Sirlərin sərgüzəşti

Romandan parçalar

"Payız" fəsli

İkiminci sirr

Həsən müəllim yuxudan sübh tezdən ayıldı. Keçib əl-üzünü yudu, Nuh əyyamından qalma xətli pijamasını geyindi. Payızın soyuğu yavaş-yavaş evdə də hiss edilməyə başlayırdı, onun üçün də bamazı köynəyini əyninə keçirdi və mətbəxə keçdi. Qəhvənin iyini artıq dəhlizdə duymuşdu. Həlimə tavada kartof qızardırdı. Bu, atasının sevimli sabah yeməyi idi.

Həliməni görüb Həsən müəllim yenə özünü namünasib bir əhvalda hiss elədi. "Heç yaxşı çıxmır. Bu qadın mənə lap doğma övlad sayağı qulluq edir. Axı bu kimdir? Evdə qulluqçu tutmamışam, xəstəxanadan da tibb bacısı göndərməyiblər. Bəs kimdir? Hər halda bu ki, bu boyda zəhmət çəkir, xoş bir söz deyim gərək...". Bunları düşünüb Həliməyə mülayim üz göstərməyə çalışdı. İlıq bir təbəssümlə dedi:

- Sabahınız xeyir. Sizə əziyyət olur. Zəhmət çəkirsiniz, çox sağ olun.

Həliməni atasının bu sözlərindən sonra qəhər tutsa da, özünü o yerə qoymadı, rola girdi, titrək səslə cavab verdi:

- Borcumdu. Heç narahat olmayın. Kartof qızardıram, başqa nəsə könlünüzdən keçir?

- Yox, yox, sağ olun. Elə bu mənim bəsimdi. Mən kartof qızartmasını çox sevirəm. Ələlxüsus səhərlər... - Həsən müəllim Həlimənin cavabından məmnun qaldı və keçib stolun arxasında öz həmişəki yerində oturdu. Pəncərədən bayıra baxdı. Suyu gəlməyən fontanın yanında hələ heç kim yox idi.

Həlimə atasının sevimli, qara fincanına qəhvə süzdü və gətirib Həsən müəllimin qabağına qoydu. Süd kasası stolun üstündə idi:

- Südü istədiyin qədər tök. - Həlimə dedi. Sonra cəld özünə gələrək sözlərinə kiçik bir düzəliş verdi:

- Südü, zəhmət olmasa, istədiyiniz qədər özünüz əlavə edin.

Həsən müəllim bu xırda xətaya (ehtiyatsızlığa) əhəmiyyət vermədi, süd kasasındakı süddən qaşıqla alıb fincanına tökməyə başladı. Nədənsə, ürəyi qüssə ilə doldu.

Səhər-səhər qəhvə qoxusu onun halına, özü də bilmədi, nə üçün belə bir pərişanlıq gətirdi. Masanın onunla üzbəüz tərəfində arvadı Bəyimin surəti canlandı. O bu qadını tanımırdı, amma o vardı. Bəlkə də, vaxtilə onu tanımışdı, onunla bağlı xatirələri vardı - bilmirdi. Bu qadınla bağlı isti, gözəl anları xatırlamasa da, bircə buna inanırdı ki, onlar nə zamansa yaşanıb. Xatırlaya bilməmək, tanımamaq Həsən müəllimin qəlbini əzdi, o, əzab içində qaldı, amma yenə də başa düşə bilmədi ki, bu nə cür əzabdı çəkir, niyə çəkir. Əzabın, məşəqqətin özü vardı, səbəbi yox idi.

- Qəhvənin gözəl qoxusu gəlir, - Həsən müəllim qəmli-qəmli olsa da, gülümsəməyə çalışdı.

