"Ədəbiyyat qəzeti"nin
baş redaktoru Azər
Turana
Hörmətli baş redaktor
Bu gün "Ədəbiyyat qəzeti"
müstəqillik dövrü
milli mətbuatımızda mədəniyyətin və ədəbi məfkurənin sönməz məşəli məqamındadır. Onun işığında
açılan pəncərədən
dünya ədəbiyyatının
ədəbi abidələri,
fikir karvanı ilə də tanış oluruq. Ona görə də
"Ədəbiyyat qəzeti"
oxucuların stolüstü
ayrılmaz həmsöhbətinə
çevrilmişdir. Cənubi Azərbaycan
ədəbiyyatına diqqətinizə
görə sağ olun.
Tarixi ədalətsizlik
ucbatından Azərbaycan
torpaqlarını parçalayan
imperialist dövlətlər işğal etdikləri ərazilərdə uzun illər yerli xalqların maddi-mədəni
sərvətlərini özününküləşdirmiş,
dilini, dinini, milli mənsubiyyətlərini
unutdurmağa çalışmışlar.
Azərbaycanın Şimal və Cənubunda mürtəce siyasətin inadlı təzyiq və qadağalarına məruz
qalan yerli əhali dilini, dinini və milli adət-ənənələrini
qoruyub saxlamış,
zaman-zaman azadlığı,
istiqlalı uğrunda
mübarizə aparmışlar. Səttərxan, Xiyabani və Pişəvəri hərəkatları
xalqımızın şanlı
qəhrəmanlıq tarixi
olmuşdur. Bu gün də Cənubda 45 milyon Azərbaycan türkü mənəvi bütövlüyünü,
ənənələrini qoruyub
saxlayır.
Ümummilli lider Heydər Əliyev sovet hakimiyyəti dövründə
öz nüfuz və vəzifəsinə
güvənərək Cənubi
Azərbaycan xalqının
həyat tərzi, adət-ənənəsi, tarixi
ilə maraqlanır, mənəvi əlaqələrin
möhkəmlənməsinə çalışırdı.
Ulu öndər Heydər Əliyevin göstərişi
ilə 1976-cı ildə
Azərbaycan Elmlər
Akademiyasının Nizami
adına Ədəbiyyat İnstitutunda
xalq yazıçısı,
akademik Mirzə İbrahimovun təşkil
etdiyi Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı
şöbəsi bu gün də fəaliyyət göstərir.
Mirzə
İbrahimovun layihəsi
əsasında şöbədə
faydalı işlər
görülməkdədir.
Hörmətli baş redaktor, bu gün sizin
təşəbbüsünüzlə
"Ədəbiyyat qəzeti"ndə
milli ədəbiyyatımızın
ayrı-ayrı problemlərinə
həsr olunmuş
"müzakirə saatı"
ədəbi ictimaiyyət
tərəfindən maraqla
qarşılanır.
"Ədəbiyyat qəzeti"nin
2019-cu il 9 - 16 fevral tarixli saylarında "Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı: tarixdən
bu günə" müzakirə saatının
keçirilməsi ədəbi
hadisə, həm də milli irsə
qədranlıq kimi dəyərlidir.
Geniş
müzakirədə sizin
və Elnarə Akimovanın təşkilatçılığı
ilə xalq şairi Sabir Rüstəmxanlının, AYB Cənub
ədəbiyyatı sahəsinin
rəhbəri Sayman Aruzun və AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı
şöbəsinin elmi
əməkdaşları - filologiya elmləri doktoru Esmira Şükürovanın, filologiya
üzrə fəlsəfə
doktoru Pərvanə Məmmədlinin iştirakı
xoşdur, minnətdarlıq
hissi oyadır. Çünki müzakirədə iştirak edənlər - filologiya elmləri doktoru Elnarə Akimovanın təqdim etdiyi kimi, ictimaiyyətin
mütəxəssis kimi
tanıdığı, Cənub
ədəbiyyatı sahəsində
müəyyən xidmətləri
olan ədəbiyyatşünaslardır.
Müzakirə Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatının problemlərini
"tarixdən bu günə" tam əhatə
etməsə də, olduqca maraqlı və faydalı fikirləri ilə diqqəti cəlb edir.
