Günəş
məktəbə gəlir
Rüstəm müəllim məktəbin darvazasına
çatanda dayandı. Heç vaxt bağlanmayan bu ağır, dəmir
darvazaların kilid yeri çoxdan pas atmışdı. Hərdən
yaz səhərlərində bu kilidin üstündə kimsə
ağ tulça çiçəkləri
taxırdı... Rüstəm müəllim bu çiçəkləri
görəndə çox kövrəlirdi... Ümumiyyətlə,
o, kövrək adam idi. Gözünün
ağı-qarası bircə oğlunu - Zöhrabını da
özü kimi müəllim görmək istəyirdi. Onun oxuması üçün
çalışırdı. İnsafən,
hələ dördüncü sinifdə oxumasına baxmayaraq,
Zöhrab da sinif əlaçısı idi.
Rüstəm
müəllimin sinfində yaxşı oxumayan uşaq az idi. Onlardan biri də toppuş
yanaqlı, həmişə gülümsər,
alagözlü, sarı hörüklü Hicran idi. Olduqca sakit uşaq idi, amma oxumağı heç
xoşlamırdı. Sinifdə hamıdan səliqəli
kitablar, ən təmiz dəftərlər də onunku
olardı. Dediyinə görə, ev
tapşırıqlarını birinci qaralamaya yazır, sonra
ağartmaya köçürürdü. Və bu ev tapşırıqlarını eləyəndə
anası həmişə ona kömək edirdi. Odur
ki, təkbaşına misal-məsələ həll etməkdə
çətinlik çəkməyini anlamaq olurdu.
Yenə də Rüstəm müəllim Hicranın xətrini
çox istəyirdi. Nizam-intizama ciddi riayət edən, paltarı daim təmiz,
səliqəli, ağ bantları yerində,
çantasında heç nəyi əskik olmayan bir
şagirdin əlaçı olmamasını dərd eləmək
istəmirdi. Hamı mütləq yaxşı
oxuya bilməzdi ki?! Keçən dəfə
əmək təlimi müəllimi Zəkiyyə müəllim
Hicranın yaxşı tikiş qabiliyyəti olduğunu deyəndən
bəri Rüstəm müəllimin bu sevimli şagirdi ilə
bağlı təskinliyi artmışdı. Eybi yox, heç olmasa böyüyəndə dərzi
olacaq, bir tikə çörəyini qazana biləcəkdi.
Necə deyərlər, "sənətkar günortaya qədər
ac qalar"...
Rüstəm müəllimi məktəb
darvazasının qabağında ayaq saxlamağa məcbur edən,
ona Hicranı xatırladan isə yerdəki tək bant idi. Əmin idi ki,
bu tək bant Hicranındı. Amma onu da bilirdi ki, Hicran
heç vaxt bantının birini yolda salmaz... Yox, burda nəsə
bir iş var...
Fikirli-fikirli bantı götürüb cibinə qoydu. Müəllimlər
otağına keçib həmkarlarıyla salamlaşdı.
Sinif jurnalını qovluğuna
sığışdırıb əllərini kömür
peçinə tərəf tutdu. Peç hələ
isinməmişdi. "Yəqin, Narıngül xala bu
gün peçləri gec qalayıb", - deyə fikrindən
keçirdi. Saatına baxdı. Zəngin vurulmasına iki dəqiqə vardı.
Asta-asta sinfə tərəf addımladı...
O, sinfin
qapısına çatanda zəng içəri vuruldu. Açıq qapıdan içəri keçib
qovluğunu masasına qoydu. Uşaqlar
hamısı ayaqüstə idi. Gülümsəyərək
üzünü sinfə tutdu:
- Salam,
uşaqlar!
- Salam,
müəllim!
Elə bil qulağına daha incə bir səs dəydi. Anşırdammadı.
Stulunu çəkib oturdu, jurnalı açıb davamiyyəti
yoxlamağa başladı:
-
Abdullayeva Gülanə!
- Burda.
-
Alıyev Rasif!
- Burda!
- Namazov
Emin!
- Burda!
- Məmmədov
Zöhrab!
- Burda.