Atasının bu halı Həlimənin də bu tərəfdən ürəyini kədərlə doldurdu. Həlimə gördü ki, Həsən müəllimin gözləri yol çəkir, o, kimisə xatırlayır, ya da xatırlamağa çalışır. Həlimə bilirdi ki, bu adam onun anasıdır. Atasına bu an hava kimi, su kimi lazım olan adam başqa kimsə deyil, yalnız anası Bəyimdir. Başqa heç kim. Həliməni yenidən qəhər boğdu (bu sabah o yamanca kövrək olmuşdu).

- Dadlı qəhvədir, o da belə bişirirdi... - atası bir daha fikirli-fikirli, elə bil, özü-özü ilə danışırmış kimi dilləndi. Amma soruşan olsa idi, "o da, yəni "kim?" - Həsən müəllim bu suala cavab verə bilməzdi.

Həlimə susdu.

- Bəli, elədir, - Həsən müəllim kiməsə, elə bil, cavab verdi, sanki yuxudan ayıldı. Bəyimin surəti gözünün qabağından yox oldu, getdi.

Sabah ağır-ağır açılırdı. Payızın qoxusu hər yerdə hiss edilirdi. O, hətta bu evin içinə də gəlib girmişdi. Bayırda arasıkəsilməz yağışlar yağmağa başlamışdı. Evdə nəmişlik qoxusu var idi. Aşağıda fontanın yanından iki-bir, tək-tük adamlar başları üstə çətir o tərəfə-bu tərəfə gedirdi.

Həsən müəllim sabah yeməyindən sonra kabinetinə girdikdə gördü ki, burada dünənki səliqəsizlikdən artıq əsər-əlamət qalmayıb. Hər şey sahman içində idi. Kağız quşlar yenidən kağız parçalarına çevrilib stolun üstündə yer almış, stullar səliqə ilə bir-birinin yanında nizami əsgərlər kimi düzülmüşdü. Tutuquşunun müqəvvası kitab dolablarının arasında öz həmişəki yerini tutmuşdu. Həlimə səhər tezdəndən öz işini görüb qurtarmışdı. Həsən müəllim Tutuquşuna göz vurub (əhvalı yaxşılaşdı) yazı masasının arxasına keçdi. Müqəvva ona olan diqqətə cavab kimi, sanki yenidən dirildi, gözlərinə parıltı gəldi.

Həsən müəllim bir müddət sükut içində qarşısındakı ağ kağız qalağına diqqətlə nəzər yetirdi. Ən üstdəki ağ kağız onun diqqətini özünə çəkdi. O, qəflətən gördü ki, kağızın üstünə öz-özünə yenidən hansısa sözlər yazılır. Sözlər bu dəfə də heç nədən peyda olurdu, elə bil, kağızın dibindən üzünə çıxırdılar və Həsən müəllim anladı ki, onları ancaq oxumaqla kifayətlənmək olmaz. Bu, doğru deyil. Çünki onlar uçub gedər, yox olub itə bilərlər. Bundan əvvəlki yazını ("Odunçunun hekayəti"ni) başqa kağıza yazmadığı üçün Həsən müəllim onu unutmuşdu. Ona görə də Həsən müəllim indi kağız üzərində zühur edən sözləri oxuya-oxuya oxuduqlarını tələsik başqa bir kağıza köçürməyə başladı.

Kağızın lap yuxarısında yazılmışdı:

"Payız" fəsli

İkiminci sirr.

***

Hacı Mir Həsən ağa öz risaləsinin ikinci hissəsini belə başlayırdı:

Bu dəfə biz yaxın tariximizin qəhrəman şəxsiyyətindən, ulu xanın sərkərdəsi olan qəhrəmandan söhbət açacağıq. Onun alplığı nağıl və rəvayətlərdə danışılır, camaatın hafizəsində yaşayır. Bu rəvayət ağasına öz həyatı bahasına olsa da, xəyanət etməyən bir igid haqqındadır. Onu öz xain qəbilədaşları hiylə ilə ələ keçirib qətl edirlər. Qədim Oğuz elinin say-seçmə igidi olan bu şəxsin adı Bozatlı alp Beyrəkdir. Bu, o Beyrəkdir ki, həyatının ən cavan çağlarını düşmən qalasında əsirlikdə, elindən-obasından ayrılıqda keçirmiş, nişanlısının, ata-anasının, doğmalarının, yar-yoldaşının həsrəti onun qəlbini bərkitmiş, zindan həyatının dözümsüzlüyünü əqli, zəkası, fərasəti hesabına özü üçün dözümlü və firavan bir həyata çevirə bilmişdir. Bayburd qalasında Beyrəyin həbsindən on altı il keçirdi.

***

Həsən müəllim qarşısındakı kağız qalağından gözünü çəkdi və özündən xəbərsiz bu dəfə gözü gedib divardan asılmış müqəvvaya dirəndi. Quşun gözləri yenə parıldayır, quş, elə bil, gözlərilə ona nə isə demək istəyirdi.

Həsən müəllim yenidən kağızda yavaş-yavaş bir-birinin yanında zühur edərək səliqə ilə düzülən sözlərə baxdı. Bu sözlər yenə də kağızın dümağlığının dərinliyindən qara, qarmaqarışıq ləkələr kimi üzə çıxmağa başlayır, üzə çıxandan sonra müəyyən bir sahmana gəlir, oxunan və başa düşülən sözlərə çevrilirdi. Həsən müəllim qəlbi həyəcanla döyünə-döyünə, eyni zamanda gizli bir şövqlə yazılanları höccələyə-höccələyə oxumağa başladı. Oxuduqca da onları başqa bir kağıza yazdı.

...Qədim Oğuz diyarında Beyrək adlı alp ər yaşayırdı. Beyrək cəsur və igid bir gənc idi. Atası və anası onu evləndiklərindən uzun illər sonra dünyaya gətirmişdilər. Atası Bayburanın dostu vardı, adı Baybecan idi. Bayburanın oğlu olmurdu, bunun da qızı. Bir-birinə söz vermişdilər ki, övladları dünyaya gəlsə, onları evləndirəcəklər. Günlərin bir günü Bayburanın oğlu olur, adını Beyrək qoyurlar, Baybecanın da bir qızı olur, adını Banuçiçək qoyurlar. Ataları hamının yanında bu yeni doğulan oğlan və qızı bir-birinə beşikgərtmə nişanlı elan edirlər.

On səkkiz yaşına çatana qədər bu iki gənc bir-birini görmür. Banuçiçəyin atası Baybecan uzun sürən xəstəlikdən sonra dünyasını dəyişir, Dəli Qarcar adlı bir oğlu isə qaçaq-quldura qoşulub yolkəsənlik eləməyə başlayır. Banuçiçəyin dayəsi vardı, onu öz övladı qədər sevərdi, qızı bu dayə böyüdür. Günlərin bir günü uzaq Bayburd qalasından Banuçiçəyə elçi gəlir. Bu elçini Bayburd bəyi göndərmişdi. Qızı özünə istəyirdi. Bayburd bəyi Baybecanın yas mərasiminə gəldiyi zaman Banuçiçəyi görmüş və ona vurulmuşdu. Bayburd ürəyini Banuçiçəyin qardaşı Qarcar bəyə açıb belə demişdi:

- Qarcar, qız qardaşını istəsəm, mənə verərmisən? Səninlə dostuq, qohum belə olluq.

- Səninlə qohumluq mənə şərəf gətirər, Bayburd. Mən razı. Amma hələlik bunu bir adama söyləməyək. Kimsə bilməsin. Yası yola verim. Sonra yas mərasimi bitincə həmən elçilərini göndərərsən.

Qucaqlaşdılar, bir-birinə söz verdilər, Banuçiçəyin bundan xəbəri yox.