Xalq şairi
Sabir Rüstəmxanlı
müzakirə zamanı
otaylı-butaylı Azərbaycanın
aktual problemlərindən
danışır, müasir
dövrün tələbinə
uyğun bir sıra zəruri təklifini bildirir. Müasir dövrdə
Cənubi Azərbaycanla
ədəbi-mədəni əlaqələrin
gücləndirilməsinin vacibliyini
vurğulayır. Ədəbiyyatımızın, tariximizin məktəblərimizdə
bütöv öyrənilməsini,
tədqiqat əsərlərinin
yazılmasını, kitab
nəşrinin artmasını
yüksək qiymətləndirir.
Lakin bu gün mətbuatda,
televiziyada, eləcə
də əsrlərdən
bəri ədəbi irsin, şifahi xalq ədəbiyyatının
istənilən səviyyədə
öyrənilməsinin yetərincə
olmamasını bildirir.
Sabir Rüstəmxanlı
deyir:
- "Yazıçılar Birliyində Güney Azərbaycanla bağlı
katibliyin yaranmasını
mütləq hesab edirəm. Çünki əbədi təsir var. Ya akademiyaya
bağlı, ya ondan kənarda Güney Azərbaycanla bağlı institut - tədqiqat mərkəzi yaranmalıdı. Əslində, akademiya daxilində ayrı-ayrı institutların
tərkibində müxtəlif
şöbələr şəklində
var. Tarix, Ədəbiyyat
və bir neçə digər institut da var. Hamısı bir yerə yığılmalıdır.
Mətbuat orqanı olmalıdır.
Bu, İranla münasibətlərə
təsir etmir. İranın
burada 30 mədəniyyət
mərkəzi var. Biri
də bununla bağlı olsun da. Güney Azərbaycan İnstitutu
yaradaq ki, elmi tədqiqatlarla məşğul olsun.
Təəssüf ki, Güney
Azərbaycan əhalisinin
böyük bir hissəsi dünyanın müxtəlif ölkələrində
yaşayır. Diaspor işini
inkişaf etdirməliyik
ki, xaricdə onlarla əlaqələrimizi
yaxınlaşdıraq. Bu məsələyə diqqət yetirmək olar".
Sayman Aruz müzakirədə Sabir Rüstəmxanlının təkliflərini
zamanın tələbi
kimi qiymətləndirir,
xatırladır ki,
"Güneyin səsi",
"GüneyNews" saytlarının
da bərpa olunması işimizə çox kömək olardı.
Siz müzakirənin
axarını ədəbi
müstəviyə yönəldirsiniz. Vurğulayırsınız
ki, Cənubi Azərbaycanda "modern poeziyanın
gəlişməsi vüsətlə
baş verir".
Bu aləmdə Bərahani, Əhməd Şamlu, Fürug Fərruxzad poeziyasının
tədqiqata cəlb edilməməsini xatırladırsınız.
Kiminsə ortaya atdığı
"İran Azərbaycanı
deyilməlidir" sözünə
cavabınızda haqlı
olaraq deyirsiniz ki: "Heç kəs diktə edə bilməz ki, Vətəninizi bütöv görməyin...
vətənimizi bütöv
sevmək üçün
kimdənsə izn almalı deyilik ki... biz bir ədəbiyyat
adamı olaraq, düşüncə insanı
kimi vətənimizi, ədəbiyyatımızı bütöv
görürüksə, bu
bizim qürurumuz, haqqımızdır".
"Cənubi Azərbaycan",
"Cənubi Azərbaycan
ədəbiyyatı" deyilişinin
də müzakirəyə
ehtiyacı yoxdur.
1976-cı ildə xalq
yazıçısı, akademik
Mirzə İbrahimov Sovet dövründə
"qranit qadağa"
maneəsini rədd edərək öz vətənimizi və dəyərlərini istədiyimiz
kimi, necə varsa, elə adlandırıb ictimaiyyətə
təqdim edibdir.
Filologiya
üzrə fəlsəfə
doktoru Pərvanə Məmmədli Rza Bərahani yaradıcılığı,
Qulamhüseyn Saidi haqqında məlumat verdi.
"Müzakirə saatı"nda
Elnarə Akimovanın
dediyi kimi, "mənəvi xəzinənin
bitmək bilməyən
dərininə vardıqca
şaxələnən mövzunun
bəzi aspektləri"
gündəmə gətirildi,
öz təsiri ilə oxucular tərəfindən razılıqla
qarşılandı.
Teymur ƏHMƏDOV
AMEA Nizami Gəncəvi adına
Ədəbiyyat İnstitutunun
Cənubi Azərbaycan
ədəbiyyatı şöbəsinin
müdiri, filologiya elmləri doktoru, akademik
Ədəbiyyat qəzeti.- 2019.- 23 fevral.- S.27.