Bir cüt çəhrayı rəngi

Hekayə

O evdə üç aydan artıq qala bilmədim. İki gün idi ki, yeni evimə köçmüşdüm. Keçmiş evin yiyəsi Natiq kişi həmişə mənə "oğlum" deyə xitab edirdi. Evindən çıxmaq istədiyimi biləndə üzülərək "niyə çıxmaq istəyirsən, oğlum? Bəlkə, məndən incimisən..." - soruşmuşdu. Mən də "Yox! O nə sözdü? İnciməmişəm, bu evin eyvanı yoxdur, canım sıxılır" - deyə cavab vermişdim. Natiq kişi əlindəki açarları oynada-oynada "Rəssam adamsan. Ruhun harda rahatsa, xəyalın harda dincdirsə, orda yaşa! Bu evdə qalmağını israr edə bilmərəm. Ancaq mənlə əlaqəni kəsmə!" - demişdi.

Mən evin eyvanını, içindən, hətta otaqlarından daha çox xoşlayıram. Eyvansız evdə həyat qırmızı ilə qara rəngin qarışığı kimi görünür. Eyvan isə bir evin sübh çağıdır, özü də yasəmənin rəngindədir... Həftələrlə evdən çölə çıxmadığım zamanlar olur, təmiz havaya ehtiyac duyuram. Gecələri eyvanda rəsm çəkmək, soyuq çayımı qurtumlayıb içmək, siqaret çəkmək xoşuma gəlirdi. Əslində, mən ömür boyu bir nəfərlə də olsun, eyni müddətdə çay içə bilməmişəm. Hamı çayı isti-isti içir, mən isə o qədər gözləyirəm ki, çayım bumbuz soyuyur, sonra içirəm. Bundan özüm də təngə gəlmişəm, hətta söz vermişəm ki, heç kimlə çay süfrəsində oturmayım. Bəzən içdiyim soyuq çaya fırçamı batırıb rəngini göyərtməyi düşündüyüm olur. Göy rəngində çay insanın yorğunluğunu daha tez ala bilər. Bu fikrimi rəssam tanışlarımla paylaşanda gülərək "rəngini çaya tök, bəlkə rəngin dəyişə" - deyirlər.

6 ay idi ki, sərgidə bir dənə tablom belə satılmamışdı. Halım get-gedə gərginləşirdi..

... gecə saat üç idi. Çoxdan soyumuş çayımı götürüb eyvana çıxdım. Çaydan bir-iki qurtum aldım. Üzbəüz bina diqqətimi cəlb elədi, rəngi, forması bizim binaya oxşayırdı. Sanki bir almanı yarıdan bölmüsən, yarısı o tayda, yarısı bu tayda. Gecənin bu vaxtı binanın üçüncü mərtəbəsində işıq yanırdı. Otağın pəncərəsindən yayılan sarı işıq eyvana düşür, qəribə rəng kölgələri yaradırdı. Molberti, fırça və rəngləri eyvana çıxardım, qarşıdakı otağın mənzərəsini çəkməyə başladım. O otağın cinsi sarı rəngdən idi, həə... o otaq sarı rəngdən yaranmışdı. Sarı işığın qaranlıqda yaratdığı ecazkar rəsmin ab-havasına o qədər uymuşdum ki, səhərin nə vaxt açıldığını belə hiss etmədim. Bu zaman bir cüt göyərçin qarşıdakı eyvanın məhəccərinə qondu. Göyərçinlər başlarını bulayaraq elə xoşbəxtcəsinə məhəccərdə gəzişirdilər, insan az qalırdı bütün bədbəxliklərini unutsun. Hərdən dimdik-dimdiyə verib şirin-şirin "söhbət" edirdilər. Kaş mənim də eyvanıma qonaydılar... mən də qarşıdakı evdən baxıb onların rəsmlərini çəkərdim. Görəsən göyərçinlər niyə o evin eyvanına qonmuşdular? Rəsm əşyalarımı evə apardım. Mətbəxdə bir az buğda var idi, tez-tələsik buğdanı gətirib eyvanda yerə səpdim, yanına bir kasa dolusu su da qoydum. Qarşı binadakı evi qısqanırdım.