Günlərin bir günü atasının yası yenicə bitmiş Banuçiçək seyrana çıxır. Yaxınlıqdakı Ala dağın ətəyində bir düzəngahda qırmızı çadırını qurdurur. Görür ki, bir az kənarda eynilə onun çadırına bənzər boz rəngli bir çadır da vardır və ətrafında gənc igidlər tonqal qurub oturublar, yeyib-içirlər, gülüş səsləri göyə ucalır.

Banuçiçəyin sevimli dayəsi yanında idi, bundan soruşdu:

- Dayə, bilmirsən o boz çadırın yanındakılar kimlərdir?

- Bilmirəm, canım-gözüm, Oğuzda nə çox igid... - Dayəsi cavab verdi.

Qızın ürəyinə nəsə dammışdı, - dedi:

- Yox, bunlar mənim gözümə birtəhər dəydilər. Yadellilər olmasın?!

- Ürəyin istir, mən gedib bir soraq gətirrəm. - Dayəsi qızı xətircəm eləməkçün daha dayanmadı, bir ata minib oğlanların boz çadırına tərəf getdi.

Oğlanlar gördülər ki, təzə qurulmuş qırmızı çadır tərəfdən bir atlı gəlir. Gəlib yetişərkən gördülər ki, bu, bir xanımdır. Ayağa durdular, hörmətlə qarşıladılar. Aralarından bir qarayanız, suyuşirin cavan irəli çıxıb dayədən soruşdu:

- Buyur, xanım, istəyiniz nədir? Ov ətindən pay verək. Odun verək, ocaq quraq sizin üçün. İstərsənmi?

Dayə atdan endi. Üzünü həmən suyuşirin cavana (bu isə Beyrək idi) tutub belə dedi:

- Buralara xoş gəldiniz. Çox sağ olun. Amma bizim ehtiyacımız olan heç nə yoxdur. Dövlətinizdən hər şey varımızdır. Mənim çadırda xanımım qaldı. Maraq edir ki, siz kimsiniz? Oğuz əhlisiniz, yoxsa yad ellərdənmi gəldiniz?

- Bəs sənin xanımın kimdir? Bizə deyərmisən? - Beyrək (həmən suyuşirin cavan) yoldaşlarına baxıb göz vurdu.

- Mənim xanımım Dış Oğuz bəyi rəhmətlik Baybecan bəyin qızı Banuçiçək xanımdır. Dəli Qarcarın bacısı. - Dayə xeyli ciddi və qürurlu bir halda Beyrəyin sualına cavab verdi.

- Bəs siz kimsiniz? - deyə dayə dübarə soruşdu.

Beyrək dayənin cavabını eşitcək özünü yığışdırdı və o da xeyli ciddiləşdi. Çünki Banuçiçək barədə atasından, anasından çox eşitmişdi. Bilirdi ki, bu qız onun beşikgərtmə nişanlısıdır. Beyrək dayəyə dedi:

- Mənim adım Bozatlı Beyrəkdir. Bunlar da mənim yar-yoldaşlarımdır. Xanımın əgər izin verərsə, mən ona gəlib baş endirərəm. "xoş gəldin" deyərəm.

Dayə atına minib geri döndü. Banuçiçəyə dedi:

- Bunlar Oğuz əhlidilər. Qızım, bunların arasında bir də bir mərifət sahibi bəyləri var - suyuşirin, igid, pəhləvan. Adı Beyrəkdir. Xatırladınmı, qız?

Banuçiçək cavab verdi:

- Atam mənə deyərdi ki, mən səni Bozatlı Beyrəyə vermişəm. Bu olmasın? - Atasını yad edərkən Banuçiçəyin gözləri doldu.

- Budur, qız. Muradın öz ayağı ilə gəldi. Mənə nə söylədi, bilmirsən? Bu istir, gəlsin, sənin qarşında baş endirsin.