Ona həmişə elə gəlirdi ki, Zöhrabın səsi
o biri uşaqlara nisbətən daha ürəkli gəlir. Həmin anlarda sanki gözəgörünməz
bir əl qüruruna tumar çəkirdi... Təmkinini qoruyub
davamiyyəti yoxlamağa davam etdi:
- Vəliyev
Səxavət!
- Burda.
- Vəliyeva
Hicran!
- Hici həstələnib.
Yeyinə mən cəlmisəm, ay Yüstəm
məllim.
Başını jurnaldan qaldırdı. Hicranın
partasının arxasından balaca, yumru, elə Hicrana
oxşayan bir üz görünürdü. Ayağa qalxıb yavaş-yavaş ona
yaxınlaşdı. Bapbalaca, qalxıb partada otura bilməyən,
əynində bənövşəyi sviter olan
qızcığaz bir əlində Hicranın ağ
bantının tayını, o biri əlində də
yaşıl üzlü nazik dəftər tutmuşdu. Üzündəki təbəssüm,
yanağındakı batıq Hicranınkı ilə eyni idi.
Təkcə gözləri ala deyildi; qəhvəyi
idi.
- Sən
kimsən? - deyə maraqla soruşdu
Rüstəm müəllim.
- Mən Hicinin bacısıyam.
-
Neçə yaşın var?
-
Üç.
- Adın
nədi?
- Cünəs.
Təxmin elədi ki, qızcığazın adı
Günəşdi.
- Günəş...
Nə gözəl addı... - deyə o da
gülümsədi.
- Safa
qoyub.
- Kim?
- Safa... O
da mənim bacımdı.
- Hə...
Şəfa... Tanıyıram,
üçüncü sinifdə oxuyur. Deməli,
sən də onların bacısısan.
-
Qaydasım da vay. Muyad.
- Bəs
o, məktəbə gəlmir?
- Yox. Bayacadı axı.
- Sən
də balacasan. Amma məktəbə gəlmisən.
- Mən Hicinin yeyinə cəlmisəm. Hici həstələnib.
- Hə...
Yaxşı eləmisən... Bəs dərsi də
oxumusanmı?
Rüstəm müəllim özünü gülməkdən
güclə saxlayırdı. Amma bu balaca
qızcığazın böyük bacısının əvəzinə
məktəbə gəlməsini, özü də onun məktəb
bantlarını əlinə götürüb gəlməsini
möcüzə kimi qarşılayırdı. Neçə illik müəllim fəaliyyətində
ilk dəfə idi ki, belə şeylə
rastlaşırdı.
- Mən "Hoyuz" seyiyini biliyəm, ay Yüstəm
məllim.
- Nə
şeirini?
-
"Xoruz" şeirini deyir, ay müəllim! - artıq bu məzəli söhbətə
uşaqlar da qoşulmuşdular.
- Hə...
Çıx lövhənin qabağına,
şeiri de görüm.
Qızcığaz əlindəki bantı və dəftəri
partanın üstünə qoydu. Asta-asta lövhəyə
tərəf getməyə başladı. Rüstəm
müəllim arxadan ona baxır, özünü gülməkdən
güclə saxlayırdı. Ayağındakı
çəhrayı rezin çəkməsi, üstündə
ayı şəkli olan şalvarı, sviterinin qoluna sancaqla bərkidilmiş
əl dəsmalı ilə bu balaca qızcığaz əsl
cizgi filmi qəhrəmanına oxşayırdı.
Qızcığaz lövhənin qabağına
çatıb dayandı. Üzünə sinfə çevirdi və incə səsiylə
şeir deməyə başladı:
- Ay pipiyi
qan hoyuz,
Cözləyi məycan hoyuz.
Sən nə
tezdən duyuysan,
Qısqıyıb bannıyıysan.
Heç
qoymuysan yatmaya,
Ay
canı məstan hoyuz...
Rüstəm müəllim astaca əl çaldı. Uşaqlar da
ona qoşulub əl çalmağa başladılar.
Günəş lövhənin qabağında elə məğrur-məğrur
dayanmışdı ki... Ona elə gəlirdi ki,
dünyanın ən hünərli, ən yaxşı
işini görüb.