Hər gecə o evin işığı mənim evimin işığı kimi yanılı qalırdı və göyərçinlər hər gün o eyvanda gəzişirdilər. Quşlar eyvanıma qonsun deyə, ağlıma gələn hər yolu sınadım. Bir faydası olmadı...Göyərçinlər o eyvana qonmağa davam edirdilər. Mənə elə gəlirdi ki, o evin sahibi də tək yaşayırdı. Bəlkə də, həmin insan ciddi bir oxucu idi, dayanmadan kitab oxuyurdu. Heç hamama girməyə də vaxt tapmırdı. Bəlkə, o da mənim kimi soyuq çay içməkdən həzz alırdı. Əslində, çox kitab oxuyanların rəngi boz olur. Özü də siqaretin külü kimi boz..

O evi yaxşı təsəvvür edə bilirdim: kitablarla dolu, divarlarından şəkillər asılmış... Təsəvvürümdə o evdə yaşayan şəxsin portreti kristal kimi rəngsiz idi, həssas bir ruha sahib olduğunu düşünürdüm. Bəlkə də, bir musiqiçi idi, bəlkə də şair, ya da mənim kimi rəssam...

O evi düşünməkdən başım ağrıyırdı. Hər şeyi sarı görürdüm, eyvanda soyuq çayımı içə-içə o evə baxmaqdan yorulmuşdum. İşığı daima yanılı olan evin sahibini bir dəfə də olsun görməmişdim. Eyvana heç çıxmırdı. Bəlkə də bir xanımdır, birisi ilə danışmağa ehtiyacı var...

Qarışıq fikirlər məni bürümüşdü, rəsm əsərlərim yarımçıq qalmışdı, tamamlaya bilmirdim. Belə olacağını bilsəydim, bu evə gəlməzdim!

Eyvansız evlər torpaq kimi dinc olurlar. Darıxdırıcı olsa da, ən azından düşüncələrdə iğtişaş yaratmırlar.

...Yenə çıxıram eyvana, qarşıdakı evin eyvanında bir cüt göyərçini görürəm. Bu dəfə səssiz, biraz da yorğun, çiyin-çiyinə dayanıblar..

Rəsm ləvazimatlarımı tez gətirib düzürəm eyvana.. Eyvanın rəsmini çəkdiyim tabloya göyərçinləri də əlavə etməyə başlayıram. Göyərçinlərin rəngi göydür, amma mən onları çəhrayı təsvir edirəm. Rəngləri qarışdırıb istədiyim çəhrayını alıram, fırçanı rəngə batırıb tabloya toxundururam. Bu gecə göyərçinlər sanki göy rənglərindən bezmişdilər, yorğun və səssizcə baş-başa verib yatmışdılar. Onların hərəkətsiz vəziyyəti mənim işimi asanlaşdırırdı. İnsanlar kimi heyvanların da həyatlarından narazı olmaq hüququ var. Göyərçinlər bu gecə göy rəngdə olmaq istəmirdilər, bu rəng onların xoşbəxtliyinə mane olurdu. Onlar bu gecə yağışın yağmamasına lənət oxuyacaqlar. Onlara rəngli yağış lazım idi. Bəlkə bir gün yağdı.. və biz də təkrarlardan, eyniyyətdən xilas olduq. Kaş bu quşların etdiyi arzunu biz diləsəydik...

...Tablodaki çəhrayı rəngli göyərçinlər evin işığını daha da artırırdılar... Mənim tablomdakı göyərçinlər qarşı eyvandakı göyərçinlərdən daha xoşbəxt görünürdülər...

Hava tam qaraldı və üzbəüz otağın işığı hələ də yanırdı..

O evin sahibini nə vaxtsa görəcəm. Görən kimi də, bu işin səbəbini soruşacam.

"Niyə yatmırsan? Nəsə problem var? Dərdin nədir? Nə yazırsan? Nəyi düşünürsən? Barı bir gecə işıqlarını söndür, bir azca mənim fikrim dincəlsin! Söndürməyəcəksənsə, mən çıxım gedim bu evdən! Yoruldum səninlə qonşu olmaqdan! İşıqların mənim işıqlarıma qoşulur, qoymur yatam!"

Yox! Belə olmaz! Səhər açılar-açılmaz o binaya gedib sahibi ilə danışmalıyam. Şübhələrlə, cavabsız suallarla yaşaya bilmərəm.