Elə bu zaman eşikdə at kişnərtisi eşidildi. Elə bil, göydə ildırım çaxdı. Bayıra çıxdılar. Gördülər ki, çadırın önündə bir igid, pəhləvan oğlandı, peyda olub, mindiyi at da yerlə, göylə əlləşir. Bu, Bozatlı Beyrək idi. Ürəyi dözməyib icazə olmadan özü gəlmişdi.

Qızı görcək Beyrəyin ağlı başından getmədimi, getdi. Atından endi. Ədəblə salam verdi.

- Əleyküm-salam, - Banuçiçək oğlanın salamını aldı. Altdan-altdan da Beyrəyi süzməyində idi.

Beyrək ucaboylu, uzun, sünbül kimi sarı saçları çiyninə düşən, qara gözlü, iti baxışlı bir igid idi. Hər qolundan beş igid asıla bilərdi. Onun Boz atını bir at keçməzdi, yayını bir igid dartmazdı. Beyrək belə Beyrək idi.

Beyrək başını qaldırdığında bu iki gəncin baxışı bir-birinə dirəndi. Elə bu an göy üzündə elə bil, ildırım çaxdı, şəlalələr gurladı, dənizlərdə dalğalar şahə qalxdı. Gənclərin hər ikisinin ürəyi şiddətlə döyündü, bu gənclər bir könüldən min könülə bir-birinə aşiq oldular. Amma heç biri özünü o yerə qoymadı.

- İgid, kimsən? Oğuzda kimlərdənsən? Adını dedilər. Bozatlı Beyrək sənmişsən? - Banuçiçək sinəsi ata-ata soruşdu. Qorxurdu ki, yenicə aşiq olduğu bu gənc Beyrək olmasın. Bu, bir başqası olsun.

- Mənəm, xanım.

Banuçiçəyin ürəyi yerinə gəldi.

- Sən də Banuçiçəksən, deyilmi? - Beyrək də ürəyi səksəkəli halda soruşdu. Bu da qorxurdu ki, sevdiyi bu qız Banuçiçək olmasın. Banuçiçək bunu aldatdı:

- Xeyir, bəy igid, mən Banuçiçək deyiləm. Mən Banuçiçəyin rəfiqəsiyəm.

Beyrək rəngi qaralmış halda maddım-maddım baxıb qaldı. Dayə istədi ağzını aça, qız dayəyə gözünü ağartdı, yəni "sən sus", - dedi. Dayə dilini dişləyib susdu, ancaq gözlərinin dərinliyində bir gülüş gizlənmişdi. Beyrək kal səslə soruşdu:

- Bəs Banuçiçək sizinlə deyilmi? Ona bir salam verməyimə izin varmı?

- Banuçiçək elə qız deyil ki, sənə görsənə. Bizi o göndərdi. Söylədi ki, sənə deyək: onu görməyin öz yolu var.

- Nədir o yol?

- Bax, Banuçiçəyi görmək istirsənsə, gəl səninlə şərt kəsək.

- Nə şərt? - Beyrək heç nə başa düşmürdü və hələ də anlamırdı ki, bu dayə nə üçün belə xısın-xısın gülür və gülməyini nə üçün çox böyük çətinliklə gizlətməyə çalışır.

Banuçiçək üzünü Ala dağın ətəyi boyu uzanan yola tutub dedi:

- Banuçiçəyi görməzdən öncə mənimlə yarışmalısan. Görürsənmi o yolu? - Əli ilə göstərdi. - Səninlə o yolda at çapaq. Sənin atın mənim atımı keçərsə, hesab et, Banuçiçəyin də atını keçmisən. Səninlə ox ataq. Mənim oxumu yararsansa, hesab et, Banuçiçəyin də oxunu yarmış oldun. Səninlə güləşək. Məni yıxarsansa, hesab et, Banuçiçəyi də yıxdın. Banuçiçək yalnız o zaman səninlə görüşər və özünü sənə göstərər. Nə deyirsən?

