sonra bir səfərə
çıxmış, adam olub, adamlara qoşulmuşdu. Bu
da belə... İstəyirdi o da adamlar kimi gəzib-əylənsin,
"Əşi, onsuz da beş
günlük dünyadır,
kef elə" - desin...
Deyəmməmişdi. Ürəyiylə beyni yola getməmişdi,
yoxsa nə vardı ki?..
Budəfəki səfərə demək olar ki, şöbə
müdiri, həm də yaxın rəfiqəsi olan Təranə göndərmişdi. Demişdi:
- Get, qazanacaqsan! Beləcə demişdi, qazanacaqsan! Onun da ürəyi
atlanmışdı. Bu Təranə
də Allahın bəlası idi ha... Bilmədiyi şey yoxdur, yerin altını da bilirdi, üstünü
də. İstəsə, bütün dünyanı
idarə edə bilərdi. Yola düşməzdən əvvəl
demişdi: - "Bax
ha, boş qayıtma! Əli ətəyindən
uzun üstümə gəlmə, öldürrəm
səni..." "Öldürrəm"i, əlbəttə,
ərklə demişdi.
Daha durub onu öldürən deyildi ki... Həmişə nigaran olurdu ondan, istəyirdi yol göstərsin, aydınlığa çıxarsın.
Yoxsa nəyinə gərəkdir
ki, bu, ərə
getdi, yaxud getmədi?
Onun dediyi kimi eləmişdi. O dediyi adamla kənara çəkilib çay içmiş, o uzaq şəhəri təklikdə
gəzib-dolanmış, birlikdə
xeyli vaxt keçirmişdilər. Amma nə
Təranə deyən
hörmət olmuşdu,
nə də xüsusi diqqət. Eləcə uzun-uzadı elmdən, elmi kəşflərdən
danışmışdılar. Kişi ona elm adamı, alim kimi baxmışdı,
vəssalam. Yəqin ki,
Təranə onu əfəl adlandıracaq,
o ki var danlayacaqdı; - Nə elm,
ay qız, elmdən danışmaq nədir, başqa mövzu yox idi danışmağa?!
35-yaşın var, 35!
O da bu yerdə
səsini içinə
atıb, kal səslə, bir qədər də ehtiyatla dillənəcəkdi:
- Sonra bilirsənmi, nə oldu? Bu
yanımızdakı aspirant qız yenə də kötük oldu mənə. Ətrinin iyini yenə də kəmənd edib atdı ortaya. Sən deyən adam
da onu görən
kimi hayıl-mayıl oldu buna. Mən yaddan
çıxdım. Həmişəki
kimi... Adam mənə
ancaq alim kimi baxırdı, alim kimi...
"Professor" deyə müraciət
edirdi...
Birdən-birə özündən iki oturacaq irəlidə əyləşmiş professora
gözü sataşdı. Ürəyində
professoru top atəşinə
tutdu. - Kimə lazımdır, bu
professor?! Əzizləyəni yox, sevəni yox! Deyir, mənim
davamçımsan, səni
görəndə özümü
xatırlayıram, filan...
Yox bir! Nəyimə
lazımdır?! Nə
olsun, dünyaya səs salan şan-şöhrəti var. Sonunda
təkdir-tək... Sevəni, qayğısını
çəkəni yoxdur.
Başına bir kişi əli
sığal çəkmirsə,
daha nə qadınsan?!
Yaman qorxurdu professora bənzəməkdən.
Professordan başqa üç nəfər yoldaşı da vardı avtobusda. Beşnəfərlik
bir heyətlə getmişdilər qonşu ölkədə
keçirilən elmi konfransa. Ucdantutma
hamısını da professor kimi təqdim eləmişdilər.