Əsəbi şəkildə tablonu eyvandan gətirib çarpayının üstünə yerləşdirdim ki, rənglər qurusun. Çəhrayı quşların boyası qurumağa başlayırdı. Boya quruduqca quşlar yüngülləşirdilər. Sanki qanad açıb uçacaqlar.. İndiyə qədər bu rəng məni belə valeh etməmişdi. Rəngin sirrinə vaqe olmuşdum. İstəyirdim ki, əllərimi çəhrayı rəng olan qaba salım, qollarımı da çəhrayı rənglə boyayım... İçimdəki ağırlıqdan xilas olmaq istəyirdim..

Eyvana səpdiyim buğdalar yerindəcə dururdu, su dolu qab da olduğu kimi qalmışdı.

Səhərə kimi eyvana çıxmadım, siqaretimi də evin içində, divandaca oturub çəkdim. İlk dəfə çayımı isti-isti içdiyimin fərqinə boş fincanı mizin üstünə qoyanda vardım...Gözlərimi tablodan çəkə bilmirdim.

Qaranlıqda ucalan beşmərtəbəli bir bina. Yalnız üçüncü mərtəbədəki evin işıqları yanır və iki çəhrayı quş həmin evin eyvanında məhəccərə qonub... Qalxdım, asta-asta tabloya yaxınlaşdım, fırça izlərini yoxladım.. Möhtəşəm görünürdü! Beynimdən ani bir fikir keçdi. Bu tablonu satışa çıxarmayacam. Tutaq ki, lap satdım. Onu alan kəs hardan biləcək ki, bu ev hardadı? Bu evin sahibinin çəkdiyi əzabları görə biləcək? Çəhrayı göyərçinlərin dərdini anlayacaq? Hardan biləcək ki, niyə məhz o eyvana quşlar qonur? Və o da bu tabloya baxmaqdan bezəcək bir gün...

Barmağımı astaca göyərçinlərin qanadına toxundurdum. Boya hələ də yaş idi. Üzümü tabloya yaxınlaşdırıb yavaşdan fülədim.

O gecə çox səssiz keçdi, elə tablodakı gecə kimi. Küçədən sahibsiz itlərin səsi də gəlmirdi, cırcıramalar da dərin yuxuya getmişdilər.

Səhər bir tikə çörək yemədən hazırlaşıb qarşı binaya tərəf yollandım.

Üçüncü mərtəbənin işıqları hələ də yanırdı. Pillələri yuxarı qalxdım, həmin evin qapısına yaxınlaşıb dayandım. Barmaq izlərindən kirlənmiş zəngin düyməsini basdım və bir az gözlədim. Qapını açan olmadı. Yəqin zəngin düyməsi xarab idi. Barmaqlarımla qapını döyəcləməyə başladım. Yenə də kimsə açmadı. Sakitcə ətrafıma baxdım, qulağımı qapıya söykədim. Heç bir səs gəlmirdi. Bəlkə yatıb? Bəlkə də, hamamdadı. Ya da bilərəkdən içəridə susub, heç kimi görmək istəmir. Lap səbirsizləşirdim, sağa-sola var-gəl edirirdim. Bir dəfə də qapını ovcumun içiylə döydüm. Açan olmadı...

Başım ağrımağa başladı, hirsimdən üzümü qapıya dayadım və möhkəm bir yumruq vurdum. Özümü sevgilisindən ayrılmış on yeddi yaşlı gənc kimi hiss edirdim. Qapını aramsız şəkildə yumruqlayır, başımı qapıya çırpırdım. Yumruqlarımın səsi bütün binanı bürümüşdü, amma nə ev yiyəsi qapını açdı, nə də qonşular... Körpəni anasının qucağından güclə qopardırmış kimi, üzümü qapıdan ayırdım. Qayıdıb aşağı enmək üçün ayaqlarımı sürüyə-sürüyə pillələrə doğru yönəldim. Binanın çıxışında bir kişi ilə rastlaşdım, içəri daxil olurdu. Kimsəyə fikir vermədən başını aşağı salıb yeriyirdi. Tez ona tərəf getdim.

"Salam! Sabahınız xeyir olsun! Üzrlü sayın, bir sualım var!" - dedim.

Kişidən siqaret tüstüsünün kəskin qoxusu gəlirdi. Boğazını arıtlayıb bir dəfə möhkəm öskürəndən sonra, ötkəm səslə "Eşidirəm, qardaş!" - dedi.

- Üçüncü mərtəbədəki qonşunuzu görmək istəyirəm. Tanıyırsınızmı onu? Qapısını döydüm, açmadı.

- Bəli, tanıyıram. Nə işiniz var o adamla?