Beyrək bu pəhləvan cüssəli cəsur qıza həsədlə baxdı, amma qəlbində qəti qorxu duymadı və ürəyində belə dedi: "Mən bu qızın qarşısından çəkilmiş, qaçmış olsam, Oğuz elində adıma şəbədə qoşarlar. Bundanmı qorxacağam?!".

- Buyur, xanım. Atları qoşduraq. Sən önə düş, mən arxandan...

Beyrəyin sözü ağzında qaldı.

Banuçiçək bayaqdı yerlə, göylə əyləşən Yel atının belinə sıçradı, bir nərə çəkdi, at şahə qalxdı, yerindən götürüldü, nə götürüldü. Beyrək toz-dumanın içində qaldı. Boz at (heç elə bil, əvvəlki vüqarlı və nəhəng at bu deyildi) yazıq-yazıq bir neçə dəfə yerində fırlandı. Nəhayət, handan-hana yalandan kişnədi (amma bu səs artıq ildırım şaqqıltısı deyildi) və özünü tozanağın düz içinə dürtdü.

Beyrək toz-duman içiylə bir xeyli gözü heç nə sezmədən yol getdi. Gəlib-gəlib bir quyunun başına çatdı. Toz burada göyə sovrulurdu. Gördü, bayaqkı qız atından çoxdan enib quyudan su çəkir. Gəlib ona kömək eləmək istədi.

- Harda qaldın, igit?! Yolunu gözləməkdən gözlərimin qarası getdi. Banuçiçəyindəmi arxasınca bu cür addım-addım gələcəksən? - Qız şaqraq bir səslə gülərək soruşdu.

Beyrək at yarışını uduzduğundan pərt olmuşdu, ona görə də dinmədi. Quyunun suyundan bunlar içdikcə içdilər. Sonra atlarına su verdilər. Sonra atlar bir-birinin yanı ilə gedib (Boz at Yel atın yanında yabı kimi idi) saralmaqda olan bir çəmənlik tapdılar və özlərini ota vurdular. Yaşıl otdan tapdıqca yedilər.

Beyrək və qız quyunun kənarında oturmuşdular.

Qız soruşdu:

- İgid, sən heç Banuçiçəyi görmüsənmi?

- Xeyr, qismət olmadı. Amma atam deyir ki, o mənim beşikgərtmə nişanlım olub. Onu mənə veriblər. Çox görmək istərdim.

- Görməsən yaxşıdır.

- Niyə? - Beyrək təəccüb etdi.

- Oğuzda onun kimi çirkin qız nə qədər axtarsan yenə də tapa bilməzsən.

Beyrək qaşqabağını salladı. Nişanlısının söhbətini eləmək heç xoşuna gəlmədi. Banuçiçək dedi:

- Amma sən məni özünə yeni nişanlı seçsən, sənin hər günün, hər gecən şən və mənalı keçər. Mənə elçi göndərib atamdan istərsən? - Banuçiçək başladı Beyrəyi sınaqdan keçirməyə. Əslində, onun sədaqətini yoxlayırdı.

- Yox, istəmənəm. - Beyrək boğuq səslə cavab verdi. - Taleyimdə ancaq Banuçiçək ola bilər ki, o da olacaqdır. İstər heç həyatımda olmasın. İstər aləmdə ən çirkin qız olsun. Mən onun izini buraxmanam. Hər nə cür varsa, mənə xoşdur, qəbulumdur.

- Çirkin də olsa qəbulunmudur?

- Qəbulumdur.

- Ağıllı olmasa da qəbulundur?

- Qəbulumdur.

- Bəs belə isə biləsən. Sənə ərə gəlsə də, o səni heç vədə sevməyəcək. Onun qəlbi başqasına məxsusdur. - Banuçiçək son yalana əl atdı.