Uşaqlar əl çalmağı dayandırdı. Günəş
hələ də lövhənin qabağında
dayanmışdı. Birdən
qaça-qaça partaya tərəf gəldi.
Hicranın ağ bantını əlinə
götürüb müəllimə tərəf uzatdı:
- Ay
Yüstəm məllim, bantlayını da cətiymisəm
Hicinin. Amma mənim saçlayım balacadı,
bantla bağlayammıy anam.
Rüstəm
müəllim cibindən ağ bantın o
biri tayını çıxardıb Günəşə
verdi.
- Bunu da məktəbin
darvazasının yanında salmısan - dedi.
Qızcığaz tələsik onu da alıb əlində
bərk-bərk tutdu. Sevinclə dilləndi:
- Anam
deyiy, Hiciyə deyiy, ağ bantlayı
saçına bağlayım, məytəbə cet.
- Hə...
Düz deyir. Sən də yekəl,
saçların da uzansın, bu bantları saçına
bağlayıb gələrsən. Yaxşımı?
-
Yahsı...
- İndi evinizə getməlisən.
- Hiciyə bes veydiniz? - bunu deyib qızcığaz
iki bantı da sağ əliylə bərk-bərk tutdu, sol əlinin
beş barmağını yuxarı qaldırdı.
Rüstəm müəllim daha gülməyini saxlaya
bilmirdi, ucadan qəhqəhə çəkdi. Sinfin
bütün uşaqları müəllimlərinə
qoşulub gülürdü. Günəşin
gülümsəyən çöhrəsi bu gün sinfə
bir ayrı şənlik gətirmişdi. Handan-hana
toxtayan Rüstəm müəllim aşağı əyilib
düz qzcığazın gözlərinin içinə
baxdı və dedi:
- Mən
bu gün Hicrana bütün dərslərdən
"beş" yazacağam. Axı onun belə göyçək
və ağıllı bacısı var. İndi isə, əmin
oğlu Səxavətlə birgə evinizə get. Hicrana da de ki, haçan xəstələnsə,
narahat olmasın. Evdə qalıb
sağalsın. Sənə də söz
verirəm, heç vaxt Hicrana "iki" yazmayacağam.
Sən də söz ver ki, bir də evdə
heç kimə deməmiş qaçıb məktəbə
gəlməyəcəksən. Yaxşımı?
-
Yahsı.
Rüstəm müəllim yaşıl üzlü dəftəri
partanın üstündən götürüb Səxavətə
uzatdı. Səxavət də dəftəri ehmalca
çantasına qoydu və qapıya tərəf yönəldi.
Qızcığaz əlində ağ
bantlar Səxavətin ardınca qapıdan çıxanda
dönüb hamıya əl elədi, üzündəki təbəssümlə
dedi:
-
Acmısam ey... Cediyəm yeməy yeməyə...
Rüstəm
müəllim yenə güldü, uşaqlar yenə ona
qoşuldu...
***
İlin sonunadək uşaqlar bu hadisəni heç
unutmadılar.
Dördüncü sinfin sonunda Rüstəm
müəllimin yolu bu siniflə də ayrıldı.
Növbəti dörd ili o, yeni şagirdlərinə
bu əhvalatı dönə-dönə danışdı,
onlarla birlikdə xeyli güldü. Sonra onlarla da
sağollaşdı... Daha bir sentyabrda - yeni dərs ilinin ilk
günündə elə Hicranın oturduğu partada
başında ağ bantları, əynində
qara ətəyi, ağ köynəyi olan bir qız əyləşmişdi.
Qızın çöhrəsindən sinif
otağına işıq saçılırdı, Hicran kimi
onun da gülümsəyəndə yanaqları batırdı,
çantası nizamla yığılmışdı,
kitabları təzə, dəftərləri yerində idi.
Rüstəm müəllim onu görəndə adətinə
xilaf çıxdı, davamiyyəti yoxlamağa "V" hərfindən
başladı:
- Vəliyeva
Günəş!
- Burda.
Şəfa Vəli
Ədəbiyyat qəzeti.-
2019.- 2 noyabr. S. 15.