Əslində, onunla yaşlı professordan
başqa aralarında professor-filan yoxdu. Biri
zəhləsigetmiş, gözəl olmasıyla öyünən,
başıboş kişilərin qənimi aspirant
qızdı, biri sıravi müəllimdi, o biri isə
şöbələrin birində katibə işləyən,
institutda "atmaralı" adlandırılan cavan
qızdı. Əvvəlcə
hamısı "professor" sözündən
diksinmişdi. Amma sonra öyrəşmişdilər.
Avtobusdakı yupyumru konduktor qız da onları
professor adlandırırdı. Hətta
atmaralı qıza da ağızdolusu professor deyirdi. Bu, yaşlı professoru
qıcıqlandırırdı, amma daha əlacı yoxdu.
Hər dəfə də qıcıqlananda
professorun üzünə baxır, ondan heyfini
çıxırdı. Ona elə gəlirdi
ki, yaşının ötməsinin, tək
qalmağının əsl səbəbkarı bu professordur.
"Tələbələrin içərisində
ən çox sənə gümanım var, sən də mənim
kimi şöhrətli alim olacaqsan, - deyirdi professor, - o birilərin
fikri dağınıqdır, təkcə sən fikrini elmə
yönəltmisən. Doğrudur, o aspirant
qız çox yaraşıqlıdır, gözəldir, amma
onun elm adamı olacağını güman etmirəm. Ümumiyyətlə, gözəl qadınların
elm adamı olacağına inanmıram!" Əvvəllər yaman qürrələnərdi bu
sözlərdən. Amma indi tamam dəyişmişdi.
Bu yerdə lap yanıb-tökülürdü.
İstəmirəm, lazım deyil! Sənin davamçın
olmaq istəmirəm! Bir nöqtədə
sıxılıb qalmaq, bir qəlibə pərçimlənmək
istəmirəm. Qadın olmaq, xoşbəxt
yaşamaq istəyirəm. Sevilmək istəyirəm!
Əlini üzündəki ləkə
yerlərinə apardı. Uşaq
vaxtı çıxartdığı sivilcədən
qalmışdı ləkələr. Sol
yanağında ada yerinə bənzəyən üç dəyirmi
işarədi. Çox vaxt xüsusi səylə
- kremlə ört-basdır etsə də, yol nişanəsi
kimi qabarıb üzdə dayanırdı. Ən
ağrılı yeriydi. Həmişə
ona mane olan da elə bu ləkələrdi. Həmişə düz ordan sınırdı.
Anası deyirdi ki, heç hiss olunmur, həm də
sənə yaraşır bu ləkələr. Onsuz da özün də qaraşirinsən. İnanmırdı anasına. Bir
vaxtlar, çox uzaq keçmişdə, sevdiyi oğlan
vardı. Dəli kimi idilər bir-biriləriyçün.
Amma oğlan birdən-birə atmışdı
onu. Özü də ən yaxın rəfiqəsinə
görə atmışdı. Rəfiqəsinin
üzü güzgü kimi şümaldı, ağappaqdı.
Həmin gün evə gəlib aynanın qarşısında
xeyli ağlamışdı, az
qalmışdı intihar etsin. Sonralar fikrini elmə,
kitablara yönəltmiş, gecəsini-gündüzünü
oxumağa vermişdi.
Yupyumru konduktor
qız avtobusun
ortasında fırlanır, sərnişinlərə su təklif
edirdi. Ağappaq qızdı, üzündə
gülüş vardı ki, bu da peşəkarlığından
xəbər verirdi. Konduktor qız tez-tez
enlikürək sürücüylə
pıçıldaşırdı. "Yəqin
bu, sürücünün adamıdır" ürəyindən
keçirdi, "Allah bilir yollarda nə qədər macəraları
olub". Xəyalında
sürücüylə konduktor qızın sevişmə səhnəsini
canlandırdı, ürəyi döyündü. Artıq xeyli müddətdi ki, sevənlərə həsəd
aparırdı. Əvvəllər elə də
fikir verməzdi. Əvvəllər
qarşısında məqsədi vardı,
üzüyuxarı dırmaşacağı zirvə vardı,
beynini, ürəyini, vaxtını o zirvəyə doğru cəmləmişdi.