- Ömründə olmaz. O məni sevsə də, sevməsə də, ona elə belə də söylə: o, mənimki olacaq. - Beyrək ayağa qalxıb Boz atını səslədi. Boz at könülsüz halda, fınxıra-fınxıra gəldi. Beyrək sıçrayıb ata mindi.

- Hara gedirsən, igid?! Bəs biz ox atacaqdıq, güləşəcəkdik?! Unutdun? Ya qorxdun?

- Unutmadım. Qorxmadım. Sənin söylədiklərin xoşuma gəlmədi.

- At çapmaqda uduzdun. Atım atını keçdi. Indi gəl səninlə ox ataq.

- Ataq. - Beyrək artıq yavaş-yavaş qeyzlənirdi. Təkrar atından endi. Çiynindəki oxdanından bir ox çıxardı, üç kişi çəkə bilməyən yayını bir dəfəyə dartdı.

Banuçiçək də öz oxdanından ox çıxarıb kamana qoydu. Kamanını göyə tuşlayıb oxunu atdı. Beyrək də bunun dalınca oxunu göyə atdı. Oxlar bir-birinin ardınca iki şahin kimi süzüb göy üzünün ənginliklərinə doğru yol aldılar.

Banuçiçək göydə süzən oxların dalınca baxa-baxa dedi:

- Görürəm, Banuçiçəklə bağlı mənim dediklərim heç xoşuna gəlmədi.

- Gəlmədi. - Beyrək qaşqabaqla cavab verdi.

- Sən ki, Banuçiçəyi görməmisən. Birdən mən deyənlər doğru çıxdı, onda necə? Məni gəlib halallığa alarmısan?

- Bəy qızı, sən gözəl, göyçək igid bir qızsan - buna sözüm yoxdur. Amma o mənim beşikgərtmə nişanlımdı. Taleyimdi. Bizi birləşdirən xətlər var. Mən onu bir deyil, bəlkə yüz dəfə röyalarımda görmüşəm. Necə ola bilər? El-oba nə deyər?

- Röyalarında onu necə görmüsən? Kimə oxşayır? - Banuçiçəyin gözləri maraqla doldu, nəfəsi az qala dayandı.

Beyrək başını aşağı dikib günahkar adamlar kimi pıçıldadı:

- Sənə oxşayır.

Banuçiçək rahatlıqla nəfəs aldı.

Oxlar göydə üzü yuxarı artıq yanaşı süzürdülər. Sonra Banuçiçəyin oxu Beyrəyin oxunu özündən irəli buraxdı və arxadan həmlə edib onu ikiyə böldü. Bundan sonra hər üç ox parçası geriyə yol aldı və gəlib oğlanla qızın qarşısında yerə düşdü. Banuçiçək öz oxunu tanıdı:

- İgid, oxunu gördünmü?

Beyrək dedi:

- Gördüm.

- Mənim oxum salamat qayıtdı, səninki iki parçadır. Bu dəfə də qalib mən çıxdım. Nə dersən, güləşəkmi? Bəlkə bəxtin bu dəfə gətirə.

Beyrəklə Banuçiçək bir-birinə quşandılar. Bu güc gələr, yenə bilməz, o güc gələr, yenə bilməz. Beyrək istədi, qıza hiylə gəlsin, alınmadı, qız istədi hiylə gəlsin, alındı. Qız götürüb bir badalaq vurdu, bir badalaq vurdu ki, Beyrək binəva iki kürəyi üstə yerə dəydi. Az qaldı canı ağzından çıxa. Banuçiçək bunun üstünə yıxıldı:

- Oğlan, bu gün sənin günün deyil. Uduzdun. Burax, ayağa qalxım.

Beyrək ki, qızın altında qalmışdı, əlləriylə onu qucaqlayıb durmuşdu. Buraxmaq istəmirdi. Gözlərini də elə bərk-bərk yummuşdu ki, utandığından aça bilmirdi. Beləcə bir müddət keçdi.