- Heç. Sadəcə iki kəlmə sözüm vardı.

- Məsələ nədir?

- Heç bir şey. Nə olacaq ki? Şəxsi söhbətdir. Tanıyırsınızsa, deyin xahiş edirəm.

- O evin sahibi mənəm.

- Doğrudan?

- Bəli. Eşidirəm sizi.

Bunu gözləmirdim, karıxdım, bir qədər də utandım. Tez özümü yığışdırdım. Yüngül bir təbəssümlə barmağımı öz evimə tərəf tuşladım: "Mən sizin düz qarşı binadakı qonşunuzam. İşim rəssamlıqdı. Sizin evinizin təsvirini çəkmişəm. Əslində mənə maraqlı gəldi ki, niyə həmişə evinizin işıqları yanılı olur?" - dedim.

İçimdəki hirsi birtəhər gizlətdim, hətta zarafatyana "yatmırsınızmı?" - deyə soruşdum.

Kişi gözlərini bir dəfə bərk sıxıb açdı. Əlini uzadıb pencəyinin döş cibindən bir siqaret çıxarıb yandırdı. Səsinə hakim kəsilmiş acı təəssüf hissi ilə "nə deyim? Allah ölənlərinizə rəhmət eləsin! Bu ev mənim anamın evidir. Bir il olar ki, onu itirmişəm. İndi o evdə kimsə yaşamır. Sadəcə, anamın vəsiyyətinə görə, evin işıqlarını söndürmürəm. Ayda iki dəfə gəlirəm, evə baş çəkirəm" - dedi. Gözlərimi həmsöhbətimin ağzına zilləmişdim, bu sözləri eşidəndə sanki ağzımın suyu qurudu, beynimi don vurdu. Neçə müddətdir o evdə axtardığım şəxsi görə bilməmişdim. Həqiqətənmi o evdə adam yaşamırdı? Axı orada bir nəfər yaşamalı idi! Çünkü mən əmin idim, o evdə onun nəfəs alıb-verdiyini eşitmişdim...Bu kişi nə deyirdi? Necə yəni yaşamır? Mən bütün qəlbimlə inanırdım. O evdə mütləq bir nəfər yaşayırdı..

Başımı qaldırıb kişinin üzünə ciddi nəzərlərlə baxdım. "Allah rəhmət eləsin. Başa düşdüm. Özünüzə yaxşı baxın" - deyib küsmüş kimi kişinin yanından ayrıldım. Davranışım onu əməlli-başlı təəccübləndirdi.

Evimə qayıtdım. Tez əl-üzümü yudum. O evdə həqiqətən heç kim yaşamırdı? Bəs gecələri oyaq olan kim idi?

Fincanımı çoxdan buza dönmüş çayla doldurdum. İçə-içə çəkdiyim tabloya yaxınlaşdım. Gözlərimə inanmadım. Necə yəni? Bu, mümkün deyil... Əllərim əsirdi... Fincandakı çayın hamısını bir nəfəsə içdim... Nəbzimin döyüntüsünü beynimdə eşidirdim...

Tablodakı evin işıqları sönmüşdü və çəhrayı göyərçinlər yox olmuşdular!

Sadəcə qaranlıq bir binada, soyuq bir evin rəsmi qalmışdı. Gözlərimi ovxalayıb yenidən, daha diqqətlə baxdım. Doğru idi gördüklərim, göyərçinlər yox olmuşdu. Mənim çəhrayı göyərçinlərim...

Tablonun kənarından tutub qaldırdım, döşəmənin üstündə iki damcı çəhrayı rəng gördüm. Tablonu molbertə qoydum, yerə əyildim. Barmağımı çəhrayı damcıların üstünə sürtdüm. Hələ də yaş idilər. Damcılar döşəmənin üstünə yayıldı, barmaqlarımın izi qaldı...

Dönüb eyvanıma tərəf qaçdım. Nə yerdə buğda qalmışdı, nə də kasada su...

Bu anda eyvanımdan aşağı baxıram... lap aşağılara...

Bu anda, aşağıda özümü görürəm, yerə uzanmış...

Bir cüt çəhrayı rəngli damcı uçur göyə sarı...

Bu andan sonra nəinki tənha göyərçinləri, hətta hər yeri çəhrayı rəngdə görürəm...

Ümid Nəccari

Ədəbiyyat qəzeti.- 2018.- 27 yanvar.- S.12-13.