Amma elmi müdafiədən sonra sanki birdən-birə
ayılmışdı. Daha fəth ediləsi
zirvə yox idi, beyni də, hissləri də azaddı.
Boşluğun içərisində qalmışdı, geriyə
boylananda az qalırdı dəli ola.
Hiss etdi ki, bayaqdan
ayağıyla bir qədər yumşaq bir cismi tapdalayıb. Əyilib baxdı. Yanında əyləşən
sarışın kişinin ayağı idi
tapdaladığı. Kişi yazıq ədəbindən
səsini çıxartmırmış. Kişinin
üzünə baxdı. Kişi
yüngülcə qızararaq gülümsündü. Avtobusa minərkən kişiyə ötəri nəzər
salmış, onu əcnəbiyə bənzətmişdi, maraq
dairəsində olmamışdı. Nəzərə
alanda ki, hələ uzun bir yolu birlikdə, yanaşı əyləşib
qət edəcəklər, lap elə onunla bir-iki kəlmə
kəsmək də olardı. Ancaq lazım bilməmişdi.
"Nəyimə lazımdır, o qədər
dərd-sərim var ki, bir elə bu
çatışmır" - deyə başını
avtobusun şüşəsinə söykəmişdi.
İndi gözucu kişiyə nəzər saldı, ilk baxışdan diqqət
cəlb etməsə də, incə cizgili, zərif üzü
vardı. Hansısa xarici ölkə aktyoruna bənzətdi
kişini. Kişi qurdalanaraq yol
çantasından peçenye çıxartdı. Yüngülcə qoluna toxunaraq, ona uzatdı. Əvvəl istədi götürməsin, amma
üzündə elə səmimi ifadə vardı ki, etiraz edəmmədi.
Sonra kişi çantasından su
çıxartdı, səliqəylə salfet
çıxartdı, öz aralarında kiçik bir süfrə
açdı. Az qaldı desin ki, deyəsən,
tək yaşayırsınız, amma demədi...
Deyəsən, kişi söhbət etməyə
məqam axtarırdı:
- Bayaqdan istəyirdim sizi danışdıram, amma çəkinirdim.
Nə əcəb, belə gözəl xanım,
uzaq yola tək çıxmısınız?
"Nə? Gözəl xanım?
Yaman da gözələm. Üzümdəki
ləkələrə yaraşır elə gözəl
xanım".
- Nəyim gözəldir ki... Yəqin lağ edirsiz.
- Yox, lağ
nədir? Gözəl-göyçək
xanımsınız. Üzünüzün
ifadəsindən zərif kraliçalara bənzəyirsiniz.
Görəsən ələ salmır
ki?.. Amma
yox, kişinin baxışlarında bir heyranlıq vardı.
Birdən-birə ürəyindəkiləri kişiyə
açıb tökdü. Lap elə dost kimi, qardaş
kimi, ata kimi ərk elədi, dil-dil ötdü:
- Nə bilim, məni qadın kimi dəyərləndirən
az olub. Gəncliyimdə vaxt
olub sevmişəm, o da guya məni sevib. Amma
sonradan məlum olub ki, sevməyib, yaraşıqlı rəfiqəmlə
görüşməyə başlayıb. İndi də kişilər mənə daha çox
elmimə görə hörmət edirlər. Professoram
axı...
Kişi maraqla onu süzdü.
- İnana bilmirəm,
belə cazibəli qadını diqqətdən
kənarda saxlayıblar.
Birdən-birə bu yad kişiyə
ərk elədi, ürəyindəkiləri
açıb-tökdü, üzündəki adayabənzər
ləkələrin onu necə sındırdığından,
həyatdan necə küsdürdüyündən
danışdı. Kişi də gülümsünərək anası kimi
cavab verdi: - Dərd etməyə dəyməz.