Banuçiçək qərara gəldi ki, həqiqəti deməyin zamanı gəlmişdir. Dedi:

- İgid, aç gözlərini, yaxşı-yaxşı aç və yaxşı-yaxşı bax, röyalarında gördüyün Banuçiçək bil ki, mənəm.

Beyrəyin sevinci yerə-göyə sığmadı. Elə bil, göylərdən buna güc gəldi və Beyrək elə uzandığı yerdəcə çevrilib bu dəfə qızı öz altına aldı:

- Bəli, sənsən ki, varsan. Ürəyimə dammışdı. Bəy qızı, izin ver, səni öpüm.

- Olmaz. - Bu dəfə Banuçiçək utandığından qıpqırmızı qızardı, üzünü yana qaçırdı və gözlərini yumdu, ancaq gözləri yumulu halda da Beyrəyin aşağıdan-yuxarı onun üzünə xəfifcə toxunan uzun saçlarının hərarətini, oğlanın alışan gözlərini, qan daman dodaqlarını qəlbi ilə görür, sinəsində ürəyi az qalırdı yerindən çıxsın.

- Sirr saxlaya bilirsənmi, canım oğlan? - Banuçiçək soruşdu.

- Bilirəm, bəy qızı, - Beyrək pıçıldadı.

- Səni görən kimi mən də sənə bir könüldən min könülə vuruldum, biləsən.

- Taleyimsən. Sən mənim taleyimsən… - Beyrək sərxoşlar kimi təkrar elədi.

- Sirr saxlaya bilirsənsə, o zaman öpə də bilərsən.

Beyrək dəlicəsinə qızı öpüşlərə qərq eləməyə başladı. Üç öpüb bir dişlədi, bir öpüb üç dişlədi, sevişdilər. Nəhayət, bunların dodaqları, əlləri, ayaqları, bədənləri yoruldu və sevgililər birtəhər ayağa qalxdılar.

- İgid, bəs indi sənin irəli durman gərəkir. Amma... Bir şərtim var. Gərək bir adam bilməsin ki, mənim atım sənin atını keçdi, mənim oxum sənin oxunu yardı, güləşdik, mən səni yıxdım. Başına qaxınc olmasın.

Bu sözlər Beyrəyin ürəyindən oldu. Kefi açıldı, qaşqabağı uçub getdi:

- Mən də sənə söz verirəm ki, bir adam bilməyəcək mənim səni öpüb-öpüb sevdiyimi. Sənin də başına qaxınc olmasın.

- Bir adam bilməsin. Bu bizim sirrimiz olsun.

- Olsun, bəy qızı. O zaman bu üzüyü məndən qəbul et. - Beyrək barmağındakı altun üzüyü çıxarıb qızın barmağına keçirdi. Sonra onlar atlarına minib alaçıqlar dikələn tərəfə üz tutdular.

***

Həsən müəllim yoruldu. Oxumağını saxlamaq istəyirdi. Kağızlarda isə sözlər bir-birinin dalınca üzə çıxmağa (yazılmağa) davam edirdi. Hacı Mir Həsən ağa Səyyahın nə zamansa yazdıqları indi burda Həsən müəllimin kabinetində işıq üzü görürdü. Əgər Səyyah özü də oturduğu otaqda bir az əvvəl yazdığı kağızları qaldırıb baxsa idi, görərdi ki, yazdığı yazı indi artıq kağızın üzərində yoxdur. O, hansısa sirli bir şəkildə yazılandan sonra yox olur və yazılmış kağız yenə də özünün ilkin ağlığına qayıdır. Haman hərflər, haman sözlər zamanın burulğanından keçib, fırlana-fırlana gəlib Həsən müəllimin kabinetində onun yazı masasının üstündəki kağızda zühur edirlər.

Kamal Abdulla

Ədəbiyyat qəzeti.- 2019.- 4 may.- S.16-17.