Sənə yaraşır.
Başını şüşəyə dirəyib
mürgüləməyə
çalışdı, daha doğrusu, özünü
yatmış kimi göstərdi. Kişi başını arxasına
qoyduğu üzərində uğur böcəyinin rəsmi
olan balaca, yumşaq döşəkcəni ona uzatdı: - Al,
başının arxasına qoy, boynun ağrımasın.
Etiraz elədi. Kişi əl
çəkmədi. Ürəyi istiləndi.
Bir qədər keçmiş
kişi öz həyatı
haqqında danışdı:
- Bir oğlum var, başqa ölkədə təhsil
alır, həyat yoldaşım, oğlum səkkizinci sinifdə
oxuyarkən vəfat edib. Tək yaşayıram,
oğluma baş çəkməyə getmişdim, - sonra
oğlundan danışmağa başladı, - yaman savadlı,
ağıllı uşaqdır.
Kişi
danışdıqca ürəyində
onunla doğmalaşdı, o qədər
doğmalaşdı ki, ona ərə getdi, kişi
onun qayğısına qaldı, qol-boyun uzaq səfərə
çıxdılar, kişiyə uşaq doğdu, oğlunu
evləndirdi, xoşbəxt oldular.
Birdən-birə ayıldı, kişi muncuq kimi
sözləri sapa düzüb, danışıb tökür.
Kişi onun boynunun arxasına qoyduğu yumşaq döşəkcəyə
işarə elədi:
- Bu uğur böcəyini
alanda bilirdim, bu gün bəxtim gətirəcək.
Bir qədər sonra avtobus çay içmək
üçün fasilə etdi. Kişi onun qolundan
tutub, nəzakətlə aşağı endirdi. "Professor" heyətiylə birlikdə çay
masasının ətrafında əyləşdilər. Kişi yaxınlıqdan şirniyyat alıb masaya
qoydu, çay sifariş etdi. Professor kişiyə
zənlə baxdı, təşəkkürünü bildirdi.
Sonra nəzərini ona zillədi:
- Nə tez dostlaşdınız
bununla?..
Professorun replikasını eşitməməzliyə
vurdu. Kişi nəzakətlə onlara çay süzdü. Ürəyində
qürrələndi: "Qoy
görsünlər, belə
ərim, yox e, dostum, lap olsun sevgilim, belə sevgilim var." Ən çox da
aspirant qıza yanıq
vermək istədi.
Kişi
aspirant qızla üzbəüz
oturmuşdu. Aspirant qızın ətrinin iyi hər tərəfə
yayılmışdı. "Elə bu
ətirlə kişiləri
ətrafına toplayır,
ram edir" - deyə düşündü. Görək kişinin
reaksiyası necə olacaqdı. Həlledici məqamdı.
Yox, kişi aspirant qız tərəfə heç gözucu da baxmadı. Baxışlarını ancaq ona zillədi.
"Sınaqdan çıxırsan,
uğur böcəyim..."
Avtobusa qalxdılar. Yolboyu xeyli söhbət etdilər. O qədər danışdılar ki, bir-birinin həyatına əməlli-başlı bələd oldular, hətta görüş də təyin etdilər. Sonra kişi onun əllərini ovcunda saxladı. Bütün canına istilik, rahatlıq, xoşbəxtlik yayıldı. Avtobus artıq doğma şəhərə daxil olmuşdu. Uzaqdan sıralanmış, hündür binalar göründü. Kişi ondan bir qədər əvvəl avtobusdan endi. Əlini bir daha sıxıb pıçıldadı: - Görüşərik, uğur böcəyim.
Şirin bir yuxudan ayılıbmış kimi onun arxasınca uzun-uzadı baxdı. Sonra "uğur böcəyi"ni sinəsinə sıxdı.
Narıngül
Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.-
30 iyun.- S.5.